Azot Döngüsü Aşamaları
Azot döngüsü aşamaları nelerdir?
İçindekiler:
- Azot döngüsü aşamaları nelerdir?
- Azot Döngüsü nitrifikasyon nedir?
- Atmosferin azot miktarını ne artırır?
- Azot Döngüsü Aksarsa ne olur?
- Azot Döngüsü Nedir Coğrafya?
- Karbon döngüsü nedir kısaca coğrafya?
- Denitrifikasyon bakteri ne demek?
- Karbon ve Azot Döngüsü Nedir?
- Yağmurla birlikte atmosferdeki azot miktarı artar mı?
- Azot neden fazla?
- Karbon döngüsü bozulursa ne olur?
- Global Azot Döngüsü Nedir?
- Azot Döngüsü Nedir 11 sınıf coğrafya?
- Fosfor döngüsü nedir nasıl oluşur?
- Azot Döngüsü Nedir maddeler halinde?
- Denitrifikasyon sonucu ne olur?
Azot döngüsü aşamaları nelerdir?
Azotdöngüsündeki bu önemli süreçler fiksasyon, amonifikasyon, nitrifikasyon, denitrifikasyon mineralizasyon ve asimilasyon olaylarıdır. Azotfiksasyonu; azotgazının atmosferik, biyolojik ve endüstriyel süreçlerle nitrat ve nitritlere dönüştürülmesi olayına azotfiksasyonu denir.Azot Döngüsü nitrifikasyon nedir?
Aerobik bakterilerin bazı formlarının azot, nitrit ve amonyumu kullanmak üzere adım adım nitrata dönüştürmesine nitrifikasyonadı verilmektedir. Bu işlemin sürekli olarak sayısız bakteri tarafından gerçekleştirilmesi, doğada bulunan azotseviyesinin düzenlenmesinde büyük önem taşımaktadır.Atmosferin azot miktarını ne artırır?
Peki, atmosferinbu mükemmel azotoranını sağlayan nedir? Gezegenimizdeki tektonik hareketler, özellikle de okyanus tabanında gerçekleşenler, moleküler azotunaçığa çıkıp atmosferekarışmasını sağlıyor. Oksijenin aksine, azot atmosferekarışınca çok fazla kimyasal reaksiyona girmeden birikiyor.Azot Döngüsü Aksarsa ne olur?
Azot döngüsü aksarsa ne olur? İnsanlarda azotdöngüsünü de olumsuz etkilemektedir. Havadaki azotgeliştirilen teknoloji sayesinde yapay gübre yapımında kullanılır. Yapay gübrenin tarımda verimi arttırmak için fazla kullanılması toprağın doğal özelliklerinin kaybolmasına neden olur.Azot Döngüsü Nedir Coğrafya?
Atmosferdeki azotunbitkiler tarafından özümlenmesi, sonra topraktan geçerek atmosfere dönmesi süreci. Azot, proteinlerin önemli bir bileşenidir ve bu nedenle hem bitkiler hem de hayvanlar için gereklidir.Karbon döngüsü nedir kısaca coğrafya?
Karbonunfotosentez, ayrışma, aşınma, yakma, solunum, beslenme gibi olaylar sayesinde atmosfer, yerküre, suküre ve canlılar arasında devam olarak hareket etmesine karbon döngüsüadı verilir.Denitrifikasyon bakteri ne demek?
Denitrifikasyonya da nitrat solunumu, nitrat ve nitrit bileşiklerinin, anaerobik koşullarda mikroorganizmalar tarafından redüksiyona Uğratılarak elementer azota dönüştürülmesi olayı. Atmosferin %78'ini oluşturan azot, canlılardaki temel besin maddelerinden biridir.Karbon ve Azot Döngüsü Nedir?
3 -AzotVe Karbon Döngüsü(atmosfer) Doku yapımında ve enerji yapımında kullanılmak için bütün canlılara karbonsağlayan biyolojik ve kimyasal süreçler toplamını belirten terim.Yağmurla birlikte atmosferdeki azot miktarı artar mı?
Nitrat, yağmursuyunda çözülebildiği için bu tür havalarda yağan yağmurdiğerlerine oranla yüksek derecede azotiçeriyor. Bitkilerin bir kısmı azotyerine nitratı kullanıyor.Azot neden fazla?
Azotunatmosferde bol miktarda bulunmasının başka bir nedeni azotgazı moleküllerinin oksijen gazı moleküllerine göre daha kararlı olmasıdır. Azotgazı molekülleri Güneş'ten gelen ışınlar tarafından kolayca parçalanamaz ve atmosferde meydana gelen tepkimelerde yer almazlar.Karbon döngüsü bozulursa ne olur?
Örneğin, karbon döngüsüsırasında fosil yakıtların fazla yakılması sonucu atmosferde biriken sera gazları, sera etkisine ve dünyanın aşırı ısınmasına neden olurken, bunun sonucunda oluşabilecek fazla buharlaşma su döngüsünüolumsuz etkileyebilir ve bazı bölgelerde kuraklık tehlikesi ortaya çıkabilir.Global Azot Döngüsü Nedir?
Azotçevrimi yaşamın sürekliliğini sağlayan bir doğa olayıdır. Bu çevrimde azotbileşikleri sürekli olarak topraktan canlılara ve sonra tekrar toprağa geri dönerler. Ancak bir miktar azotatmosfere gider ve tekrar geri alınır.Azot Döngüsü Nedir 11 sınıf coğrafya?
AZOT DÖNGÜSÜ: Toprakta bulunan azotbağlayıcı bakteriler sayesinde bitkiler nitratı alır. Bitkilerdeki azotbesin zinciri ile otçullara oradan da etçillere geçer. Ölen bitki ve hayvanlar ayrıştırıcılar tarafından parçalanır. Organizmalar azotunitrit ve nitrata dönüştürürler.Fosfor döngüsü nedir nasıl oluşur?
Fosfor, besin zinciri sayesinde üreticilerden tüketicilere aktarılır. Sonrasında ölen bitki ve hayvanların artıklarının topraktaki ayrıştırıcı organizmalar sayesinde parçalanması ile organik fosfattan tekrar inorganik fosfata dönüşür. Bu şekilde döngütamamlanmış olur.Azot Döngüsü Nedir maddeler halinde?
Azotdöngüsünü aşaması ve özellikleri maddeler halindedile getirilebilir. - Yıldırım ve şimşek, volkanik faaliyetler 7 atmosferik etmenler ile azotserbest kalır. - Serbest kalan azotoksijenle birleşmek suretiyle nitrit ve nitrata dönüşür. - Nitrit ve nitrata dönüşen azotgazı yağmurlarla toprağa karışır.Denitrifikasyon sonucu ne olur?
Mikrobiyal faaliyetler sonucunda meydana gelen nitratlar, eğer hemen bitkiler tarafından alınmazsa yine topraktaki bazı bakteriler tarafından redüksiyona uğratılır ve bu şekilde nitritler, amonyak ve elementer azot oluşur(denitrifikasyon) ve toprak nitrat bakımından fakirleşir.
- • Tüm canlıların yapı taşını oluşturan aminoasit ve proteinler ile nükleik asitler, hormon ve vitaminlerin yapısında yer alan azot canlı yaşamı için temel besin elementlerdendir. Doğadaki temel azot kaynağı atmosferdir ve atmosferin yaklaşık %78,8’ini azot gazı oluşturur. Bitkiler ve organizmaların büyük bölümü atmosferdeki serbest azottan besin maddesi olarak yararlanamaz. Bunun için azotun çeşitli süreçlerden geçmesi gerekir.[1]Azot döngüsündeki bu önemli süreçler fiksasyon, amonifikasyon, nitrifikasyon, denitrifikasyon, mineralizasyon ve asimilasyon olaylarıdır.
- • Azotfiksasyonu; azot gazının atmosferik, biyolojik ve endüstriyel süreçlerle nitrat (NO3-) ve nitritlere (NO2-) dönüştürülmesi olayına azot fiksasyonu (bağlanması) denir. Fiksasyon süreçlerinin %12’si atmosferik fiksasyonla, %59’u biyolojik fiksasyonla, %29’u ise suni fiksasyon (kimyasal gübre üretimi) yoluyla toprağa bağlanır.[2]
- • Bir bitki veya hayvan öldüğünde veya bir hayvan dışkıladığında ortaya çıkan azotun ilk formu organiktir. Organik bileşiklerden amonyum iyonlarının türemesi olayı amonifikasyon olarak tanımlanır.[3],[4]
- • Topraktaki amonyum iyonlarının kademeli olarak nitrit ve nitrat iyonlarına dönüştürülmesi olayına nitrifikasyon denir. Nitrifikasyonun tersi olan süreçlerle azotun gaz biçimine dönüştürülmesi süreci ise denitrifikasyon olarak adlandırılır. Çeşitli bakteri ve mantarlar aracılığıyla gerçekleştirilen bu süreç bitiminde azot gaz halinde atmosfere iletilir.[5]
- • Karmaşık azotlu bileşiklerin ayrışma ve dönüşmesine mineralizasyon, bunun tersine mineral azot formlarının canlı organizma dokularına alınarak karmaşık bileşikler içinde organik olarak tutulması olayına asimilasyon (özümleme) adı verilir.[6]
- • Tüm bu süreçlerden yola çıkarak azot döngüsünü şu şekilde özetlenebilir: Volkanik faaliyetler, yıldırım ve şimşek gibi atmosferik olaylarla ortaya çıkan serbest azot atmosferik fiksasyon yoluyla nitrit ve nitrata dönüşür. Nitrit ve nitrata dönüşen azot yağışlarla toprağa ulaşır.
- • Veya doğrudan toprakta ya da bazı bitki gruplarının köklerindeki yumrularda yaşayan azot bağlayan bakteriler, atmosferde serbest halde bulunan azot gazını bünyelerine alarak amonyağa (NH3) dönüştürür. Fazla amonyak, toprağa salınır ve burada nitrifikasyon bakterileri tarafından önce nitrite, sonra da nitrata dönüştürülür.
- • Nitrat bitkiler tarafından emilir ve protein gibi önemli moleküllerin üretiminde kullanılır. Böylece azot, besin zincirine girer. Azot, bitkiler ve hayvanlar atık ürettiklerinde ya da öldüklerinde, ayrışma işlemiyle amonyak formunda tekrar toprağa döner. Toprakta bulunan denitrifikasyon bakterileri de nitrit ya da nitratı yeniden azot gazına dönüştürür. Böylece azot tekrar atmosfere karışır.[7]
Kaynaklar:
[1] Koray Haktanır ve Seviç Arcak, Toprak Biyolojisi: Toprak Ekosistemine Giriş. (Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1997), 126.
[2] J. N. Galloway ve ark., "Nitrogen cycles: past, present, and future generations". Biogeochemistry, no. 70, (2004): 153–226.
[3] Haktanır ve Arcak, Toprak Biyolojisi, 287
[4] B. Smith, R. L. Richards ve W. E. Newton, Catalysts for Nitrogen Fixation : Nitrogenases, Relevant Chemical Models and Commercial Processes, (Boston: Kluwer Academic Publishers, 2004), 57.
[5] Vaclav Smil, Cycles of Life: Civilization and the Biosphere, (USA: Scientific American Library, 1997), 128.
[6] Haktanır ve Arcak, Toprak Biyolojisi, 286.
[7] “Azot Döngüsü,” TEMA, erişim Haziran 2018, http://toprak.tema.org.tr/web_20002_1/entitialfocus.aspx?primary_id=9085&type=1634&target=categorial1&detail=single&sp_table=&sp_primary=&sp_table_extra=&openfrom=sortial
Sonraki Konu
Toprak Karbon Döngüsü
Elementlerin Doğadaki Dönüşümü
Biyojeokimyasal Döngü Nedir?
Karbon (C), azot (N), fosfor (P), kükürt (S), hidrojen (H) ve oksijen (O) canlıların yapısında bulunan temel elementlerdir. Bu elementler ekosistemde sürekli olarak bir formdan başka bir forma dönüştürülür ve canlılar tarafından yaşamsal faaliyetler için tekrar tekrar kullanılır. Bu döngüye “biyojeokimyasal döngü” denir. Karbon, azot ve su döngüsü biyojeokimyasal döngülerden sadece birkaçıdır.
Karbon Döngüsü Nedir?
Karbon canlıların temel yapı taşlarından biridir. İnsan vücudunun kütlece yaklaşık %18’i karbondan oluşur. DNA, RNA gibi genetik materyallerde, protein, karbonhidrat ve yağların yapısında, atmosferde, kayaçlarda ve okyanuslarda karbon bulunur. Ekosistemde belirli miktarda bulunan karbon, canlı ve cansız varlıklar arasında bir döngü içerisinde sürekli kullanılır. Buna “karbon döngüsü” denir.
Görseli büyütmek için üstüne tıklayın.
Okyanustaki karbonun bir kısmının kaynağı okyanus tabanında biriken fitoplankton kalıntılarıdır. Biriken bu karbon yeryüzündeki kayaçların yapısına katılır. Zamanla fosil yakıtları oluşturan bu karbonun bir kısmı da kayaçların aşınması sonucu tekrar okyanuslara taşınır.
Karbon Döngüsünün Aşamaları Nedir?
Karbon döngüsünün ilk aşamasında fosil yakıtların yakılması, canlıların solunum yapması, volkanik patlamalar, orman yangınları ve canlıların çürümesi sonucu açığa çıkan karbondioksit atmosfere yayılır. Atmosferdeki karbondioksit karada bitkiler, okyanusta fitoplanktonlar (bitki benzeri, mikroskobik canlılar) tarafından kullanılır ve fotosentez yoluyla besine çevrilir. Besine çevrilen karbon bitkiler ve hayvanlar tarafından enerji ihtiyacını karşılamak için kullanılır. Karbon canlı solunumu ve çürüme sonucu atmosfere tekrar yayılır. Karbon döngüsü bu şekilde devam eder.
Azot Döngüsü Nedir?
Canlıların en önemli yapı taşlarından biri de azot elementidir. Proteinlerin, amino asitlerin ve genetik materyallerin yapısında bulunur. İnsan vücudunun kütlece yaklaşık %3’ü azottan oluşur. Azot atmosferde %78 oranında azot molekülü (N2 gazı) olarak bulunur. Ancak azot molekülü insanlar, hayvanlar ve bitkiler tarafından doğrudan kullanılamaz. İnsanlar ve hayvanlar azotun amonyum (NH4+) halini kullanabilirken bitkiler amonyum (NH4+) ya da nitrat (NO3-) halini kullanabilir.
Görseli büyütmek için üstüne tıklayın.
Azot Döngüsünün Aşamaları Nedir?
Döngünün ilk aşamasında atmosferde bulunan azot molekülü yağmurla birlikte toprağa karışır ya da topraktaki azot bağlayıcı bakteriler tarafından doğrudan atmosferden alınır. Azot, bakteriler tarafından sırasıyla amonyak (NH3), nitrit (NO2-) ve nitrata (NO3-) çevrilir. Nitrata çevrilen azotun bir kısmı bitkiler tarafından topraktan alınır ve amonyuma çevrilir. Hayvanlar ve insanlar bitkileri tüketerek azotu vücutlarına alır ve ihtiyaçları için kullanılırlar. Daha sonra azot, insan, hayvan ve bitki artığı olarak toprağa geçer. Ayrıştırıcılar tarafından toprakta amonyağa çevrilen azot döngüye tekrar girmiş olur.
Topraktaki bakteriler tarafından nitrata çevrilen azotun diğer kısmıysa topraktaki azot salan bakteriler tarafından azot molekülüne çevrilir ve atmosfere salınır. Azot döngüsü bu şekilde devam eder.
Azot döngüsünün en önemli bileşenlerinden biri de baklagillerin köklerinde yaşayan ve “rhizobia” adı verilen mikroorganizmalardır. Bu mikroorganizmalar havadaki azotu tutarak amonyağa çevirir. Bu şekilde bitkilere azot sağlarlar. Bitkiler de bu mikroorganizmalara yaşam ortamı ve besin sağlarlar.
Su Döngüsü Nedir?
Dünya’daki suyun yaklaşık %97’sini okyanus ve deniz gibi tuzlu sularoluşturur. Göl, nehir, buzullar ve yeraltı suları gibi tatlı suların oranı ise yaklaşık %3’tür. İnsanın vücudunun yaklaşık %60’ını su oluşturur. Canlılar için yaşamsal önemi olan su vücutta çözücü olarak görev yapmanın yanı sıra suda çözünmüş maddelerin hücre içine ve dışına taşınmasını sağlar. Aynı zamanda vücut sıcaklığını ayarlamada, fotosentezde, sindirimde ve oksijensiz solunum da kullanılır. Balık gibi suda yaşayan canlılara yaşam ortamı sağlar. Su döngüsünde birçok aşama bulunur. Bunlar yağış, yoğunlaşma, terleme, buharlaşma, yüzey akışı ve yeraltı sularının okyanuslara taşınmasıdır.
Görseli büyütmek için üstüne tıklayın.
Su Döngüsünün Aşamaları Nedir?
Güneş’ten gelen ısıyla buharlaşan yüzey suları atmosferde yoğunlaşarak bulutları oluşturur. Bulutlar rüzgâr yoluyla atmosferde farklı noktalara taşınır. Atmosferde nem oranının yüksek olduğu yerlerde ise bulutlardaki su kar, yağmur ve dolu gibi farklı şekillerde yeryüzüne ulaşır. Yeryüzüne ulaşan sular nehir, göl, dere ve bataklıklara karışır. Yeryüzüne ulaşan suyun bir kısmı bitkiler tarafından kullanılır ve terleme yoluyla atmosfere salınır. Bir kısmıysa toprak tarafından emilip yeraltında birikir. Yeraltı sularının bir kısmı kaynak suyu olarak yeryüzüne çıkar, diğer bir kısmıysa denizlere ve okyanuslara taşınır. Su döngüsü bu şekilde devam eder.
Kaynaklar:
