Bacak Damar Tıkanıklığı Belirtileri

Ciddi bir sağlık sorunu olan damar hastalıklarıyla gittikçe artan sıklıkla karşılaşılıyor. Haberimize konu olan "damar tıkanıklığı" ise vücudun 3 damar sisteminin tıkanması sonucu dolaşımın bozulması olarak tanımlanıyor. İnsan vücudunda bulunan bu 3 damar sisteminin birincisi temiz kanı taşıyan atardamar (arteryel) sistem, diğeri kirli kanı taşıyan toplardamar (venöz) sistem, sonuncusu ise lenf sıvısını taşıyan lenfatik sistem. Kalp - Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Selim İsbir, damar sisteminin bu 3 hastalığının birbirlerinden tümüyle farklı olduklarına dikkat çekerek, "Arteryel damar hastalıkları erkeklerde daha sık görülürken, venöz damar hastalıklarıyla kadınlarda daha sık karşılaşılıyor" diyor.

NEDEN OLUR?

Atardamar tıkanıklıklarının oluşumunda en önemli etken 'damar sertliği' olarak görülüyor. Damar sertliği ya da kireçlenmesi, sistemik bir hastalık olarak değerlendiriliyor. Aynı hastalık kalbi besleyen damarları ya da beyne kan götüren şah damarlarını da tıkayabiliyor. Nadiren kalp ritim bozukluklarından kaynaklanan pıhtılar da atardamarlarda ani tıkanıklıklara yol açabiliyor. Toplardamar tıkanıklıklarının oluşumunda ise kalıtsal kan hastalıkları, uzun süreli hareketsizlik veya geçirilmiş büyük ameliyatlar rol oynuyor. Lenf damar tıkanıklıklarında yine kalıtsal olarak lenf damarlarındaki defektler veya geçirilmiş ameliyatlar etkili oluyor.

KİMLERİN RİSKİ DAHA FAZLA?

Her 3 sistemi de etkileyen tıkanıklıklarda genetik faktörler ön planda yer alıyor. Atardamar hastalıklarının oluşumunda kan yağlarının yüksekliği, yüksek tansiyon, şeker hastalığı ve sigara önemli rol oynuyor. Toplardamar tıkanıklığına ise genetik faktörlerin yanında, yatağa bağımlılık ve uçak yolculukları gibi uzun süreli hareketsizlik yol açabiliyor.

BALDIR VE UYLUK AĞRISINA DİKKAT!

Atardamar tıkanıklıklarında en önemli bulgunun yürüme ile ortaya çıkan baldır ve uyluk ağrısı olduğu belirtiliyor. Bu durumda karın bölgesinden her iki kasık bölgesine giden atardamarlarda ve/veya kasık bölgesinden diz ve diz altı bölgelere giden damarlarda bir tıkanıklık söz konusu olabiliyor. Tıkanıklık bacağa giden kan akımında azalma yaratıyor. Bu sorun, istirahat sırasında kan akımının yeterli olmasına karşın hareket esnasında yetersiz kalmasına neden oluyor. Hastaların ağrısı genelde bir iki dakikalık dinlenme sonrasında ortadan kalkıyor.

Bacak toplardamar tıkanıklıklarında ise hastalarda ani başlayan çok şiddetli ağrı ile birlikte bacakta şişlik, kızarıklık ve ısı artışı oluyor. Atardamar hastalıklarında hastalığın ileri dönemlerinde ayakta yara ve sonrasında gangren gelişebiliyor. Toplardamar tıkanıklığında (derin ven trombozu) ise bacakta cap artışı ve kızarıklık görülüyor.

TOPALLAMA O SORUNUN EN ÖNEMLİ BELİRTİSİ

Atardamar tıkanıklıklarında`topallama` en önemli belirti olarak değerlendiriliyor. Prof. Dr. Selim İsbir, bu hastalığın bir diğer adının da 'vitrin hastalığı' olduğunu söyleyerek, "Bu sorunu yaşayan hastalar genelde bir süre yürüdükten sonra baldır bölgelerine gelen kramp benzeri bir ağrıyla durma ihtiyacı duyarlar. Genelde dakikalık durma sonrası ağrıları geçer ve tekrar yürümeye başlarlar"diyor.

HANGİ SAĞLIK SORUNLARIYLA KARIŞTIRILIYOR?

Atardamar tıkanıklıklarındaki ağrı genellikle sinir basılarına bağlı ağrılarla karıştırılıyor. Toplardamar tıkanıklıklarının ise başka hastalıklarla karıştırılmasının zor olduğu belirtiliyor. Buna karşın hafif tıkanıklıklarda hastaların bazen kas ağrısı şikayetiyle ortopedi hekimlerine başvurabildikleri belirtiliyor.

UZUV KAYBI MEYDANA GELEBİLİR

Son yıllarda atardamar tıkanıklıkları ile daha sık karşılaşıldığını söyleyen Prof. Dr. Selim İsbir, bu sorunun ihmal edilmesi halinde uzuv kaybı bile görülebileceğine dikkat çekiyor. Her iki hastalık da hastanın yaşam kalitesini ciddi anlamda etkiliyor. Uzuv kaybı atardamar tıkanıklıklarında da en önemli sorun olarak dikkat çekiyor. Toplardamar tıkanıklıkları ise bacakta kalıcı cap artışı, ciltte renk değişiklikleri ve yaralarla sonuçlanıyor. Toplardamar tıkanıklıkları için en önemli risk faktörünün kan pıhtılaşmasına yol açan ilaçlar olduğu belirtilirken ilk akla gelenin doğum kontrol hapları olduğuna dikkat çekiliyor.

EN ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRLERİ

Atardamar tıkanıklıkları için en önemli risk faktörleri; sigara, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kan yağlarının yüksekliği ve aile öyküsü olarak sıralanıyor. Bu risk faktörlerini taşıyan bireylerin damar sertliği ve olası atardamar tıkanıklığı açısından dikkatli olmaları gerekiyor. Toplardamar tıkanıklıklarında ise kalıtsal pıhtı oluşumunu artıran hastalıklar en önemli risk faktörleri arasında bulunuyor.

TEŞHİSİ ZOR DEĞİL

Teşhiste en önemli yöntemin muayene olduğu belirtiliyor. Prof. Dr. Selim İsbir, "Muayene bulgularına göre, gelişmiş görüntüleme yöntemleriyle tıkanıklığın nerede ve ne derecede olduğunu tespit etmek oldukça kolaydır"diyor.

EN ÖNEMLİ TEDAVİ HAYAT TARZI DEĞİŞİKLİĞİ

Peki bu sorunun tedavisi nasıl yapılıyor? En önemli tedavi, yaşam tarzı değişikliği olarak görülüyor. Sigarayı bırakmak, tansiyon ve şekeri kontrol altında tutmak, düzenli egzersiz ve hareketsizlikten kaçınmak en önemli faktörler arasında bulunuyor. Bunlar olmadan uygulanan ilaç, stent veya cerrahi tedaviden başarılı sonuç alınamayacağı belirtiliyor. Ani damar tıkanıklıklarında ise uzuv kaybının önüne geçmek için acil girişim yapmak büyük önem taşıyor. İlaç tedavisinde kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar tedavinin temelini oluşturuyor. Bunun yetersiz kaldığı durumlarda ise girişimsel ya da cerrahi yöntemlere başvurulduğu belirtiliyor.

Vasküler tıkanma yada damar tıkanıklığı, uzun süreçte ve ileri yaşlarda ortaya çıkan tehlikeli bir hastalıktır. Sağlıksız beslenme ve uygun olmayan yaşam tarzı nedeni ile  aterosklerotik plak oluşumu ile başlayan bir süreç sonunda damarların tıkanmasıdır. 

Bu plaklar damarları daraltmakta, sertleştirmekte ve tıkamakta ve sonuçta da   kan dolaşımını yavaşlatmaktadır  ve dolayısıyla iç organlara, kalbe veya beyne giden damarlardaki kan pıhtılarına neden olarak kan akışının durmasına neden olacak kadar oksijen sağlanmasına engel olabilmektedir.

Damar Tıkanıklığının Belirtileri Nelerdir?

Damarlarda tıkanıklık genellikle erken dönemde fark edilmemektedir. Bu nedenle, tıkanıklık ilerlediğinde, bir kişinin kalp krizi veya inme gibi hayatı için çok tehlikeli olduğu durumlar beklenmedik anlarda ortaya çıkabilmektedir. Bu yavaşça ortaya çıkan hastalık, genellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerde kendini göstermektedir. Çocuklarda ve ergenlerde nadiren görülmektedir. Bu hastalığın önlenmesinde en önemli faktör, damar tıkanıklığı belirtileri ve sağlıklı bir yaşam tarzı seçimi konusunda dikkatli olmaktır.

Ana nedenlerinden biri kalıtımolan damar tıkanıklığı, , sigara ve yetersiz beslenmeninde etkisiyle yavaş ilerleyen tehlikeli bir sağlık sorunudur. Pek çok semptomu olmasına rağmen, hastalar tarafından erken fark edilmez. Bununla birlikte, kalp krizi ve bir insanın hayatı için çok tehlikeli olan felç gibi ciddi sonuçlar meydana gelebilmektedir. 

Tıkalı Damar Belirtileri Nelerdir?

Tıkalı damarlara göre belirtiler değişir. Oksijenle dolu kan atardamarlar yolu ile bütün vücuda ve  kalp damarlarına da gönderilmektedir. Damarlardaki plak birikiminin bir sonucu olarak, koroner arterlerin tıkanması, göğüs ağrısı (anjina pektoris) adı verilen sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Kalp kasına yetersiz oksijen beslemesinin neden olduğu anjina belirtileri şunlardır:

• Göğüs basıncı, göğüs sıkışması, göğüs ağrısı
• Omuz, kol, boyun, çene veya sırta vuran ağrı
• Hazımsızlık
• Egzersiz sonrası göğüs ağrısı
• Solunum güçlüğü
• Kalp ritmi sorunları

Bazı işlemlerde duygusal stres de ağrıyı arttıran faktörler arasında sayılmaktadır. Bu noktada, kalbin etrafındaki en küçük kılcal blokaj bile ciddi sorunlara neden olabilir. Bu semptomlar nefes darlığı, uyku problemi, zayıflık ve sürekli yorgunluktur.

Beyin Damarlarının Tıkanma Belirtileri Nelerdir?

Koroner arterlerin aksine, karotid arterlerin beyine oksijenli kan taşıyan servikal damarlar denir. Beyine giden karottis ve vertebral atardamarların tıkanıklığı sonucu inme riski ortaya çıkabilmektedir. Sonuç olarak, beyin damar tıkanıklığı ölüm riskini taşır. Serebral damar tıkanıklığı belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Aniden felç
• Vücudun belirli bölgelerinde uyuşma 
• Konuşma güçlüğü ya da anlaşılamaması
• Görme problemleri
• Solunum problemleri
• Baş dönmesi
• Ayakta dururken veya yürürken denge kaybı ve beklenmeyen düşüşler
• Bilinç kaybı
• Ani şiddetli baş ağrısı

Kol ve Bacakların Atardamarlarının Tıkanma Belirtileri Nelerdir?

Kollarda ve bacaklardaki dokuları besleyen atardamarların aterom plakların oluşumu ile başlayan süreç sonrası tıkanması  periferik arter damarlarının tıkanması olarak adlandırılmaktadır.. Kol ve bacakların damar tıkanıklığına bağlı en sık karşılaşılan şikayetler kısaca şöyle sıralanabilmektedir:

• Kollarda ve bacaklarda uyuşma ve ağrı
• Yürümekle ayak, baldır , uyluk ve kalçaya gelen ağrı
• Yürüme zorluğu ve yürüme mesafesinin kısalması
• Bacak ve ayaklarda uyuşukluk
• Bacaklarda ve ayaklarda titreme
• Zayıflamış bacak kaslarına bağlı olarak bacaklarda kuvvet kaybı
• Bacakların renginde bir değişiklik, örneğin renkte veya kızarıklıkta değişiklik
• Ayak tırnaklarını kalınlaşma
• Üst bacaklarda ve ayak parmaklarında saç dökülmesi
• Bacak ve ayak yaralanmalarında daha uzun iyileşme süresi
• Ayakta ve bacakta ağrı
• Ayak parmaklarında, ayakta kangren 

Damar Tıkanıklığına Ne Sebep Olur?

Semptomların başlamasından sonra merak uyandıran bir diğer sorun da damar tıkanıklığının sebepleridir. Ancak bunun için bir neden söylenemez; birçok nedenden dolayı olabilir. Bu noktada en belirgin faktör yaşam tarzıdır. Düzensiz beslenme, kötü alışkanlıklar bu hastalıkta öncü bir rol oynamaktadır. Vasküler oklüzyonun nedenleri:

• Kandaki kötü kolesterolün  (LDL) artması, iyi kolesterol olan HDL nin azalması 
• Yüksek tansiyon
• Diyabet (diyabet) hastalığı
• Sigara kullanımı
• Düzensiz beslenme ve obezite
• Yetersiz fiziksel aktivite, hareketsizlik
• Ailede vasküler hastalıklar ve kalıtım
• Yaşlılık belirtileri görülür.

Vasküler Tıkanıklık Nasıl Oluşur?

Vasküler tıkanma, fark edilmesi zor olan ve sinsi olarak ilerleyen bir hastalıktır ve önlemler çok erken alınmalıdır. Özellikle gençlerde sağlıksız beslenme ve sigara içmek, daha sonraki yaşlarda kan damarlarının tıkanmasına neden olabilmektedir. Vasküler tıkanmaya karşı alınacak önlemlerin başında yaşam biçiminde uygulanacak birtakım değişiklikler gelmektedir. Bu bağlamda, düzenli egzersizlerden veya çeşitli fiziksel aktivitelerden, sağlıklı bir diyetten bahsedilebilir. Ayrıca kolesterolü yükselten yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Bu hastalığa yakalanmamak için sigara ve alkolden uzak durmak da önemlidir. Bacak egzersizleri önerilir.

Damar tıkanıklığı için birçok tıbbi tedavi vardır. Birincisi ilaç tedavisidir. Çeşitli testlerden sonra, damarlarda plak oluşumunu veya kanın pıhtılaşmasını önlemek için çeşitli ilaçlar kullanılabilmektedir. İlaçlar ayrıca kolesterolü ve kan basıncını düşürmek için de kullanılabilmektedir. Ayrıca damar tıkanıklığı belirtileri oluştuğunda bu şikayetleri azlatan örneğin yürüme mesafesini uzatan ilaçlar vardır.

Damar tıkanıklığına sebep olan durum, bir kan damarının damar sertliği ya da bir pıhtı nedeniyle tıkanmasından kaynaklanmaktadır.

Bacak damar tıkanıklığı nedir?

Damar duvarlarının içerisinde biriken yağ kalıntıları ve kolesterol artıkları gibi madde birikimi nedeniyle tıkanıklık meydana gelir. Özellikle beyin ve kalp damarlarında ortaya çıkan tıkanıklı ölümcül olabilir. Bacaklardaki damar tıkanıklığı ise mutlaka tedavi edilmelidir. Aksi halde durum organ kaybına kadar gidebilir.

Bacaklardaki kan akışını sağlayan pek çok damarda ya da birinde sertleşme ya da kalpten pıhtı atılması sonucu bacak damarları tıkanabilir. Son damardaki daralma son evreye kadar belirti göstermemektedir. Fakat tıkanıklıklar kalp krizi, inme ve hastalık ilerlediğinde uzuv kaybı gibi ciddi problemlerle yüz yüze gelinebilir.

Bacak damar tıkanıklığının nedenleri nelerdir?

Damarlardaki tıkanmaların en önemli nedeni damarların esnekliğini kaybetmesi ve iç yüzeyindeki pürüzsüzlüğün ortadan kalmasıdır. Damar sertliği olarak bilinen ateroskleroz gelişimi de damar tıkanıklıklarını tetikleyen faktörler arasındadır.

Özellikle bacaklarda meydana gelen damar tıkanıklarının nedenleri;

- Alkol ve sigara tüketimi,

- Şeker hastalığı,

- Hipertansiyon ve Kolesterol,

- Aşırı kilolu olmak, Diyabet,

- Hareketsiz yaşam tarzı,

- Trans yağlar açısından doymuş, sağlıksız beslenme şekilleri,

- Aileden genetik olarak gelen ateroskleroz hastalığı,

Ayrıca ileri yaşlarda hemen hemen herkesin başına gelen bir hastalıktır.

Bacaklarda damar tıkanıklığının belirtileri nelerdir? 

Bacaklarda görülen ağrı ile başlayan bu belirtiler zaman içerisinde artış göstermektedir. Belirtiler tıkanıklığın meydana geldiği damara göre değişiklik gösterebilir. Bacaklardaki tıkanıklıkların genel belirtileri ise;

- Baldır, bacak, diz olmak üzere aşırı ağrılar, oturduktan sonra ayağa kalkıldığında ya da genel olarak yürümekte zorlanma, kramp girmesi,

- İleri yaşlarda istirahat ederken bile ortaya çıkan şiddetli ağrılar,

- Merdiven ya da yokuş çıkmakta güçlük çekmek,

- Ayaklarda meydana gelen soğukluk ve morarmalar,

- Yine ayaklarda ve bacaklarda geçmeyen yaralar,

-Kangrendir.

Bacaklarda toplardamarlarda meydana gelen tıkanıklıkların belirtileri;

- Bacakta şişkinlik, ısı artışları, kızarıklık ve başa çıkılamayan ağrılar,

- Bacak derisinin parlaması,

- Bacak kıllarının dökülmeye başlaması,

- Bileklerde görülen mavi ya da mor renklerde varislerin ortaya çıkması,

Yine ayak bileklerinde görülen yaralar ve bu kısımlarda cilt renginin giderek koyulaşması toplardamarın tıkandığını göstermektedir.

Damar tıkanıklığı tedavisi nasıl yapılır?

Bacaklardaki damar tıkanıklığının tedavisi yapılmadan önce, bu tıkanıklığa neden olan faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Böylece sebebi bilinir ve bu sebep ortadan kaldırılarak ilk tedavi başlamış olur. Hastanın beslenme alışkanlıkları değiştirilir ve daha sağlıklı bir besin listesi hazırlanarak uygulaması istenir. Şayet hasta sigara ya da alkol kullanıyorsa mutlaka bırakmalıdır. Belli bir kilonun üzerinde olan hastaların kilo vermesi için diyet ve egzersiz planlaması yapılır. Hasta bunlara harfiyen uymalıdır.

Kilolu olsun ya da olmasın hareketsiz kişilerin her gün düzenli bir şekilde egzersiz yapması gerekir. Bacaklar için fazladan ve özgün egzersiz hareketleri verilir. Şeker hastalığı varsa bu hastalığı kontrol altında tutabilmek için doktor tavsiyeleri dinlenmelidir. Tansiyon ve kolesterol kontrol altında tutulmalıdır. Hekimin verdiği ilaçlar düzenli bir şekilde kullanılmalıdır.

Hasta bu tedavi yöntemlerine cevap vermezse, bacak damarı anjiyografi ile açılır ve cerrahi müdahale yapılır. Kasıklarda açılan küçük bir kesi ile damarlara girilir ve tıkanan bölgeye ulaşılır. Bu bölgeye damar ya da stent takılır.

Tedaviden sonra 6 saat kadar hastanın yürümemesi gerekmektedir. Ameliyatın ertesi günü hasta taburcu edilir. Belirli bir süre daha ilaç kullanımı sağlanır. Düzenli kontrollere gidilmesi şarttır. Mutlaka düzenli olarak egzersiz ve yürüyüş yapılması gerekmektedir. Aksi halde bacaklarda oluşan damar tıkanıklıkları uzuv kaybına kadar ilerleyebilir.