Bebeğin Kafası Büyük

Doğum sırasında ya da ilerleyen aylarda bebeğin yatış pozisyonuna bağlı olarak gelişen kafatası şekil bozuklukları ebeveynlerin ilk anda paniğe kapılmasına neden oluyor. Bu durumda bir uzmana başvurmak erken dönemde önlem alınmasını ve eğer gerekliyse tedavi planlaması için zaman kazanılmasını sağlıyor.Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Nihal Madak Binboğa, bebeklerdeki kafatası şekil bozuklukları ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi. 

Bebeğiniz 1 yaşına gelmeden yastık kullanmayın

Başın sağlıklı büyümesi bebeğin beyninin de sağlıklı bir şekilde büyüdüğünü göstermektedir. İlk aylarda en hızlı büyüyen vücut bölümü olan kafatası, bebeğin tüm vücudu gibi kolayca şekil değiştirebilmektedir. Başın ön bölgesinde bulunan bıngıldak 9-18. aylar arasında kapanmaktadır. Bu dönemlerde ebeveynler, bebeklerinin kafasının arkasındaki düzlük ve diğer taraflarındaki asimetrik bozukluklar nedeniyle panik yapmaktadır. Kafatasındaki şekil bozukları genellikle şu nedenlerden kaynaklanmaktadır.

• Bebeğin anne karnındaki duruş pozisyonu
• Doğumun uzun ve zor olması
• Bebeğin küvözde kalması
• Bir yaşından önce yastık kullanımı
• Boyun kaslarındaki kısalık

Beyin gelişimine de etki eden kafatası şekil bozuklukları kalıcı olmasın

Doğumdan sonra fark edilen kafatası şekil bozuklukları, bazı aileler tarafından düzelir diye kendi haline bırakılmaktadır. Ancak kafatası şekil bozukluklarının bir kısmı kalıcı olabilmektedir. (Erken teşhis ve önlemlerin alınması önemlidir.) Yapılan araştırmalar bebeğin boyun kasındaki kısalık ya da gerginliğin %85-90 oranında baş şekil bozukluğuna sebep olduğunu ortaya koymaktadır. Boyundaki bu direnç yetişkinlerdeki boyun tutulması gibidir. Fakat bebekler bu pozisyonu haftalarca muhafaza ettikleri için kafatasına etkisi çok daha yüksek seviyede olmaktadır. Bebeğinizin kafatası şekil bozukluğunun sebebinin iyi araştırılması gerekmektedir. Şekil bozukluğunun boyun kaslarından kaynaklanması durumunda fizyoterapi ile bebeğin boyun kasları güçlendirilebilir. Böylece henüz tüm kafatası kemikleşmeden yapılacak tedavi ile şekil bozuklukları düzeltilebilir.

Yatış pozisyonunu doğru ayarlayın

Yatış pozisyonundan kaynaklanan şekil bozukluklarını ise bebeğinizin yatış pozisyonunu değiştirerek düzeltmek mümkün olabilmektedir. Bunun için kafadaki deformasyon ilk fark edildiğinde bebek 6. Ayından küçükse ve deformasyon hafif ve orta şiddetteyse, pediatri hekiminin yönlendirmesi ile öncelikle 1-2 ay yatış pozisyon değişimi ile düzelmesi beklenmelidir Pediatri hekiminin yönlendirmesi ile öncelikle 1-2 ay yatış pozisyon değişimi ile düzelmesi beklenmelidir. Pozisyon değiştirmek; bebeği sırtüstü yatırırken başının düzlüğün olduğu yerin zıt tarafına dönük yatırılmasıdır. Çok basit gibi görünse de bunu başarmak gerçekten zordur. Pek çok ebeveyn uygulamada oldukça zorlanır. Bunu bu kadar zor yapan ise bebeğin boyun kasında bulunan gerginlik ve kısalıktır. Bebek ısrarla yatırıldığı yönün tersine dönebilir. Mümkün olan en erken dönemde bir fizyoterapist ile birlikte çalışarak bu gerginliğin üstesinden gelinmesi en doğrusu olacaktır.

Kafatası kemikleşmeden tedaviyi önemli

Bebeğin kafatası 13 ay sonrası kemikleşmektedir. Kafatası şekil bozukluğunda en kritik dönem 3-8 ay arasıdır. Bu aylar arasında uygulanan tedavi yöntemlerinden olumlu sonuç alınabilmektedir. Ancak 13. ay sonrasında kafatası deformasyonunun düzelme imkânı bulunmamaktadır. Bu nedenle bebeğin kafatası şekil bozukluğu, yatış pozisyon değişimine cevap vermiyorsa başının radyasyon içermeyen 3 boyutlu incelemesi yapılarak ileri tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Dizaynı, güvenliği, başarısı ve kısa sürede sonuç verdiği için genellikle FDA tarafında onay almış, düzeltmedeki etkinliği ve rahatlığı tespit edilmiş, aktif kasklı tedavi yöntemi tercih edilmektedir. Bebeğin kafatası boyutlarına uygun ve deformitesine özgün kask tasarlanır. Günün önemli bir kısmında bebeğin kafasına takılan kasklı tedavi yöntemi ile çok kısa sürede olumlu sonuç alınabilmektedir. Tedavinin belli dönemlerinde bebeğin kafatası 3 boyutlu olarak incelenerek düzelmenin boyutlarına göre tedavinin devam edip etmeyeceği kararlaştırılır. Bir diğer ileri tedavi yöntemi ise kafatası düzeltici operasyonlardır. Bunların sonucunda da bebeğin kafatası bir süre sonra istenilen şekle gelebilmekte ve çocuklar yaşıtları gibi sağlıklı büyüyüp gelişebilmektedir.

Haberturk.com ekibi olarak Türkiye’de ve dünyada yaşanan ve haber değeri taşıyan her türlü gelişmeyi sizlere en hızlı, en objektif ve en doyurucu şekilde ulaştırmak için çalışıyoruz. Yoğun gündem içerisinde sunduğumuz haberlerimizle ve olaylarla ilgili eleştiri, görüş, yorumlarınız bizler için çok önemli. Fakat karşılıklı saygı ve yasalara uygunluk çerçevesinde oluşturduğumuz yorum platformlarında daha sağlıklı bir tartışma ortamını temin etmek amacıyla ortaya koyduğumuz bazı yorum ve moderasyon kurallarımıza dikkatinizi çekmek istiyoruz.

Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (yorum yapan diğer okurlarımıza yönelik yorumlar da dahil olmak üzere) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık unsurları taşıması durumunda yorum editörlerimiz yorumları onaylamayacaktır ve yorumlar silinecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisinde aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemi içeren yorumlar da yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur. Bu nedenle bu tarz okur yorumları da doğal olarak Haberturk.com yorum sayfalarında yer almayacaktır.

Ayrıca Haberturk.com yorum sayfalarında Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu ispat edilemeyecek iddia, itham ve karalama içeren, halkın tamamını veya bir bölümünü kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.

Yorumlarda markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve herhangi bir şekilde ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmayacak ve silinecektir. Aynı şekilde bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Başka hiçbir siteden alınan linkler Haberturk.com yorum sayfalarında paylaşılamaz.

Haberturk.com yorum sayfalarında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan okura aittir ve Haberturk.com bunlardan sorumlu tutulamaz.

Haberturk.com yorum sayfalarında yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yayınlanan Kullanım Koşulları’nı ve Gizlilik Sözleşmesi’ni peşinen okumuş ve kabul etmiş sayılır.

Bizlerle ve diğer okurlarımızla yorum kurallarına uygun yorumlarınızı, görüşlerinizi yasalar, saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun şekilde paylaştığınız için teşekkür ederiz.

Bebekteki düz kafa sendromu erken teşhis ve tedavi edilmezse asimetrik kafa yapısı kalıcı hale gelebiliyor. Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Opr. Dr. Bülent Arslan, düz kafa sendromu hakkında bilinmesi gerekenleri ve tedavi yöntemlerini anlatıyor.

BEBEK BÜYÜDÜKÇE KAFA ORANI DEĞİŞİR

İnsan vücudunda en hızlı gelişen ve büyüyen bölüm kafadır. Bu büyüme doğumdan önceki dönemde başlar ve doğumdan sonraki ilk aylarda da devam eder. Doğumda bebeğin kafası vücudun 1/4 oranında iken, bebeğin vücudunun büyümeye başlaması ile birlikte bu oran değişir. Yetişkinlik döneminde ise kafanın vücuda oranı 1/8 olur. Başın büyüklüğü beynin ve kafatası kemiklerinin büyüme şekliyle doğru orantılıdır. Yeni doğan bebeklerde baş çevresi 32-37 cm arasıdır.

YETERSİZ BESLENEN BEBEKLER RİSK ALTINDA

Bebeklerde baş çevresi ilk aylardan itibaren çocuk 1 yaşına gelene kadar hızlı bir şekilde büyür. Ancak bu büyüme hızı daha sonra düşmeye başlar. Bebeğin doğum öncesi ve sonrasındaki süreçte yetersiz ve dengesiz beslenmesi bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunun sonucunda da bebekte gelişim bozuklukları, kemik hastalıkları ve bazı metabolik rahatsızlıklar oluşabilir. Tüm bu durumlar bebeğin kafa gelişimini de olumsuz yönde etkiler.

EN SIK RASTLANAN ŞEKİL BOZUKLUĞU

Yenidoğanlarda en sık rastlanan kafa şekil bozukluğu plagiosefali yani düz kafa sendromudur. Bu sendrom halk arasında düz kafa veya yassı kafa olarak adlandırılır. Düz kafa sendromu genellikle bebeğin kafasının dış etkenler sebebiyle anormal bir şekil almasıyla oluşur. Bebeğin kafasında meydana gelen asimetrik şekil bozukluğu, doğumdan sonra veya ilk aylarda kendini belli eder.

DOĞUM KAFA ŞEKLİNİ ETKİLEYEBİLİR

Bebeklerde kafa şeklini oluşturan en önemli unsur genetik faktördür. Ancak bebeğin anne karnındaki duruş şekli ya da doğumdan sonraki yatış pozisyonu düz kafa sendromuna sebep olabilir. Özellikle annenin amnios sıvısının az olması, hamilelikte karın içinde sıkışık bir ortamın olması ve bebeğin fazla iri olması bebekte kafa şekil bozukluklarına veya kafanın bazı bölümlerinde düzleşmelere yol açabilir. Ayrıca bebeğin normal doğum ya da sezaryen ile doğması da kafa şeklini etkileyebilir.

BEBEĞİNİZİ SÜREKLİ SIRT ÜSTÜ YATIRMAYIN

Doğumdan sonra özellikle de 1-2 aylık dönem içerisinde bebeklerin kemik yapısı çok yumuşak olur. Bebeklerin kafa kemiklerinin birleşme noktalarının arasında bıngıldak olarak adlandırılan bağ dokudan oluşmuş bölgeler bulunur. Her bebeğin başında bu yumuşak bölgeler vardır ve bebek kucağa alındığında hemen fark edilir. Bu sebeple bebeğin başının belli bir bölümüne devamlı olarak aynı basınç uygulanırsa kafa düzleşmeye başlayabilir. Sürekli sırtüstü yatırılan bebeklerde de başın arka kısmı düzleşebilir. Tabi bu durum nadiren de olsa kafa kemiklerinin arasındaki açıklığın erken kapanmasıyla da (kraniosinostoz) meydana gelebilir.

EĞRİ BOYNA DİKKAT

Bebeklerde düz kafa sendromuna yol açabilen bir başka durum da eğri boyundur (tortikolis). Eğri boyun çoğunlukla doğum anında yaşanan travma sonucu gelişir. Doğum sırasında bebeğin boyun kasının içinde kanama oluşması, boyun eğriliğine ve başın bir yöne doğru eğilmesine sebep olabilir.

BEBEĞİN KAFASININ ARKASINDA ÇIKIKLIK VARSA

Düz kafa sendromunda; bebeğin kafasının arkasında sağ veya sol tarafındaki düzlük ile aynı yönde ileriye doğru bir çıkıklık gözlemlenir. Bu çıkıklık aynı şekilde alın bölgesinde de olabilir. Bu durumlar hastalığın karakteristik bir özelliğidir. Bebeğin kulakları da kafasının arkasındaki düzlüğün olduğu yöne doğru kayabilir. Bazı bebeklerde ise yüze bakıldığında yanaklarda ve gözlerdeki asimetri kolayca fark edilebilir.

DÜZ KAFA SENDROMU TEDAVİ EDİLEBİLİR

Bebeklerde pozisyona bağlı meydana gelen düz kafa sendromu tedavi edilebilir. Ancak öncesinde bu sendroma yol açan sebepler öğrenilmeli ve altta yatan başka bir patalojik durumun olup olmadığı araştırılmalıdır. Bebek her muayene edildiğinde uzman hekimin bebeğin kafa şekline ve yatış pozisyonuna çok dikkat etmesi gerekir. Düz kafa sendromu tanısı ilk 6 aylık dönemde belirlenebilir. Her hastalıkta olduğu gibi bu sendromda da erken tanı ve tedavi oldukça önemlidir. Böylece tedavi süreci daha kolay ve kısa süreli olur. Bebeğe tanı koyulduktan sonra düzenli aylık incelemelerle kafa şeklinin normale dönüp dönmediği kontrol edilmelidir.

DÜZ KAFA SENDROMU ÖNLENMEZSE KALICI HALE GELEBİLİR

Bebekteki düz kafa sendromu çocuk 1 yaşına gelene kadar önlenmezse, asimetrik kafa yapısı kalıcı hale gelebilir. Bu sebeple bebeğin kafa yapısını düzeltebilmek için yapılması gereken yöntemlere mutlaka uyulmalıdır. Öncelikle bebeğin yatış pozisyonu sürekli değiştirilmeli, bebeğin kafasının hep aynı yöne yatması engellenmelidir. Örneğin bebeğin başını olduğu yerden tersine çevirmesini sağlamak için ilgisini çekecek oyuncaklar yatağına asılabilir. Eğer bebeğin kafasında oluşan düzlüğün sebebi tortikolis ise düzenli olarak boyun egzersizleri ve masaj yapılmalıdır. Tabi bu egzersizler uzman hekimin belirttiği şekilde ve dikkatlice bebeğe uygulanmalıdır.

Ayrıca bebek 15 günlük olduğunda D vitamini düzenli olarak verilmeye başlanmalıdır. Kafa şekli bozulan bebekler için orta bölümü delik olan özel bir yastık da kullanılabilir. Kafa şekli aşırı derecede bozuk olan bebeklerde kafa şekillendirici başlıklar ya da bantlar kullanılabilir. Bu yöntem genellikle bebek 4-6 ay arasındayken faydalı olur ve 10. aydan sonra yeterli gelmez. Başlıklar ve bantlar uzman hekim tarafından önerilmedikçe kesinlikle kullanılmamalıdır.

Beyinde su toplanması anlamına gelen hidrosefali, genellikle çocuklarda ve 60 yaş üzeri kişilerde sıklıkla görülüyor. Her 500 çocuktan birinde ortaya çıkan sağlık sorununa;  doğumsal anomaliler, erken doğuma bağlı beyin kanamaları, kafa travmaları, beyin tümörleri ve menenjit neden olabiliyor. Hastalık 2 ay ve üstü çocuklarda başın anormal büyümesi, baş ağrısı bulantı, kusma, çift görme, huzursuzluk, yürüme ve konuşmada gerileme ve nöbetler ile kendini gösteriyor. Medstar Antalya Hastanesi Beyin Sinir ve Omurilik Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Selim Hacısalihoğlu, hidrosefali ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Beyinde sıvı toplanması kafa içi basınca yol açar

Hidrosefali, beyin omurilik sıvısının dolanım yollarında tıkanıklık ya da beyin omurilik sıvısının yapımı ve emilimi arasındaki dengenin bozulmasına bağlı olarak gelişmektedir. Beyin odacıklarında genişleme ve artan kafa içi basıncına neden olur. Yenidoğanda, yaşına göre büyük ya da klinik muayenede artmaya devam eden baş çevresi, gergin ve kabarık bıngıldak, ayrılmış kafatası kemikleri, genişlemiş saçlı deri damarları beyinde su toplaması belirtileri arasında yer almaktadır. Yaşlılarda ise baş ağrısı, denge bozukluğu, idrar kaçırma ve bunama şikayetleri, beyin omurilik sıvısının emiliminin azalmasına bağlı meydana gelebilmektedir.

Tedavide amaç kafa içi basıncını normale indirmek

Hastalığın tanısında fizik ve nörolojik muayene ile birlikte US, BT, MRG gibi radyolojik inceleme de etkilidir. Hidrosefalinin esas tedavisi cerrahidir. Tedavide amaç kafa içi basıncına normale indirmek, beyin dokusu volümünü arttırarak zeka gelişiminin normal olmasını sağlamaktır. 5 ayı geçmiş çocuklarda bu hedefe ulaşmak daha zorlaştığı için tedavinin gecikmeden uygulanması çok önemlidir. Cerrahide uygulanacak şant işlemi ise 1.5 kilodan düşük ve 36 haftadan erken doğmuş bebekler için enfeksiyon riski bakımından tercih edilmemektedir.

Kafatasından küçük bir delikle tedavi gerçekleşiyor

Şant işlemi beyinde oluşan sıvının drenaj hızını, kafa içi basıncını düzenleyen ve sabit tutmaya çalışan, aynı zamanda da bu sıvının geri akımını engelleyen bir tüp sistemidir. Genel anestezi altında ameliyatla yerleştirilir. Kafatasına küçük bir delik açılarak şantın ucu beyin içindeki beyin omurilik sıvısının bulunduğu odacığa yerleştirilir. Daha sonra baş, boyun ve karın cildinin altından geçen bir tünel açılarak, şantın diğer ucu bu sıvının rahatlıkla emileceği karın boşluğuna veya kalp boşluğuna yönlendirilir.

Ameliyat sonrası düzenli kontrol gerekli

Hastalığın tanısı anne karnında konulabilmektedir. Böyle durumlarda; bebeğin mümkün olduğunca erken dönemde dünyaya gelmesi sağlanarak işlemin de en erken dönemde yapılması amaçlanmaktadır. Hastaların çoğunda şant ihtiyacı ömür boyu devam edebilir. Şant ameliyatı sonrası düzenli ve sık aralıklarla kontrol muayenesi yapılması önemlidir. Ameliyat bölgesinde ve şant hattı boyunca; kızarıklık ve hassasiyet, huzursuzluk, bulantı ve kusma, baş ağrısı, çift görme, ateş, karın ağrısı, havale geçirme durumunda mutlaka gecikmeden doktora başvurulmalıdır.