Ateş ve ishal çocuklar ve bebeklerde en sık görülen hastalıklar arasındadır. İshal, sağlığı tehdit eden bulaşıcı bir hastalık olduğundan görüldüğü zaman ebeveynlere panik yaşatmaktadır. Genellikle bu durumda ebeveynler telaş ile ne yapacaklarını ve ishali nasıl geçireceklerini düşünürler. Bizler de bu yazımızda sizler için çocuklarda ishal nasıl geçer, ishal neden olur, bebek ve çocuklarda geçmeyen ishale ne iyi gelir sorularının yanıtlarını derledik.
İshal, aşırı ve normalden çok daha sık ve sulu dışkılama durumudur. Bu durum vücutta su kaybına neden olur. Genellikle çocuklarda daha sık görülen ishali geçirmek için öncelikle doktora gitmek ve doktordan yardım almak gereklidir. İshalin neden olduğu sıvı kaybının azaltılması üzere diyet uygulamak ve bol lif ve posa içeren besinlerin yenmesi gerekir. Bu diyete şu örnekler verilebilir:
Yağsız pirinç lapası,
Kızarmış ekmek,
Yüksek potasyum içeren muz,
Haşlanmış patates,
Yulaf.
İshale yakalanan çocuk ve bebeklerde izlenecek yollar birbirinden tamamen farklı olmasa da bazı farklılıklar gösterebilir.
Bebekler: İshale yakalanan bebeklerde en önemli konu hijyendir. Bebeğin hijyenine önem verilmelidir. Anne sütü hiç kesilmemelidir. Anne sütü bakteri ve virüsler ile savaşır ve sıvı kaybını önler. Eğer bebek 6 aydan büyükse; yoğurt, elma, muz ve patates ek gıda olarak verilebilir.
Çocuklar: İshale yakalanan çocuklarda dikkat edilmesi gereken en önemli konu sıvı kaybının yerine konulmasıdır. Bu nedenle bol bol su içirilmelidir. Ayrıca posalı ve lifli besinlerin tüketilmesi bağırsakları düzene sokacağından; havu., muz, elma, pirinç lapası, patates, yoğurt gibi besinlerin daha çok tüketilmesi tavsiye edilir.
İshal, başta bağırsaklar olmak üzere sindirim sisteminde su emiliminin azalması ve su salınımının artması ile ortaya çıkar. Çocuklarda uzun süren ishal görülmesinin birden fazla nedeni bulunur. Bu nedenler:
Virüsler: Bebek ve çocuklarda görülen ishalin en sık nedeni virüslerdir. Daha fazla kış aylarında ve bağışıklık düştüğü zaman görülür. İshal, kusma, karın ağrısı ve iştahsızlığa neden olur. Genellikle içme suyunun temiz olmadığı bölgelerde görülür. Sebep olan virüsün bulaştığı yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi veya virüs ile temas eden ellerin ağza götürülmesi ile hastalık gelişebilir.
Bakteriler: Bebek ve çocuklarda görülen ishallerin en yaygın sebeplerinden bir tanesi de ishale neden olan bakterilerin vücuda girmesidir. Farklı yollar ile bulaşan bakteriler çocuklarda geçmeyen, uzun süren ishallere neden olabilir. Virüslerin neden olduğu ishalde ishalin kıvamı daha sümüksü iken bakterilerin neden olduğu ishalde daha sıvıdır. Ayrıca virüslerin neden olduğu ishale kan da eşlik edebilmektedir.
Antibiyotikler: antibiyotiklere bağlı olarak görülen ishal genellikle hafif seyretmektedir. Ancak antibiyotik kullanımı bittikten sonra düzelmeyen, şiddetli seyreden ishal durumunda doktora başvurulması gereklidir.
Çoğu ishal 3- 7 gün içerisinde düzelmektedir. Ancak 15 günü geçen ishal, enfeksiyonlar, sindirim bozuklukları, besin alerjileri gibi durumlardan kaynaklanabilir. Bu durumların farklı şekilde tedavi olması gereklidir. Bu sebeple 15 günden fazla süren ishal durumunda doktora başvurmak gereklidir.
Çocuklarda ishal yaygın olarak görülen bir durumdur. Dışkıda çok fazla su olması halinde yaşanan bu durum her yaştan çocuğu etkiler ve çocuğun sık dışkılamasına neden olur. Çocuklarda sık karşılaşılan ishal nadiren ciddi seyirde ilerler. Ancak belirtiler iyi gözlemlenmeli ve doğru müdahalede bulunulmalıdır. Aksi takdirde çocukta sıvı kaybına neden olarak çocuğun vücudundaki tuz ve su dengesinin bozulmasına sebebiyet verebilir.
İshal, bağırsak hareketlerinin bozulması ile dışkının cıvık olmasıdır. 3 aydan küçük çocuklar yalnızca anne sütü ya da mama ile beslendiğinden günde kez cıvık dışkılama yapabilir. Bu oldukça normaldir. Ancak 3 aylıktan büyük bebek ve çocukların günde üçten daha fazla dışkılama yapması durumu ishal olarak kabul edilir.
“Çocuklarda ishal neden olur?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:
Çocuklardaki ishalin en sık nedeni de virüslerdir. Daha çok kış aylarında görülen virüsler sulu ishal, kas ağrıları, kusma, karında kramplar, iştahsızlık, baş ağrısı ve hafif ateşe neden olur. Bakterilerle virüslerin neden olduğu ishal arasındaki en önemli fark ateştir. Bakterilerin neden olduğu ishal durumunda yüksek ateş görülürken virüslerden kaynaklı ishal durumunda hafif ateş durumu yaşanır. Ayrıca bakteri kaynaklı ishal durumunda dışkı sümüksü ya da kanlı olabilir. İshal genellikle gün gibi bir sürede düzelir. 15 günü geçen ishal ise besin alerjileri, enfeksiyonlar, genetik hastalıklar ve sindirim bozuklukları gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenle ishalin 10 günden uzun sürmesi durumunda mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Çocuklarda ishal nedenleri kanlı olması durumunda aşağıdaki gibidir:
İshal durumunda karında ağrı, mide krampı, sulu ve sık dışkılama, şişkinlik, çocuklarda ishal ve kusma, halsizlik gibi belirtiler gözlemlenir.
“Su gibi ishale ne iyi gelir?” diye merak ediyorsanız çocuğunuzun yağsız pirinç pilavı, muz, şeftali, yoğurt, haşlanmış patates, keçiboynuzu, elma ve yağsız makarna gibi besinleri tüketmesini sağlayarak destekleyici bakım sunabilirsiniz. Peki çocuklarda ishal nasıl geçer? İshali durduracak belirli bir yiyecek, içecek ya da tedavi yoktur. Ancak doğru bir bakımla çocuğunuzun yaşadığı semptomları hafifletebilirsiniz. Bunun için ishali tetikleyen durum ve yiyecekleri belirleyebilir, çocuğunuzun su kaybına karşı çorba ya da et suyu içirebilir, şekerli gıdalardan ve içecekler uzak durmasını sağlayabilirsiniz.
“Çocuklarda ishal nasıl kesilir?” diye merak ediyorsanız çocuğunuzun bu dönemde dengeli bir diyet uygulaması gerektiğini bilmelisiniz. Yalnızca anne sütü ile beslenen çocukların sık sık emzirilmesi gerekir. “Çocuklarda ishal ve kusmaya ne iyi gelir?” sorusunun yanıtı ise şöyledir:
Çocuğunuzda sıvı kaybı yoksa ve ağızdan beslenebiliyorsa normal beslenme rutini devam ettirilmelidir. Bu süreçte sebze, meyve, buğday, pirinç, yağsız et, ekmek ve patates gibi besinleri tercih etmelisiniz. Yağlı gıdalar, çok tuzlu ve şekerli besinler, meyve suları ishalin artmasına neden olur bu nedenle çocuğunuzu bu besinlerden uzak tutmalısınız. Lif bakımından zengin besinler de bu süreçte çocuğunuzun tüketmesi gerekenler arasında. Bu besinler arpa, bezelye, elma, fasulye, muz, tatlı patates ve yulaftır.
Çocuklarda ishal ve ateş, 6 aydan küçük bebekler, dışkıda kan, dehidrasyon belirtileri, kusma, karında şişlik, halsizlik doktora başvurulması gereken belirtiler arasında. Dehidrasyon belirtileri ise idrara az çıkma, aşırı uyku hali, tükürük ve gözyaşının azalmasıdır.
“Çocuklarda ishal kaç gün sürer?” diye merak ediyorsanız ishalin genel olarak 7 gün içinde kendiliğinden geçtiğini bilmelisiniz.
Çocuğunuzun ishalden korunması için ellerini sık sık yıkaması, temiz su tüketmesi, çiğ besinleri iyice yıkadıktan sonra yemesi, çocuklarda ishal belirtileri görülmesi durumunda okula gitmemesi ve dinlenmesi önemlidir. İshal sürecinde de çocuğunuzun bol sıvı alması gerekir. Çocuğunuz sıvı kaybı yaşadıysa glikoz-elektrolit solüsyonlarından yardım alabilirsiniz. Ancak öncesinde mutlaka bir uzman görüşü almalısınız. Bebeğiniz ishalse emzirmeye devam etmelisiniz. İnek sütü ishali artırdığından bu süreçte çocuğunuza süt vermemelisiniz. Çocuğunuzun vücudunda potasyum ve sodyum kaybı olacağından muz ve elma gibi besinler tükettirmelisiniz. Şekerli gıdalar da ishalin artmasına neden olabilir. Bu nedenle çocuğunuz ishal döneminde tatlı tüketmemeli.