İlkokul 4. sınıf matematik dersi Basit, Bileşik ve Tam Sayılı Kesirler konu anlatımını bu sayfada bulabilir ve pdf olarak indirebilirsiniz.
BU KONUDA NELER ÖĞRENECEĞİZ?
→ Basit, bileşik ve tam sayılı kesirler
→ Basit, bileşik ve tam sayılı kesirleri modelleme
→ Basit, bileşik ve tam sayılı kesirleri sayı doğrusunda gösterme
3. sınıfta birim kesir konusunu öğrenmiştik. Şimdi de basit, bileşik ve tam sayılı kesirleri öğreneceğiz.
Bir kesirde pay, payda ve kesir çizgisi bulunur.
Payı, paydasından küçük olan kesirlere “basit kesir” denir.
ÖRNEK: Paydası 6, payı 4 olan basit kesri belirleyelim ve modelleyelim. Kesrin okunuşunu yazalım.
Paydası 6, payı 4 olan basit kesir \(\frac{4}{6}\) olur. \(\frac{4}{6}\) kesri modellenirken bütün, 6 eş parçaya bölünür. Eş parçalardan 4’ü boyanır.
\(\frac{4}{6}\) basit kesri, “altıda dört” ya da “dört bölü altı” diye okunur.
Şimdi de \(\frac{4}{6}\) basit kesrini sayı doğrusunda gösterelim.
Basit kesirler daima bir bütünden küçüktür.
Payı, paydasına eşit ya da payı, paydasından büyük olan kesirlere “bileşik kesir” denir.
ÖRNEK: Paydası 4, payı 7 olan bileşik kesri belirleyelim ve modelleyelim. Kesrin okunuşunu yazalım.
Paydası 4, payı 7 olan bileşik kesir \(\frac{7}{4}\) olur. \(\frac{7}{4}\) kesri modellenirken 4 eş parçaya bölünmüş bütünlerden yararlanılır.
\(\frac{7}{4}\) bileşik kesri, “yedi bölü dört” diye okunur.
Şimdi de \(\frac{7}{4}\) bileşik kesrini sayı doğrusunda gösterelim.
Bileşik kesirler hiçbir zaman bir bütünden küçük olamaz.
1 bütün ya da 1’den fazla bütün ile basit kesirden oluşan kesirlere “tam sayılı kesir” denir.
ÖRNEK:1 bütün ve \(\frac{2}{5}\) basit kesrinden oluşan tam sayılı kesri belirleyelim ve modelleyelim. Kesrin okunuşunu yazalım.
1\(\frac{2}{5}\) kesri modellenirken 1 bütün ve 5 eş parçaya bölünüp 2 parçası boyanmış başka bir bütün kullanılır.
1\(\frac{2}{5}\) tam sayılı kesri, “bir tam beşte iki” ya da “bir tam iki bölü beş” diye okunur.
Şimdi de 1\(\frac{2}{5}\) tam sayılı kesrini sayı doğrusunda gösterelim.
Tam sayılı kesirler daima bir bütünden büyüktür.
4. sınıf Basit, Bileşik ve Tam Sayılı Kesirler konusunu pekiştirelim.
Toplama ve çıkarma işlemi yapılırken paydalar aynı ise işlem şöyle yapılır
Örnek: veya
Paylar farklı ama paydalar aynı olunca paylar toplanır veya çıkartılır, payda ise olduğu gibi kalır.
Eğer paydalar da farklıysa şöyle yapılır;
Örnek: veya