Vücudumuzdaki sinirlerin vazifesi çevresel duyusal algıları (sıcaklık, soğukluk, dokunma vs) beyne ulaştırmak, beyinden aldıkları emirleri ise kas kasılması gibi hareketlere dönüştürmektir. Sinirler bu vazifeleri yapmak için eklemlerin, kasların ve ya kemiklerin altından, üstünden ve ya çevresinden geçerler. Bu sinirler vücuttaki yolaklarında boyunca yeterince kolay seyrederler.
Bu sinir yolaklarında incinme, şişlik gibi basınç durumlarında sinirlerde sıkışma sonucu ağrı, felç ve diğer işlev bozukluklarına yol açabilir.
Uyluk dış yan tarafında yanma hissi, acı söz kunusudur. Bu bölgenin duyusal sinirinin belli bir noktada sıkışması sonucu meydana gelir. Bu sinirin ismi tıp dilinde lateral femoral kutanöz sinirdir.Bu hastalık maralgia parastetika olarak bilinir.
Fiziksel muayene sırasında doktorunuz, geçirmiş olduğunuz ameliyatları, kalça yaralanması gibi durum sorgulaması yapacaktır. Etkilenen bacak ile diğer bacak arasında duyusal durum farkına bakılımonash.pw bacak tarafına bir basınç uygulama sonrası hassasiyet oluşu anlamlıdımonash.pw bası yapabilecek kemik anormallikleri açısından röntgen çekilebilir. Bazen ise tümör şüphesi nedeniyle MRI veya BT istenebilir. Nadir durumlarda sinir ileti çalışması olan EMG testi yapılabilir. Sinir üzerinde basıya yol açan iki yaygın sebep vardır. Biri aşırı kilo ve sıkı kemer takılmasıdır. Bu durumda doktorunuz kemer ve kilo açısından tavsiyelerde bulunabilir.
Tedaviler sinir basısına yol açan kaynağa yol açabilir. Yanıcı ağrının durması zaman alabilir, uyuşma devam edebilir. Amaç sinire basınç yapan durumu ortadan kaldırmaktır. Kilo verme, sıkı kemer kullanmama, rahat ve ya sıkı olmayan kıyafetler gibi. Ciddi vakalarda, doktorunuz inflamasyonu azaltmak için steroid uygulayabilir. Nadir durumlarda cerrahi olarak sinir serbestleştirilebilir.
monash.pw Mutlu DUYMUŞ
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Özgeçmiş için tıklayınız.
Key Words : Uyluğun Dış Tarafında Ağrı , Yanma Hissi, Karıncalanma, Uyuşma
En sık orta ve ileri yaşlardaki kişilerde görülen bu sendrom, tedavi edilmediği takdirde hastaların yaşam kalitesini büyük ölçüde etkileyebiliyor.
Huzursuz bacak sendromu (HBS), hastanın uzun süre hareketsiz kaldığı durumlarda ya da uykuya geçiş sırasında bacaklarda ortaya çıkan rahatsız edici hisler olarak tanımlanır. Bu sendrom kişilerin uyku kalitesini büyük ölçüde etkilediğinden uyku bozukluklarının da önemli sebeplerinden biridir.
Huzursuz bacak sendromu, genel olarak orta ve ileri yaş hastalığıdır ve cinsiyet farkı yoktur. Hastalık nadiren çocuklarda da görülebilir. Hastalıkla ilgili ilk belirtiler gençlik çağlarında başlamış olsa bile şikayetler zaman içerisinde artabilir. Bu nedenle de uzman bir hekime danışılması genellikle orta yaşlarda olur. Huzursuz bacak sendromu olgularının bir kısmında genetik özellik bulunur. Bu sendromu yaşayan hastaların birinci derece yakınlarında da, aynı bulgulara sahip hastalara rastlanma olasılığı kat daha fazladır.
Genetik faktör dışında huzursuz bacak sendromuna yol açabilen bazı hastalıklar da vardır. Özellikle kansızlık, kronik böbrek veya akciğer hastalıkları, şeker hastalığı ve periferik nöropati gibi rahatsızlıklar huzursuz bacak sendromuna zemin hazırlayabilir. Bunların haricinde gebelik ya da ilaç kullanımı da (özellikle psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar) huzursuz bacaklara sebep olabilir.
Hastaların bacaklarındaki rahatsız edici hissi tarif etmesi bazen güç olabilir. Çünkü bu his ağrı şeklinde değildir. Bu sebeple hastalar bacaklarındaki sorunu karıncalanma, çekilme, gerilme, iğnelenme, yanma ve bacaklarda tüylerin ürpermesi şeklinde ifade etmeye çalışırlar. Hastalarda bu şikâyetler istirahat ederken, uzanırken ya da otururken başlar. Hastalar bacaklardaki bu garip duyguyu gidermek için bacaklarını sürekli hareket ettirme ihtiyacı hisseder. Yürüme veya germe gibi hareketler sonucu da bacaklardaki his kısmen ya da tamamen düzelir. Huzursuz bacak sendromu genellikle her iki bacakta birden hissedilir. Kollar ise bu durumdan nadiren etkilenir. Hastalardaki bu belirtiler akşam saatleri veya gece uykuya dalmadan önce daha fazla görülür.
Tedaviden önce huzursuz bacak sendromuna sebep olabilecek faktörler araştırılır. Hastanın öyküsü öğrenilir ve nörolojik muayene ile birlikte hastaya ayrıntılı kan tahlilleri yapılır. Hastalığa neden olabilen periferik nöropati araştırılırken EMG incelemesi yapılır. Tüm bu tetkikler ile beraber hastanın uyku bozukluğu için uyku testi yapılabilir.
Huzursuz bacak sendromu tedavisinde parkinson hastalığında alınan ilaçlar kullanılır. Ancak bu ilaçlar geleneksel dozlara göre oldukça düşük miktarlarda kullanılır. Huzursuz bacak genellikle ilaç tedavisine çok iyi yanıt verir. Hastalığın demir metabolizması ile ilişkisi olabileceğinden gerektiği durumlarda hastaya demir takviyesi yapmak tedavinin yararını artırabilir. Huzursuz bacak sendromu hastalarının çoğunluğunda uyku halindeyken periyodik bacak hareketleri mevcuttur. Bu tekrarlayıcı hareketler uyku testi (polisomnografi) sırasında kaydedilebilir.
Huzursuz bacak sendromu tehlikeli bir hastalık değildir. Ancak hastanın uyku ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. Bu sebeple hastalar için uykuya dalmak ve uykuyu kaliteli bir şekilde sürdürebilmek zordur. Ayrıca uzun yol seyahatleri, toplantı, konser ya da tiyatro gibi etkinlikler sırasında uzun süre oturabilmek de çok güç ve sıkıntı verici olabilir. Düzenli bir uyku rutini sağlanamadığı için bu hastalarda sabah yorgun kalkma, günlük aktiviteler sırasında isteksizlik, depresyon, sinirlilik, dikkat eksikliği, konsantrasyon bozuklukları ve unutkanlığa da rastlanabilir.
Huzursuz bacak sendromu hastaları yaşamlarında yapacakları birkaç değişiklikle şikayetlerini azaltabilirler. Bu sendromda en çok uyku problemleri yaşandığından hastalar kendilerine ideal bir uyku ortamı hazırlayabilir. Sessiz ve rahat bir uyku alanı, her gece aynı saatte uyumak ve aynı saatte uykudan kalkmak gibi düzenlemeler hastalığın semptomlarını azaltabilir. Düzenli yapılan fiziksel hareketler de hastalara oldukça fayda sağlar. Ancak yapılacak egzersizlerin orta seviyede ve çok geç saatlere bırakılmadan bitirilmesi gerekir. Aksi halde şikayetler artabilir.
Birçok hastalıkta olduğu gibi huzursuz bacak sendromunda da beslenme düzenine dikkat edilmelidir. Sigara ve alkol hastalığı tetikleyebileceğinden kesinlikle kullanılmamalıdır. Kahve, çay ve asitli içeceklerden de uzak durulmalıdır. Şikayetlerin başladığı zaman ılık bir duş ya da bacaklara yapılacak masaj da yararlı olabilir.
Huzursuz bacak sendromu genellikle yaşam boyu süren kronik bir hastalıktır. Bu sebeple her hastanın hayatını kolaylaştırabilecek kendi yöntemleri olmalıdır. Özellikle ofis çalışanları gibi sürekli masa başında oturarak çalışan kişilerin daha dikkatli olmaları gerekir. Eğer mesai saatinde sıklıkla bacağı oynatma ihtiyacı hissedilirse hemen kalkarak bacaklar hareket ettirilmelidir. Aksi takdirde bacaklardaki şikayet artabilir. Ayrıca çalışma masasının yerden yüksekliği de artırılmalıdır. Böylece hasta bacaklarını oynatabilecek daha geniş bir alana sahip olur.
Çalışan hastalar güne başlamadan veya yatmadan önce mutlaka germe ya da masaj hareketleri yapmalıdır. Düzenli olarak yapılan fiziksel hareketler hastalıkla baş edebilmek için oldukça yararlıdır. Uzun süreli oturmak ve hareketsizlik huzursuz bacak sendromunu şiddetlendirebilir.
Bel Fıtığı: (%66)
Bel omurları arasında bulunan ve disk adı verilen yapının fıtıklaşarak kalça ve bacağa giden sinir köklerine bası yapmasıdır. Tedavisinde istirahata ve kas gevşetici ilaçlara rağmen hastanın şikayetleri devam ediyorsa fizik tedavi uygulanmalıdır. Fizik tedaviye rağmen hastanın ağrıları devam ediyorsa veya geriletilmeyen bir güç kaybı, bacakta incelme, dayanılmaz ağrılar varsa veya çekilen tomografi veya MR filmlerinde diskten bir parça koptuğu tespit edilirse çözüm cerrahi müdahaledir. Ameliyatla omurilikten çıkan sinirlere olan mekanik bası giderilmelidir. Eğer cerrahi müdahale yapılmaz ve sinire bası devam ederse hastada idrarını tutamama, seksüel gücün kaybı, ayaklarda felç gibi sorunlar gelişebilir. Maalesef halk arasında ameliyat olursam sakat kalırım, uzun süre yataktan kalkamam, korse takmak zorunda kalırım veya fıtığım tekrarlar, tekrar ameliyat olurum gibi inanışlar mevcuttur. Ancak Mikrocerrahi sayesinde bu tip korkulara gerek kalmamıştır.
Omurilik Kanal Daralması: (%10)
Tıpta lomber spinal stenoz denilen kanal darlığı omuriliği çevreleyen kemik ve bağ dokusu kireçlenmesiyle omuriliğe bası oluşması olayıdır. Bu bası sonucu her iki bacakta ağrı yanma karıncalanma ve yürüme güçlüğü gibi belirtiler gözükür. Kişi kısa bir mesafe yürümeye çalışsa bile sık sık durup dinlenme ihtiyacı hisseder. Otururken vücudunu öne doğru eğer, anacak böyle rahatlar. Hastalık ilerlerse bacaklarındaki uyuşukluk ve yanmalar gece hastayı uyandırır, uyandığında bacaklarını bir kütük gibi hisseder, bacaklarını nereye koyacağını bilemez. Hastalığın ilerlediğini gösteren diğer bir belirti de bacaklara sık sık kramp girmesidir. En ileri safhada ise cinsel güç kaybolur, hasta idrar kaçırmaya başlar. Sadece uyuşmanın veya yanmaların olduğu dönemde hastaya fizik tedavi, yüzme ve eksersizler önerilir. er bu darlık ileri derecedeyse yani hasta yürürken sık sık dinlenmek ihtiyacını duyuyor veya geceleri uyuşukluk nedeniyle uyanıyorsa mutlaka ameliyat gerekir.
Beyin Kanamaları, Damar Tıkanmaları: (%2)
Halk arasında felç de denilen bu rahatsızlığın belirtileri:
Vücudun bir tarafında halsizlik Bu his eldeki bir eşyayı tutamayıp düşürmekten, kolu bacağı kaldıramamaktan tam paralize olmaya kadar türlü türlü biçimlerde olabilir. Diğer belirtiler gibi bu da bazen geçici olur ve birkaç dakika, bir kaç saat, hatta bir kaç gün kadar sürer ve sonra kaybolur. Bu nedenle kişiler olayın üzerinde fazla durmaz ve ihmal ederler. Vücuttaki bu halsizliğin belki yatakta biçimsiz bir pozisyonda uyumuş olmaktan kaynaklandığını sanırlar, Vücudun bir kısmında uyuşma veya hissizlik Ayağın uyuşması gibi, Eşyayı çift görme, Ayak üstünde dururken sendelemek Bazen bununla birlikte bulantı hissi de olabilir, Gözün tamamen veya kısmen görme yeteneğini yitirmesi, Konuşmakta veya konuşulanları anlamakta güçlük çekmek, Şiddetli ve nedeni bilinmeyen başağrısı. Bu ağrı gerginlikten veya migrenden kaynaklanan baş ağrısına benzemez. Ağrı aniden ve gök gürlemesi gibi gelir,oldukça şiddetli ve diğer bütün baş ağrılarından daha kötüdür. Gerek kendinizde gerekse ailenizin bireylerinde bu tür belirtileri gördüğünüz zaman göz ardı etmeyiniz. Belirtiler felcin her an gelebileceğinin habercisi olabilir. En iyisi hemen ya doktora veya bir hastanenin acil servisine gitmektir. Yerinde müdahale ile felç önlenebilir veya etkileri hafifletilebilir.
Beyin Veya Omurilik Tümörleri: (%1)
Yukarıda sayılan tüm belirtiler tümörlerde de görülür.
Beyin Veya Omuriliği Tutan Enfeksiyonlar: (%1)
Felç belirtilerine yüksek ateş, lökosit sayısında ve sedimantasyon hızında artış da eklenir.
Şeker Hastalığı: (%5)
Şeker hastalığı, kan şekerinin çok yüksek olmasıyla kendini gösteren kronik bir hastalıktır. Dünyadaki en yaygın hastalıklardan biridir. Vücut glikozu enerjiye dönüştüremediği zaman ortaya çıkar. Glikozun enerjiye dönüştürülmesi pankreastan salgılanan insülin hormonu yardımıyla olur. Eğer pankreastan insülin salınımı azalır veya kaybolursa, glikoz kanda kontrolsüz bir şekilde yükselir ve şeker hastalığına yol açar.
Huzursuz Bacak Sendromu: (%2)
Huzursuz bacak sendromu olan kişiler genellikle yatağa girip hareketsiz kaldıklarında bacaklarında fark ettikleri ancak tam olarak da tarif edemedikleri rahatsız edici hislerden yakınırlar. Bu hisler kişiler tarafından "baldırlarım ağrıyor", "bacaklarıma derinden bir şeyler batıyor", "yanıyor", "uyuşuyor", "bacaklarımla böcekler yürüyor", "küçük bıçaklar saplanıyor" gibi çok farklı şekillerde tarif edilir. Bu hislerin ortak özelliği istirahat halinde ortaya çıkıp, hareket ile kaybolmalarıdır. Bu nedenle bu hisler sadece yatarken değil gün içinde özellikle uzun süre hareketsiz kalındığında da (televizyon, sinema seyrederken, seyahat sırasında) ortaya çıkar ve kişi bacaklarını hareket ettirme ihtiyacı monash.pwuz bacak sendromu kalıtsal geçişi olan bir durumdur. %95 oranında sebebi belirsiz olarak ortaya çıkar, %5 oranında da demir eksikliği, şeker hastalığı, üremi, vitamin B12 eksikliği, kalsiyum veya magnesium eksikliği, bel fıtığı, bacak varisleri nedeni ile de ortaya çıkabilmektedir.
Kanser Metastazları: (%1)
Akciğer kanseri, uzak organlara yayıldığında şu belirtilere sebep olabilir: Kemik ağrısı, Nörolojik belirtiler (bir bacak veya kolun uyuşması, baş dönmesi, göz kararması), Sarılık (deri ve gözlerin sararması). Bacak Kırılmaları: (%1) Eğer kırılan kemiklerin arasında sinirler sıkışırsa uyuşma hissedilir.
Vitamin Eksiklikleri: (%3)
Özellikle akşam saatlerinde hissedilen bacaklardaki uyuşmaların demir ve folik asit yetersizliğinden kaynaklandığı biliniyor.
Hematolojik Hastalıklar: (%1)
Özellikle myelodisplastik sendromda görülür. Myelodisplastik sendromda kemik iliğinde yapılan kan hücrelerinin olgunlaşamaması yanında kemik iliğindeki kan hücrelerinde normal hücrelerden farklı olan gelişim bulunur. MDS'li hastalarda kan yapımında azalmanın sonucu olarak kan hücrelerinde azalma (anemi) ve kan hücrelerinin kalite bozukluğu vardır.
Donma: (%1)
Donma olayında en önemli belirti el ve ayak parmak uçlarının uyuşması ve karıncalanmasıdır. Derhal ayakkabı bağlarını gevşetip sert darbelerle ayaklarınızı yere vurun ve ellerinizi birbirine vurarak uyuşmanın geçmesini sağlayın. Böyle bir durumda aşırı ısı kaynağına uyuşan bölgenizi yaklaştırmayın. Uyuşmadan sonraki en tehlikeli belirti, artık iyice hissizleşen çimdikleme veya sert uçlu darbelere tepki vermeyen organlardır. Böyle bir durumda donan kısım battaniye ile sarılmalı, eller mümkünse koltuk atlarına sokulmalıdır. Büyük donmalarda 37 dereceye ısıtılmış su ile donan bölge ovulmalıdır. Ancak bu şekilde çözünen doku tekrar donma tehlikesi ile karşılaşırsa donan bölgede büyük hücre kayıpları olur ve organ kangren olabilir. O nedenle bu işlem açık arazide yapılmamalıdır.
Multipl Skleroz: (%1)
Nörolojinin en önemli hastalıklarından biri olan ve son yıllarda görülme sıklığı artan MS hastalığı, doktorların tabiriyle sinsi bir hastalık. Daha çok yaşlarındaki yetişkinlerde görülen, baş dönmeleri, uyuşmalar ve bacaklarda halsizlik gibi birtakım belirtiler gösteren MS hastalığının ne yazık ki kesin bir tedavisi de yok.
Diğer: (%1)
Tuzak nöropatiler, romatizmal hastalıklar, varis gibi hastalıklar da bacaklarda uyuşmaya yol açar.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
Bacak uyuşması genellikle; bir bölgeye kan akışının düzgün sağlanamamasından ya da sinir hasarlarından kaynaklanır. Bacak uyuşması ayrıca enfeksiyon, iltihaplanma, travma ya da başka bir nedenden kaynaklanabilir.
Bacak uyuşması genellikle hayati bir tehlike oluşturmamakla beraber felçle ya da tümörle meydana gelmiş olabilir. Birkaç dakikadan uzun süren ya da tekrarlayan bacak uyuşması başka bir hastalığın belirtisi olabileceğinden tıbbi yardıma başvurulması önerilir. Uyuşmaya, mesane ve bağırsak kontrolü yitimi, kafa karışıklığı, bacakta kuvvet kaybı gibi başka bir belirti de eşlik ediyorsa acil tıbbi yardım alın.
Bacak Uyuşması Nedenleri
Zayıf Kan Dolaşımı
Sağlıksız beslenme, hareket eksikliği ve sigara gibi etkenlerle kan dolaşımı kötüleşebilir. Bu durumda kollarda, bacaklarda ve ayaklarda uyuşma ortaya çıkabilir. Vücuttaki kan akışı başka nedenlerle de bozulabilir. Bunlardan bazıları şöyledir:
Ortopedik Nedenler
Ortopedik zararlar bacak uyuşmasına neden olabilir:
-Kan Akışını Engelleyecek Pozisyonda Oturma
Sinirlerin zarar görmesi
Bacak uyuşması genelde değişen seviyelerde sinirlerin zarar görmesinden kaynaklanır. Sinirlerde oluşan basınç veya zarar bacak uyuşmasına neden olabilir:
Vitamin Eksikliği
Dikkatsiz beslenme ve vitamin eksikliği (özellikle B grubu vitaminleri) vücudun değişik bölgelerinde karıncalanma ve hissizliğe neden olabilir.
Felç
Bacaklarda uyuşma normalde sadece duyu kaybından ibarettir fakat felçten kaynaklanıyorsa his kaybının yanında hareket kabiliyetinde de azalma görülür.
Multipl Skleroz (MS Hastalığı)
Bacak uyuşması bacakların birinde ya da ikisinde birden görülebilir. Tek bacakta görülen uyuşma genelde bölgesel bir rahatsızlıktan kaynaklanırken ikisinde birden olduğunda multipl skleroz gibi daha sistemik bir rahatsızlığa işaret eder. Multipl skleroz; otoimmün bir hastalıktır yani bağışıklık sisteminin kendi vücut hücrelerine saldırmasıyla oluşur. Multipl sklerozda bağışıklık sistemi çevresel sinirlerin kılıflarına saldırır. Bundan kaynaklanan hasar vücudun herhangi bir bölgesinde uyuşmaya neden olur. Hasar gittikçe artar ve geri döndürülemez. Uyuşma önceleri hafif ve aralıklıdır ama gittikçe şiddetlenir.
Bacak Uyuşması Tedavisi
Bacak uyuşması; kısa sürede iyileşmediği, tekrarladığı ve başka belirtilerle beraber görüldüğünde tıbbi yardım gerektirir. Bunun dışında uyuşmayı hafifletmek için evde uygulayabileceğiniz bazı yardımcı tedaviler mevcuttur.