Bebeklerde Göbek Çevresinde Kızarıklık
ÇOCUK CERRAHİSİNDE 1K5N: BEBEKLERDE GÖBEK İLE İLGİLİ SORUNLAR
ÇOCUK CERRAHİSİNDE 1K5N: BEBEKLERDE GÖBEK İLE İLGİLİ SORUNLAR
K (Konu)- Bebeklerde göbekle ilgili sorunlar
N1(Nedir)- Anne karnındayken rahim duvarından bebeğin göbeğine uzanan göbek kordonu, bebeğin gelişmesi için gerekli kan ve besinlerin taşındığı yoldur. Doğumdan hemen sonra göbekten yaklaşık olarak 8-10 cm yukarıdan kesilir. Kalan kısım kuruyarak genellikle iki hafta içerisinde kendiliğinden düşer. Göbeğin içinde kalan kısmın tam olarak kurumaması/kaybolmaması, göbek deliğinin tam olarak kapanmaması ya da göbekten kaynaklanan enfeksiyonlar bebeklerde en sık olarak görülen sorunlardır. Bu sorunlar kanama, akıntı, şişlik ya da kızarıklık şeklinde ortaya çıkar.
N2(Neden/Nasıl olur)-
❶ Göbek kanaması- Göbekten bebeğin vücuduna giren üç tane damar vardır. Bebeklerde henüz kanın pıhtılaşmasını sağlayan bazı etmenler yeterince yapılamadığı için, doğum sonrası göbek kesildiğinde olası bir kanamayı engellemek için K vitamini yapılır. Kimi bebeklerde, göbek kuruyup düştükten sonra da sızıntı şeklinde çamaşırda leke bırakacak şekilde kanama devam edebilir.
❷ Göbek akıntısı- Göbek kordonunun kalan kısmı düştükten sonra göbeğin içinde kalan kalıntı kurumayabilir. Buradaki hücrelerden bebeğin çamaşırını leke şeklinde ıslatan sarımsı bir akıntı olabilir. Bu durum "göbek granülomu" olarak isimlendirilir.
❸ Göbek içinde kalıntı- Kimi zaman, içerdeki kalıntı yuvarlak ve parlak bir çıkıntı halinde göbekten dışarı doğru çıkar. Bu durum da "göbek polipi" olarak isimlendirilir. Akıntı olmaz, sadece dışarı doğru uzanan yuvarlak bir yapı vardır
❹ Göbekte şişlik- Anne karnındayken karın duvarı alttan, üstten ve iki yandan gelen parçaların göbek kordonu çevresinde birleşmesi ile kapanır. Karın duvarının sağlamlığını sağlayan "fasya" katmanı, özellikle prematüre bebeklerde olmak üzere kimi zaman tam olarak kapanmayabilir. "Göbek fıtığı" (umbilikal herni) olarak bilinen bu durumda, bebek ağladığı ya da ıkındığı zaman dışarı doğru büyüyen fıtıklaşma görülür.
❺ Göbek enfeksiyonu- Bebeklerde damar uçları henüz kapanmadığndan göbek enfeksiyona en açık bölgedir. Temizliğe yeterince dikkat edilmeyen durumlarda çok kolaylıkla enfekte olabilir. "Omfalit" olarak isimlendirilen bu durumda, bakteriler göbekte henüz tam olarak kapanmamış damarlardan tüm vücuda yayılarak çok ciddi enfeksiyona (sepsis) yol açabilir.
N3(Nerede olur)- Yenidoğan bebekte göbek ile ilgili sorunlar ya göbeğin iç kısmında ya da çevresinde ortaya çıkar.
N4(Nasıl tanı konur?)-
❶ Göbek kanaması- Bebeğin iç çamaşırında leke şeklinde kan görülür. Göbek içinde kurumuş kan pıhtıları olabilir.
❷ Göbek akıntısı- Bebeğin çamaşırını leke şeklinde ıslatan sarımsı bir akıntı şeklindedir. Göbek içinde dışarı doğru uzanan "granülom" gözlenir.
❸ Göbek içinde kalıntı- Göbek polipi göbekten dışa doğru uzanan parlak bir çıkıntı şeklindedir.
❹ Göbekte şişlik- Bebek ağladığında ya da ıkındığında dışarı doğru balonlaşan bir şişlik görülür. Göbeğe parmakla bastırıldığında fıtığın kaynaklandığı açıklık farkedilebilir. Kimi zaman dışarıdaki şişlik, açıklığın çapından çok daha büyük olabilir. Özellikle gazlı/kolik bebeklerde şişlik daha belirgindir.
❺ Göbek enfeksiyonu- Göbekten sarı-yeşil renkli kokulu akıntı, göbek çevresinde kızarıklıktan mora doğru renk değişimi, dokunmakla artmış duyarlık ve ısı artışı ile ateş, kusma, genel durum bozukluğu gibi sistemik bulgular olabilir.
N5(Nasıl/Ne zaman tedavi edilir)-
❶ Göbek kanaması- Bir ya da iki kez "gümüş nitrat" ile "kimyasal koterizasyon" (yakma) işlemi yapılması yeterlidir. Devam eden kanamalarda ek doz K vitamini yapılması gerekebilir.
❷ Göbek akıntısı- Göbek içini pamuk (kulak temizleme) ile temizleme ve kanamada olduğu gibi bir ya da iki kez "gümüş nitrat" uygulaması yapılır. Kaybolmayan granülomlar sapı bağlanarak ya da cerrahi yöntemle çıkarılır.
❸ Göbek içinde kalıntı- Polip, ya sapı bağlanarak ya da cerrahi yöntemle çıkarılır.
❹ Göbekte şişlik- Çapı 1 cm.den küçük olan açıklıkların hemen tamamı ilk altı ay içersinde kendiliğinden kapanır. Daha geniş olan ve kapanmayan göbek fıtıklarında cerrahi tedavi için 3-4 yaşa dek beklenebilir.
❺ Göbek enfeksiyonu- Hafif kızarıklık ve akıntılarda yerel temizlik ve ağızdan antibiyotik uygulaması yeterli olabilir. Eğer göbek çevresinde geniş renk değişikliği ile birlikte sistemik bulgular varsa, mutlaka hastaneye yatırılarak damaryolu ile antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır.
Prof. Dr. İrfan Serdar ARDA
Çocuk Cerrahisi Uzmanı
Göbek Bakımı
Yenidoğan bebeğin göbek bakımı nasıl yapılır?
Doğum sonrası klampe edilen (plastik mandalla boğulan) göbek kordonu sertleşip kuruyarak en geç 1 ay içinde (ortalama 10 gün) düşer. Enfeksiyondan korunmak ve çabuk kurumasını sağlamak için kuru kalmasını sağlamak yeterlidir ancak temizliğinden yana emin olamıyorsanız alt değişiminde alkol ile silinmesi iyi olur. Göbekte sinir hücreleri olmadığı için alkol dökünce bebeğin canı yanmaz; sadece alkolden dolayı soğuma hissi olur ve rahatsız olabilir. Temizlik kurallarına uyuluyorsa göbek düşmeden banyo yaptırmanın sakıncası yoktur. Göbek bakımında iyot içeren baticon vs kesinlikle kullanmayın... İyot, bebekte hipotiroidiye neden olabilir.
Göbeğin çabuk düşmesi için bebek bezini göbeğin altından bağlayın. Göbek kordonunu kesinlikle çekiştirmeyin. Göbek çevresinde kızarıklık, kötü koku, ısı artışı, giysisini ıslatacak kadar sızıntı ve birkaç damladan fazla kan gelmesi durumunda doktorunuza başvurun.
Göbeğin düşmesi nadiren 1 ayı geçer. Bazen göbek düştükten sonra yerinde parlak pembe taze bir yara dokusu benzeri doku kalır. Buna granülom denir. Granülomun tedavisi, içine gümüş nitrat çubuğu sürerek yakmaktır (Unutmayın göbekte sinir hücresi olmadığı için granülom yakılması da hiçbir acıya neden olamaz).
Benzer Yazılar
Göbek deliği enfeksiyonu ciltte meydana gelen bir rahatsızlıktır. Yetişkinlerde ve bebeklerde görülen bu enfeksiyon; beyaz, sarı, kahverengi veya kanlı akıntının sızması şeklinde belirti verebilir. Bu akıntı aynı zamanda hoş olmayan bir kokuya da sebep olabilir. Göbek deliği iltihabı, hızlı bir şekilde tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Aşağıda göbek deliği akıntısının birkaç nedeni ve bunların nasıl tedavi edileceğine dair bazı tavsiyeleri sizler için sıraladık.
Göbek Deliği Akıntısı Nedenleri
1.Bakteriyel enfeksiyon
2012'de yapılan bir araştırmaya göre göbek deliği ortalama 67 farklı bakteri türüne ev sahipliği yapıyor. Bölgeyi iyi temizlemezseniz, bu bakteriler enfeksiyona neden olabilir. Bakteriyel enfeksiyonlar da göbek deliği iltihabına ve sarı veya yeşil olabilen kötü kokulu bir akıntıya neden olur. Ayrıca göbek deliğinizin çevresinde şişlik, ağrı ve kabuklanma da oluşturabilir.
2.Mantar enfeksiyonu
Tipik olarak vücudun nemli ve kıvrımlı bölgelerinde yaşayan bir mantar türü olan Candida, kandidiyazis adı verilen bir mantar enfeksiyonuna neden olur. Kasık bölgenizde ve kollarınızın altında olabildiği gibi cilt kıvrımları arasında da oluşabilir. Özellikle temiz ve kuru tutmazsanız, göbek deliğinizde mantar görülebilir.
Göbek deliğinizdeki kandidiyazis, kaşıntılı bir kızarıklığa neden olur ve göbek deliği iltihabına (kalın, beyaz bir akıntı) neden olabilir. Mantardan kaynaklanan göbek deliği iltihaplarına dermatolog önerisi ile mantar önleyici krem sürülebilir. İşe yaramadığı takdirde daha güçlü bir mantar kremi ile tedavi edilmesi gerekebilir.
3.Ameliyat
Yakın zamanda bir karın ameliyatı geçirmek, göbek deliğinden irin akmasına sebebiyet verebilir. Böyle bir durumda doktorunuza başvurmanız gereklidir. Çünkü bu tedavi edilmesi gereken bir enfeksiyon belirtisi olabilir.
4.Urakal Kist
Bebek anne rahminde iken, mesanesi urakus adı verilen küçük bir tüple göbek kordonuna bağlı olur ve vücuttaki idrar bu şekilde dışarı atılır. Urakus genellikle doğumdan önce kapanır ancak bazen düzgün bir şekilde kapanmaz.
Bu durum urakusta kist adı verilen sıvı dolu bir büyümeye neden olup kistin enfekte olmasına neden olabilir. Bu enfeksiyonun bir belirtisi, göbek deliğinizden sızan bulanık veya kanlı sıvıdır.
Urakal kistlerin diğer belirtileri ise şunlardır:
- Karın ağrısı
- Ateş
- Karnınızda bir yumru
- İdrar yaparken ağrı
5.Epidermoid Kist
Epidermoid kist, vücudunuzun diğer kısımlarında olduğu gibi göbek deliğinizde de oluşabilen bir yumrudur. Epidermoid kistler ciltte en sık görülen kist türüdür.
Kist boşluğu, normalde tırnaklarda, saçta ve deride bulunan bir protein türü olan keratin ile doludur.
Epidermoid kistler bazen yanlışlıkla sebase kistler olarak adlandırılır. Ancak epidermoid kistler yağ bezlerini içermediği için bu kullanım yanlıştır.
Kist enfekte ise, kalın, sarı ve kötü kokulu bir göbek deliği akıntısı oluşabilir.
6) Omfalit
Bebeklerde göbek akıntısı, göbek enfeksiyonu olarak da bilinen omfalitten kaynaklanır. Yenidoğan bebeklerin göbek deliklerinden gelen akıntı, bu enfeksiyonun en belirgin semptomudur.
Göbek kordonu kesilirken bölgede kalan doğumsal dokular, iltihaplanmaya sebep olduğundan bu akıntı görülür. Yenidoğanınızın göbeğinde akıntı, şişlik ya da kızarıklık belirirse doktorunuza göstermeniz gerekir.
7) Göbek Deliği Piercingi
Göbek deliğinizi deldirmek de enfeksiyona ve akıntıya sebep olabilir. Bu işlem bakterilerin içeri girmesini kolaylaştırır. Üstelik delme iğnesinin steril olmaması halinde de hepatit ve tetanos gibi daha ciddi enfeksiyonlara da yakalanabilirsiniz. Bu sebeple eğer Piercing taktırmaya karar verdiyseniz hijyenik koşullarda bu işlemi gerçekleştirmeli ve sonrasında da bakımına özen göstermelisiniz.
Göbek Deliği İltihabı Zararlı mı?
Göbek deliği iltihabı hafif seyrederse ve hızlı bir şekilde müdahale edilirse ciddi rahatsızlıklara sebebiyet vermez. Ancak tedavi edilmediği takdirde yayılırsa zararlı olabilir ve ağrı, kızarıklık, şişlik, cilt çatlakları gibi semptomlara neden olabilir. Bu semptomlar ciddi hale gelebilir ve enfeksiyonun vücudunuza yayılmasına neden olabilir.
Beden sağlığınıza önem verin, LifeClub ile sağlıklı bir yaşam sürün. Şimdi indirin!
Bununla birlikte göbek deliği iltihabı daha ciddi bir enfeksiyon ile ilişkiliyse de komplikasyonlara neden olabilir. Bu sebeple göbek deliğinizde bir akıntı gözlemliyorsanız uzmana danışmak en iyi seçenektir. Doktorunuz enfeksiyonun ciddiyetine ve neden kaynakladığına göre uygun bir tedavi önererek enfeksiyonun yayılmasını ve ciddi komplikasyonların oluşmasını önleyecektir.
Göbek Deliği İltihabı Nasıl Geçer?
Göbek deliği iltihabı için çoğu zaman antibiyotik ve anti-inflamatuar özellikli kremler ve haplar önerilmektedir. Bununla birlikte iltihabın kaynaklandığı rahatsızlığa göre tedavi yöntemleri de değişiklik gösterebilir. Örneğin göbek deliği akıntısı mantar enfeksiyonundan kaynaklanıyorsa, mantar önleyici bir ilaç reçete edilebilir.
Antibiyotik tedavisi bölgedeki enfeksiyonu ve onun neden olduğu iltihabı azaltacaktır. Bölgeye uygulayabileceğiniz krem ya da merhemler deride oluşan belirtileri azaltmaya yardımcı olurken ağızdan alınan ilaçlar da ağrılarınızı hafifletecektir.
Enfekte olan bölgeyi temiz tutmak için düzenli olarak bölgeyi temizlemeniz gerektiğini de unutmamalısınız.
Göbek deliği iltihabı semptomları devam ederse veya kötüleşirse bir sağlık uzmanına danışmalısınız. Doktorunuz, semptomlarınızın şiddetine göre uygun tedaviyi önerebilir.
Göbek Deliği Neden Karıştırılmaz?
Yapısı nedeniyle kolaylıkla bakteri biriktirebilen göbek deliğini karıştırmak bölgenin kirlenmesine ve enfeksiyon kapmasına yol açabilir. Üstelik bazı kişiler göbek deliğini karıştırmanın ağrıya yol açtığını da belirtiyor.
Enfeksiyon riskini önlemek ve başka rahatsızlıklara yol açmamak adına yalnızca vücudunuzu yıkarken nazikçe göbek deliğinizi yıkamalı ve bunun dışında göbek deliğini karıştırmaktan kaçınmalısınız.
Göbek Deliği Kolonya ile Temizlenir mi?
Göbek deliği temizliği iltihabı gidermek ve önlemek için önemli olsa da kolonya gibi alkol bazlı ürünlerin kullanılması sakıncalıdır. Alkol içeren ürünler göbek deliği ve çevresindeki cildi kurutabilir ve tahrişe neden olabilir. Üstelik göbek deliği iltihabınız varsa eğer bu tarz alkollü sıvılar yüzünden enfeksiyon yayılma gösterebilir. Bu nedenlerden dolayı göbek deliği temizliğini su ve antibakteriyel sabun ile yapmalısınız. Eğer göbek deliği iltihabı gibi bir rahatsızlık yaşıyorsanız doktorunuzun önerdiği şekilde temizlemelisiniz.
Göbek Deliği İltihabını Nasıl Önleyebilirim?
Göbek deliği iltihabını nasıl önlerim diye merak ediyorsanız, yapmanız gereken en önemli şey o bölgeyi temiz ve kuru tutmaktır. Sağlıklı bir göbek deliği için şu önerileri aklınızda bulundurmalısınız:
- Her gün, cildi tahriş etmeyen bir antibakteriyel sabun ve su ile yıkayın.
- Banyo yaptıktan sonra göbek deliğinizin içini tamamen kurulayın.
- Göbek deliğinizin içine herhangi bir krem veya nemlendirici sürmeyin. Krem, deliği tıkayarak bakteri veya mantarın büyümesine neden olabilir.
- Göbek deliğinizi tahriş edebilecek dar giysilerden kaçının. Bunun yerine, pamuk ve ipek gibi doğal liflerden yapılmış bol, rahat giysiler giyin.
- Göbek deliğinizi deldirmeyi tercih etmeyin. Piercing yaptırırsanız, enfeksiyonu önlemeye yardımcı olmak için alanı temiz tutun.
Sonuç olarak göbek deliği akıntısına sahip olmamak çoğunlukla o bölgeyi ne kadar temiz tuttuğunuz ile alakalıdır. Bunun dışında ameliyat, kist ya da omfalit kaynaklı göbek enfeksiyonları da ciddi boyutlara ulaşmadan tedavi edilmesi gereken ve genellikle hafif seyreden rahatsızlıklardır. Kendinizde ya da bebeğinizde göbek deliği enfeksiyonunun neden olduğu şişliği, kızarıklığı ya da akıntıyı gözlemliyorsanız çok geciktirmeden doktora başvurmalısınız.
Bu bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.
Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platformu'nda sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. Şimdi LifeClub Dünyası'na adım atın!
Çocuklarda Göbek İle İlgili Olarak Görülen Başlıca Sorunlar Şunlardır
Göbek Kanaması
Göbek kordonu içinde bir atardamar ve iki toplardamar vardır. Göbek kordonu, doğumdan hemen sonra göbeğe yakın bir yerden özel bir aygıt ile tutulur ve bunun üzerinden kesilir. Göbek düştüğünde, bu damarların içlerinde oluşan pıhtı ile tıkanmış olması gerekir. Eğer pıhtılaşma yeterli olmazsa göbekten sızıntı şeklinde kanama olur. Kanda pıhtılaşmayı sağlayan etmenlerden biri K vitaminidir. Karaciğerde yapılan bu vitamin, prematüre bebeklerde daha belirgin olmak üzere yenidoğan bebeklerde yeterli düzeyde olmayabilir. Bu nedenle, her doğan bebeğe K vitamini iğnesi yapılmaktadır. Ancak, buna karşın gene de bazı bebeklerde sızıntı şeklinde kanama olabilir. Kanama, genellikle ilk 48 saat içinde kendiliğinden durur. Durmayan kanamalarda, açık damar uçları gümüş nitrat denilen kimyasal bir kalem ile Çocuk cerrahı tarafından yakılır. Eğer kanama sürecek olursa dikiş konularak durdurulabilir.
Göbek Granülomu
Göbek düştükten sonra, içeri çökmüş göbek halkası içinde saptanan parlak ve kırmızı renkte, üzeri pütürlü, minik bir karnıbahar görünümünde büyüklüğü 1 cm’ye kadar varabilen göbek bağı kalıntısıdır. Bebeğin iç çamaşırına bulaşan sarı renkli bir akıntıya neden olur. Göbek düştükten sonraki ilk birkaç gün akıntının olması doğaldır. Kendiliğinden geçmezse, göbek kordonu kalıntısına gümüş nitrat uygulanması yeterlidir. Kimi zaman bu uygulamayı birkaç kez yinelemek gerekir. Eğer geçmiyorsa, o zaman dip kısmından bağlanması ya da çıkarılması gerekir. Bağlanan doku 2-3 gün içerisinde kendiliğinden düşer. Gümüş nitrat uygulamasında sonra göbek çevresinde bir siyah alan meydana gelebilir. Bu durum birkaç hafta içerisinde normale döner. Eğer bu tedaviye yanıt alınamıyorsa umblikal kalıntılar, polipler ya da umblikal sinüs akla gelmelidir.
Göbek Polipi
Göbek polipi, göbekten dışarı doğru uzanan parlak ve açık kırmızı renkli bir doku şeklindedir. Akıntı ya da kanama yoktur. Kendiliğindan kaybolmaz, bu nedenle ya granülomda olduğu gibi bağlanması ya da küçük bir cerrahi işlem ile çıkarılması gerekir. Polip üzerine gümüş nitrat uygulanmasının bir yararı olmaz.
Bebeklerde Göbek Sorunları
Resim 1: İki farklı hastada umblikal granülom görünümü (Sağdaki hastada umblikal herni de mevcut).
Resim 2: Granülom eksizyonundan sonra gümüş nitrat ile koterizasyon uygulanan hastada göbeğin siyah renkte görünmesi (Bu durum geçici)
Göbek Enfeksiyonu/İltihabı (Omfalit)
Günümüzde doğumların çoğunluğunun hastanelerde yapılması nedeniyle oldukça az görülmektedir. Bebeklerde göbek enfeksiyonu hafif ya da ağır olabilir. Hafif enfeksiyonlarda, göbekten sarı-yeşil renkli bir akıntı ve göbek çevresinde hafif bir kızarıklık görülür. Göbeğin antiseptik sıvılar ile temizlenmesi, yerel olarak antibiyotikli pomad uygulanması ve (her hastada gerekmemekle birlikte) ağızdan antibiyotik uygulanması ile tedavi edilebilir. Ağır enfeksiyonlarda ise, göbek çevresindeki kızarıklık belirgindir. Enfeksiyon buradan karın içine ve göbekte henüz tam olarak kapanmamış damarlar yoluyla da kana taşınabilir (sepsis). Göbek çevresinde yaygın olan kızarıklık zamanla daha da koyulaşabilir (fasya etkilenebilir) ve bebek karnına dokunulduğunda ağlayarak tepki verir. Bu bebekler mutlaka hastane koşullarında ve damardan uygulanacak antibiyotikler ile tedavi edilmelidir.