Bel Ve Bacak Ağrıları Için Hangi Bölüme Gidilir

Bel ağrısı birçok kişide görülebilen bir rahatsızlıktır. Bel ağrısının neden olduğu etkenlerin sayısı da bir hayli fazladır. Bel ağrısına neden olan etkenlerin başında bel kısmında bulunan sinirlerin sıkışması durumunda ortaya çıkan fıtık durumudur. Bel fıtığı, ağır bir nesnenin kaldırılması sonucunda ortaya çıktığı gibi ani hareketlerde de meydana gelen bir rahatsızlıktır.

Bel Ağrısı İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Bel ağrısı nedeninin teşhis edilmesi için öncelikli olarak ortopedi bölümüne görünmek gerekiyor. Ortopedi bölümü bel ağrısı şikayeti ile gelen hastalar için bel fıtığı şüphesi ile gerekli tahlil ve tetkikler yaparak ağrıya neden olan etkenin fıtık olup olmadığını tespit ediyor. Bel fıtığı teşhisi için ortopedi uzmanları hastaların MR çekimlerini yaparak MR sonuçlarına göre bel fıtığı durumunun olup olmadığı tespit ediliyor. Sonuçlar neticesinde bel fıtığı teşhisi konmuş ise bu rahatsızlığa uygun tedavi yöntemleri uygulanıyor.

MR sonuçlarında bel ağrısına neden olan etkenin fıtıktan kaynaklanmadığı tespit edilmiş ise ortopedi hastayı başka bir bölüm olan dahiliye bölümüne sevk ediyor. Çünkü bazı ağrılar nedeni başka bir etken olsa da ağrı olarak farklı bir bölgede kendisini gösterebiliyor. Tüm branşlar mevcut ağrı şikayetinin kendi branşlarında olup olmadığını tespit ederek hastalığın tedavisinde etkin bir rol oynuyor.

Bel Ağrısına Neden Olan Etkenler

Bel ağrısına fıtık neden olduğu gibi fıtık olmadan da bel ağrısı şikayetleri görülebiliyor. Uzun süre aynı pozisyonda oturmak ya da durmak vücudun denge noktası olan bel bölgesinde ağrılara neden olabiliyor. Aşırı kilo almak da vücudun hacminin taşıma kapasitesini zorlamasına bağlı olarak bel ağrısı şikayetlerine neden olabiliyor. Hamile kadınlar gebelik durumundan dolayı bel ağrısı şikayetleri ile karşı karşıya kalabiliyorlar.

Bel ağrısına neden olan bir başka etkende böbreklerde mevcut bulunan şikayetlerdir. Boşaltım sisteminin en önemli organı olan böbreklerde meydana gelen enfeksiyon, taş ve kum gibi durumlar hastalarda bel ağrısı belirtileri ile kendisini gösterebiliyor. Bel ağrısı böbrek rahatsızlıklarından dolayı meydana geliyorsa hastaların üroloji uzmanlarına muayene olması gerekiyor. Bel ağrısı genel bir ağrı şikayeti olmasından dolayı neden kaynaklandığı konusunda detaylı bir araştırma yapılması gerekiyor. Rahatsızlığın tam olarak teşhis edilmesi neticesinde uygulanacak tedavi yöntemleri ile bel ağrısı şikayetlerinden kurtulmak mümkün oluyor.

İçindekiler:

Bel ağrısı toplumda çok sık karşılaşılan bir sorundur. İnsanların yaklaşık olarak %85’i hayatı boyunca en az bir kez bel ağrısı şikayeti yaşar. Bel ağrısı zaman zaman kalça ve bacağa doğru da dağılabilir. Bel ve kalça ağrısı birlikteliği bel fıtığı hastalarında sık görülüyor olsa da her zaman altta yatan sebep bel fıtığı olmayabilir. Bu nedenle ayırıcı tanıda şikayeti arttıran vücut hareketleri, şikayetin zamanı ve süresi, muayene bulguları, radyolojik bulgular ve bunların birbiriyle örtüşüyor olması tedavide büyük önem taşır.

Bel ve kalça ağrısı neden olur?

Bel ve kalça ağrısı nedenleri yaşa, cinsiyete, mesleğe, fizik aktivite düzeyine göre farklılık gösterebilir. Örneğin ileri yaş bir kadında ani başlangıçlı bir bel ve kalça ağrısı varsa kemik erimesine bağlı bir omur kırığı mutlaka akla gelmelidir. Diğer taraftan sporcu bir genç erkekte ani başlayan ağrıda kas gerilmesi ilk olarak akla gelir.

İleri yaşta, yavaş yavaş başlayan, herhangi bir travma hikayesi olmayan, hızlı kilo kaybı yaşamış, geçmişte kanser hikayesi olan, geceleri ve istirahat esnasında ağrının devam ettiği kişiler tümör açısından dikkatli değerlendirilmelidir. Omurga, leğen kemiği ve kalça eklemi en sık metastaz alan dokulardır.

Ağrının kaynağı bel ve kalça bölgesinde bulunan anatomik yapıların her biri olabilir. Kemik, omurga eklemleri, eklem kapsülü, bağlar, kas doku, disk, enfeksiyonlar, tümöral olaylar, bel fıtığı veya farklı bir nedenden ötürü bası altında kalan bir omurilik sinir kökü ağrının kaynağı olabilir.

Bel ve kalça ağrılarının büyük çoğunluğu bölgedeki kas, bağ ve eklem kapsülü gibi yumuşak dokulardan kaynaklanır. Bu yapılarda ağrı oluşmasına neden olan faktörler ise genellikle fiziksel olarak zorlayıcı işler yapmak, ergonomik olmayan koşullarda çalışmak ve spor sakatlanmalarıdır.

Travma, yaşlanma veya tekrarlayıcı ve zorlayıcı aktivitelere bağlı olarak disklerin yapısında bozulma meydana gelebilir. Disk yüksekliğinde azalma ile birlikte omur eklemlerinde de kireçlenmeler meydana gelir. Kireçlenme nedenli ortaya çıkan ekstra kemik çıkıntılar sinir köklerini sıkıştırıp ağrının kalça ve bacağa yayılmasına sebep olabilir. Bu hastaların ağrıları genellikle uzun süre ayakta kalmayla ve yürümekle artar. Ağrı şikayetlerine kalça ve bacaklarda uyuşukluk da eklenebilir.

Özellikle çocukluk çağında jimnastik ve uzak doğu sporları gibi esnekliğe zorlayan sporlarla uğraşan kişilerde omurlarda yetmezlik kırığı dediğimiz kırıklar meydana gelebilir. Bu kırıklar bel kayması ile sonuçlanır. Bel kayması da omurilik sinir köklerinin sıkışmasına ve kalçaya dağılan bir ağrı meydana gelmesine neden olur. Bel kayması olan hastalarda belden öne doğru eğilme ve doğrulma hareketleri sırasında batıcı tarzda ağrı meydana gelir. Ağrıya eşlik eden bel, kalça ve bacak bölgesinde uyuşukluk görülür.

Bel fıtığında da fıtıklaşan disk omurilik sinir kökünü sıkıştırarak belden kalçaya ve bacağa dağılan bir ağrıya neden olur. Bel fıtığı hastalarında kalça içinde, sanki delici bir cisimle oyuluyor diye tarif ettikleri bir ağrı görülür.

Bazı kadınlarda hamileliklerinin son aylarında başlayan ve doğumdan sonra da devam eden bir bel ve kalça ağrısı ortaya çıkar. Bu hastalarda ağrının sebebi genellikle bebeğin leğen kemiği içinde bulunduğu sırada ve doğumda, leğen kemiği ile kuyruk sokumu kemiklerini birleştiren eklemi esnemeye zorlamasıdır. Gebelik hikayesi olmasa da orta yaş kadınlarda bu eklemin ağrısı ile sıkça karşılaşılır.

Bel ve kalça ağrısı neden karışır?

Bel ve kalça anatomik olarak komşu bölgeler olduğundan bu bölgelerin ağrıları birbiriyle karışabilir. Bu durum zaman zaman ağrının kaynağının tespit edilmesini zorlaştırır. Özellikle bel ve kalça arasında bir geçiş bölgesi olan sakroiliak eklem (Şekil 1) kaynaklı sorunlar hem belde hem de kalçada ağrıya neden olabilir. Bel kaynaklı ağrılar ise sinir iletimi yoluyla kalça bölgesinde yansıyan ağrılara neden olabilir (Şekil 2). Kalça eklemi kaynaklı ağrılar genellikle kasık bölgesinde de şikayete neden olur. Bu yönüyle pek çok bel kaynaklı ağrıdan ayırt edilebilir. Ancak dikkatli bir muayene ve radyolojik değerlendirme ağrının sebebini bulmaya yardımcı olacaktır.

Şekil 1: Sakroiliak eklem

Şekil 2: Siyatik sinir

Bel ve kalça ağrısı için hangi doktora gidilir?

Bel ve kalça ağrıları ile Ortopedi ve Travmatoloji ve Fizik Tedavi doktorlarının ilgi alanına giren konulardır. Bel kaynaklı, kalça ve bacağa yayılan ağrılar beyin ve sinir cerrahisi uzmanları tarafından da değerlendirilebilir. Ancak kalça kaynaklı ağrılar konusunda beyin cerrahisi uzmanı size yardımcı olamaz. Dolayısıyla ayırıcı tanının yapılması için her iki bölgenin de anatomisine hakim olan Ortopedi ve Travmatoloji veya Fizik Tedavi doktorları tarafından değerlendirilmesi avantaj sağlar.

Bel ve kalça ağrısı için ne zaman doktora gitmek gerekir?

Genellikle bel ve kalça ağrısının ilk bir ayında ağrı kesici tedavilerle rahatlama oluyorsa doktor başvurusu gerekli değildir. Ancak bel ve kalça ağrısına bacaklarda güç kaybı, idrar ve dışkı kaçırma, gece ağrısı, hızlı kilo kaybı, ateş, ısı artışı, kızarıklık, yürüyüş bozukluğu eşlik ediyorsa ve öncesinde bir kanser hikayesi varsa ağrı 1 aydan kısa süreli de olsa bir an önce doktora başvurmanız gereklidir.

Bel ve kalça ağrısı nasıl geçer?

Bel ve kalça ağrısında tedavi sebebe yönelik yapılır. Bir aydan kısa süreli ağrılarda ağrı kesici ilaçlar, istirahat ve sıcak uygulama ile giderilebilir. İstirahat bütün gün yatak istirahati şeklinde olmamalıdır. Çünkü bütün gün yatak istirahati yapılması durumunda ağrının düzelmesi oldukça güçtür. Bu nedenle ağrı eşiğinde mümkün olduğunca hareketli olmaya çalışmak ve gün içinde kısa yürüyüşler yaparak aerobik egzersizlerle ağrılı bölgenin kanlanmasını sağlamak gerekir.

Eğer bel ve kalça ağrısına bacaklarda güç kaybı, idrar ve dışkı kaçırma, gece ağrısı, hızlı kilo kaybı, ateş, ısı artışı, kızarıklık, yürüyüş bozukluğu eşlik ediyorsa ve öncesinde bir kanser hikayesi varsa ağrı 1 aydan kısa süreli de olsa bir an önce doktora başvurmanız gereklidir.

Bir aydan uzun süreli ağrılar daha çok ciddiye alınmalıdır. Uzun süreli bel ve bacak ağrılarında ileri görüntüleme teknikleri gerekli olabilir. Doktorunuzun koyduğu tanıya göre de tedavi seçenekleri belirlenecektir. Tedavi seçenekleri ilaç tedavileri, omurga enjeksiyonları, fizik tedavi ve cerrahi tedavi olabilir. Cerrahi tedavinin kapsamı ve tekniği altta yatan sebebe göre değişir.

Hem bel hem kalçanızda sorun varsa hangisinin tedavisi önce yapılmalı?

Genel prensip olarak eş zamanlı bel ve kalça sorunlarında özellikle cerrahi tedavi planlanıyorsa öncelikle bel ağrısının giderilmesi önerilir. Çünkü bel kaynaklı ağrıyı giderdikten sonra kalça ağrısında da bir rahatlama sağlanabilir. Ancak kalçadaki sorun için planlanan tedavi kalça protezi uygulaması ise, bel bölgesi için de vidalama yapılması düşünülüyorsa önce kalça protezi ameliyatının yapılması, bel ameliyatının önce yapılmasına göre protez çıkığı oluşma ihitimalini azaltmaktadır. Bu nedenle böyle durumlarda kalça protezi ameliyatının daha önce uygulanması önerilir. Ancak bacaklarda güç kaybı, idrar ve dışkı tutamama gibi acil durumlar istisnadır. Ayrıca enfeksiyon ve tümöral olayların varlığında da durumun aciliyetinden dolayı önce beldeki sorunun giderilmesi önerilir.