B Vitamini Eksikliği Bulmaca

B vitamini grubu; tamamı suda çözünebilen 8 farklı vitaminden oluşur. Her vitamin gibi B vitamini grubu da vücudun sağlıklı bir şekilde çalışmasında çok önemli görevler üstlenir. Ancak, B vitamini vücutta depolanamaz. Vücut ihtiyacı kadar B vitaminini besinlerden alır ve fazlası vücuttan uzaklaştırılır. Bu nedenle, B vitamini içeren besinlerin beslenme düzenine dahil edilmesi sağlık açısından çok önemlidir. B vitamini eksikliği nedeniyle aşırı halsizlik ve unutkanlık gibi sorunlar görülebilir. Vitamin eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler vitaminin çeşidine göre değişiklik gösterdiği için konu hakkında bilgi sahibi olmak erken tanı ve müdahale açısından oldukça önemlidir.

B Vitamini Nedir?

Vitaminler, vücut fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesini sağlayan, çeşitli besinlerden aldığımız organik bileşiklerdir. Doğal olarak bazı besinlerin yapısında bulunan vitaminlerin vücutta enerji üretmek ya da hücre üretimine katkı sağlamak gibi metabolizmada ciddi görevleri bulunur.

Toplamda 8 çeşidi bulunan B vitamininin her birinin farklı görevleri olduğu gibi, bazı vitaminler de grup halinde vücut içerisinde çeşitli görevler üstlenir. B vitamini türleri şu şekilde sıralanabilir:

•B1 (Tiamin)

•B2 (Riboflavin)

•B3 (Niasin)

•B5 (Pantotenik Asit)

•B6 (Piridoksin)

•B7 (Biyotin)

•B9 (Folik Asit, Folat)

•B12 (Kobalamin)

Yukarıda belirtilen B vitamini çeşitlerinin hepsi genel olarak aynı besinlerin içerisinde bulunur. Ancak, hangi B vitamininin hangi besinde daha fazla bulunduğu besinden besine değişiklik gösterir.

Bilinenin aksine, B vitamini vücuda enerji sağlamaz, ancak B vitamini eksikliği vücutta halsizlik ve enerjisizliğe neden olabilir. Vitaminler vücudun enerji kaynağı olarak kullandığı yağ, protein ve karbondioksitin emilimini sağlar. Bunun yanı sıra, yeni hücre inşası, amino asit yıkımı ve oksijen taşınması gibi metabolizmada önemli görevler üstlenir.

Vitamin eksikliği birkaç temel nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenler; yetersiz beslenme, vücudun yeterli miktarda emilim yapamaması ya da vücutta eksikliğe neden olan herhangi bir hastalıktır. Aynı zamanda, alkol bağımlılığı B vitamini emilimini ciddi oranda azaltır.

B vitamini türlerini, hangi besinlerde bulunduğunu ve eksikliklerinde karşılaşılabilecek sorunları öğrenmek sağlık açısından oldukça önemlidir.

B Vitamini Türleri ve Özellikleri

B1 (Tiamin)

Keşfedilen ilk B vitamini türü olan tiaminin temel görevi; hücrelerin ihtiyaç duyduğu enerjiyi ortaya çıkarmak ve sinir sisteminin çeşitli fonksiyonlarına yardımcı olmaktır. Hücrelerin büyümesi ve çalışmasında etkin rol oynayan tiamin, karaciğerde belirli bir miktarda depo edilse de günlük olarak dışarıdan alınması gerekir. Ancak, yiyecekler; aşırı pişirilme ve haşlanma sonucu B1 içeriğini kaybedebilir.

Gelişmiş ülkelerde tiamin eksikliği nadir görülen bir durum olsa da B1 vitamini eksikliğinden beyin, sinir sistemi ve kalp ciddi şekilde etkilenebilir. Beriberi hastalığı ve Wernicke-Korsakoff sendromu B1 vitamini eksikliğine bağlı olarak gelişen hastalıklar arasında yer alır. Aynı zamanda, aşırı kilo kaybı, hafıza bulanıklığı ve yorgunluk gibi bazı durumlar yine B1 vitamini eksikliğine bağlı olarak görülebilir.

En çok B1 vitamini içeren gıdalar şu şekilde sıralanabilir:

•Kırmızı et

•Balık

•Tam tahıllı ürünler (ekmek, makarna vb.)

•Bezelye

•Karaciğer

•Pirinç

•Süt

•Yumurta

•Fındık ve ceviz

B2 Vitamini (Riboflavin)

B2 vitamini, diğer B grubu vitaminleri gibi doğal olarak bazı besinlerin içerisinde bulunur. Temelde görevi vücuda alınan protein, yağ ve karbonhidratların yıkımına yardımcı olarak vücut için gerekli olan enerjinin üretilmesi sürecine katılmaktır. Sindirim sistemindeki bakteriler tarafından B2 vitamini çok miktarda üretilmesine rağmen, bu miktar vücut için yeterli değildir. Bu nedenle, günlük olarak dışarıdan B2 vitamini almak gerekir.

Vücuttaki birçok enzimin çalışma mekanizmasında rol alması nedeniyle, B2 vitamini eksikliği çeşitli hastalıklara yol açabilir. Yapılan çalışmalarda, B2 vitamininin bireyleri migren ve çeşitli kalp rahatsızlıklarından koruduğu ortaya konulmuştur.

En çok B2 vitamini içeren besinler şu şekilde sıralanabilir:

•Süt ve süt ürünleri

•Yumurta

•Kırmızı et

•Böbrek ve ciğer gibi sakatatlar

•Tavuk eti

•Badem

•Ispanak

•Kuşkonmaz

•Tahıllar

B3 Vitamini (Niasin)

Niasin adı verilen B3 vitamini; besin yıkımı ile enerji ortaya çıkarılması, çoğu enzim ve hormonun sağlıklı şekilde çalışması, DNA üretimi ve sindirim ve sinir sisteminin sağlıklı çalışmasında önemli rol oynar. Uzun süreli eksikliği sonucu pellegra adı verilen ölümcül bir hastalık ortaya çıkabilir. Niasin eksikliği aynı zamanda cilt problemleri, aşırı yorgunluk, depresyon ve hafıza kaybı ile karakterize olmuş çeşitli hastalıklara yol açabilir. Buna karşın, B3 vitamininin kolesterolü düzenleyip, kalp sağlığına iyi geldiği bilinmektedir.

En çok B3 vitamini içeren gıdalar şu şekilde sıralanabilir:

•Kırmızı et

•Balık

•Tavuk, hindi vb. beyaz et

•Esmer pirinç

•Tahıllar

•Muz

•Süt ve süt ürünleri

•Mantar

•Yumurta

B5 Vitamini (Pantotenik Asit)

B5 vitamini vücutta yeni protein ve koenzim gibi yapıların metabolik işlemlerine katılmanın yanı sıra, enerji üretimi için de gereklidir. Kırmızı kan hücreleri aracılığıyla vücudun farklı bölgelerine taşınan B5 vitamini, besinlerin farklı dokularda enerji üretmesi sürecine katkıda bulunur. Pantotenik asit olarak da bilinen B5 vitamini, birçok farklı besinin yapısında bulunması nedeniyle vücutta eksikliği nadir olarak görülen bir vitamin çeşididir. B5 vitamini eksikliği genellikle el-ayak uyuşması, baş ağrısı ve iştahsızlık şeklinde belirti gösterir.

En çok B5 vitamini içeren gıdalar şu şekilde sıralanabilir:

•Tavuk eti

•Dana eti

•Böbrek ve ciğer eti

•Yumurta

•Mantar

•Avokado

B6 Vitamini (Piridoksin)

B6 vitamini; vücutta gerçekleşen enzim reaksiyonlarının çoğunda görev alan bir vitamin çeşididir. Özellikle beyin gelişimi, bağışıklık sistemi faaliyetleri ve diğer B vitamini türleri gibi besinlerden enerji elde etme süreçleri açısından oldukça önemlidir. B6 vitamini eksikliği genel olarak vücutta B12 ve B9 vitamini eksikliğine bağlı olarak gelişir. Belirtiler hafif geçirilebileceği gibi, depresyon, anemi ve bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi durumlar da B6 vitamini eksikliğinde görülebilir.

En çok B6 vitamini içeren gıdalar şu şekilde sıralanabilir:

•Dana ciğeri

•Ton balığı

•Somon balığı

•Nohut

•Yeşil yapraklı bitkiler

B7 Vitamini (Biyotin)

Biyotin olarak da adlandırılan B7 vitamini; diğer B vitamini türleri gibi besinlerden enerji elde etme reaksiyonlarında görev alır. Vücutta özellikle yağ ve glikojen sentezi için gereklidir. Biyotin eksikliğinin yaygın belirtileri arasında saç dökülmesi, tırnak ve ciltte sağlıksız görünüm yer alır. Buna ek olarak, dışarıdan biyotin takviyesi almanın halk arasında saç dökülmesini engellediği, tırnakları güçlendirdiği düşünülmektedir. Ancak, gerçekleştirilen klinik deneylerde biyotin takviyelerinin saç ve tırnak uzamasında etkin bir rol oynadığını kanıtlayacak yeterli bulgu elde edilmemiştir.

En çok B7 vitamini içeren gıdalar şu şekilde sıralanabilir:

•Yumurta

•Dana eti

•Avokado

•Bazı balık türleri

•Ay çekirdeği

B9 Vitamini (Folik Asit, Folat)

Folat doğal olarak birçok besinin içerisinde bulunur. Besinlerin içerisine sonradan eklenen hali ise folik asit olarak adlandırılır. Folat; DNA ve RNA protein yapılarının metabolik süreçlerinde görev alır. Folik asit özellikle hamile kadınların beslenme düzenine dahil edilmesi gereken bir vitamin türüdür. Gebelik süresince yeteri miktarda folik asit almak, sağlıklı bir doğum açısından oldukça önemlidir.

En çok B9 vitamini içeren gıdalar şu şekilde sıralanabilir:

•Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli vb.)

•Baklagiller

•Kırmızı et

•Tavuk eti

•Portakal

B12 Vitamini (Kobalamin)

B12 vitamini genel anlamda hayvan etinde bulunan bir vitamin çeşididir. Kobalamin olarak da bilinen B12 vitamini, kırmızı kan hücresi ve DNA üretiminde görev alır. Bunun yanı sıra, beyin ve sinir hücrelerinin gelişimi ve çalışması açısından da son derece önemlidir. Vegan ve vejetaryen beslenmede vücuda yeteri oranda B12 alınması oldukça zor olabilir. Bu nedenle, dışarıdan B12 vitamini takviyesi almak oldukça önemlidir. B12 vitamini eksikliğinde hafıza problemleri, kilo kaybı, yorgunluk ve depresyon sıkça görülen belirtiler arasındadır.

En çok B12 vitamini içeren gıdalar şu şekilde sıralanabilir:

•Balık

•Kırmızı et

•Beyaz et

•Peynir

•Yoğurt

•Yumurta

B12 vitamini insan sağlığı için olmazsa olmaz vitaminlerden biridir. B12 vitamini suda çözülür. Sinir sistemi ve alyuvarların üretimi için önemli bir yere sahip olan B12 vitamini zihinsel fonksiyonlar için de elzemdir. Peki B12 vitamini eksikliği neden meydana gelir, belirtileri ve sonuçları nelerdir?

B12 Eksikliği Nedir?

B12 vitamini eksikliği zihinsel fonksiyonları destekleyen, alyuvar üretimini sağlayan bir vitamindir. B12 vitamini eksikliğinin meydana gelmesi ise kişilerde uykusuzluk, bilinç kaybı, halsizlik ve odaklanma gibi problemlere sebebiyet verir.

B12 Eksikliği Neden Olur?

B12 vitamini eksikliğinin meydana gelmesinde pek çok faktör bulunur. B12 vitaminin bulunduğu gıdaların tüketilmemesi eksikliğin meydana gelmesinde büyük bir yere sahiptir. Bitkiler ve sebzeler B12 vitamini içermeyen yiyeceklerdir. Bu sebeple vejetaryen beslenmeyi tercih eden kişilerde B12 vitamini eksikliği meydana gelebilir. B12 vitaminin bulunduğu gıdalar hayvansal gıdalar olduğu için bu gıdaların tüketimindeki yetersizlik de B12 vitamini eksikliğine yol açar.

B12 Eksikliği Belirtileri

B12 vitamini eksikliği ile vücutta pek çok belirti ortaya çıkar. Çünkü B12 vitamini vücuttaki sinir ve zihinsel sistemi ayakta tutan bir vitamindir. B12 vitamini eksikliğinin belirtileri ise şunlardır:

• Yorgunluk çok fazla hissedilir.
• Enerji eksikliği meydana gelir.
• Unutkanlık artar.
• Cilt daha hızlı kurur.
• Güçsüzlük ve halsizlik meydana gelir.
• Dikkat dağınıklığı ve odaklanma sorunu başlar.
• Üşüme hissedilir.
• El, kol ve ayaklardan karıncalanma ve uyuşma hissedilir.
• Duygu durumlarında ani değişiklikler meydana gelir.
• Ağız içi yaralar meydana gelebilir.
• Dilde şişebilir.
• Kalp ritminde düzensizlik.

B12 Eksikliği Tedavisi

• B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanan belirtileri fark ettikten sonra kan testi yapılması gerekmektedir. Yapılan kan testinin ardından takviye B12 vitamini kapsülleri alınması sağlanır.
• B12 vitamininde ilk takviyeler enjeksiyon ile vücuda aktarılır.
• B12 vitamini içeren hayvansal gıdaların üretiminde özen gösterilmelidir.

B12 Eksikliği Psikolojik Belirtileri

B12 vitamini zihinsel fonksiyonları düzenleyen bir vitamindir. Bu yüzden B12 vitamini eksikliği meydana geldiğinde zihinsel fonksiyonlarda istenmeyen durumlar meydana gelebilir. Depresyon, sinirlilik hali bunların başında gelir. B12 vitamini eksikliği sinir hasarına yol açar. Kişilerin daha depresif ve mutsuz hissetmesine sebebiyet verir.

B12 Eksikliği Baş Ağrısı Yapar Mı?

Zihinsel fonksiyonlar ve sinir sisteminin düzgün çalışması için B12 vitamini oldukça önemlidir. B12 eksikliği kişilerde halsizlik, uykusuzluk ve yorgunluğa neden olur. Bunun yanı sıra migren ağrısı olan kişilerde de ağrının daha yoğun hissedilmesine yol açar.

B12 Eksikliği İçin Ne Yemeli?

B12 vitamini eksikliği yaşayan kişilerin beslenme düzeninde değişiklik yapması gerekmektedir. Özellikle vejetaryen beslenmeyi seçen kişilerde B12 vitamini eksikliği daha yoğun olarak gerçekleşir. Sebzelerde ve bitkilerde B12 vitamini üretimi bulunmaz. B12 vitamini sadece hayvansal gıdalarda bulunur. Bu yüzden kişiler B12 vitamini eksikliği yaşadığında hayvansal gıdaları tüketmeye başlamalıdır.

• Sakatlarda B12 vitamini yoğun olarak bulunur.
• Deniz ürünleri arasında istiridye, midye, karides gibi kabuklu canlıların yanı sıra ton balığında, alabalıkta, uskumru ve ringa balıklarında bulunur.
• Peynir, yoğurt ve sütte B12 vitamini yoğun olarak bulunur.
• B12 vitamini en fazla bulunan besinlerden biri de yumurtadır.