Baş Parmak Kesilmesi
monash.pw Ellerimiz yemek - içmek ve kişisel temizlik gibi temel ihtiyaçlarımızı karşılamamız için olmazsa olmazlarımızdır. El yaralanmaları, el becerisi gerektiren iş kollarında ciddi maddi kayıplara neden olabilmektedir. Bu nedenlerle el yaralanmalarında fonksiyonel bir iyileşme mutlak gerekliliktir. Plastik cerrahi, uyguladığı mikrocerrahi teknikler ve yumuşak dokuya bakış açısındaki avantajlarından faydalanmaktadır. El yaralanmalarında son yıllarda belirgin ilerlemeler meydana gelmiştir. El yaralanmalarında etkin cerrahi teknikler kullanılmaktadır. Bununla birlikte uygun zamanda uygun fizik tedavi yaklaşımları gerekir. Hastaların da gerekli sabır ve özeni göstermesi gerektiği unutulmamalıdır.. El ve ön koldaki yaralanmalar sıklıkla ev kazası, iş kazası, trafik kazası vb sebeplerle gelişir. Bu yaralanmalar sonucunda çoğunlukla yumuşak dokulardan: Bu tür yaralanmalar erken dönemde tedavi gerektirir. Tedavi edilmediği takdirde el fonksiyonlarında kayba yol açabilir. Hatta ana damarlar kesildiği takdirde birkaç saat içinde onarılması şart olan ciddi yaralanmalardır. Cerrahi girişim sonrasında uzun süre fizik tedavi gerektirirler. Mikrocerrahi teknikler uygulanır. Uygulamada el dokusunun elemanları olan kemik kırıklarının iyileştirilmesi, tendon –damar-sinir yapılarının en iyi şekilde onarımları yapılmaktadır. Böylelikle kanlanan, hisseden, fonksiyonel-hareketli, iş görebilen bir ele sahip olunması hedeflenmektedir. El yaralanmasında öncelikle kan kaybını önlemek ve yara bölgesinde enfeksiyon oluşmasını önlemek için temiz bir örtü ile sarmak ve en yakın sağlık merkezine başvurulmalıdır. Bu sağlık merkezinde uygun yıkama yöntemi ile yara yıkanıp temizlenmeli uygun şekilde pansumanı yapılmalıdır. El yaralanmasının özelliğine göre el cerrahisi konusunda tecrübeli bir plastik cerrahi veya ortopedi doktoruyla irtibata geçmonash.pwın ilk başvurduğu merkezde tetanoz aşısının yapılması gerekir. El yaralanması sonrasında en acil durum yaralanma bölgesinde kan damarı hasarına bağlı parmakların kanlanmasının bozulması durumudur. Bu durumda yaradan çok aktif kanama olur ve parmak uçlarında aşırı beyazlama veya morarma görünümü olur. Birkaç saat içinde kan damarlarının mikroskop altında onarılması gerekir. Aksi halde dolaşım bozukluğu nedeniyle geri dönüşümü olmayan kayıplara neden olur. El – kol yaralanması sonrasında parmakların hissini getiren sinir yapılarında bir hasar olduğunda parmak uçlarında uyuşukluk hali gelişir. Parmak uçlarında iğne batırıldığında dahi hasta parmaklarına iğne battığını hissetmiyorsa sinir kesilmiş demektir. Kesilmiş bir sinir kendi kendine iyileşmez ve ömür boyu parmak uçları uyuşuk kalır. Bu nedenle sinirin iyileşmesi için mikroskop altında kesik sinir dalları karşı karşıya getirilerek mikrodikişler ile dikilir. Böylece sinir iyileşmeye başlar. Sinir iyileşmesi günde 1 mm olacak şekilde yavaş olduğu için parmak uçlarına his gelmesi birkaç ayı bulur. Sinir kesilerinde ilk gün yapılan ameliyatlarda başarı daha fazladır, 15 günden sonra yapılan ameliyatlarda ameliyatın başarısı düşmektedir. El – kol yaralanması sonrasında parmakların veya el bileğinin hareketini sağlayan tendon denilen kiriş yapılarında hasar olduğunda parmak boğumlarını kapatamama veya açamama gibi sorunlar görülür. Tam olarak kesilmiş bir tendon kendi kendine iyileşmez; ancak ameliyatla tendonların karşı karşıya uygun şekilde dikilmesi sayesinde iyileşebilir. Ameliyat sonrasında dikişlerin açılmaması için uygun zamana kadar hareket yasaklanır. Tendon yaralanmalarında ilk günlerde yapılan ameliyatlarda başarı yüksek iken 7 günden sonraki ameliyatlarda başarı düşmektedir. Kesinin seviyesine göre sinir iyileşmesi en erken birkaç ay sonra başlayacaktır. Hatta yaralanmanın tipine bağlı olarak en uygun mikrocerrahi tekniklere rağmen iyileşme istenen seviyede gelişmeyebilir. Ancak iyileşmenin iyi seviyede olabilmesi için, deneyim ve ileri mikrocerrahi tekniğin şart olduğu aşikardır. Drenler ortalama 1–3 gün, deri üzerindeki erimeyen dikişler 3 hafta sonra alınır. Derialtından gizli dikiş olarak uygulanan eriyebilir dikişlerin alınmasına gerek yoktur. Ameliyattan sonra (eğer genel anestezi uygulanmışsa) hastanede kalacağınız süre birkaç gecedir. Lokal anestezi de kontrole gelmek şartıyla daha erken taburcu edilebilir. El yaralanmalarında operasyon sonrası ilk bir hafta sigara konusunda dikkatli olunmalıdır. Olumsuz etkisi nedeniyle tam olarak yasaklanmalıdır. Ameliyat sonrası nadiren ameliyat bölgesinden hafif sızıntı şeklinde kanamalar görülebilir. Bunun miktarı artarsa nadir olarak tekrar cerrahi müdahale gerekebilir. Bu ameliyatlardan sonra enfeksiyon oluşmaması için hastaya uygun antibiyotik reçete edilir. Tendonlar uygun bir şekilde onarılsa bile çevre dokulara yapışabilir. Tendonların çevre dokulara yapıştığı yerlerden cerrahi olarak serbestleştirilmesi (tenoliz) gerekebilir. Damar–sinir onarımı sırasında vücudunuzun diğer gölgelerinden damar veya sinir parçaları alınarak yaralanan damar ve sinirin onarımında kullanılabilir. Bu nedenle damar – sinir alınan bölgelerde yara izi, duyu kusuru, kısmi fonksiyon kayıpları, işlev bozuklukları olabilir. Bunlar geçici veya kalıcı olabilir. Uygun kemik fiksasyonuna rağmen kırık kemik uçları arasında kayma ve buna bağlı parmak hareket ve şeklinde bozukluk olabilir. Tekrar düzeltme operasyonu yapmak gerekebilir. Ayrıca tendon-sinir onarımlarına rağmen gelişen kopma – yapışma gibi nedenlerle yaralanma bölgesinin altında hareket – şekil bozukluğu duyu kaybı görülebilir. Mikrocerrahi ile damar dikilen ameliyatlarda toplardamarlar yeterince çalışmayabilir. Sonucunda dokuda kirli kan birikimi gelişecektir. Genellikle ilk hafta ameliyat bölgenizi ıslatmadan yarım duşlar almanıza izin verilir. günden itibaren tam duş alınabilir. 4 haftadan önce havuz ve denize girmenize izin verilmez. Ameliyattan sonra 6 hafta boyunca sauna, buhar banyosu ve ağır sporlar sakıncalıdır. El yaralanmasının tipine ve uygulanan ameliyat tekniğinin özelliklerine göre fizik tedavi programları başlanır. Bu fizik tedaviler ilk günlerde cerrahınız tarafından takip edilir. 15 El yaralanmalarında nadiren tüm tekniklere ve uğraşlara rağmen istenilen seviyeye ulaşılamaz ve hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Bu tip durumlarda soruna göre ilave cerrahi girişim gerekebilir. El yaralanmaları dışındaki el bölgesine uygulanan cerrahi işlemler: Doç. Dr. Hayati AKBAŞ’ın ulusal ve uluslar arası bilimsel dergilerde yayınlanmış çok sayıda bilimsel çalışması, makalesi ve yine ulusal ve uluslararası kongrelerde sunulmuş çok sayıda bilimsel çalışmaları bildirileri mevcuttur. El yaralanmasında yaralanan dokuların fazlalığı ve yaralanmanın kompleks oluşu iyileşme sürecini belirlediği için çoğu vakada birkaç ay sonra elini kullanmaya başlayabilir. Yapışık parmak açılması da diğer cerrahi işlemler gibi cerrahi riskler içermektedir, ameliyat öncesi doktorunuz riskler konusunda size bilgi verecektir. 1 El yaralanmalarında cerrahi sonrası iyileşme sürecinde elini kullanması kısıtlanacağından uygun istirahat süreleri önerilmektedir. Düzeltilemez şekildeki el yaralanmalarında uzman heyetler tarafından değerlendirildikten sonra protez kullanımı önerilebilir. Parmak ucu elin hemen hemen tüm fonksiyonlarının yapılması için kullanılan ve dış etkenler ile en çok karşılaşan kısmıdır. Parmak ucunda duysal uyarıları toplayan birçok sinir ucu bulunur. Tırnak parmak ucunun üst tarafında gelen travmalara karşı koruyucu bir tabaka oluşturur. Parmak ucunun fonksiyonel ve duysal verileri toplama işlevlerinin travma sonrası eski haline getirilmesi oldukça güçtür. Parmak ucu en çok ezilme yaralanmalarına maruz kalır. Kesici alet, sıkışma, çarpma vb yaralanmaları sıktır. Parmak ucu kopmaları parmak kopmalarının en sık görüldüğü kısımdır. Travma tipinin öğrenilmesi tedavi seçeneğinin belirlenmesinde önemlidir. Mutlaka dolaşım ve duysal muayene yapılmalıdır. Parmak ucunda tırnak altında gelişebilen yaralanmalar atlanabilir. Parmak ucu hareketlerinin değerlendirilmesi gerekir. Parmağın son boğumuna yapışan parmağı büken ve kaldıran kirişler travma sırasında bağlanma yerlerinden ayrışmış olabilirler. Mutlaka radyolojik inceleme yapılmalıdır. Hiç umulmayan durumlarda kemik kırıkları ve küçük parça kırıkları saptanabilir. Parmak ucu yaralanmaları elin en sık görülen yaralanma bölgesi olmasına bağlı olarak tedavi sonrası en sık sorunlarla karşılaşılan bölgelerdendir. Mutlaka parmak ucunun kemik ve tırnaktan oluşan destek yapısının restore edilmesi; belirli yumuşaklık ve dolgunluğa sahip olan pulpa yapısının sağlanması; aynı zamanda duyu sağlayan en uç bölge olduğu ve sonraki yaşamda duyu yokluğuna bağlı travmaya açık bir alan olmaması için sinir yapılarının tamiri önemlidir. Parmak ucu yaralanmalarında kemik ucu kırıkları çok sık rastlanır. Kapalı küçük kemik ucu kırıkları sadece alttan konan atelleme ile tedavi edilebilir. Eğer kırık beraberinde tırnak yatağı hasarlanması var ise kemik fiksasyonu gerekebilir. Kırıklar çok küçük ise mevcut kırık parçalar daha sonra ağrı oluşturmaması için çıkartılabilir. Kırıklar stabiliteyi etkileyen tarzda gövde kırıkları ise tel ile fiksayonu uygundur. Tırnak yatağı yaralanmaları mutlaka ince emilebilir dikişler ile tedavi edilmelidir. Tırnak yatağı ve tırnak kökü tamiri tırnağın daha sonra düzgün çıkması için gereklidir. Tırnak eğer yerinden ayrılmış ise ayrılan tırnağın hastanın yanında getirilmesi önemlidir. Kopan tırnak tırnak yatağı tamiri sonrası temizlendikten sonra destek görevi, daha sonraki pansumanlarda kolaylık, tırnak çıkış yolunun açık kalması için yerine adapte edilir. Eğer tırnak eksikliği var ise ve defekt küçük ise aynı parmaktan eğer defekt daha büyük ise ayak başparmağından alınan tırnak grefti defekte adapte edilir. Eğer kopan parça varsa mutlaka hastaneye giderken parçanın uygun şartlarda götürülmesi gerekmektedir. Son yıllardaki mikrocerrahi tekniklerin gelişmesiyle Parmak ucu kopuklarında kopan parçanın yerine dikilmesi oldukça sık yapılır hale gelmiştir. Kopan parçaların yerine dikilmesi ile parmağın orijinal şekli ve boyutuna kavuşturulması mümkün olabilmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda sinir tamiri yapılmasa bile duysal iyileşmenin sağlanabildiği gösterilmiştir. Parmağın uç deri parçasının küçük kemik parçalar ile birlikte kopması durumunda ise dikilecek damarsal yapılar saptanamaz ise parça inceltilerek yerine greft (kompozit greft) olarak tekrar dikilebilir. Bu özellikle çocuk hastaların parmak uçlarını kapıya sıkıştırıp kopma ile başvurdukları durumlarda sık uygulanır. Çocuk hastaların iyileşme potansiyelinin yüksek olması nedeni ile yöntem çok başarılı olmaktadır. Parça doğrudan iyileşebilir veya parça alttaki dokulardan beslenemeyip siyahlaşabilir. Bu durumda bile çocuk hastalarda siyahlaşan doku yerinde bırakılıp alttan gelen dokular ile parmak ucunun iyileşmesi beklenmelidir. Bu şekilde alttan gelen dokularla parmağın orijinal yapısına yakın bir iyileşme sağlanabilir. Eğer kemik açıkta değil sadece cilt defekti var ise vücudun diğer bölgelerinden alınan ince cilt grefti kullanılabilir. Eğer kemiği açıkta bırakacak cilt defektleri var ise aynı parmak, diğer parmaklar, avuç içi vb. yerlerden kaldırılan dokular cilt defektine adapte edilir. Eğer çok ağır ezilme yaralanması mevcut ise etraf dokular temizlendikten sonra mevcut sağlam dokular ile güdük yapılabilir. Yapılan tedaviler sonrası parmak ucu duyusu aylar sonra geriye dönebilir. Bazen kısıtlı duyu kazanımı olur. Bu yüzden hastanın parmağını kullanırken yaralamamaya dikkat etmesi önemlidir. Bazen parmak şekli istenildiği kadar düzgün olmayabilir veya aktarılan dokular orijinal cilt dokusu gibi olmayabilir. Doku aktarılan bölgelerde deformiteler oluşabilir. Parmak hareket kısıtlılıkları tedavi sonrası gelişebilir. Fizik tedavi ve egzersiz programı, duyu eğitimi uygulanması önemlidir.El Yaralanmaları
El Yaralanmalarının Önemi Nedir?
El yaralanmasında yapılması gerekenler nelerdir?
El Yaralanmasında Damar Yapılarına Hasar Nasıl Anlaşılır ve Onarılır?
Sinir Yapılarındaki Hasar Nasıl Anlaşılır ve Nasıl Onarılır?
Tendon Yapılarına Hasar Nasıl Anlaşılır ve Nasıl Onarılır?
El Yaralanmalarında Ameliyat Nasıl Yapılır?
El Yaralanmalarında Olası Riskler ve Komplikasyonlar
Ameliyat Sonrasında Bakım
El Yaralanmalarında Ameliyat Sonrasında Fizik Tedavi Nasıldır?
günden sonra cerrahınızın yönlendirmesiyle bu konuda deneyimli fizik tedavi uzmanları ve fizyoterapistler tarafından sürdürülür. Amaç ne eksik ve fazla olacak şekilde uygun fizik tedaviyi yapabilmektir. Fizik tedavi süreci yaralanmanın özelliğine göre birkaç ay sürebilir. Genellikle 2. aydan itibaren iyileşmede önemli bir düzeye ulaşılır.
El Yaralanmaları Hakkında Sık Sorulan Sorular
PARMAK UCU YARALANMALARI VE KOPMALARI
YOUTUBE VİDEOLARIMIZA AŞAĞIDAKİ LİNKDEN ULAŞABİLİRSİNİZ ↓
→Uzuv kopmalarının riskleri ve ilk müdahelenın önemi
→Uzuv ve parmak kopmalarında dikkat edilmesi gerekenler
→Uzuv ve parmak kopmalarında ilk önce ve sonrası neler yapılmalı
→El bileği seviyesi kopma nedeni ile 13 sene önce opere ettiğimiz hastanın görüşleri
→Çocuk hastamızda oluşan parmak kopması sonrası ebeveyn görüşleri
→El bileği seviyesi dolaşımı olmayan tama yakın kopma nedeniyle opere edilen hasta görüşleri