1.Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki fiil yapısına göre basittir?
A) Televizyonun düğmesine beş kez bastı.
B) O kadın sen cezaevine girdikten sonra çiftliğe yerleşti.
C) Köyün çocukları düğün yerine koşuştular.
D) Bizi daha ne kadar bekleteceksiniz?
2. “Ben de gidiyorum, bu evde duramam artık.” cümlesindeki altı çizili fiilin yapı bakımından özdeşi aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Senden yüreğinin sevgisini istiyorum.
B) Bir hiç uğruna gençliğini mahvetti.
C) Oya Aydoğan bu yıl öldü.
D) Çocuklarımızı hangi sıkıntılarla büyütüyoruz?
3. “Bizim suçumuzu bu çocuk mu yüklenecek?” cümlesindeki fiille aynı yapıda kullanılan fiil aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Kaç yıldır bu evde yaşıyorsunuz?
B) Akşamleyin at çiftliğine döndü.
C) Lütfen bizi buna mecbur etmeyin.
D) Yeni bisikletini kaç liraya alabildin?
4. Aşağıdaki birleşik fiillerden hangisi yapılış yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) Zannetmeyin ki ne yaptığınızı bilmiyorum.
B) Hasta olmasam ziyaretime gelmeyeceksiniz.
C) Hakim kendisine yapılan teklifi reddetti.
D) Ne kadar istesem de sizinle gelemem.
5. “Nazlı bir çiçek gibi büyüttüm Cemile’mi.” cümlesindeki fiille yapıca özdeş fiil aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Bakkaldan bir ekmek, beş yumurta aldı.
B) Dayımın kızı makine mühendisinin oğluyla evlendi.
C) Bu ıssız çöllerde tek başıma ne yaparım ben?
D) Bu gece mağarada kalacağız.
6. “Bir çulsuzun ne yaptığına bakın.” cümlesindeki fiille yapı bakımından özdeş fiil aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Ona belki elli kez anlattım.
B) Ağlasam yaralarımı sarar mısın?
C) Oturup hep beraber ağlaştık.
D) Antibiyotik ilacını çocuğa zorla içirdik.
7. “ ‘Kızımı bir daha göremeyecek miyim?’diye sızlandı yaşlı kadın.” cümlesindeki altı çizili fiille yapı bakımından özdeş fiil aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Bu fırsatı nasıl kaçırırım ben?
B) Sınavdan iyi not alınca biraz ümitlendi.
C) Sen geçebilirsin anadan, yardan, serden.
D) Senin de destanını okuyalım ezberden.
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde hem basit hem birleşik fiil kullanılmıştır?
A) Çalışmama yardım etmezsen imtihanı nasıl kazanırım?
B) Telefonumu açmadığı için ona bozuldum.
C) Arabayı alıp nereye kayboldun?
D) Böyle konuşup benim sinirimi zıplatma.
9. “Bir insan bu kadar bekletilir mi yahu?” cümlesindeki fiille aynı yapıdaki fiil aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır?
A) Cesur’u saat üçe doğru ameliyat ettiler.
B) Aradığınız kişiye şu an ulaşılamıyor.
C) Arkadaşınızı hangi hastaneye yatırmışlar?
D) Kravatınızı ne zaman taktınız?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yaklaşma bildiren bir birleşik fiil vardır?
A) Yaylaya varmaya yarım saatten az zaman kaldı.
B) Neredeyse damdan düşecekti ustalardan biri.
C) Biraz dinlenirsen kendine gelirsin.
D) Kayalıklarda yürürken düşeyazdım.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla basit fiil vardır?
A) Arkadaşlarıyla saatlerce mesajlaştı, konuştu.
B) Siz durun, ben geleceğim.
C) Komşu kızı doktor olmuş da bizi muayene ediyor.
D) Bugün aile ormanına gittim, kabristanı ziyaret ettim.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlamca kaynaşmış birleşik fiil vardır?
A) İtfaiyeci olmak için elli bin kişi başvurdu.
B) Hasan, arabasını uçuruma sürmüş.
C) Senin bu hallerin beni hasta ediyor.
D) Cesaretimi ispat etmek için yaptım bütün bunları.
“Bunu bana inandıramazsınız.” Cümlesindeki fiil aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yeterlilik birleşik fiili
B) Tezlik birleşik fiili
C) Sürerlilik birleşik fiili
D) Yaklaşma birleşik fiili
Aşağıdakilerden hangisinde tezlik birleşik fiili kullanılmıştır?
A) Lütfen hemen arabadaki paketleri alır mısın?
B) Bu tabloyu zihnimde canlandıramıyorum.
C) Misafirler on dakika içinde kalkıverdiler.
D) Cahide bir gün serserinin birine gönül verir.
Aşağıdakilerden hangisinde deyimleşmiş birleşik fiil yoktur?
A) Bundan sonra babanın söylediklerini kulak ardı etmemelisin.
B) Yıllardır sakladığım gerçekleri açıklayacağım.
C) Yeni işinde yükselebilmek için dokuz doğurdu.
D) Yeni hoca derste bize açtırmıyor.
“Patron sonunda bana patladı.” Cümlesindeki fiilin yapısına göre özdeşi aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Dün baktığımız ev kiralanmış.
B) Kadınlar hayatlarını kurtaran erkeklere aşık olurlarmış.
C) Bu adamlar şimdi de Korhan’ı takip ediyorlarmış.
D) Telefonun alarmını niye kurmadınız?
“Sizin oyununuzu bozacağım.” Cümlesindeki fiille yapı bakımından özdeş fiil aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Burada ben varken kimseye haksızlık edemezsiniz.
B) Çocukları öcülerle korkutuyorlar.
C) İkram olunan yemişi bile kimse almaya cesaret edememiş.
D) Gelecek haftaya kadar dediklerimi yapmazsanız samanlıklarınızı yakarım.
“ol-” fiili aşağıdakilerden hangisinde yardımcı eylemle oluşturulan birleşik birleşik fiil oluşturmamıştır?
A) Yaylada kirazlar temmuz ortasında olur.
B) Şınav ve mekik çekme konusunda arkadaşınıza yardımcı olunuz.
C) On yedi yaşındaki genç kız okuldan gelirken kaybomuş.
D) Yirmi yaşında avukat olmuştu İhsan.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sürerlik birleşik fiili vardır?
A) Her konuda bize akıl verir.
B) Siz gidedurun, biz ardınızdan geliriz.
C) Derslerime çalışırken bana yardım etti.
D) Bence bu oyunu ancak ikimiz çözebiliriz.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla birleşik fiil vardır?
A) Kabul edin, zorluklarla mücadeleden vazgeçtiniz.
B) Tehlikenin geldiğini çok ötelerden hissetmişti.
C) Aşk olsun sana, neden bize uğramadın?
D) On gün mücadeleden sonra düşmanlar teslim oldular.
Cevaplar: 1-A, 2-B, 3-A, 4-D, 5-B, 6-B, 7-C, 8-A, 9-C, D, B, A, A, C, B, A, D, A, B, A
Yapılarına Göre Fiiller Test 1 (7.Sınıf Türkçe)i indirmek için aşağıdaki linke tıklayınız
Yapılarına Göre Fiiller Test 1 (7.Sınıf Türkçe)
Yazdır
7.sınıf türkçe testleri,7.sınıf basit türemiş birleşik fiiller test soruları,yapısına göre fiiller test soruları,yapısına göre fiil testi çöz,
monash.pw YAPISINA GÖRE FİİLLER TEST SORULARI
1.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türemiş fiil vardır?
A)Denizlerin dibinde çok fazla canlı yaşar.
B)Kuşların tüyleri uçmalarına yardımcı olur.
C)Babası eksik dişlerinin yerine köprü yaptırmış.
D)Öyle güzel canlılar var ki şaşıyoruz.
2)Hangisinde yardımcı fiille kurulan birleşik fiil vardır?
A)Ahmeti üç gün içinde arayacağım.
B)O odayı beraber temizlemiştik.
C)Ailesi bu sene tayin oldu.
D)Kitabı düşürünce sekretere kızdı.
3)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yapısına göre farklı bir fiil kullanılmıştır?
A)Saatin sesi bütün gece uyutmadı
B)Bu korkuyla hiçbir şey yapılmaz.
C)Dostluk, sabır ve emek ister
D)Bu işin sonu karanlık görünüyor.
4.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yeterlilik fiilinin olumsuzu kullanılmıştır?
a-)Önümüzdeki ay kışlık kıyafetler almak istemiyorum.
b-)Haftalığımı alınca kardeşime hediye almayacağım.
c-)Kömürlüğün anahtarı kaybolunca kapısını açamadık.
d-)Gençliğimde çok şiir yazmadım.
5)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyimleşmiş birleşik fiil vardır?
A) Kapı gibi adam üstümüze yürüyünce korktuk.
B) Amcam ve oğulları yıllarca el kapılarında çalıştılar.
C) Alacaklılar akşam vakti kapıya dayandı.
C) Fazla zorlayınca kapının kilidini bozmuş.
6.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı yapıda bir fiil kullanılmıştır?
A)Ev sahibi kiraya zam yaptı.
B)Sabah dönerken arabaları bozulmuş.
C)Kapının anahtarı yine kırılmış..
D)Elmas yüzüğü nereye koyduğunu hatırlamıyor.
7.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil vardır?
A) Annemin yaptığı yemeğin tadı damağımda kaldı.
B) Ali bundan sonra okula gelmeyecekmiş.
C) Tatilde bol bol kitap okumalıyız.
D) Paramız olmadığı için bu oyuncağı alamayız.
(I) Bu şiir tamamen doğa güzelliğinden bahsediyor. (II) Şair bu şiiri gençlik yıllarında yazmıştır. (III) Dil sade ve akıcı kullanmış. (IV) Okumadıysanız en kısa zamanda okumanızı öneriyorum.
monash.pwıdaki paragrafın kaç numaralı cümlesinde birleşik bir fiil vardır?
A)I B)II C)III D)IV
9.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türemiş fiil vardır?
A) Düşüncelerinizi açıkça söyleyiniz.
B) İsmini dilimden düşürmüyor.
C) Bütün gün karnı ağrıdı.
D) Oğlunun başarısıyla övünüp durdu.
Ben bir köy çocuğuyum
İçimde gizli bir bahar var
Başak başak olur, sevinçlerim
Mutluluğu kucaklar
Şiirin kaçıncı dizesinde türemiş fiil vardır?
a.1
b.2
c.3
d.4
Cevap anahtarı
1.c
2.c
3.c
4.c
5.c
6.a
7.a
8.a
9.b
d
Share:
Yapı bakımından fiiller; basit fiiller, türemiş fiiller ve birleşik fiiller olmak üzere üç grupta incelenir:
Yapım eki almamış fiillerdir. Fiil köklerine gelen çekim ekleri, fiillerin anlamını değiştirmediği için basit fiiller çekim eki alabilir. Yapım eki almadıklarından bunlar daima kök durumunda bulunur.
Örnek(ler)
git | miş | ler | di | |||
fiil kökü | öğrenilen geçmiş zaman kip eki | kişi eki | duyulan geçmiş zaman kip eki | |||
çekim eki |
Yukarıdaki örnekte git- fiilinin aldığı -miş, -ler ve -di eklerinin tümü çekim ekidir. git- fiili hiçbir yapım eki almamıştır. Bu yüzden git- fiili basit fiildir.
» Sabahları erken kalkar.
Bu cümlede kalk-fiili -(a)r geniş zaman kip ekini almıştır. Kip ekleri çekim ekidir. Kalk- fiili çekim eki dışında hiçbir ek almadığından basit fiildir.
» Her gün kitap okumalısınız.
Bu cümledeki oku- fiili gereklilik kip eki (-malı) ve kişi eki (-sınız) almıştır. Hiçbir yapım eki almadığı, sadece çekim eki aldığı için okumalısınız fiili yapısına göre basit fiildir.
» Kış bu yıl erken gelecekmiş.
Bu cümlede gel- fiili gelecek zaman kip eki (-ecek) ve duyulan geçmiş zaman kip eki (-miş) almıştır. Dolayısıyla basit yapılı bir fiildir.
Bir ya da birden fazla yapım eki almış fiillere türemiş fiil denir. Türemiş fiiller, aynı zamanda fiil gövdesidir.
Türemiş fiiller, iki şekilde oluşur:
1) İsim veya isim soylu sözcüklerden türetilmiş fiiller
2) Fiil kök veya gövdelerinden türetilmiş fiiller
İsim veya isim soylu sözcüklere yapım eki getirilerek türetilen fiillerdir.
Örnek(ler)
güzel | leş | miş | ||
isim kökü | isimden fiil yapan ek | öğrenilen geçmiş zaman kip eki | ||
yapım eki | çekim eki |
Yukarıdaki örnekte güzelleşmiş sözcüğünün kökü güzeldir. Bu isim -leş yapım ekini alarak güzelleş(mek) fiilini oluşturmuştur. -leş eki bir isimi fiil haline getirmiştir. güzelleşmiş sözcüğü yapım eki aldığı için türemiş fiildir.
» gözle-, azal-, kana-, benimse-, sula, sivril-
Yukarıdaki kelimelerde altı çizili ekler isimlere gelerek onları fiil yapmıştır. İsimlere gelerek fiil türeten bu ekler, eklendikleri sözcüğün anlamını değiştirmiştir, bu yüzden bu ekler yapım ekleridir. Yukarıdaki fiillerin tümü isimden fiil yapım eklerini aldıkları için türemiş fiildir.
Fiil kök veya gövdelerine yapım eki getirilerek türetilen fiillerdir.
Örnek(ler)
sev | il | ir | ||
fiil kökü | fiilden fiil yapan ek | geniş zaman kip eki | ||
yapım eki | çekim eki |
Yukarıdaki örnekte sevilir sözcüğünün kökü sev(mek) fiilidir. Bu fiil -il yapım ekini alarak sevil(mek) fiilini oluşturmuştur. -il eki sev- fiilininin anlamını değiştirerek yeni bir fiil haline getirmiştir. sevilir sözcüğü yapım eki aldığı için türemiş fiildir.
» çıkar-, söndür-, kanat-, sarıl-, giriş-, görün-
Yukarıdaki kelimelerde altı çizili ekler fiillere gelerek onları yeni fiillere dönüştürmüştür. Fiillere gelerek fiil türeten bu ekler, eklendikleri fiilin anlamını değiştirmiştir, bu yüzden bu ekler yapım ekleridir. Yukarıdaki fiillerin tümü fiilden fiil yapım eklerini aldıkları için türemiş fiildir.
Yeni bir eylemi karşılamak üzere, en az iki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan fiillere birleşik fiil denir. Birleşik fiili oluşturan kelimeler biri veya her ikisi fiil olabilir. Ama en az biri fiil olmalıdır.
Birleşik fiiller üç grupta incelenir:
İki fiilin belli kurallara göre birleşmesiyle oluşan birleşik fiillerdir. Kurallı birleşik fiiller de kendi anlamından uzaklaşarak ana fiile yeterlik, tezlik, yaklaşma, sürerlik gibi anlamlar katar. Kurallı birleşik fiiller her zaman birleşik yazılır.
Kurallı birleşik fiiller dörde ayrılır:
Bir fiile ebil(mek) yardımcı fiili getirilerek yapılır. Cümleye gücü yetme veya olasılık anlamı katar. Soru olarak kullanıldığı bazı durumlarda ise rica anlamı katar.
Örnek(ler)
» Öğretmeniyle konuşabilmiş.
cümlesinde konuşabilmek sözcüğü yeterlilik birleşik fiilidir. Bilmek fiili normalde bir şey üzerinde bilgisi olmak anlamı taşır. Ancak burada bu anlamı yitirerek konuşmak fiiline gücü yetebilme, yapabilme anlamı katmıştır.
» Babam iki bavulu aynı anda taşıyabiliyor. (Gücü yetme)
» Bu yıl kış geç gelebilir. (İhtimal)
» Mektubu okuyabildin mi? (Gücü yetme, yapabilme)
» Biraz daha sessiz olabilir misiniz? (Rica)
>Yeterlilik fiilinin olumsuzu iki şekilde yapılır:
Yeterlilik fiili gücü yetmezlik, yapamama anlamı taşıyorsa ebilmek yardımcı fiilinin bilmek kısmı atılır, onun yerine -ma, -me olumsuzluk eki ama(mak), eme(mek) şeklinde getirilir:
Başarabilirim → Başaramam
Açabilirim → Açamam
Okuyabilir → Okuyamaz
Yeterlilik fiili gücü yetmezlik, yapamama ihtimali içeriyorsa :
Yazabilirim → Yazamayabilirim
Gelebilirim → Gelemeyebilirim
Bir fiile iver(mek) yardımcı fiili getirilerek yapılır. Cümleye çabukluk (tezlik), birdenbirelik ve kolaylık anlamı katar.
Örnek(ler)
» Penceredeki güvercin pır diye uçuverdi.
cümlesinde uçuvermek sözcüğü tezlik birleşik fiilidir. Vermek fiili normalde yakınındaki nesneyi başkasına iletmek, ulaştırmak anlamı taşır. Ancak burada bu anlamı yitirerek uçmak fiiline birdenbire uçtu anlamı katmıştır.
» Dağ gibi bulaşığı yıkayıverdi. (Çabukluk)
» Öğretmenimiz zor soruyu çözüverdi. (Kolayca)
>Tezlik fiilinin olumsuzu iki şekilde yapılır: -ma, -me olumsuzluk eki ya yardımcı fiilden sonra getirilir ya da ana fiilden sonra getirilir.
ebilmek yardımcı fiilinin bilmek kısmı atılır, onun yerine -ma, -me olumsuzluk eki ama(mak), eme(mek) şeklinde getirilir:
Olumlu | 1. Olumsuz | 2. Olumsuz |
Alıverdi | Alıvermedi | Almayıverdi |
Ancak iki olumsuz biçim arasında anlam farkı vardır. Birinci olumsuz biçiminde tezlik anlamı ağırlıktadır. İkinci olumsuz biçiminde ise önemsememe anlamı ön plandadır.
Ana fiile edur(mak), ekal(mak) ve egel(mek) yardımcı fiillerinin getirilmesiyle oluşur. Cümlelere işin, oluşun hareketin bitmediği, devam ettiği anlamı katar.
Örnek(ler)
» Siz resimli kitaplara bakadurun.
cümlesinde bakadurmak sözcüğü sürerlik birleşik fiilidir. Bakmak ana fiiline adurmak getirilerek bakadurmak fiili elde edilmiştir. Fiilde bakmaya devam edin anlamı vardır.
» Koltuğun üzerinde uyuyakalmış.
» Bu gelenek nesilden nesile süregelmiş.
>Sürerlik fiilinin olumsuz biçimi yoktur.
Bir fiile eyaz(mak) yardımcı fiili getirilerek yapılır. Fiile hemen hemen, az kalsın anlamı katar. Fiilin gerçekleşmesine çok yaklaşıldığı anlamı taşıdığı için buna yaklaşma fiili adı verilmiştir.
Örnek(ler)
» Bir genç havuzda boğulayazdı.
cümlesinde boğulayazmak sözcüğü yaklaşma birleşik fiilidir. Boğulmak ana fiiline ayazmak getirilerek oluşturulmuştur. Fiilde az kalsın boğuluyordu, boğulmaya çok yaklaştı anlamı vardır.
» Kardeşim yolda yürürken düşeyazdı.
>Yaklaşma fiilinin olumsuz biçimi yoktur.
İsim soylu sözcüklerden sonra gelen etmek, olmak, kılmak, eylemek ve buyurmak yardımcı eylemlerinin kendisinden önceki isimle birleşmesiyle oluşur.
Örnek(ler)
» Sevdiğim için bu mesleği tercih ettim.
» Sınavdan yüksek puan alınca mutlu oldu.
» Adam, etrafındakilere sürekli emir buyuruyordu.
» Mevla bize yardım eylesin.
» Dili sade kullanarak sözü etkili kılmış.
NOTYardımcı eylemle birleşik fiil oluşturulurken ses türemesi veya ses düşmesi olursa yardımcı fiile isme bitişik yazılır.
Örnek(ler)
» Ayrılığın acısını derinden hissetti. (his + etmek → hissetmek )
» Marketi oğluna devretti. (devir + etmek → devretmek)
En az iki sözcüğün genelde gerçek anlamından uzaklaşarak kaynaşmasıyla oluşan fiillerdir. Deyimler anlamca kaynaşmış birleşik fiiller grubuna girer.
Örnek(ler)
» Odunların depoya taşınmadığını görünce küplere bindi.
cümlesinde küplere binmek sözünde küp sözcüğü ile binmek fiili anlamca kaynaşıp kalıplaşmıştır. Bu sözcükler gerçek anlamından uzaklaşıp mecazlaşarak bir deyim oluşturmuştur. Dolayısıyla küplere binmek sözü deyimleşmiş (anlamca kaynaşmış) birleşik fiildir.
» Onun söylediklerine artık kulak asmıyorum.
» Masanın üzerindeki gazetelere göz gezdirdi.
» Bunları söylemeye dilim varmıyor.
FİİL (EYLEM) KONUSUNUN TÜM BAŞLIKLARI
⇒Fiil (Eylem) Konu Anlatımı
⇒Anlamlarına Göre Fiiller (İş, Oluş ve Durum Fiilleri) Konu Anlatımı
⇒Yapılarına Göre Fiiller (Basit, Türemiş ve Birleşik Fiiller) Konu Anlatımı
⇒ Fiil Çekimi (Fiillerde Kip, Kişi, Olumsuzluk ve Soru)Konu Anlatımı
⇒Fiillerde Anlam (Zaman) Kayması Konu Anlatımı
⇒Ek Fiil (Ek Eylem) Konu Anlatımı
⇒Birleşik Zamanlı Fiiller Konu Anlatımı