Besinler Ve Özellikleri 4 Sınıf

besinler ve özellikleri 4 sınıf

Besin nedir

Vücudumuzun büyüyüp gelişmesini sağlayan, yaralanınca onaran, enerji veren yiyecek ve içeceklere besin denir. Besinler sayesinde yaşamsal faaliyetlerimizi gerçekleştiririz. Buzdolabı elektriksiz, araba benzinsiz, soba odunsuz çalışmadığı gibi insanlarda beslenmeden yaşamsal olayları sağlayamaz.

Besinler

Besinleri çeşitli kaynaklardan elde ederiz.
- Bitkilerden = Elma, marul, patlıcan,
- Hayvanlardan =Et, süt, yumurta, tereyağı
- Madensel besinler = Su, tuz

Besinler ve özellikleri farklı farklıdır. Bu nedenle besinleri çeşitli guruplara ayırmaktayız.

monash.pwnler

Büyüme, gelişme, yaraların iyileşmesi, vücudun mikroplara karşı direnci için protein kullanılır. Yapıcı ve onarıcıdır. Zorunlu olmadıkça enerji verici olarak kullanılmazlar.

Bir besinde protein olduğunu anlamak için biüret damlatılırsa mavi-mor renk alır. Protein, nitrik asit ya da Lügolçözeltisi ile ısıtıldığında rengi sarı olur.

Et, süt, yumurta, tavuk ve balık protein bakımından zengin hayvansal besinlerdir. Tahıllar (buğday, arpa, çavdar, yulaf vb.), baklagiller (fasulye, nohut, mercimek, bezelye vb.) ve kuru yemişlerde de bol miktarda protein bulunur. Bebeklik ve çocukluk döneminde protein yeterli alınmazsa büyüme durabilir. Protein saç ve tırnağın uzamasını sağlar.

monash.pwhidratlar

Enerji vericidir. Tahıl ürünlerinde, makarna, pilav, ekmek, patates, tatlılarda, meyvelerde ve hamur işlerinde bol miktarda bulunur. Fazla karbonhidratlı besinler tüketilirse vücudumuzda yağa dönüşerek depo edilir. Karbonhidrat içeren maddelere iyot çözeltisi (tentürdiyot) damlatıldığında rengi mavi olur.

monash.pwğlar

Enerji verici besin maddesidir. En fazla enerjiyi yağlar verir. Kullanım sırası karbonhidratlardan sonradır. Fazla besin aldığımızda yağ olarak depo edilir. Fazlalık yağlar karın bölgesinde depo edilir. Yağlar vücudun korunmasını ve sıcak tutulmasını da sağlar. Bitkilerde tohumlarda bulunur, zeytin, susam, soya, ceviz, fındık, mısır, ayçiçeğinde bol miktarda vardır. Hayvansal yağlarda bulunmaktadır. Tereyağ, kuyruk yağı bu çeşittir.

Bir besinde yağ olduğunu anlamak için, beyaz kağıda sürülmelidir. Kağıdın şeffaflaşması besin içinde yağ olduğunu gösterir.

monash.pwnler

Vücutta düzenleyici olarak görev yaparlar. Hastalıklara karşı koruyucudur. Büyümede görev alırlar.

A Vitamini: Yumurta, karaciğer, baklagiller, ceviz, mantar, süt ürünlerinde, havuç, domates, balık, et ve yeşil sebzelerde bulunur. Büyümeye yardım eder, gece körlüğünü önler.

B Vitamini: Tahıl ürünlerinde, süt ve ürünlerinde, et, balık, tavuk, yeşil sebzelerde bulunur. Beriberi (sinir iltihaplanması), kansızlık, görme bozukluğu, deri hastalıklarını önler. Hafızayı güçlendirir, sinirlerin faaliyetlerini düzenler.

C Vitamini: Turunçgiller, çilek, domates, soğan, kuşburnu, patateste bulunur. Vücudun direncini artırır, onarımını sağlar. İskorpit (diş eti kanaması), grip, nezle hastalıklarını önler.

D Vitamini: Balık yağı, tereyağ, karaciğer, süt ve ürünlerinde, yumurtada bulunur. Kemiklerimizi ve dişlerimizi sağlamlaştırır, Raşitizim (Kemiğin sertleşmemesi) hastalığını önler.

E Vitamini: Yeşil bitkiler, tahıllar, et, süt ve ürünlerinde, karaciğer, bitkisel yağlarda bulunur. Üreme, büyüme ve gelişmede etkilidir. Kısırlığı önler. Yaşlanmayı geciktirir, cildi korur.

K Vitamini: Yeşil bitkiler, karaciğer, balık, ıspanak, baklagiller, süt ve yumurtada bulunur. Kanın pıhtılaşmasını sağlar.

Besinlerdeki vitamin kaybının önlemesi için uygun koşullarda saklanmalıdır. Sebze ve meyveler çiğ ve taze olarak tüketilmelidir.

monash.pwller

Bütün besinlerde bulunur. Kemiklerin ve dişlerin güçlendirir. Kanın oluşmasını ve kasların çalışması sağlar. Düzenleyici olarak görev yapar.

Bazı minerallerin bulunduğu yerler ve görevleri aşağıda belirtilmiştir.

Mineral Adı	Bulunduğu Besinler	Görevi
Demir	Kırmızı et, tahıl, yumurta sarısı, yeşil sebzeler	Bağışıklık sistemini güçlendirir, kanda oksijenin taşınmasını sağlar
Fosfor	Proteince zengin besin maddelerinde bulunur	Kas ve kemik gelişimini sağlar, hücre içinde enerji üretimini sağlar
Çinko	Et süt deniz ürünleri ve baklagillerde bulunur	Büyümeye ve gelişmeye yardımcı olur. Bağışıklık sistemini güçlendirir.
İyot	Deniz ürünleri yeşil sebzeler	Beyin ve sinir sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Büyümeyi sağlar
Potasyum	Meyve sebzelerde bulunur	Vücutta su ve mineral dengesini sağlar.
Sodyum	Tuzda, kırmızı et, maden suyunda bulunur	Vücutta su dengesinin korur, sinir sisteminin sağlığının korunmasını sağlar
Kalsiyum	Süt ve süt ürünlerinde yeşil yapraklı sebzelerde bulunur	Kemik ve dişlerin oluşumunu sağlar. Kanın pıhtılaşması için gereklidir.
Magnezyum	Badem fıstık fındık ceviz yeşil yapraklı sebzeler ve tahıllarda bulunur	Sinir sisteminin çalışması için monash.pw ve diş sağlığını korur.
Klor	Sofra tuzu ve suda bulunur	Su dengesini sağlar, kilo kaybını önler

monash.pw:

Bütün besinlerde bulunur. Vücudumuzun yaklaşık % 75’i sudur. Besinlerin sindiriminde, iletiminde ve boşaltımda kullanılır. Düzenleyici olarak görev yapar. Günde en az iki litre su içmeliyiz.

Dengeli ve sağlıklı beslenme

Vücudumuzun ihtiyacı olan besinleri sağlıklı olarak karşılanmasına dengeli beslenme denir. Dengeli beslenmenin diğer adı da diyettir. Yeterli ve dengeli beslenme et, süt, tahıl, sebze-meyve gurubu besinlerden yeterli miktarda tüketilmesi ile olur. Dengesiz ve aşırı beslenme, hareketsiz yaşam aşırı kilo almaya sebep olur. Aşırı kilo obezite hastalığına neden olur. Besin maddelerinden bazı gurupların az ya da hiç alınmamasına perhizdenir.

Besinlerin tüketimi

Besin piramidi bize hangi besinlerden ne kadar yememiz gerektiğini anlatmaktadır.
1. Basamak: En fazla tüketilmesi gerekenler tahıl ve ürünlerinin oluşturduğu besinlerdir.
2. Basamak: Meyve ve sebzelerden yemeliyiz.
monash.pwk: Et ve süt ürünlerinden tüketmeliyiz.
monash.pwk: En az tüketmemiz gereken besinler yağlar ve tatlılardır.

Besinlerin tüketiminde nelere dikkat etmeliyiz

Besin tüketiminde şu hususlara dikkat edilmelidir.
1. Taze olmalıdır. Bayat besinler zehirlenmeye sebep olabilir.
2. Uygun ortamlarda ( Buzdolabı, dondurucu ) saklanmalıdır.
3. Son kullanma tarihi geçmemelidir.
4. TSE belgesi ve Tarım ve Köy işleri Bakanlığı'nın izni olmalıdır. TSE belgesi ürünün standartlara uygun olduğunu ve kalite kontrolü yapıldığını gösterir.
5. Sebze ve meyveleri yemeden önce iyice yıkanmalıdır.
6. Hazır gıdalar kullanırken dikkatli olunmalıdır. İçerisinde koruyucu, renklendirici, tatlandırıcı katkı maddeleri bulunmaktadır. Katkı maddeleri kimyasal madde olduğu için zararlıdır. Fazla miktarda alınması alerji, kanser gibi hastalıklara sebep olmaktadır.
7. Alo gıda hattı besinlerle ilgili herhangi bir problem olduğunda başvurulacak merkezdir.

* Yiyecekleri cazip hale getirmek için gıda boyası, tatlandırıcı maddeler kullanılır. Koruyucu maddeler katılarak gıdaların raf ömrü uzatılmıştır.

* Meyveli yoğurt, hazır çorba, dondurulmuş gıda gelişen teknoloji ile yaşamımıza girmiştir.

Sağlığa Zararlı Maddeler

Sigara ve alkol bağımlılığa neden olan alışkanlıklardır. İnsanlar, sigara ve alkol kullanmaya alıştıklarında bunlardan kurtulmakta oldukça zorlanırlar.

Sigara ve zararları

Sigaranın içinde karbonmonoksit, katran, nikotin gibi yaklaşık tane zararlı madde vardır. Bu maddeler insanı hasta eder. Sigara en çok akciğere zarar verir.

Sigaranın sebep olduğu hastalıklar

monash.pwm yollarını tahriş ederek bronşit ve astım gibi hastalıklara,
monash.pwğer ve gırtlak kanserlerine,
monash.pw ve damar hastalıklarına,
monash.pw hastalıkları ve sindirim bozukluklarına neden olur.
5.Ağız kokusu, diş hastalıkları, deride bozulma, tat ve koku alma bozukluklarına neden olur.

Yapılan araştırmalar sigaranın insan ömrünü azalttığını göstermiştir. Sigara içenler, yalnızca kendilerine değil, çevrelerindeki insanlara da zarar verirler. Sigaradan çıkan dumanlar havayı, atılan kül ve izmaritler de çevreyi kirletir. Sigara almak için harcanan paralar hem kişilere hem de ülke ekonomisine zarar verir.

Pasif içici nedir

Sigara içmediği halde, sigara dumanını soluyan kalan kişilere pasif içici denir. Pasif içiciler sigara içenler gibi sigaradan zarar görürler. Bebekler ve çocuklar sigara dumanından daha çok zarar görmektedirler. Pasif içicilerde nefes darlığı, öksürük ve boğazda yanma rahatsızlıkları görülür. Pasif içiciliğin önlenmesi amacıyla kapalı ortamlarda sigara içilmesi yasaklanmıştır.

Alo sigara bırakma hattı, sigarayı bırakmak isteyenlere yardımcı olmaktadır.

Alkolün Zararları

monash.pwü kişiler yürümede ve konuşmada zorluk çekerler.
monash.pwü kişiler kendilerini kontrol edemez, davranışlarıyla çevrelerini rahatsız ederler.
monash.pwü araç kullanan sürücüler, trafik kazalarına neden olurlar.
4.Sürekli alkol kullanan insanların karaciğer, mide, bağırsakları kalp, beyin ve sinirleri zarar görür.
monash.pw kullanımı aile ve ülke ekonomisine de zarar verir.

Alkol bağımlılık yapar. Alkol bağımlılığı bir hastalıktır. Kurtulmak için tedavi görmek gerekir.

Alkol en çok karaciğere zarar verir.

Sigara ve alkol bağımlısı olmamak için;

monash.pw ve alkol kullanımına özenmemeliyiz.
monash.pw ve alkol içilen ortamlardan uzak durmalıyız.
3."Bir kere içsen bağımlı olmazsın." gibi sözlere aldanmamalıyız.

Sağlıklı Yaşam için Neler Yapmalıyız

1. Sigara ve alkol kullanmamalıyız.
2. Sigara içilen ortamlardan uzak durmalıyız.
3. Düzenli spor yapmalıyız.
Spor, vücudumuzun dayanıklılığını artırır. Böylece sağlıklı ve dinç kalırız.

4. Sınıf Fen Bilimleri Besinler Ve &#;zellikleri konu anlatımı

Haberin Devamı

Şimdi bu kaynakların ne olduğuna bakalım ve tek tek inceleyelim.

Hayvansal kaynaklar: Hayvanlardan elde edilen besin kaynaklarıdır. Bunlar içerisinde et, süt ve yumurta gelir.

Bitkisel kaynaklar: Bitkilerden elde ettiğimiz besin kaynaklarıdır. Bunlar içerisinde başta sebzeler ve meyveler olmak üzere aynı zamanda tahıl ürünleri ve benzeri gibi kaynaklar bulunmaktadır.

Madensel kaynaklar: Madensel kaynaklar tuz ve su içerisinden aldığımız kaynak çeşitleridir. Bu kaynaklar aynı zamanda hem bitkisel ve hayvansal kaynaklar içerisinde bulunmaktadır.

Ayrıca besinlerin görevleri değişkenlik gösterir. Yukarıda saydığımız bütün besin kaynaklarının vücudumuzda farklı görevleri bulunmaktadır. Şimdi başlıca bu görevleri ele alalım ve sıralayalım.

- Besinler enerji vericidir.

- Besinler aynı zamanda yapıcı ve onarıcıdır.

- Besinler düzenleyici bir özelliğe sahiptir.

Temel Besin içerikleri

Günlük ihtiyacımızı karşılamak ve yaşamımızı devam ettirmemiz için bazı temel besin içerikleri bulunmaktadır. Şimdi bunlar nelerdir sırasıyla inceleyelim.

Karbonhidratlar: Günlük yaşantımız içerisinde spor yapmak ya da ders çalışmak gibi etkinlikleri gerçekleştirmek adına enerjiye ihtiyacımız vardır. Bu yüzden vücudumuz bu enerjiyi ilk olarak karbonhidratlardan karşılar. Yani Karbonhidratlar vücudumuzda enerji verici besin kaynaklarıdır. Bunlar içerisinde unlu gıdalar, tatlılar, pirinç, patates, şeker pancarı ve bal gibi kaynaklar bulunur.

Haberin Devamı

Proteinler: Büyümek ve gelişmek için mutlaka proteine ihtiyacımız vardır. Aynı zamanda yaralandığımızda ya da vücudumuzun değişik noktalarındaki kesiklerin iyileşmesi için, vücudumuz proteinleri kullanır. Et, balık süt ve süt ürünleri ile beraber baklagiller protein bakımından zengin kaynaklardır.

Yağlar: Karbonhidratlar ile beraber aynı zamanda vücudumuza enerji verici kaynak olarak yağlar öne çıkar. Ancak eğer vücudumuz için karbonhidratlar yetersiz kalırsa yağlar kullanılır. Bu yüzden ihtiyaç fazlası olan yağlar derimizin altında vücudumuz tarafından depolanır. Ayçiçeği, fındık, ceviz, zeytin, tereyağı ve susam gibi besin kaynakları öne çıkmaktadır.

Haberin Devamı

Vitaminler: Vücudumuzun hastalıklardan korunması ve büyüyüp gelişebilmesi için vitamine ihtiyacı vardır. Bu konuda sebze ve meyveler ile beraber süt ve süt ürünleri, balık, tavuk ve kuru yemiş gibi besin kaynakları öne çıkıyor. Bu konuda A, B, C, D, E ve K vitaminleri bulunmaktadır.

Su ve mineraller: Vücudumuzun yaklaşık olarak %70 kadarı sudan oluşmaktadır. O yüzden vücudumuz sürekli suya ihtiyaç duyar ve su bizim için çok önemlidir. Bu yüzden günde 2 litre yani 7 veya 8 bardak su içmeliyiz. Ayrıca su vücut ısısını dengeler ve kan akışını hızlandırır. Mineraller ise tuz ve birçok farklı yapıda bulunmaktadır. Kalsiyum, magnezyum, potasyum, demir ve fosfor ile sodyum gibi mineraller vücudumuz için çok önemlidir.

Besinler ve Özellikleri 4.Sınıf Konu Anlatımı

Besinler ve dengeli beslenme her insanın çok iyi bilmesi gereken, bütün hayatı boyunca uygulaması gereken bir konudur. Canlıların beslenmesini, yaşamsal etkinliklerini sürdürmesini sağlayan, yiyecek ve içeceklere besin denir. Besinleri üç temel kaynaktan elde ederiz.
Bunlar;
Hayvansal besinler (et, süt, yumurta),
Bitkisel besinler (sebzeler, meyveler) ve
Cansız doğadan elde edilen besinler (su ve madensel tuzlar) dır.

Besinler vücutta;
Enerji verici,
Yapıcı - onarıcı,
Düzenleyici olarak farklı görevler alır.
Besinlerde birden fazla besin içeriği bulunabilir. Besinlerin sınıflandırılması yapılarında en çok bulunan besin içeriğine göre olur.

ENERJİ VEREN BESİNLER
KARBONHİDRATLAR
Canlılar; yürümek, koşmak vb. yaşamsal faaliyetler için gereken enerjiyi öncelikle karbonhidratlardan sağlar. Buğday, patates, pirinç, mercimek, yulaf karbonhidrat yönünden zengin besin maddeleridir. Ayrıca şeker pancarı, bal, süt, üzüm vb. yiyeceklerde ve kavun, karpuz, şeftali, çilek, kiraz ve muz gibi meyvelerde şeker bulunur. Şekerli yiyecekler karbonhidratlı besinlerdir.
Bitkisel besinlerde en bilinen karbonhidrat çeşitleri; Nişasta ve Selülozdur. Hayvansal besinlerde ise glikojendir. Örneğin; Patates üzerine bir damla iyot çözeltisi (lügol) damlatılırsa patates çözeltisi mavi-mor renk alır. Bu renk değişimi patateste karbonhidrat bulunduğunu gösterir.
NOT: Fazla miktarda alınan karbonhidratlı besinler yağa dönüşür. Bu da şişmanlığa yol açar.

YAĞLAR
Vücudumuz için gerekli olan enerji öncelikle karbonhidratlardan, sonra yağlardan sağlanır. Yağlar; karbonhidrat ve proteinlerin iki katı enerji sağlar. Yağların yakılması için karbonhidratların azalmış olması gerekir.
Yağlar; Depolandıkları yerde organlara destek olur ve dış etkilerden korurlar. Hücrelerin yapısında yer aldığı için aynı zamanda yapıcı ve onarıcı kabul edilirler. Yağlar, bitkisel ve hayvansal besinlerden elde edilir. Zeytin, ayçiçeği, soya fasulyesi, susam, ceviz ve fındık gibi bitkisel besinlerde bitkisel yağlar vardır . Peynir, tereyağı, kaymak, süt ve balık gibi hayvansal besinler yağ bakımından zengindir. Bir besin maddesinde yağ olduğunu anlamak için; besin maddesi bir kağıda sürülür. Kağıtta parlak bir leke oluşursa yağ içeriyor demektir. Örneğin; ceviz, fıstık veya fındık ezilerek beyaz kağıt üzerine konulursa kağıtta parlak leke oluşur.
Yağlar iki çeşittir.
Hayvansal besinlerdeki yağlara doymuş yağ denir. Katı haldedir. Örnek: Tereyağı.
Bitkisel besinlerdeki yağlara doymamış yağ denir. Sıvı haldedir. Örnek Ayçiçek yağı.

YAPICI ONARICI BESİNLER
PROTEİNLER Vücudumuzda yapıcı - onarıcı görevini üstlenen besinler proteinlerdir.
Proteinlerin Görevleri:
» Yaraların iyileşmesi,
» Kasların gelişmesi,
» Canlıların büyümesi ve gelişmesi,
» Tırnak ve saçların uzaması,
» Zeka gelişimi ve
» Vücudun mikroplara karşı dayanıklı olması için proteinler gereklidir.

Proteinler, bitkisel ve hayvansal besinlerden elde edilir. Et, yumurta, süt, tavuk, yoğurt, peynir ve balık proteince zengin hayvansal besinlerdir. Tahıllar (buğday, arpa, çavdar, yulaf vb.), Baklagiller (fasulye, bakla, nohut vb.), Kuruyemişlerde (fındık, ceviz vb.) proteince zengin bitkisel besinlerdir.
Hayvansal besinlerin protein değeri, bitkisel besinlerinkinden daha fazladır. Dengeli beslenmek için her ikisinden de yeterince yemeliyiz. Yağlar ve karbonhidratlar da zaman zaman yapıcı-onarıcı görev yapsa da en önemli yapıcı onarıcı besin proteinlerdir.

» Yağlar ve proteinler kolay parçalanamaz. Bu yüzden öncelikle karbonhidratlar enerji verici olarak yakılır.
» Bir besin maddesine bir kaç damla nitrik asit damlatılır. Besin maddesi üzerinde sarı bir renk oluşursa protein içerdiği anlaşılır. Örneğin; yumurtanın akı üzerine 1 damla nitrik asit damlatılırsa sarı renk alır. Bu, yumurtanın beyazında protein olduğunu gösterir.

DÜZENLEYİCİ BESİNLER

VİTAMİNLER
Vitaminler vücudun direncini artırır, vücudumuzu hastalıklara karşı korur, büyüme ve gelişmemize yardımcı olur. Vitaminler meyve ve sebzelerde bol miktarda bulunur. En önemli vitamin gruplarını kısaca tanıyalım
A Vitamini
Bulunduğu besinler: Tereyağı, et, balık ve balık yağı, süt, yumurta, peynir, yeşil sebzeler, havuç, domates, baklagiller, ceviz ve fıstık.
Görevi: Göz sağlığı ve kemik gelişimini sağlar.
B Vitamini
Bulunduğu besinler: Tahıllar, yeşil sebzeler, ekmek, yumurta, et, süt, turunçgiller ve çilek.
Görevi: Sinir ve kasların gelişmesi için gereklidir.
C Vitamini
Bulunduğu besinler: Portakal, limon, mandalina, domates, çilek, koyu yeşil sebzeler, yapraklı lahana, maydanoz, böğürtlen ve kuşburnu.
Görevi: Diş ve diş eti sağlığı için gereklidir. Vücut direncini arttırır.
D Vitamini
Bulunduğu besinler: Tereyağı, balık ve balık yağı, yumurta, peynir süt ve sebzeler.
Görevi: Kemik ve diş gelişimi için gereklidir.
E Vitamini
Bulunduğu besinler: Tahıllar, yumurta, süt, peynir, kırmızı et, şeftali ve muz.
Görevi: A vitaminiyle beraber vücudun büyümesini sağlar.
K Vitamini
Bulunduğu besinler: Lahana, et, mısır, çilek, ıspanak, bazı yeşil sebzeler, kara ciğer, şeftali, muz ve pirinç.
Görevi: Kanın pıhtılaşmasını ve yaraların iyileşmesini sağlar.

» Doktor önerisi olmadan vitamin hapları ve şurupları kullanılmamalıdır.
» Bazı vitaminlerin eksikliği kadar fazlalığı da sağlığımızı olumsuz etkiler.
» Vücudumuzun ihtiyacı olan vitaminleri öncelikle besinlerden karşılamalıyız.

SU
Vücudumuzun; yaklaşık %70'i sudur. Susuz yaşam olmaz. Vücudumuzun su ihtiyacını su ve su içeren yiyeceklerle karşılarız. Su iyi bir çözücüdür. İçinde vücut için gerekli mineraller çözünmüş olarak bulunur. Kana akıcılık sağlar. Bu sayede besin ve oksijenin taşınmasına yardımcı olur. Vücudumuzun sıcaklığı yükseldiğinde terleme yoluyla su dışarıya atılarak vücut sıcaklığı ayarlanır. Sıcak havalarda fazla su içmemizin nedeni de budur. Bütün besinlerde az ya da çok su vardır. Karpuzun %92'si, yer fıstığının %3'ü sudur.

MİNERALLER
Vücudumuzun kemik ve kan gibi yapılarının maddeleridir. Örneğin; Kalsiyum, fosfor, demir. Değişik miktar ve çeşitte olmak üzere mineraller hemen her besinde bulunur. Mineraller; Süt, sebze ve tahıllarda, proteinli besinlerde (deniz ürünleri, et, karaciğer,yumurta), sofra tuzunda, suda, bazı meyvelerde ve kuru yemişlerde (fındık, ceviz, badem) bulunur.

» Kemik ve dişlerinin kuvvetli ve sağlıklı olması, kalsiyum ve fosfora bağlıdır. Kalsiyum en çok süt ürünlerinde, fosfor en çok balıkta bulunur.
» Kandaki bazı proteinlerin yapısında da demir bulunur. Demir en çok yeşil yapraklı sebzelerde ve hayvansal proteinlerde bulunur.
» İyot yetersizliği öğrenme ve algılama yeteneğini dolayısıyla okul başarısını düşürüyor. İyot yetersizliğine bağlı guatr hastalığı ülkemizde yaygın bir sağlık sorunudur.

DENGELİ VE SAĞLIKLI BESLENELİM
Vücudun tüm görevlerini tam yapabilmesi için ihtiyaç duyduğu besin maddelerinden yeterli miktarlarda alınmasına dengeli beslenme denir. Tüketilmesi gereken besin miktarları insanların; yaşına, çalıştıkları işe, boy ve ağırlığına, hastalık durumuna, cinsiyetine, hava sıcaklığına ve mevsime göre değişir.Bebekler; sütle (öncelikle anne sütü), çocuklar; çeşitli besinlerle, yaşlılar; az fakat çeşitli besinlerle, sporcular ise çok çeşitli ve enerji verici besinlerle beslenmelidir.

Dengeli beslenmek için;
» Yiyecekler taze ve temiz olmalıdır.
» Besinleri kızartmak yerine haşlayarak yemeyi tercih etmeliyiz.
» Çeşitli ve uygun miktarlarda besin almalıyız.
» Paketlenmiş besinlerin son kullanma tarihi geçmiş olmamalıdır.
» Sebzeler az su ile ve kapalı kaplarda pişirilmelidir.
» Sebzeler doğranmış olarak uzun zaman bekletilmemelidir.
» Kızartma yağları sık sık değiştirilmelidir.
» Kızartmalar derin kaplarda ve bol yağda yapılmalıdır.
» Haşlama suları ve yemek suları vitamince zengin olabileceğinden atılmamalıdır.
» Pişmiş yemekler kapalı kaplarda ve buzdolabında saklanmalıdır.

Diyet; yetersiz beslenme değil, çeşitli ve uygun besin almak, yani dengeli beslenmektir.

BESİN PİRAMİDİ

Besin piramidi sağlıklı bir insanın hangi besinden günlük ne kadar tüketeceğini gösteren bir çizelgedir. Besin piramidinin en sık tüketilen besin grubu tahıllardır. En az tüketilen besin grubu yağlar ve tatlılardır. Dengeli ve sağlıklı beslenmek için besin piramidinde bulunan besinlerden alt kısmından yukarıya doğru azalan miktarda tüketilmelidir.

BESİNLER İLE İLGİLİ MESLEKLER
DİYETİSYEN :Yiyeceklerin miktarı, besin değeri, yeme sıklığı gibi beslenme ile ilgili konularda plan ve program yapan, sağlığın korunması için kişiye özel ya da toplu beslenme çizelgeleri hazırlayan, diyet programları konusunda eğitim veren kişilere diyetisyen denir.
GIDA MÜHENDİSİ : Gıdaların paketlenmesi, işlenmesi, taşınması, saklanması ve pazarlanmasını gıda mühendisleri yapar. Ayrıca yeni gıdaların üretilmesinde, araştırma ve denetim aşamasında, besin değerlerinin ve çeşitliliklerinin artması için çalışır.
AŞÇI : Besinleri özelliklerine göre bir araya getiren, çeşitli pişirme teknikleriyle sofralarımıza getiren, pastane, lokanta gibi toplu yemek yenilen yerlerde, yiyecek hazırlama ve mutfak yönetiminden sorumlu olan kişidir.

Benzer İçerikler
Besinlerimiz 4.Sınıf Fen Bilimleri Çözümlü Test Soruları
4 Sınıf Fen Bilimleri Testi Besinlerimiz

4.Sınıf 2.Ünite 1.Bölüm Besinler ve Özellikleri Konu Anlatımı

Canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için yiyecek ve içeceklere yani besinlere ihtiyacı vardır. Beynimiz, kalbimiz, karaciğerimiz, böbreklerimiz, midemiz ve diğer organlarımız besinler sayesinde çalışır.

Büyüme, gelişme ve sağlıklı yaşamak için gerekli olan besinleri vücudumuza alarak beslenme olayını gerçekleştirmiş oluruz. Besinlerin bazılarını hayvanlardan, bazılarını ise bitkilerden elde ederiz.

Besin içerikleri karbonhidratlar, proteinler, vitaminler, yağlar, mineraller ve su olmak üzere beş gruba ayrılır.

monash.pwnler

Vücudumuzda yapıcı ve onarıcı görev yapan besinler, proteinlerdir. Saçlarımızın ve tırnaklarımı-zın uzaması proteinler sayesindedir. Kırılan kemiklerimiz de proteinler sayesinde çabucak iyileşir.

Proteinler, vücudun mikroplara karşı savunmasında da görev alan koruyucu maddelerin (antikor) ve bazı vitaminlerin yapımında görev alır.

Proteinlerin eksik alınması kadar fazla alımı da zararlıdır. Proteinlerin aşırı alınması durumunda bazı hastalıklar ortaya çıkabilir.

monash.pwhidratlar

Günlük yaşamımızda koşarız, zıplarız, hoplarız, yürürüz, otururuz, kalkarız. Tüm bunları yapmak için enerjiye ihtiyaç duyarız.

Enerji denince akla gelen ilk besin grubu karbonhidratlardır. Karbonhidratlar, vücudumuzun ihtiyacı olan enerjiyi sağlar. Ayrıca beynimizin kullandığı tek enerji kaynağıdır.

Karbonhidrat içeren besinler vücudun ihtiyaç duyduğu ölçüde tüketilmelidir. Fazla tüketilen karbonhidratlar, vücutta yağa dönüşerek şişmanlamamıza neden olur. Özellikle çocuklar tarafından çok sevilerek tüketilen şekerli besinler diş çürümelerine yol açabilir.

3. Yağlar

Yağlar da karbonhidratlar gibi vücudumuzun enerji ihtiyacını karşılar. Uzun süre aç kaldığımızda karbonhidratlardaki enerji yetersiz kalır. Bu durumda enerji ihtiyacımızı yağlardan sağlarız.

Karbonhidratlar gibi yağların da aşırı tüketimi olumsuz sonuçlara yol açabilir. Vücut yağın fazlasını depolar. Depolanan yağlar da fazla kiloya neden olur.

Bazı vitaminlerin vücuda alınabilmesi için besinlerimizde belirli miktarda yağ bulunmalıdır. Soğuk bölgelerde yaşayan canlıların vücutlarını sıcak tutmaları ve hayatta kalmaları, depoladıkları yağlar sayesindedir. Bu yağlar canlıların organlarını dış etkenlere karşı korur.

4. Vitaminler

Vitaminler, vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar. Organlarımızın düzenli çalışmasını sağlar. Ayrıca vitaminler vücudumuzun direncini arttırarak bizi hastalıklara karşı korur.
Vitaminler bütün besinlerde bulunur. Her gün tüketmemiz gereken meyve ve sebzelerde ise bol miktarda vitamin vardır. Vitaminleri yeteri kadar almazsak vücudumuzun direnci azalır ve hastalanırız.

5. Su ve Mineraller

İnsan vücudunun yaklaşık %70’i sudan oluşur. Vücudumuzun su ihtiyacı su içerek karşılanmalıdır. Bu yüzden günde bardak su içmeliyiz. Su vücudumuzun ısısını dengeler, kanı akışkan hale getirir, zararlı maddeleri vücuttan atar ve cildi nemlendirir.

Mineraller ise maden sularında, tuzlarda ve daha birçok besinde bulunur. Kalsiyum, magnezyum, potasyum, sodyum, demir ve fosfor gibi. Minerallerin bir çoğunu yiyeceklerden, içeceklerden ve Güneş’ten sağlarız. Minerallerin vücutta birçok görevi vardır; kemiklerin gelişmesi ve güçlenmesi, kalp ritminin düzenlenmesi, kas ve sinir sistemimizin çalışması bunlardan bazılarıdır.