Başarılı Türk Kadın Girişimci Hikayeleri
KONYA/TÜRKİYE 06 TEL: +90 25 62 - 63 Konya Ekonomi Ödülleri Törenine FAX: +90 25 64 monash.pw • monash.pw Başbakan Erdoğan Katıldı BASKI-CİLT Damla Ofset A.Ş. Büsan Organize San. Kosgeb Cad. Sk. No: 4 Karatay/KONYA Tel: () 00 10 monash.pw Sertifika No: / OCAK / DAĞITIM EKİN Kurye Aracılık Hizmetleri 0 36 12 [email protected] OCAK YAYIN TÜRÜ Yerel, Süreli, Aylık Ayda bir yayınlanır. Dergimizdeki yazılar kaynak gösterilerek alınabilir. Dergimizde yayınlanan yazılardaki görüşler yazarlarına aittir. Dergimize yayınlanmak üzere gönderilen yazılar yayınlansın veya yayınlanmasın iade edilmez. BASIN VE HALKLA İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ Vatan Caddesi No: 1 Selçuklu/KONYA Tel: +90 52 94 - 95 Fax: 0 52 96 14 18 monash.pw Türkak AB Bakanı Egemen Bağış’ın İTO Konya’da Okul Açtı [email protected] - [email protected] Dosya TÜRKİYE’DE KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ VE BAŞARI ÖYKÜLERİ: Konya Örneği DOÇ. DR. AYKUT BEDÜK • [email protected] ARŞ. GÖR. KEMALETTİN ERYEŞİL • [email protected] HATİCE TOMRİS TUNCEL • [email protected] Çalışma ile paylaşılan deneyimlerden elde edilen çıkarımlar sonunda kadın girişimcilerin Konya ili Kadın girişimciliği konusu özellikle işgücü piyasasındaki mevcut durumu ortaya ko- son yıllarda hem dünyada hem de nacaktır. Çalışma sonunda elde edilen bulgular ile ülkemizde popülaritesi artan bir kadın girişimciliğinin artırılmasına yönelik yapıla- cak çalışmalara ışık tutacağı düşünülmektedir. konu haline gelmiştir. Daha çok gelir elde etme, bağımsız çalışma, GİRİŞİMCİ KADIN VE özgürlükçü ve eşit değerlere sahip GİRİŞİMCİ KADIN ÖZELLİKLERİ olma isteği ile girişimci olmaya Literatürde girişimci kadın kavramına yükle- nen farklı anlamlar bulunmaktadır. Çalışma- karar veren kadınlar için girişim- ların büyük bir çoğunluğunda kadın girişimci cilik süreci sanıldığı kadar kolay işletmeyi kuran kadın ve ikinci kuşak girişimci olmamaktadır. Kadın girişimcileri Cinsiyetlerin farklı toplumlarda oynadığı roller olarak tanımlanmaktadır. Literatürde yer alan değişkenlik gösterse de, tarih boyunca daha da çalışmaların bazılarında ise kadın girişimcilik, hem girişimci olmayı düşündükleri farklılaşsa da kadın erkeğe göre ikinci derecede küçük işletmecilikle bir tutulmaktadır. anda hem de girişimcilik faaliyetle- önemli olarak süregelmiştir. Kadının toplumda- Girişimci kadın, yılında kurulan Türkiye ri boyunca bekleyen bazı sorunlar ki rolü büyük ölçüde gelenek, kültür ve değer- Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) de kadın ler tarafından belirlenmiştir. Bu değerlerle aile girişimciliğini "Kadının yaratıcı bir fikri ile sürdü- ve engeller söz konusudur. Bu içerisinde cinsiyete dayalı işbölümü oluşmuş rülebilir, uzun dönemli bir iş planı çerçevesinde, çalışmada kadın girişimcilerin kar- ve erkeklere eve ekmek getirme, maddi des- sermaye ile fikrin birleştiği yeni bir işletme kurma şılaştıkları sorunlar, bu sorunlarla tek sağlama rolü verilirken kadınlara ise evin süreci" olarak tanımlamaktadır. KAGİDER'e göre idaresi ve çocukların yetiştirilmesi rolü yüklen- bu süreçte girişimci hesaplanabilir bir risk üstlen- nasıl başa çıktıklarını ve başarılı miştir. Şüphesiz ki kadın daha duygusal, nazik, mekte ve istihdam yaratmaktadır (TÜSİAD, KA- olmalarının altında yatan sebepler evcimen yaratılmasına karşın erkek daha güçlü, GİDER, ). Başka bir tanıma göre ise; pi- anlatılmaya çalışılmaktadır. Bu maceracı ve cesurdur. yasa ekonomisi içinde, hesaplanmış riskleri göze Sanayileşme ile birlikte kadın toplumun ona alarak, doğrudan doğruya pazara yönelik, nakde amaçla Kagim (Konya Kadın Giri- yüklediği görevlerden sıyrılarak iş hayatına dâhil dönüştürülebilen mal veya hizmeti üretip satan, şimci Masası)’e kayıtlı ve konya’da olmaya başlamış, ekonomik ve sosyal anlamda kendi işinin vergi kaydı olan, Esnaf ve Sanatkârlar faaliyet gösteren 5 kadın girişimci- değer yaratan bir üretim faktörü haline gelmiştir. Odası’na veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne Böylece büyük kısmını erkeklerin oluşturduğu iş- (TOBB) üye kaydı olan sosyal güvenlik kurumla- nin başarı hikâyesi farklı açılardan gücü piyasasında kadınlarda yerini almıştır. Bu ça- rından birinin şemsiyesi altında, tek başına ya da değerlendirilerek sunulmuştur. lışmada Konya ilinde faaliyet gösteren başarılı ka- yanında başka kişileri istihdam eden kadın “Kadın dın girişimcilerinin deneyimleri analiz edilecektir. Girişimci” olarak tanımlanabilir (Bedük, ). Kredi Ayırım Eşit kredi olanakları ABD’de Schreier ve Schwartz tarafından yapılan Eğitim Fen veya tarih ve felsefe gibi İşbirliği ve tecrübe ile desteklenmiş kadın girişimciliğine yönelik bir çalışmanın tes- yüksek bilimler teknik ve işletme yönetimi pitine göre kadın girişimcilerin özellikleri şöyle sıralanmıştır (Moore, ); İşletme Sahipliği Tek sahiplik ve düşük gelir Ortaklık ve yüksek gelir • İşletme sahibi kadın olarak görünmesine Rol Modelleri Engelleyici Daha az engelleyici rağmen, kadın girişimciler genelde bir erkekle TabloMoore’nin Ayrımına Göre Kadın Girişimci Tipleri Kaynak: Moore, ortak çalışmakta, • Kadın girişimcilerin büyük bir çoğunluğu Kadın ve erkek girişimcileri karşılaştırmak istendiğinde; temelde birbirine benzeyen özellikleri bu- hizmet ve perakendecilik sektöründe faaliyet lunmasına rağmen kişisel özellikler, faaliyet gösterilen alanlar gibi bazı noktalarda ayrıştıkları gö- göstermekte, rülmektedir. Hisrich’e göre kadın ve erkek girişimcilerin karşılaştırılması Tablo-2’de verilmektedir. Özellikler aşırı güven, hevesli ve enerjik olma, gerçekçilik, hevesli ve enerjik olma, sosyal kendi kendinin patronu olma ve ekonomik çevre ile baş edebilme yetisi Dorothy P. Moore () tarafından yapılan Girişim Yaşı yaş yaş başka bir çalışmada ise kadın girişimcileri gele- Destek Olan Yakın arkadaşlar, aile mensupları, neksel ve modern olmak üzere iki grup şeklinde Arkadaşlar, iş ortakları, eş Gruplar kadın cemiyetleri, meslek kuruluşları sınıflandırmaktadır. Araştırmada dö- nemi arasındaki kadın girişimciler geleneksel, Girişim Türü İmalat ve inşaat Hizmet alanında, eğitim ve danışmanlık ve sonrası dönemlerdeki kadın girişimci- Yıllık Ortalama leri ise modern kadın girişimciler olarak tanım- $ $ Net Gelir lanmaktadır. Çalışmada bulunan farklı tespit- lerde Tablo’1de verilmektedir. Tablo 2’ den anlaşıldığı üzere, erkek girişimciler mevcut işinden hoşnutsuzluk, işten çıkarılma, işi bırakma gibi nedenlerle girişimde bulunurken; kadın girişimciler belli bir alana ilgi ve fırsatın doğması nedeniyle girişim- de bulunmaktadırlar. Yine farklı bir durum olarak erkek + girişimcileri güdüleyici faktör kendini gerçekleştirme, TOPLAM bir şey ortaya koyabilme iken, kadın girişimcileri bir amaca yönelme, özgür olma ve tek başına başarma fak- Tablo Yaş Grubuna Göre Kadınların İşgücü Durumu, Kaynak: monash.pw () törü girişimci olmak için motive etmektedir. İşgücü pi- yasasında erkek girişimciler kararlı, inatçı, yenilikçi, ide- İl bazında işgücü piyasalarına katılımda ilk sıradaki iller % ile Rize, % 60,8 ile Artvin ve alist ve kendilerine aşırı güvenli iken kadın girişimciler, % 59,1 ile Burdur’dur. Konya ili ise katılım oranında % ile sırada yer almaktadır (TUİK, daha esnek ve toleranslı olup, orta düzeyde kendine gü- ). Kadınların işgücüne katılım oranı Tablo-4’de verilmektedir. venmekte ve sosyal-ekonomik çevre ile baş edebilme yetisine sahip oldukları tespit edilmiştir. Erkek girişim- ciler ilk işlerini genellikle imalat ve inşaat sektörlerinde KADIN kurmalarına rağmen, sektöre giriş kolaylığı ve daha az ERKEK sermaye ve donanım gerektirmesi gibi nedenlerle, giri- şimci kadınlar genellikle gıda, hazır giyim, turizm, sigor- TOPLAM tacılık, sağlık ve temizlik sektörlerinde yoğunlaşmak- Tablo Kadınların İşgücüne Katılım Oranı Kaynak: monash.pw() tadırlar. Bu farklılıklar dikkate alındığında kadınların cinsiyet rolleri esas alındığında, kadına ve erkeğe özgü işler konusunda da önemli ayrışımlar görülmektedir. Yıllar itibari ile kadınların işgücüne katılımlarında önemli bir artış olduğu görülmektedir. yılında % olan kadınların işgücüne katılma oranı, yılında ise % düzeyin- de gerçekleşmiştir. Ancak yine de erkeklerin işgücüne katılım oranına bakıldığında kadınlar GİRİŞİMCİ KADIN İÇİN için bu oranın daha da artırılması gerektiği aşikârdır. GİRİŞİMCİLİK SÜRECİ Girişimcilik gelişi güzel olabilecek bir eylem değil, sü- Kurumsal Olmayan İşgücüne Dâhil İşgücüne İşsizlik reç gerektiren bir eylemdir. Bu süreçler fırsatları gör- Çalışma Çağındaki İşgücü Olmayan Nüfus Katılma Oranı me, iş planı geliştirme, gerekli kaynakları temin etme (bin) Nüfus (bin) (bin) Oranı (%) (%) ve işi yönetme süreçleridir. Bu süreçlerin gerçekleşe- Okuma-yazma bilmeyen ceği platformda talep, hükümet, özel sektör ve siyasi Okuma yazma bilen fakat etkiler rol oynamaktadır. Girişimcinin iş fırsatlarını bir okul bitirmeyen görüp faaliyete geçebilmesi için, piyasada yeterli talebi İlkokul bulması, hükümet tarafından desteklenmesi ve diğer Ortaokul veya dengi rakipleriyle rekabet edebilecek güce sahip olması ge- meslek okul rekmektedir (Hancı, 1). Yaş grubuna göre kadın- Genel lise ların işgücü durumu Tablo-3’de verilmektedir. Kadın- Lise dengi meslek okul larda iş gücüne katılımı yaş arasındadır. Ancak işgücüne katılım oranı ve yaş aralığında ol- Yüksekokul veya fakülte dukça yüksek olduğu görülmektedir. yılı Türki- İlköğretim ye İstatistik Kurumu (TUİK) Hane Halkı İşgücü Anket TOPLAM sonuçlarına göre, Türkiye’nin toplam nüfusu 73,7 mil- Tablo Kurumsal olmayan kadınların işgücü durumuna göre eğitim düzeyi yon olup 43,2 milyon’u erkek, 36,7 milyonu ise kadın Kaynak: monash.pw() nüfustan oluşmaktadır. İş gücüne katılım oranı; yılı iş gücüne katılma oranı erkeklerde %, kadın- Kurumsal olmayan kadınların işgücü durumuna göre eğitim düzeyi Tablo-5’de verilmek- larda ise % olarak gerçekleşmiştir. Yaş guruplarına tedir. Tablo’dan kadınların eğitim seviyesi arttıkça işgücüne katılım oranlarının da arttığı göre iş gücüne katılma oranlarına bakıldığında; görülmektedir. Nitekim TUİK’in yılı hane halkı işgücü sonuçlarına göre, kadınların yılı itibarıyla Türkiye genelinde 15 yaş ve üzerindeki işgücüne katılım oranlarının ilköğretim mezunları için % 19,6, ortaokul % 24,6, lise % 30,4 nüfusun % 48,8’i işgücüne katıldığı görülmektedir. ve yüksekokul veya fakülte mezunları için % 71 oranında olması eğitim seviyesi ile kadınla- rın işgücüne katılımı arasında doğru bir orantının varlığını göstermektedir. Yerleşim yerine göre kadınların işgücü durumu ise Tablo-6’da verilmektedir. Kurumsal Olmayan İşgücüne Dâhil İşgücüne İşsizlik İşgücü Çalışma Çağındaki Olmayan Nüfus Katılma Oranı (bin) Nüfus (bin) (bin) Oranı (%) (%) KENT KIR TOPLAM Tablo Yerleşim Yerine Göre Kadınların İşgücü Durumu, Kaynak: monash.pw() Dosya 27 Yine yılı TÜİK hane halkı işgücü sonuçlarına kent ve kırda yaşayan kadınların işgücüne katılım oranına bakıldığında ise kentlerde % 23,7 olan kadınların işgücüne katılım oranının kırda % 36,3 olduğu görülmektedir. Kırsal alanda kadının işgücüne katılımının yüksek olması, kadınların tarımsal alanda istihdam edildiğini ancak bunun bir girişimcilik faaliyeti olmadığı- nı göstermektedir. İşteki durumuna göre kadın istihdam oranı Tablo-7’de verilmektedir. Ücretli/Yevmiyeli İşveren Kendi Hesabına Ücretsiz Aile İşçisi TOPLAM 69 75 77 77 83 Tablo İşteki Durumuna Göre Kadın İstihdam Oranı (Bin Kişi) Kaynak: TUİK, TUİK’in yayınladığı “İstatistiklerle Kadın ” adlı çalışmaya göre ise, son 5 yılda kadın giri- şimciliğinde önemli bir artış yaşanmıştır. Verilere göre yılında 69 bin kadın, işveren du- rumundayken, yılında 83 bin kadın işveren olmuştur. Yine yılında bin kadın kendi hesabına çalışırken, yılında bu sayı bin kadına ulaşmıştır. Toplumumuzda ev işleri ve evde bulunan yaşlı ve çocukların bakımı kadınlar tarafından yapılması beklenen işlerdir (TÜSİAD ve KAGİDER, ). Kadın aile yaşamında çocuk bakımı, yaşlı ve hasta ba- kımı gibi yükümlülükleri kocası ile ve/veya devletle paylaşmak durumundadır. Ancak ülkemizde kreş gündüz bakımevi gibi sosyal destek kurumları tüm çabalara karşın yeterli sayıya ulaşamamıştır (KSGM, 23). Gerekli eğitimden yoksunluk kadınların en çok karşılaştığı problemlerden bir diğeridir. Özellikle geleneksel yaşam biçimini benimseyen aileler, mali güçlerini kızlarının değil oğullarının eğitimine yön- lendirmek istemekte ve eğitim, başarı ve iş sahibi olmayı erkek çocuklarından beklemektedir (Soysal, ). Bu bağlamda özellikle kırsal kesimde, kız KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNDE ulaşabilme imkânlarını sunmaktadır (Şahin, çocukları küçük yaşlardan itibaren tarla ve çiftlik iş- KARŞILAŞILAN SORUNLAR 31). Kadın girişimcilerin karşılaştıkları lerinde çalışmakta, erken yaşta evlendirilmektedir. Hala süregelen geleneksel düşünce siste- problemler temelde finansal ve sosyal olmak Kadınların evlenme yolu ile bir erkeğe bağımlı ola- mine göre “kadının yeri evidir” ve alışılmış üzere iki açıdan incelenmektedir. cakları ve ev geçindirme gibi bir sorumluluklarının görev “kocasının eşi, çocuklarının annesi” Finansal Problemler olmayacağı yönünde süregelen ataerkil yapı, kız ço- olmaktır. Ancak kadının bu rolüne sanayi- Kadın girişimcilerin karşılaştıkları en önem- cuklarının eğitimine engel olmaktadır. Ancak eğitim- leşme ve kentleşme olgusu içinde ve top- li problemlerden biri olan finansal problem- li kadınların kendilerine olan özgüvenleri daha yük- lumsal değişme sürecine bağlı olarak yeni ler, hem iş kurma, hem de kurulan işyerini sek olup bu sayede de iş hayatına girme konusunda sosyal roller eklenmektedir. Bu kaçınılmaz yönetme açısından oldukça önemlidir. Çün- cesur davranmaktadırlar. Kadınların iş yaşamlarını değişim sonucu kadın ister kendi iradesiyle, kü hem işyeri kurmak için sermaye gerekli etkileyen en önemli unsurlardan birisi de erkekler- isterse ekonomik zorunluluklar nedeniyle olmakta hem de kurulan iş yerini sağlıklı bir den farklı olarak toplum içerisinde benimsedikleri olsun, çalışma yaşamına girmek suretiyle şekilde yürütebilmek için finansal beceri- cinsiyet rolüdür. Kadınlar çalışmak istedikleri alanda ekonomik bağımsızlığını kazanarak daha lerin sağlanması gerekmektedir. Bir firmayı ne kadar bilgi sahibi olurlarsa olsunlar piyasada ka- özgür, güçlü ve bilinçli olma yolundadır. kurmak için ön şart finansal varlığa ve ge- bul edilmeleri zorlu bir süreci gerektirmektedir. Ay- Bunun sonucu olarak da, kendi işinin sahibi rekli bilgi potansiyeline sahip olmaktır. Ka- rıca toplumumuzda kadının çalışıp para kazanması olmayı isteyen kadın girişimciler ortaya çık- dın girişimcilerin önündeki en büyük engel erkeğe bir baskı unsuru olarak görülmekte olup, evin mıştır (Bedük, ). mali güçlerinin olmayışlarıdır. reisi imajının zedeleneceği düşünülmektedir. Kadınların iş kurma nedenlerinin başında; başarma ihtiyacı, risk alabilme eğilimi ve ba- Sosyal Problemler ğımsız olma arzusu gelmektedir. Bunun yanı Kadın girişimcilerle ilgili ortaya çıkan prob- sıra ülkenin ekonomik koşullarından kay- lemlerden bir bölümünü de sosyal problemler naklanan işsizlik sorunları, kadınlara uygun olarak sınıflandırabiliriz. Sosyal problemler; olmayan iş koşulları ve kadınların bir işvere- kültürel ortamda kadın rollerinin kalıplaşmış ne bağlı olarak çalıştıkları yerlerde cinsiyet olması, cinsiyet ayrımcılığı yapılması, kadın- ayrımcılığına uğramaları da sayılabilmekte- ların yeterli eğitim düzeyine sahip olmaması, dir. Girişimci rolü ile toplumda var olmak, ailenin kadın girişimciliği konusunda verdiği kadına; diğer çalışma yaşamı içerisinde yer olumsuz tepki, girişimciliğin risk almayı ge- alan birimlere kıyasla daha fazla özerklik, rektirmesi, çalışma saatleri ve iş yükünün faz- bağımsız hareket edebilme, kendini gerçek- la olması ile kadının evde geçireceği zamanın leştirebilme, geleceğe yönelik hedeflerine azalması şeklinde sıralanabilir. 28 Dosya Kadın girişimcilerin, özel hayatlarıyla çalışma yaşamları arasındaki rol ikilemi kadınları giri- şimci olmaktan uzaklaştırmaktadır. Yine uygu- lamada en sık rastlanan konulardan biri de ça- lışan kadına kendisi ile aynı kıdeme sahip karşı cinsine oranla daha az ücret ödenmesi ve cam tavan engeli olarak belirtilebilir. İş yaşamında cinsiyete dayalı basmakalıp yargılar kadınların kariyerlerinde en önemli engel olarak görül- mektedir. Bunlar kadınların tecrübe eksikliği se- bebiyle başarısız olacağı beklentisi ve piyasada uzun süredir bulunmamaları sebebiyle yaşanan güven problemi olarak sıralanabilir. Kadın giri- şimcileri engelleyen bir diğer faktör ise, yasal ve bürokratik engellerdir. İşyerinin açılmasıyla ilgi- li resmi kurumlarla ilişkilerde kadın girişimciler, erkek girişimcilere nazaran daha fazla zorlan- makta ve bürokratik engelleri zor aşmaktadırlar. Başa Çıkma Mekanizmaları ve Çözüm Yolları Ülkemizde kadınları girişimci yapmaya yönelik çalışmaların oldukça çeşitli olduğu söylenebi- lir. Bunlar başta Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), Kalkınma Bakan- KADIN GİRİŞİMCİLERİN maya sevk eden nedenlerden birisi olan “eko- lığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Küçük ve Orta nomik zorluklar ve bağımsızlık isteği” incele- Sanayi Geliştirme İdaresi (KOSGEB), Türkiye İş BAŞARI HİKÂYELERİ mekte olduğumuz kadın girişimcimiz için de Kurumu (İŞKUR) ve Türkiye Odalar ve Borsalar güdüleyici bir sebep olmaktadır (A. Karabacak Birliği (TOBB) gibi kurumlar olmak üzere çok MODA EVİ ile kişisel iletişim, 15 Mart ). sayıda kurum tarafından kadının girişimciliğe “Senin dükkânına girince Aykut teşvik edilmesi için çalışmalar yürütülmektedir. Hamzagil havasını hissediyoruz…” GIDA-BÖREK EVİ Bunlardan birisi de Konya Ticaret Odası tarafın- dan kadın girişimciliğini desteklemek amacıyla Konya ilinde faaliyet gösteren bir moda evi “İnsanlar karnı doyduğunda mutlu kurulan ve girişimci olmak isteyen kadınlara kadın girişimciliğinin en güzel örneklerinden olur, onların mutlu olduğunu görmek eğitim, bilgilendirme ve danışma hizmeti su- birini oluşturmaktadır. Girişimcimiz, kararlı ve en hoşuma giden şey…” nan KAGİM (Konya Kadın Girişimci Masası)’dır. araştırmacı yapısı ile ideallerinin arkasından gittiğini belirtmiştir. Ev tekstili ile pazara giren Börek evi işleten 58 yaşındaki girişimcimiz ser- Konya Kadın Girişimci Masası (KAGİM), Sivil maye temininde kızının en büyük desteği ol- Toplum Diyalogu-AB-Türk Odaları Forumu AB- kadın girişimcimiz, ev tekstilinin önde gelen iki büyük markasının corner bayiliğini alarak duğunu, ABİGEM tarafından düzenlenen giri- Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı çerçe- şimcilik eğitimi sayesinde çok şey kazandığını vesinde Konya Ticaret Odası ve Milano Ticaret ürün yelpazesini de genişletmiştir. Çok kısa bir süre sonra bayiliğini aldığı markalardan birisin- ve eğitimin yaşının olmadığını belirtmektedir. Odası'na bağlı Formaper Ajansı'nın ortaklığı ile Bu eğitimler sonucunda kendi işyerini kuran yürütülen CFCU/TR nolu "Kadın- de Türkiye üçüncülüğü ödülünü kazanmıştır. yılında moda evini açmak için gerekli kadın girişimcimiz artık işini daha bilinçli ola- ları Güçlendirme-Konya’da Kadın Girişimcili- rak yapmaktadır. Girişimci bireyler ülke eko- ğinin Kapasite ve Hizmet Bakımından Ortaklık sermayeyi Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefa- let Kooperatifi’nden ,00 TL alarak sağ- nomisine katkı sağlamakta, işsizlik sorununun Kurma Yoluyla Desteklenmesi" adlı proje ile çözümüne yardımcı olmaktadır. Bu kapsamda yılında kurulmuş bir destek birimidir. lamıştır. Çalışmalarına görümcesiyle beraber devam eden girişimcimize ait işletme hala fa- işletmesinde iki kadına daha iş fırsatı sunan ka- KAGİM’in Genel Hedefleri : dın girişimcimiz, yılında yöresel nitelikte • Kadınların iş kurmalarının teşvik edilerek aliyetine devam etmektedir. Kadın girişimci- mizin en büyük hayali bir marka olarak tekstil ürettiği ürünlerini Almanya ve Hollanda’ya da Konya’daki kadın girişimci sayısının artırılması, gönderdiğini belirtmektedir. Kazancın %60’lık • Mevcut kadın girişimcilerin desteklenmesi ve sektöründe adını ölümsüzleştirmektir (Z. Çiv- lik ile kişisel iletişim, 12 Mart ). kısmının reklama ayrılması gerektiğine ve girişimciliğin işsizliğe çare olarak teşvik edilmesi, reklamın bir girişimi kat kat büyüteceğine • Kadın girişimciler arasında bir iletişim ağı ku- inanmaktadır. Girişimci olmak isteyenlere ise rulması, DİJİTAL BASKI kararlı olmayı, kendine güvenmeyi, sabırlı ve • Toplumdaki olumsuz kadın girişimci imajının “Bir kadın maddi olarak kocasına bağlı mücadeleci olmayı tavsiye etmektedir. (M. Bü- düzeltilmesi, olmadan da yaşayabilmeli…” yüksırıtoğlu ile kişisel iletişim, 17 Mart ). • Türkiye ve AB Odaları arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesidir. Kadın girişimcilerin fazla rağbet etmediği di- jital baskı sektöründe karşımıza çıkmakta bir diğer girişimcimiz… Girişimcimiz, girişimci bir babanın kızıdır. İş yeri kuruluş aşamasında ser- maye temini açısından zorluk çeken girişim- cimiz ailesinin desteğiyle bu zorluğu aşmıştır. İşyerinde eşi ve kardeşleriyle çalışan, onlara da istihdam sağlayan, girişimcimiz aslında bir aile şirketi niteliğinde hizmet vermektedir. Girişimcimiz, kadın girişimcilerin önündeki engeller arasında sayılan “kadının ev işlerinden, erkeğin ekmek getirmekten sorumlu olması” an- layışı ile bir hayli zorluk çektiğini de üzülerek sözlerine eklemektedir. Kadınları girişimci ol- Dosya 29 GIDA-PASTANE “Tek sermayem, oklavam…” Başlangıçta kendini kanıtlama isteğiyle girişim- cilik serüvenine çıkan kadın girişimcimiz, ev ye- mekleri ve pastane mamulleri üzerine hizmet vermektedir. Sermaye yetersizliğinden dolayı ilk olarak evinin bir bölümünü mutfağa dönüş- türdüğünü ve o mutfakta beş kadın istihdam et- tiğini belirtmektedir. Kadın girişimcimiz, yılında esnaf odalarının girişimcilik eğitimine de katılarak kendini geliştirme fırsatı yakalamış ve işletmeciliği öğrenmiştir. Ardından ise aldığı ,00 TL’lik kredi ile evinde gerçekleştir- diği faaliyetleri bir işyerine taşımıştır ve şuan işyerinde on kadına iş olanağı sağlamaktadır. Girişimcilik süreciyle beraber aile ve çocuklarını ihmal etmediğini, aksine daha iyi bir anne ol- duğunu belirten girişimcimiz, aile-iş dengesini kurmakta zorlanmamıştır. Kadın olmanın getir- SONUÇ Ülkemizde son yirmi yıldır kadınların ekonomik diği ilk zorluğu babasının “kızlar okumaz” anla- Modern ekonomilerde şüphesiz ki girişimcilik, statüsünün güçlendirilmesi konusuna olan ilgi yışıyla yaşayan girişimcimiz, başarısının sırrını kalkınmanın en önemli araçlarındandır. Bunun artmıştır. Kadınların ücretli istihdamdaki payla- gözü kara olmaya bağlamaktadır. Girişimcimize yanı sıra işsizliğin önlenmesi ve refahın sağlan- rının artırılmasına ve mesleki statülerinin gelişti- yılında bir belediye tarafından “Konya’da masında da girişimcilik etkin bir rol oynamak- rilmesine yönelik çeşitli yaklaşımlar ve öneriler Yılın Kadın Girişimcisi Ödülü” verilmiştir (N. Ma- tadır. Dünya ülkeleri arasından ayrışmanın yolu geliştirilmiştir. Yaptığımız araştırmaya göre, kadın- denci ile kişisel iletişim, 22 Mart ). ise kullanılmayan potansiyel girişimciliğin faal ların çoğu geleneksel olarak kadınlara uygun görü- hale getirilmesi ile mümkündür. Bu noktada len alanlarda faaliyet göstermektedir. Dolayısıyla DIŞ TİCARET kadınların girişimci olmaya teşvik edilerek işgü- kadınlar bir nevi kalifiye ev hanımı rolü oynamak- cüne kazandırılması son derece önemlidir. Ka- tadır. Kadınlar için farklı iş alanları araştırılmalı ve “Ülkemizde kadınların sadece gıda, dınların katılımı olmadan sosyal ve ekonomik kadınlar eğitilerek bu alanlara yönlendirilmelidir. çeyiz v.s. üzerine faaliyet gösterebileceği kalkınmanın gerçekleşmesi oldukça zordur. Bu sayede kadınlar bulundukları her ortamda kat- düşünülüyor. Hâlbuki bizler her Devletin en önemli gelir kalemlerinden birisi ma değer yaratan birer faktör haline gelecektir. alanda başarılı olabiliriz…” vergilerdir. Kadın girişimciliğinin teşvik edilerek Daha çok erkekler tarafından tercih edilen dış kadınların ev odaklı çalışmalarından ziyade işyeri NOT: Bu çalışma Ulusal İşletmecilik ticaret sektöründe faaliyet gösteren kadın giri- kurması ile hem kayıt dışılık önlenecek hem de Kongresi'nde tebliğ olarak sunulmuştur. şimcimiz, daha maceracı ve bağımsız olacağını devlet vergi kaybına uğramamış olacaktır. Öyle KAYNAKÇA düşündüğü ve kendi başına sorumluluk alıp ki, 9. Kalkınma Planı ()’nda “Kadın Bedük, Aykut (). Türkiye’de Çalışan Kadın Ve Kadın Gi- bir işi sonuca ulaştırma isteği doğrultusunda Girişimciliğinin Artırılması” ekonomik ve sosyal rişimciliği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (12), kendi işyerini açmaya karar vermiştir. Kendi gelişme eksenlerinde yer almaktadır. Girişimcilik Ecevit, Yıldız (). Kadın Girişimciliğinin Yaygınlaşmasına birikimi ve ailesinin desteği olan ,00 TL sürecinde kadınlar, karşılaştığı sorunlar nedeniy- Yönelik Bir Model Önerisi. Kadını Girişimciliğe Özendirme le işgücü piyasasına atılmada çekinmekte ve böy- ve Destekleme Paneli, Bildiriler ve Tartışmalar. 25 Mayıs başlangıç sermayesi ile işyerini kurmuştur. Ankara: Şafak Matbaacılık, Girişimcimiz, ülkemizde kadın girişimcilere ilkel lece kadınlara ait işyeri sayısı sınırlı kalmaktadır. Ecevit, Yıldız. (). Türkiye’de Kadın Girişimciliğine Eleştirel bir gözle yaklaşıldığı için sanayi sektöründe ka- Kredi olanaklarının artırılması, bürokrasinin azal- Bir Yaklaşım (1. Baskı). Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü. dınların pek yer almadığını ancak sanayide kadın tılması, danışmanlık ve iş geliştirme hizmeti gibi Hancı, Ayşegül (). Girişimcilikte Cinsiyet Faktörü ve işgücüne de ihtiyaç olduğunu vurgulamaktadır. kadın girişimciliğini özendirici uygulamalar yay- Kadın Girişimciler Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Birçok fuara da katıldığını belirten kadın girişim- gınlaştırılarak bu hizmetlere erişimin kolaylaştı- Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. cimiz şuan bulunduğu konumdaki başarısını rılması gerekmektedir. Ancak her şeyden önce, Hisarcıklıoğlu, Rıfat (16 Kasım ). Zengin olmak için kadın girişimciliğini ekonomik gelişmenin doğal kadınları ön plana çıkaralım. Hürriyet, monash.pwet. müşteri odaklı satış yapmasına, kararlı olmasına monash.pw, ve fark yaratmasına bağlamaktadır. Girişimci ol- unsuru kabul eden algısal dönüşüm hızlandırıl- Moore, Dorothy P. (). An Examination of Present mak isteyenlere ise kendi başlarına karar verme malıdır. TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu’nun da Research on the Female Entrepreneur-Suggested Research egzersizleri yapmalarını, en kötüyü göze alarak dediği gibi; Türk iş dünyasında zengin olmanın, Strategies for the ’s. Journal of Business Ethics, ancak olumlu düşünerek yola çıkmalarını ve sa- kullanılmayan potansiyeli etkin hale getirmenin Soysal, Abdullah (). Türkiye’de Kadın Girişimciler: bırla işe atılmalarını tavsiye etmektedir (S. Altu- ve yeni iş sahaları oluşturmanın yolu, kadınların Engeller ve Fırsatlar Bağlamında Bir Değerlendirme. Ankara gay ile kişisel iletişim, 23 Mart ). girişimciliğe teşvik edilmesinden geçmektedir. Üniversitesi SBF Dergisi, 65 (1), Şahin, Esen (). Kadın Girişimcilik ve Konya İlinde Ka- dın Girişimcilik Profili Üzerine Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Şekerler, Hülya (). Kadın Girişimciler, Karşılaştıkları Sorunlar ve Bu Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya. T.C. Başbakanlık KSGM (Kadının Statüsü Genel Müdürlü- ğü). (). Türkiye’de Kadının Durumu. Ankara. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (). İstatistiklerle Kadın Ankara: TÜİK. TÜSİAD (Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği), KAGİDER (Türkiye Kadın Girişimciler Derneği). (). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri (Rapor No: TÜSİAD-T//), (Rapor No: KAGİDER). İstanbul: TÜSİAD, KAGİDER. monash.pw,