Bebeklerde Kan Ilacı Ne Zamana Kadar Kullanılır

ANEMİ (KANSIZLIK) NEDRİ? ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN KANSIZLIK TİPLERİ NELERDİR?

Kansızlık, kan değerlerinin yaş ve cinsiyete göre belirlenen sınırların altında olmasıdır. Çocuklarda en sık görülen kansızlık tipi demir eksikliği anemisidir. Bununla birlikte B12 vitamini eksikliği, folik asit eksikliği, talasemiler, kan hücrelerinin yapım eksikliğine bağlı anemi sık görülen diğer anemi tipleridir.

DEMİR EKSİKLİĞİ HANGİ YAŞ GURUBUNDA DAHA SIK GÖRÜLÜR? BELİRTİLERİ NELERDİR?

Her yaş grubunda kansızlık ortaya çıkabilir. En sık 4 ay ile 3 yaş arasında görülür. Adölesan (ergenlik) dönemde kızlarda ortaya çıkabilir. Bu dönemlerin ortak özelliği hızlı büyüme ve yetersiz demir alımıdır. Başlıca bulgular: Solukluk, çabuk yorulma, toprak yeme, tırnakların kırılması, saçların dökülmesi, gelişim geriliği, huzursuzluk ve uyku düzeninde bozulma, sık hastalanma ve zeka geriliğidir.

Kansızlık; Önlenebilir zeka geriliğinin önemli bir sebebidir. Özellikle ilk bir yıl çocuklarda beyin gelişiminin en hızlı olduğu dönemdir. Bu dönemde kansızlık açısından çocukların dikkatli bir şekilde takip edilmesi gerekir.

DEMİR EKSİKLİĞİNİN İLERLEMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN BEBEKLİK DÖNEMİNDEN İTİBAREN BESLENME NASIL OLMADIR? DEMİR AÇISINDAN SENGİN BESİNLER NELERDİR?

Her bebek ilk 6 ay mutlaka anne sütü ile beslenmelidir. Hatta mümkünse 2 yaşına kadar anne sütüne devam edilmesi gerekir. Annede eğer kansızlık varsa demir ilacı kullanması anne sütünden bebeğe de geçeceğinden kansızlık gelişimini engelleyebilir. Ek gıdaya geçilirken bebeğe demirden zengin besinler vermek gerekir; Yumurta sarısı(günde bir tane mutlaka), köfte, bulgur pilavı, nohut, fasulye, mercimek çorbası, tarhana çorbası ve kıymalı sebze yemeği bebeğin ayına uygun bir şekilde verilmelidir.

Bu arada bir yaşından önce inek sütü verilmemelidir. 1 yaşından sonra da dikkatli bir şekilde verilebilir. Ancak inek sütü tüketildiğinde demir eksikliği anemisine sebep olmaktadır.

PEKMEK KANSIZLIĞI TEDAVİ EDER Mİ?

Pekmezin elbette kansızlığa faydası vardır. Ancak tek başına tedavi edecek kadar bir etkisi bulunmamaktadır. Destekleyici etkisinden faydalanmak üzere dut ya da üzüm pekmezi verilebilir. En faydalı olanları eski geleneksel yollarla üretilen dut ya da üzüm pekmezidir.

HER ÇOCUĞA RUTİN OLARAK TEST YAPTIRMAK GEREKİR Mİ? NE ZAMANLAR YAPTIRILMALI?

Yaşamın ilk yılında bir kez mutlaka tam kan sayımına bakmak gerekir. Ülkemizde her bebeğe sağlık bakanlığının önerisiyle zamanında doğmuş olan bebeklere 4. Ayda rutin olarak demir damlası başlanıyor. Eğer bebek zamanından önce(prematüre) doğmuş ise daha erken dönemde başlanır. Bunun sebebi anneden bebeğe geçmiş olan demir deposunun azalmaya başlamasıyla birlikte kansızlık gelişmesidir.

DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NASIL TEŞHİS EDİLİR VE TEDAVİSİ NASIL?

Çocuklarda demir eksikliğini tespit etmek için kan sayımı ve ferritin yani demir deposuna mutlaka bakmak gerekir. Ferritin ve hemoglobin değerinin düşük olması demir eksikliği anemisinin önemli bir göstergesidir.

Demir eksikliği anemisi olan çocuğun yaşına göre demir damlası ya da şurup şeklinde verilir. Aneminin derecesine göre 3 aya kadar tedaviye devam edilmesi gerekebilir. Eğer 1. Ay sonunda tedaviye yanıt yok ise; ya ilaç yeterli dozda kullanılmamıştır ya da altta yatan farklı bir sebep vardır. Hastanın tekrar değerlendirilmesi gerekir.

DEMİR EKSİKLİĞİ İŞTAHSIZLIK YAPAR MI?

Kansızlık iştahsızlığın önemli bir sebebidir. İştahsız çocukları kansızlık açısından mutlaka değerlendirmek gerekir. Ancak iştahsızlığın tek sebebi kansızlık değildir. Kan değerlerine yani laboratuvar sonuçlarına göre değerlendirmek gerekir. Kan değerleri normal ise iştahsızlığın diğer nedenleri düşünülmelidir.

EMZİREN ANNELER DEMİR TAKVİYESİ VE B12 VİTAMİNİ TAKVİYESİ KULLANMALI MI?

Annelerde gebeliğin son evresi ve gebelik sonra loğusalık döneminde beslenme düzenine son derece dikkat etmek gerekir. Aksi takdirde kansızlık ortaya çıkabilir. Anneler genellikle kendilerinden önce bebeklerini düşündükleri için bu durumun ortaya çıkması yüksek bir ihtimaldir. Anne sütündeki demir ve B12 düzeyini arttırmak için annelere takviye vermek gerekebilir.

DEMİR İLACININ YAN ETKİLERİ VAR MI?

Demir ilacı kullanımı sırasında

• Dişleri koyu renge boyar
• Kaka rengini siyaha boyayabilir
• Kabızlık ve gaz şikayetini artırabilir.
• Bulantı ve kusma olabilir. Aç iken yani iki öğün arasında verilmesi gerekir.

KANSIZLIK AŞI OLMAYA ENGEL MİDİR?

Hayır, hiçbir şekilde kansızlık aşı olmaya engel bir durum değildir. Kemoterapi alan hastalar, immünsupresif dediğimiz kotrizol gibi ilaçları kullanan kişiler geçici bir süre aşı olmamalıdır.

Çocuklarda demir eksikliği nasıl giderilir?

Birçok soruna yol açabilen demir eksikliği enfeksiyonlara zemin hazırlayabildiği gibi okul performansını da olumsuz etkiliyor. Çocuğunuz kendini yorgun hissediyorsa, halsizliği, iştahsızlığı, soğuğa hassasiyeti varsa ve son dönemlerde sıkça enfeksiyon geçiriyorsa demir eksikliği anemisinden şüphelenmek gerekiyor. Demir eksikliği anemisi yani (kansızlık) halen dünyada en sık görülen beslenme bozukluğu olarak öne çıkıyor. İşte demir eksikliğine karşı 10 etkili yöntem... 

1- Et, balık, yumurta ve karaciğer yedirin

Okul çağı çocukları, tüm vücut hücreleri için gerekli bir mineral olan demir ihtiyacını bazı yiyeceklerden gayet iyi karşılayabiliyor. Demir en fazla kırmızı ette bulunuyor. Kırmızı etin yanı sıra balık, karaciğer ve yumurta da tam bir demir deposu. Yumurtayı menemen gibi pişirip, domates, soğan ve C vitamininden zengin olan sivri biberle demir emilimini artırabilirsiniz. Ya da yumurta yanında portakal suyu içerek de demir emilimi artırılabilir. Eti her gün 2 adet köfte büyüklüğünde yedirebilirsiniz. Ancak karaciğerin esas görevi vücuda giren tüm zehirleri arındırmak olduğu için fazlası vücutta toksinlerin birikmesine neden olabileceğinden dolayı haftada 1 yedirebilirsiniz.

2- Kuruyemişi beslenmesinden eksik etmeyin

Kuru üzüm, kuru kayısı, kuru erik, çiğ badem, fındık, fıstık ve ceviz gibi kuruyemişler önemli demir kaynakları. Bu nedenle çocuğunuzun beslenme çantasına bir avuç kuruyemiş koyarsanız demir kaynaklarından faydalanmasını sağlayabilirsiniz. Ancak aşırıya kaçılması durumunda kalori bakımından yüksek olabileceğinden diyabet hastalığı ve obezite riskini artırabilir.

3- Yeşillikleri, C vitamini içeren besinlerle birlikte verin

Sebze ve tahıllar C vitamini içeren besinler ile birlikte alındıklarında demirin çözünürlüğünü artırıyorlar. Bu nedenle çocuğunuza sebze yemeklerinin yanında mutlaka, çok zengin bir demir deposu olan sivri biber ile portakal suyu (liflerini de suyuna katarak) vermeniz demir açısından zengin beslenmesini sağlar. 1 adet portakal demiri bir kat artırıyor. Ancak portakalın 1 taneyi aşmaması çok önemli çünkü fazlası karaciğeri yorabiliyor.

4- Ispanağı portakal suyuyla yedirin

Ispanak, pazı, pırasa, kara lahana gibi yeşil yapraklı sebzeleri çok fazla pişirmeyin. Aksi takdirde bu besinlerdeki demir içeriklerinin kaybolmasına yol açarsınız. Ayrıca her biri son derece faydalı olan bu besinlerden ıspanağı yoğurt yerine portakal suyu ile yedirmeye özen gösterin.

5- Demir eksikliğine karşı brokoli ve havuç yedirin

Brokoli ve karnabahar sadece çocukların değil yetişkinlerin birçoğunun da yemek istemedikleri, ama tam anlamıyla şifa deposu olan besinler. Çocuklarınıza özellikle brokoli, havuç ve patatesi (kızartmadan kaçının) sevdirin. Çünkü bu besinler demir emilimini artırıyor.

6- Pekmez-tahini ihmal etmeyin

1 yemek kaşığı keçiboynuzu pekmezinin sabah aç karnına alınması demir eksikliği anemisinde önemli. Ancak çocuğunuza pekmez yemeden bir saat önce ve yedikten bir saat sonra süt ürünü vermeyin. 1 yemek kaşığı pekmez günlük demir ihtiyacının yüzde 15’ini karşılıyor. Tahin de hem demir yönünden hem de C vitamini yönünden zengin olması dolayısıyla kansızlığa karşı fayda sağlayabiliyor. Aşırıya kaçmadan tahin-pekmez karışımının her gün tüketilmesi kansızlık için iyi bir doğal ilaç.

7- Kakao tükettirmeyin

Çocuklar zararlı besinlerle ne kadar geç tanışırsa o kadar faydalı. Gazlı içecekler, çay ve kahvenin de çocuk beslenmesinde yeri yok. Çay aktif madde olarak polifenol içerdiği için demir emilimini yüzde 75 azaltıyor ve demir eksikliği anemisi yapmada etken oluyor. Ayrıca kahve, gazlı içecekler ve kakaonun da çocuk beslenmesinde yer almaması gerekiyor.

8- Sütü yemek aralarında verin

Okul çağı çocuklarının tüketeceği günlük süt miktarının yarım litreyi aşmamasına dikkat edin çünkü daha fazlası çocuğunuzun gıdalarla aldığı demirin emilimini azaltacağından kansızlığa neden olabilir. Süt ürünlerini yemeklerle değil de yemek aralarında verin.

9- Kepek ekmeği yedirmeyin

Küçük çocuklarda işlenmiş kepek ve kepekli besinlerini kullanılması, diyetle alınan, büyüme ve gelişme için şart olan demir ve çinko gibi bazı önemli minerallerin emilimini azaltacağı için sakıncalı. Kepek yerine tam tahıl tüketilmesi demir emilimini artırıyor. Kuru baklagil ve tahıllı yemekleri, yanında bol maydanoz, domates, biber ve limon içeren salatayla hazırlayın ki demir alımı artsın.

10- İlk 6 ay inek sütü yok

Çocuğunuzun okul çağında demir eksikliği anemisi yaşamaması için ilk adım, yenidoğan döneminde atılmalı. Bu dönemde demir depolarının dolu olması gerekli. Bebeğinizi anne sütüyle besleyin ve kesinlikle ilk 6 ay inek sütü vermeyin. İnek sütünün hem demir düzeyi düşük hem de emilimi zayıftır. Ayrıca protein ve sodyum içeriği yüksek alerji ve bağırsak sistemi kanaması yapma riski de yüksektir. Bu nedenle erken dönemde inek sütüyle beslenen bebeklerde demir eksikliği anemisi görülüyor.

Sağlığımız için birçok noktayı olumsuz etkileyen demir eksikliği bebekler, çocuklar ve yetişkinler olmak üzere her dönem karşılaşabileceğimiz bir durumdur. Demir eksikliğinin olumsuz etkilerini azaltmak ve vücudumuzu desteklemek için demir damlası kullanımına başlanır. Peki, demir damlası kullanımı nasıl olmalıdır? Önemli detaylara yer verdiğimiz yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.

Demir Damlası Neden Kullanılır?

Sağlığımızı korumak ve bunu sürdürebilmek için vücudumuzun ihtiyaç duyduğu bazı vitamin ve mineraller vardır. Bu noktada karşımıza çıkan demir de vücudumuz için en gerekli minerallerden biridir. Alyuvar adı verilen kan hücrelerine kırmızı rengini veren hemoglobin içeriğinde demir yer alır. Demir, hücreler ve enzimlerdeki enerji kaynaklarının önemli bir parçası olarak görev yapar ve vücut için oldukça gereklidir.

Demir eksikliği, vücutta ihtiyaç duyulan demirin çeşitli nedenlerle karşılanamaması durumunda yaşanan problemdir. Oldukça önemli görevleri olan demirin vücudumuzda çeşitli problemlere neden olmasını önlemek için doktor kontrolünde demir damlası kullanımı başlar.

Bebeklerde Demir Damlası Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Sağlık Bakanlığı önerisiyle, ülkemizde zamanında dünyaya gelen bebeklere 4. aydan itibaren rutin olarak demir damlası kullanımına başlanır. Bu durum bebeğin zamanından önce doğması halinde ise daha erken başlar. Bebeklerde demir damlası kullanımının en temel sebebi anneden bebeğe geçmiş olan demir deposunun zamanla azalması ve buna bağlı olarak kansızlık gelişmesidir.

Demir önemli gelişim alanlarını destekler. Özellikle gelişim alanlarının desteklenmesi noktasında bebeklik dönemi ihtiyacın en fazla olduğu dönemdir.

Çocuklarda Demir Damlası Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Çocuklarda demir damlası kullanımı ağızdan alınacak damla ya da şurup şeklinde gerçekleştirilir. Demir damlası kullanımı için çocuğun aç olması gerekir ve genellikle günde iki kez öğün aralarında verilir. Süt ve süt içeren gıdalarla birlikte demir damlası kullanımı önerilmez. Bunun için en az yarım saat geçmiş olması önemlidir. C vitamini içeren içecek ve yiyecekler ile de demir emilimi desteklenebilir.

Yetişkinlerde Demir Damlası Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Doktor tarafından önerilen demir damlası kullanımı son derece düzenli bir şekilde sürdürülmeli ve bu süre demir yönünden zengin besinlerle desteklenmelidir. Demir eksikliği yetişkin erkeklere oranla kadınlarsa daha sık karşılaşılan bir durumdur. Özellikle doğurganlık döneminde olanlar, demir ihtiyacı artmış olan hamile ve emziren anneler burada ilk sırada yer alır. Bebek sahibi olmak isteyen anne adaylarının hamile kalmadan önce demir eksikliği tedavisi olunması gebelik sürecinin çok daha sorunsuz geçmesini sağlar. Demir damlası kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken temel noktaları göz önünde bulundurarak süreç iyi bir şekilde değerlendirilmelidir.

Demir Damlası İlacından Sonra Ne Kadar Süre Yemek Yenmeli?

Demir depolarının tam olarak dolması için ilaçların doktor kontrolünde ve ihtiyaç doğrultusunda birkaç ay boyunca düzenli olarak kullanılması son derece önemlidir.

Demir damlası kullanımı sırasında kalsiyum yönünden zengin olan yoğurt, peynir ve süt tüketilmemelidir. Aynı zamanda ıspanak, kahve, çay ve kalsiyum takviyesinden de uzak durulmalıdır. . Çay ve süt gibi besinlerin tüketimi, demir emilimini büyük oranda azaltır. Demir ilaçları, bu besinler tüketildikten en az saat 2 sonrasında kullanılmalıdır.

Bununla birlikte C vitamini almak, demir damlası ilacının emilimini yükseltir. Bu yüzden demir ilaçlarını kullanırken C vitamini ile desteklenmesi ya da portakal suyu gibi doğal yollarla C vitamini tüketilmesi tavsiye edilir. Demir emilim oranının yüksek olması kansızlık probleminin de hızlı bir şekilde giderilmesini destekleyecektir.

Bu yazımızda demir damlası kullanımı sürecine yer verdik. Demir damlası doktor kontrolünde kullanılarak vücudumuzun demir ihtiyacının karşılanmasına destek olacaktır. Bebeklerde beslenme ile ilgili "Bebeğinize Bunları Yedirmeyin! 2 Yaşından Önce Yedirilmesi Yasak Olan Gıdalar" adlı blog yazımıza göz atabilirsiniz.