B Vitamini Eksikliği Unutkanlık Yapar Mı
Uzmanı uyardı: B12 vitamini eksikliği unutkanlığa yol açıyor
Diyetisyen Aybüke Açıksöz, B12 vitamininin faydaları ve eksikliğinin yarattığı riskler hakkında açıklamalarda bulundu.
Dyt. Açıksöz, “B12 vitaminin önemini anlayabilmek için öncelikle nasıl bir yapıda olduğunu bilmek gerekir. Diğer B vitaminleri gibi suda çözünebilen bir vitamin olan B12 vitamini, farklı olarak az miktarda da olsa vücutta depolanabilir. Depo miktarının az olmasından dolayı eksikliğinin yaşanmaması için günlük ihtiyacın beslenme ile alınması gereklidir. Aynı zamanda kobalt minerali içermesinden dolayı genel olarak kobalamin de denilmektedir” diye konuştu.
FAYDALARI GÖZ ARDI EDİLMEMELİ
B12 vitaminin faydalarına değinen Dyt. Açıksöz, “Her hücre için gerekli olan B12 vitamini vücutta, özellikle beyin ve sinir sistemi üzerinde etkili olan bir vitamindir. Bunun yanında, DNA oluşturulması, düzenlenmesi, alyuvar üretimi, yeni sinir hücrelerinin oluşumu ve kendini yenilemesi, sağlıklı bir hafızanın oluşması, öğrenme ve anlama kabiliyetlerinin sağlanması gibi vücudumuz için pek çok yaşamsal işlevi bulunmaktadır. Protein metabolizmasının işlevi ve güçlü bir bağışıklık sistemi için de son derece önemlidir. Aynı zamanda folik asidin emilmesinde de görevleri olan bir vitamindir” şeklinde konuştu.
SÜT ÜRÜNLERİ TÜKETİLEBİLİR
B12 vitamininden zengin besinlerin hayvansal kaynaklı besinler olduğunu söyleyen Dyt. Açıksöz, sadece bitkisel kaynaklı beslenen vegan kişilerde veya dengeli, düzenli bir beslenme modeli olmayan bireylerde bu vitaminin eksikliğine sık rastlandığını ifade etti. Dyt. Açıksöz, bu nedenle veganların ve yeterli hayvansal kaynak alamayan bireylerin düzenli B12 vitaminlerine baktırmaları ve doktor/diyetisyen önerisiyle gerektiğinde takviyelerini kullanmaları gerektiğinin altını çizdi.
Dyt. Açıksöz, B12 vitaminin hangi besinlerde bulunduğuyla ilgili şu bilgileri paylaştı:
“B12 vitaminin en çok bulunduğu besinler; kırmızı et, balık (özellikle uskumru ve ton balığı), süt, yoğurt, kefir, yumurta (özellikle sarısı), peynir altı suyu, ciğer, beyin, böbrek gibi sakatatlar ve kabuklu deniz ürünleridir.”
VİTAMİN EKSİKLİĞİNİN BELİRTİLERİ
B12 eksikliğinde oluşabilecek belirtileri açıklayan Dyt. Açıksöz “Vücudun pek çok metabolik işlevinde yeri olan B12 vitamini eksikliğinde ciddi sağlık sorunları meydana gelebilmektedir. Bu eksikliğin sebebi beslenmeyle yeterli B12 vitamini alınmaması olabilir. Bunun dışında, yeterli B12 vitamini alan ancak vücudunda vitaminin emilmesinde sorun yaşayan kişilerde de eksikliği ortaya çıkabilir. Özellikle sinir sistemi üzerinde etkili bir vitamin olduğu için eksikliği durumunda bazı sinir sistemi problemleri ortaya çıkmaktadır. Ellerde, ayaklarda uyuşma hissi, dengeyi bulmakta zorlanma, yürümede zorluk, çarpıntı, alyuvar üretiminin etkilenmesi sonucu anemi, unutkanlık, kronik yorgunluk ve depresyona eğilim görülebilir. Özellikle 65 yaş üzerinde bunama ve hafıza sorunları, soluk ve sararmış yüz, ishal/kabızlık, iştahsızlık, genel vücut ağrıları ve çocuklarda büyüme ve gelişmede gerilik en sık görülen belirtilerdir” açıklamasında bulundu.
ANEMİ HASTALIĞINI TETİKLEYEBİLİR
Dyt. Aybüke Açıksöz, B12 vitaminin eksik olması durumunda ortaya çıkabilecek hastalıkları şöyle sıraladı:
“Anemi: B12 vitaminin en önemli görevlerinden birisi olan alyuvar (kırmızı kan hücresi) üretimi B12 eksikliğinde olumsuz etkileneceği için megaloblastik anemi denilen bir anemi çeşidi ortaya çıkabilir.
“Demans ve hafıza problemleri: B12 vitamini eksikliği yaşayan özellikle 65 yaş üzeri yaşlılarda bunama, düşünme ve karar vermede güçlük, hafıza kayıpları gibi bilişsel sistemin etkilenmesi sonucu çeşitli hastalıklar görülebilmektedir.
“Ağız sağlığında sorunlar: Ağızda yanma hissi, kırmızı ve şişmiş dil (glossit), ağız ülserleri gibi ağız sağlığını etkileyen hastalıklara sebep olabilmektedir.
“Doğumsal anomaliler: Gebelik döneminde B12 eksikliği yaşayan annelerin bebeklerinde beyin gelişimi olumsuz yönde etkilenebilir ve bu durum bebekte çeşitli sinir sistemi rahatsızlıklarını beraberinde getirir. Doğumdan sonra bebeğin yetersiz B12 alması büyüme ve gelişme geriliğine sebep olur.
“Duygusal durum bozuklukları: B12 eksikliğinde vücudun duygu durumunu düzenleyen hormonlardan olan serotonin üretimi etkileneceği için sinirlilik, yorgunluk, isteksizlik ve ileri durumlarda depresyon görülebilen hastalıklar arasındadır.
“Gastrointestinal sorunlar: Mide bulantısı, iştahsızlık, kabızlık, ishal, gaz vb. gastrointestinal sorunları da beraberinde getirebilen B12 vitamini eksikliği kilo kaybına neden olabilmektedir.”
BESLENME ÖNERİLERİ
B12’den zengin beslenme önerilerine değinen Dyt. Açıksöz, “B12’den, vegan ya da vejetaryen olmayan bireylerde günlük yeterli miktarda hayvansal protein almak ve bunu öğünlere eşit bir şekilde bölmek B12 vitamini eksikliğine karşı korunmaya yardımcıdır. Günlük diyetlerde kırmızı et, balık, yumurta, süt ve süt ürünlerine yer vermek yeterli olacaktır. Ancak hayvansal kaynak alamayan bireylerde eksiklik oluşabilme riski yüksek olduğu için B12 vitamini ile zenginleştirilmiş ürünlerin kullanılması ve kan tahlilleri sonucunda doktor/diyetisyen önerisi ile kullanılabilen eczaneden temin edilen B12 tablet veya daha ciddi eksikliklerde enjeksiyon gibi takviyelerle desteklenmesi önemlidir. Bunun yanında, yeterli B12 vitamini alan ancak vücut tarafından emilimin azaldığı Crohn hastalığı, Çölyak gibi durumlarda ve mide asidini azaltan ilaç kullanan hastalar da B12 vitamini eksikliği için risk grubundadır” diyerek sözlerini noktaladı.
uzmanB12 vitaminidiyetisyen
Unutkanlık Neden Olur? B12 Eksikliği
- Hafızamız temelde iki bölümden meydana gelir. Bu bölümler hafızaya aktarılan bilginin korunacağı süreye göre kısa dönem hafıza ve uzun dönem hafıza olarak isimlendirilir. Kısa dönem hafıza, o an için öğrenilen veya ezberlenen, 6 ila 9 bilgi arasında değişebilen ve pekiştirme yoluyla zihinde yer etmezse zamanla unutulan bilgilerin yer aldığı hafıza bölümüdür. Bu bölüm, herhangi bir sağlık sorunu olmasa dahi bilgileri kısa zamanda yenileriyle değiştirerek eskileri unutur. Ancak uzun dönem hafızada, pekiştirilen bilgiler uzun süre boyunca saklanır. Genellikle hayat boyu öğrendiğimiz veya edindiğimiz bilgi ve alışkanlıklar bu bölümde saklanır. İşte çeşitli sağlık sorunlarının etkisiyle uzun dönem hafıza bölümünde aksamalar meydana gelir ve unutkanlık durumu ortaya çıkar. Aynı şekilde, kısa dönemden uzun dönem hafızaya geçişte de sorunlar gelişebilir ve yeni bilgilerin kalıcı olarak öğrenilmesinde zorluklar yaşanabilir.
- Hayatımızın bazı anlarında bazı şeylerin isimlerini veya belirli olayları net olarak hatırlayamadığımız zamanlar yaşarız. Hafızamızın bir yerinde olduğuna emin olduğumuz bu bilgileri anımsamakta güçlük çekebiliriz. Bu durum aslında çoğu insanın başına gelse de pek çok kişi buna neden olabilecek muhtemel durumlar ve bu durumların çözümleri hakkında yeterli bilgiye sahip olamayabiliyor. Aslında, günlük hayatta karşılaştığımız unutkanlık problemi çoğunlukla çeşitli sağlık sorunlarından kaynaklanabilir. Unutkanlık sebepleri arasında stres, kaygı bozuklukları, bazı sinir sistemi hastalıkları ve çeşitli hormonal değişiklikler sayılabileceği gibi özellikle bazı vitamin veya minerallerin vücutta yeterli miktarda bulunmaması da önemli yer tutar. Bu vitaminler arasında bu anlamda en önemlisi B12 vitaminidir.
B12 vitamini ne işe yarar?
- Vitaminler vücudumuzda meydana gelen çeşitli biyokimyasal olayların meydana gelebilmesi için vazgeçilmez ve hayatidir. Bu nedenle, alımdaki yetersizlik veya vücuttan hızlı kaybedilmesi gibi çeşitli sebeplerle eksiklikleri söz konusu olduğunda, bazı sağlık sorunları ve hastalıklar meydana gelmektedir.
B12 vitamini de vücudumuzda kullanıldığı yerlere göre eksikliğinde çeşitli belirtilerle kendini gösterir. B12 vitamininin kullanıldığı yerlerden biri sinir sistemimizi oluşturan nöronlarımızın çalışması için elzem olan bazı maddelerin üretilmesi aşamasıdır. Eğer vücutta yeterli miktarda B12 vitamini olmazsa, bu gerekli maddelerin üretimi aksayacağı için nöronlarımız sağlıklı çalışamaz. Sonuçta, hissizlik, el veya ayaklarda uyuşma gibi çeşitli sinir problemleriyle beraber, fiziksel ve zihinsel performansı düşürürken ayrıca unutkanlık problemi meydana gelir. (1)
Yine B12 vitamini kan hücrelerimizin üretimi esnasında da çok önemli noktalarda yer aldığından, eksikliğinde megaloblastik anemi adı verilen özel bir kansızlık hastalığı ortaya çıkar. (2) Ayrıca B12 vitamini eksikliğinde hastaların dillerinde ve dudak kenarlarında dökülmeler veya yaralanmalar ile tırnaklarında doku değişiklikleri ve kırılmalar izlenebilir. (3)
Unutkanlık ve diğer sorunları nasıl çözebiliriz?
- Eğer unutkanlık, zihinsel performansta düşme, kansızlık gibi problemler mevcutsa, B12 vitaminin eksikliğinden şüphelenmek gerekir. Genellikle kadınların "Tırnak kırılması neden olur" sorularının cevabı da yine B12 vitamini eksikliği olabilir. Özellikle unutkanlık gibi problemlere anemi eşlik ediyorsa; tedavide B12 vitamini verilerek takviye edilmesi mutlak gerekmektedir. Zira aneminin folik asit gibi diğer maddelerle tedavi edilmesi mümkün olsa da tedavide B12 vitamininin yer almadığı durumlarda sinir sistemiyle ilgili problemlerin daha da kötüleşmesi söz konusu olabilir. Bu nedenle, B12 vitamini mutlaka tedavinin bir parçası olmalıdır.
Bunların yanında, bahsedilen sağlık sorunlarının yaşanmaması için B12 vitamininin düzenli olarak vücuda alınması ve eksikliğinin yaşanmadan takviye edilmesi oldukça önemlidir. B12 vitaminin gıdalardan emilimi çeşitli aşamalar sonucunda mümkün olduğundan, gıdalarla beraber yeterli miktarda alınamadığı durumlar görülebilir. Bu durumlarda, dışarıdan ek B12 vitamini takviyesinin yapılması gerekebilir. (4)
Sizin de unutkanlığa eşlik eden, yukarıda bahsedilen sağlık sorunlarınız varsa, uzman bir hekimin yer aldığı bir sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz.
2020533-EIP324-Vitamin B12 1000 mcg / 100 dilaltı tablet1