Sindirim sistemi problemleri, her yaştan kişiyi etkileyebilen ve toplumda oldukça yaygın görülen sağlık sorunları arasında yer alır. Özellikle kabızlık gibi bağırsak hareketleriyle alakalı rahatsızlıklar yetişkinlerde kolaylıkla ifade edilebilen klinik belirtiler gösterirken; çocuklarda ve bebeklerdeki kabızlık sorunu ebeveynler tarafından fark edilmediği takdirde, uzun süre boyunca devam edebilir ve çocuk/bebek sağlığını ciddi anlamda olumsuz etkileyebilir.
Kabızlık; bağırsak hareketlerinde yavaşlama ile birlikte dışkılamanın seyrekleşmesi veya zorlaşması durumudur. Tipik olarak haftada bir kere veya daha seyrek dışkılama ile karakterizedir. Kabızlık sorunu, yetişkinlerde kolaylıkla tanınıp giderilmeye yönelik adım atılabilen bir durum olsa da özellikle anne sütüyle beslenen bebeklerde fark edilmesi güç olabilir.
Bebekler yetişkinler gibi sindirim sorunlarını ifade edemediğinden, bebeklerin günlük hareketleri ile bağırsak alışkanlıklarının takibi kabızlık sorununun tespit edilebilmesi için çok önemlidir. Bu anlamda; bebeklerde karın bölgesinde sertlik, kasılma veya şişlik görülmesi, bağırsak hareketleri esnasında huzursuzluk veya ağlama olması; bebeğin beslenmeyi reddetmesi, dışkısının sert kıvamda küçük parçalar hâlinde olması, dışkılama esnasında zorlanma ve ıkınmaya bağlı anüste oluşan çatlaklar ile kanama olması gibi durumlarda kabızlıktan şüphelenilmelidir.
Her bebeğin dışkılama sıklığı farklı olabildiğinden, kabızlık şüphesi olduğunda izlenilmesi gereken dışkılama sıklığı değil, dışkılamada yaşanan zorluğun derecesidir. Bebeklerde kabızlık sorunu sıklıkla kısa süreli, geri dönümlü olarak gerçekleşir ve tedavi ile kolayca düzeltilebilir.
Anne sütüyle beslenen bebeklerde, anne sütünün laksatif ve sindirimi kolaylaştırıcı doğası nedeniyle, kabızlık probleminin görülmesi sıklıkla beklenmez. Ancak, 6. aydan sonra ek gıdalara başlanılması ile birlikte bebeklerde kabızlık sorununun görülme sıklığı artar. Bu bakımdan, aşağıdaki gıdalarla beslenme durumunda kabızlıkla karşılaşılabilir:
• İnek sütü: Beslenmede inek sütünün tercih edilmesi, alerji veya çeşitli sindirim problemlerinin yanı sıra kabızlık gelişimini de tetikleyebildiğinden bebeklerin diyetinde 1 yaşına kadar inek sütüne yer verilmemesi tavsiye edilir.
• Pirinç içerikli mamalar: Pirinç, suyu emerek dışkının katılaşmasına yol açan bir maddedir. Ek gıdaya başlanılan dönemde pirinç yönünden zengin mamalar kullanıldığında kabızlık görülebilir.
• Lif yönünden fakir gıdalar: Lifler, dışkıyı yumuşak hâle getiren karbonhidratlardır. Beyaz ekmek, makarna gibi lif yönünden fakir gıdaların bebeğin katı gıdalara geçtiği dönemde kullanılması kimi zaman kabızlığa sebebiyet verebilir.
Beslenmenin yanında, çeşitli koşul ve sağlık sorunlarının varlığında bebeklerde kabızlık tetiklenebilir. Bu bağlamda, aşağıdaki etkenler bebeklerde kabızlık nedenleri arasında sayılabilir:
• Sıvı alımında yetersizlik: Bebeklerin gün içinde yeterli miktarda sıvı alamadığı durumlarda daha katı dışkılama ve kabızlık görülebilir.
• Stres: Bebeğin alışkın olduğu koşul veya ortamlardan uzaklaşmasına yol açarak fiziksel veya psikolojik stres yaratan seyahat, çeşitli hareketler veya yüksek sıcaklık gibi durumlarda kabızlık tetiklenebilir.
• Enfeksiyonlar: Bebekte hastalanma ile sonuçlanan her türlü solunum, sindirim veya idrar yolu enfeksiyonlarında, vücudun yüksek ateş ve ishal ile birlikte sıvı kaybetmesi sonucu kabızlık ortaya çıkabilir.
• Kronik hastalıklar: Sindirim sistemini doğrudan etkileyen bazı rahatsızlıkların seyrinde kabızlık görülebilir.
Bebeklerde kabızlık sorunu genellikle altta yatan nedenlerin ortadan kaldırılması ile kısa sürede düzelir. Kabızlık ile mücadelede evde uygulanacak çeşitli tedbirler ve yaşam tarzı değişiklikleri de yeterli etkiye sahip olabilir. Bu doğrultuda yapılabilecek uygulamalar aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Gün içinde bebeklerin bol sıvı almasının temin edilmesi oldukça faydalıdır. 6 aydan küçük bebeklerde düzenli anne sütüyle beslenme yeterli olurken; 6 aydan büyük bebeklerde günlük 900 ml’ye kadar sıvı alımı önerilir.
• Ek gıdalara başlanılmasıyla birlikte meyve suyu tüketimi tercih edilebilir. Bebeğe günlük 60 – 100 ml kadar meyve suyu verilmesi, laksatif etkiyle kabızlığı önlerken ek gıda olarak gerekli besin ve vitaminlerin teminini sağlar.
• Günlük diyette lif yönünde zengin elma, armut, kuru erik püresi, bezelye gibi gıdalara ağırlık verilmesi kabızlığın giderilmesinde yararlıdır.
• Kabızlık sorunu olan bebeklerde bacaklara bisiklet sürer gibi hareket yaptırmak, bağırsaklarda hareketlenmeyi tetikleyerek dışkılamayı kolaylaştırır. Benzer bir etki yaratmak için, alternatif olarak, oyuncakların bebeğin karnına koyulması suretiyle bebeğin oyuncağa ulaşması için karın kaslarını çalıştırması sağlanabilir.
• Bebeklerin karnına tek elle yumuşak, dairesel hareketlerle masaj yapılması yoluyla bağırsak hareketleri artırılabilir.
• Bebeklere ılık banyo yaptırılması bağırsak hareketlerini tetiklediği için yararlı olabilir.
• Bebeklerde anal bölgeden ateş ölçmeye yarayan rektal termometrelerin kullanılması dışkılamayı tetikleyebilir.
• Dışkılamanın kolaylaştırılıp anal bölgede yaralanmanın önlenmesi adına anal bölgeye fitil veya gliserin uygulaması yapılabilir.
Bu tedbirlere rağmen kabızlık sorunun devam etmesi hâlinde bir sağlık kuruluşuna başvurulması yararlı olacaktır. Uzman bir hekim tarafından, bebeğin genel durumu incelenmeli ve detaylı muayene ile olası hastalık bulguları araştırılmalıdır.
Bebeklerde kabızlığın gelişmesini tetikleyen koşul ve etkenlerin ortadan kaldırılması, özellikle anne sütüyle beslenen bebeklerde kabızlığı önlemek için yeterli olur. Bu anlamda, aşağıdaki tedbirlerin günlük hayata tatbik edilmesi ile bebeklerde kabızlık sorunu önlenebilir:
• 6.aya kadar bebeklerde sadece anne sütü ile beslenme yapılmalıdır. 6. aydan önce herhangi bir katı gıdaya başlanmamalıdır.
• 6.ay sonrasında bebeğe verilecek ek gıdaların arasında lif içeriği yüksek fasulye, tahıl, bezelye gibi besinler olmasına dikkat edilmelidir.
• Bebeklerin günlük yeterli miktarda sıvı alması önemlidir. Bu bağlamda günlük 1 litreye yakın sıvı alımı yararlıdır.
• Bebeklerin günlük aktivitede bulunması; karın masajı, bacakların karna doğru hareket ettirilmesi gibi bağırsak hareketlerini teşvik edici hareketlerin yaptırılması faydalıdır.
Her ebeveyn çocukları için sağlıklı bir yaşam ve bağışıklık için çabalar. Yavrunuzun iyi beslenmesi ve sıvı tüketmesi bu konuda oldukça önemlidir. Fakat bazı zamanlarda bağırsak hareketliliğinde farklılıklar görülebilir. Bu farklılıklar vücutta kabızlığa neden olabilir. Kabızlık çocuk ve bebeklerde bazı dönemlerde çok sık rastlanır. Fitil akla gelen ilk çözüm olabilir. Fitil kullanımı yalnızca kabızlık için değil, çocuklarda yükselen ateşi düşürmek için de kullanılmaktadır.
Çocuklarda fitil kullanımı nasıl olmalıdır? Fitil kullanmanın zararları var mıdır? sorularının cevaplarını sizin için araştırdık.
Fitil, bağırsakları uyararak dışkılamanın gerçekleşmesini tetikleyen bir kapsüldür. Kapsülü kullanmadan önce ciddi kabızlık sorunu yaşanabilir. Yavrularınızın kaka yapamamak yüzünden sancı ve acı çektiğini görmek sizi üzebilir. Bu durumun uzaması halinde mutlaka doktorunuza danışıp, fitil kullanımı ve gıda takviyesinde bulunmanızı öneririz.
Ayrıca fitil çok yüksek ateşli nöbetlerde de kullanılabiliyor. Bebekte düşmeyen ateş ve virüslerin vücuda girmesi sonucu hızlı bir tedavi isteniliyorsa fitil kullanımı önerilir. Çocuklarda fitil kullanımı nasıldır? Hep birlikte bakalım.
Fitili ne kadar miktarda ve nasıl kullanacağınızı doktorunuza danıştıktan sonra;
İlacı koşullara uygun şekilde; sıcak ortam ve güneş ışığından uzak tutmalısınız. Çocukların erişemeyeceği şekilde ecza dolabınızda muhafaza edebilirsiniz.
Fitilin ne kadar sürede kullanılması gerektiğini doktorunuz ya da eczacınız size belirtecektir. Çok sık ya da etkisini göstermedi diye beklemeden bir sonraki fitili kullanmak çocuğunuz için sağlıksız bir hareket olacaktır. Genel olarak doktor onayı ile 4-6 saat aralığında fitil tazelenebilir.
Fitil, çocuklarınızın rahat etmesi ve hastalıktan kurtulması için büyük bir çözüm olabilir. Henüz uzmanlarca açıklanan büyük bir yan etkisi olmadığı gibi, bebekler için de kullanılabilen fitiller mevcuttur. Doktorunuzun önerisi üzerine aldığınız fitil, kabızlık için ya da soğuk algınlığı için olabilir. Doğru fitili aldığınızdan emin olun ve eczacının önerdiği mg’lar ile bebeğinize uygulayın.
Fitil kullanımını sürekli yaparsanız çocuğunuzda tahriş ve bağırsak rahatsızlığı görülebilir. Fitil yalnızca geçici kabızlık için hızlı çözümlerde kullanılmalıdır. Uzun süreli kabızlıklarda mutlaka doktorunuz ile tekrar görüşmenizi öneririz.
Fitil kullanım ile birlikte çocuğunuzun yeterli miktarda sıvı tükettiğinden emin olmalısınız. Lifli gıdalar ile kabızlık sorununu çözebilirsiniz.
Çocuklarınızın anüs bölgesi oldukça hassas olduğu için bir zorlama ya da itme gücü uygulanmamalıdır. Fitilin içeride kalması için doğru pozisyonda çocuk bekletilmelidir.
Ebeveynlerin en çok tercih ettiği fitillerden biri olan Paranox, bebekler için oldukça uygun bir fitil çeşididir. Doktorunuzun önerisi üzerine kullanacağınız bu fitil, ateş ve gribal enfeksiyonlar için verilir. Çok küçük bebeklerde 125 gr kullanılması önerilirken, 7-14 yaşına kadar olan çocuklarda 125-500 gr önerilir.
Soğuk algınlığı, farenjit gibi bebekte sağlık problemlerine yol açabilecek hastalıklarda, orta kulak iltihabı, diş çıkarma, ateş ve ameliyat sonrası görülen ateş semptomlarında bu fitil kullanılabilir.
Birçok nedene bağlı olarak bebeklik ve çocukluğun 3-6 yaş dönemlerinde her çocukta kabızlık sorunu görülebilir. Çocuklarda fitil kullanımı konusuna geçmeden önce kabızlığın görülme nedenlerini bilmenizde fayda var.
Bebeklerde anne sütünden hemen sonra başlanan ek gıda dönemi ve tuvalet eğitimi zamanı kabızlık oranları artmaktadır.
Saydığımız nedenleri çeşitlendirebileceğimiz gibi genetik faktörleri ve hastalıkları da kabızlığa neden olan faktörler olarak sayabiliriz.
Çocukluk döneminde çok sık görülen kabızlığın çocuklardaki belirtileri yetişkinler ile aynıdır. Tuvalete çıkmada zorlanma gibi başlıca büyük sorunların yanı sıra şu belirtiler de görülebilir.
Çocukluk döneminde çok sık görülebilen kabızlık ve ishal durumu, çocuğun beslenme şekline göre değişiklik göstermektedir. Kabızlık yaşayan yavrunuz için dikkat etmeniz gereken bazı hususlar vardır.
Çocuklarda fitil kullanımı kabızlık ve yüksek ateş için uygundur. Bebeklerde fitillerin miligramları düşük ve dozunda kullanılmalıdır. Çocuklarda ise kullanım eczacının önerdiği şekilde olmalıdır. Fitil kullanırken yavrunuzun vücudunun hassas olduğunu unutmayın. Yerleştirme işlemini talimatlarda verildiği gibi uyguladığınız takdirde bir sorun olmayacaktır.