Beyaz Kıllar Nasıl Siyahlaşır
Stresten beyazlayan saçlar kendi rengine dönebilir mi?
Ağustos 08, 2021
Stresin saç beyazlamasını hızlandırması bilinen bir gerçek ancak stres ortadan kaldırıldığında doğal saç renginin geri dönebileceği ise yeni keşfedildi.
[BAA - Başak DİNÇER ]
Bir efsaneye göre 1793 yılında tahtından indirilen Marie Antoinette’in, giyotine gideceği için stresten bir gecede saçları beyazlamıştır. Bu sadece bir efsane olsa da zaten halihazırda folikülden büyümüş olan saçlar renk değiştirmez. Columbia Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırmada ilk defa stresin saçları beyazlattığına dair nicel bir kanıt sunuldu.
Stresin saç beyazlamasını hızlandırması bilinen bir gerçek ancak stres ortadan kaldırıldığında doğal saç renginin geri dönebileceği ise yeni keşfedildi. Yakın zamanda farelerle yapılan başka bir çalışma ise strese bağlı beyaz kılların kalıcı olduğunu öne sürüyordu.
22 Haziran’da eLife’da yayınlanan çalışma, stresin saç rengi üzerindeki etkileri hakkında yıllardır süregelen spekülasyonları doğrulamaktan daha büyük bir öneme sahip. Çalışmanın yazarlarından Martin Picard, beyaz saçların, genç pigmentli haline geri dönmesine izin veren mekanizmaları anlamak, genel olarak insan yaşlanmasının kontrol edilebilirliği ve stresten nasıl etkilendiği hakkında yeni ipuçları sunabileceğine işaret ediyor. Paylaşılan sonuçlar, insan yaşlanmasının doğrusal, sabit bir biyolojik süreç olmadığını ancak en azından kısmen durdurulabileceğini, hatta geçici olarak tersine çevrilebileceğini gösteren artan bir kanıt grubuna katkıda bulunuyor.
Saçları İnceleyerek Yaşlanmayı Anlamak
Bir ağaç gövdesindeki halkalar, bir ağacın yaşamındaki son yıllar hakkında bilgi verdiği gibi, saçlarımız da biyolojik geçmişimiz hakkında bilgi verir. Kıl folikülleri, henüz deri altında iken stres hormonlarından, zihnimiz ve bedenimiz içerisinde olan döngülerden etkilenirler. Kıllar, kafa derisinden çıktıktan sonra sertleşir ve kalıcı bir forma sahip olur. İnsanlar, uzun zamandır stresin saçlardaki beyazlamayı hızlandırabileceğine inanmış olsalar da bilim insanları, tek folikül seviyesinde stres zamanlarını saç pigmentasyonu ile doğru bir şekilde ilişkilendirebilen hassas yöntemlerin eksikliği sebebiyle bu bağlantıyı hep tartışa gelmişlerdir.
Picard’ın öğrencisi Ayelet Rosenberg, saçların son derece ayrıntılı bir şekilde ve bölüm bölüm görüntülenebilmesi için yeni bir yöntem geliştirdi. Böylece bu bölümlerin her birinde pigment kaybının derecesi ölçülebildi. Her bölüm, bir milimetrenin yaklaşık 1/20’si genişliğinde, yaklaşık bir saatlik saç uzamasını temsil etmekte. Picard, eğer birinin saçına bakarsanız, dipten uca aynı renk gibi görünecektir ancak yüksek çözünürlükteki bir tarayıcıda farklı renk varyasyonlarını görebilirsiniz diye belirtiyor. İşte araştırmada ölçülen şey de tam olarak bu. Araştırmacılar, 14 gönüllünün saçlarını analiz etti. Sonuçlar gönüllülerin takvimlerini gözden geçirmeleri ve her hafta stres düzeyini derecelendirmeleri istenen stres günlükleri ile karşılaştırıldı. Sonuç olarak bazı beyaz saçların doğal renklerini geri kazandıklarını fark ettiler ki bu aynı zamanda daha önce nitel olarak da belgelenmemişti. Örneğin, tatile giden bir kişinin kafasındaki 5 beyaz saç telinin tatil sırasında koyulaştığı ve zamanla kendi doğal rengine geri döndüğü kaydedildi.
Zihin-Mitokondri İlişkisi
Araştırmacılar, stresin saç beyazlamasına nasıl sebep olduğunu daha iyi anlamak için kıllardaki binlerce proteinin seviyelerini ve protein seviyelerinin saç uzunluğu boyunca nasıl değiştiğini ölçtüler. Bu gözlem sırasında saç beyazlarken 300 proteinde değişim gözlenirken aynı zamanda mitokondride strese bağlı değişikliklerin, stresin saçları nasıl beyaza çevirdiğini açıklayan matematiksel bir model geliştirildi.
Mitokondrinin hücrenin enerji merkezi olduğunu sık sık duyuyoruz ancak oynadıkları tek rol bu değil. Mitokondri, hücrenin içindeki stres de dâhil olmak üzere bir dizi farklı sinyale cevap veren küçük antenler gibi çalışıyor. Miami Miller Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Dermatoloji profesörü olan Ralf Paus, verilerin saç beyazlamasının insanlarda geri dönüşümlü olduğunu gösterdiğini aktarıyor. Bu süreç ise farklı bir mekanizmayı içeriyor. Fareler, çok farklı saç folikülü biyolojisine sahipler ve bu durum farelerdeki bulguların insanlardaki ile farklı olabileceğini bize gösteren bir örnek olabilir.
Saçın Tekrar Pigmentasyonu Sadece Bazı Durumlar İçin Mümkün
Hayatınızdaki stresi azaltmak iyi bir hedef olabilir ancak saçınızı kendi rengine dönüştürmesi konusunda kesin bir sonuç beklenemez. Picard, matematiksel modellemelerimize dayanarak, saçın beyazlamadan önce bir eşiğe ulaşması gerektiğini düşündüklerini söylüyor. Orta yaşta saç, biyolojik yaş ve diğer faktörler nedeniyle bu eşiğe yakın olduğundan stres onu bu eşiğin üzerine itecek ve saç beyazlayacaktır ancak saçları yıllardır beyaz olan 70 yaşındaki birinde stresi azaltmanın saçları koyulaştıracağını veya 10 yaşındaki bir çocukta stresi artırmanın saçlarını beyazlatmak için yeterli olacağını düşünmediğini de ekliyor.
Kaynak
https://www.sciencedaily.com/releases/2021/06/210622154339.htm
Ayelet M Rosenberg, Shannon Rausser, Junting Ren, Eugene V Mosharov, Gabriel Sturm, R Todd Ogden, Purvi Patel, Rajesh Kumar Soni, Clay Lacefield, Desmond J Tobin, Ralf Paus, Martin Picard. Quantitative mapping of human hair greying and reversal in relation to life stress. eLife, 2021; 10 DOI: 10.7554/eLife.67437
Beyaz Saçlara Çözüm: Beyaz Saç Tekrar Siyahlaşır mı?
İnsanlar yaşlandıkça saç renginin değişmesi son derece normal. Ancak beyaz saç, hayatın hemen her döneminde ortaya çıkabilir. 20’li yaşların başındaki gençler bile saç tellerinin arasında beyazları fark edebilir.
İnsan vücudunda cildin tamamına yayılan milyonlarca saç kökü veya küçük keseler bulunur. Folikül adı verilen bu kökler, melanin içeren pigment hücreleri üretir. Zamanla saç kökleri pigment hücrelerini kaybeder ve bu da beyaz saç tellerine neden olur. Peki, beyaz saçlara çözüm nedir?
Saç beyazlamasına doğal çözüm önerileri
Eğer saç tellerinizin arasında birkaç beyaz saç gördüğünüz için endişeleniyorsanız orijinal saç renginizi korumak için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapabilirsiniz.
- Yeterince vitamin alın. B vitaminleri, özellikle B-12 ve biotin, D vitamini, E vitamini, A vitamini saçlarınızı sağlıklı tutan vitaminlerden bazıları. Bunları sağlıklı bir diyetle alabileceğiniz gibi doktor önerisiyle takviye yoluyla da kazanabilirsiniz.
- Yeterince mineral alın. Sağlıklı saçlar için önemli minerallerden bazıları: Çinko, demir, magnezyum, selenyum, bakır…
- Sigara içmeyin. Sigara kullanımı saç köklerine zarar verebilir.
- Saçlarınızı bir şapka veya örtü ile güneş hasarından koruyun.
- Saçlarınızı sert bir şekilde tarama, aşırı ısı ile şekillendirme, renk açma gibi kimyasal işlemlere karşı koruyun.
Ayrıca beyaz saçlara bitkisel çözüm konusunda başvurulabilecek bazı bilinen yöntemler mevcut. Elbette hiçbiri kanıtlanmış ve kesin yöntemler değil. Yine de saç sağlığını geliştirmek için denemek isteyebilirsiniz:
- Hindistan cevizi yağı: Her gün, yatmadan önce hindistan cevizi yağını saçınıza ve saç derinize masaj yaparak uygulayın. Ertesi sabah saçınızı her zamanki gibi yıkayın.
- Zencefil: Her gün 1 yemek kaşığı balla karıştırılmış bir çay kaşığı taze rendelenmiş zencefil yiyin.
- Çörek otu: Grileşme sürecini yavaşlatmak ve tersine çevirmek için haftada iki- üç kez bir çorba kaşığı çörek otu tüketin.
Son olarak Beyaz Saçın Geri Dönüşü yazımız ilginizi çekebilir.
Beyaz saç tekrar siyahlaşır mı veya eski rengine döner mi?
Eğer saçlarınızdaki beyazların sebebi genetik veya yaşlanma ise hiçbir şey bu süreci engelleyemez veya tersine çeviremez. Bununla birlikte eğer altta yatan şey tıbbi bir durumsa renk pigmentasyonunun geri dönmesi sağlanabilir.
Benzer şekilde erken beyazlayan saçların nedeni diyet ve vitamin eksiklikleri olduğunda, bunları düzeltmenin de sorunu tersine çevirebileceği veya kötüleşmesini önleyebileceği söyleniyor..
Hangi vitamin eksikliği saç beyazlamasına neden olur?
B6, B12 vitaminleri, biyotin, D ve E vitamini eksikliği saçlarınızın erken beyazlamasına katkıda bulunabilir. Development dergisindeki 2015 raporu D3 vitamini, B12 vitamini ve bakırın saç beyazlamasına olan etkilerini konu aldı. Beslenme eksikliklerinin pigmentasyonu etkilediğini tespit ederek saç renginin vitamin takviyeleri ile geri dönebileceğini öne sürdü (*).
Beyaz saç çekince çoğalır mı?
Beyaz saç telini koparmanın onları artıracağı yönünde bir halk efsanesi var. Bu doğru olmasa bile saç telinizi hiçbir nedenle koparmamalısınız. Çünkü bunu yapmak saçlarınızın beyazlamasını engelleyemez. Ayrıca saç tellerini çekmek, köklerin zarar görmesine neden olabilir.
Daha fazlası için Beyaz Saç Telini Koparmak Beyazları Artırır mı? yazımıza göz atabilirsiniz.
Stres saçı beyazlatır mı?
Stres ve beyaz saç üzerine çeşitli bilimsel araştırmalar var. Örneğin New York Üniversitesi’nden bir araştırma (Nature Medicine), saç renginden sorumlu hücrelerin vücut stres altındayken tükenebileceğini ortaya koydu (*). Diğer araştırmalar ise stresin bu konuda rol oynayabildiğini ancak hastalık ve diğer faktörlerin de katkıda bulunduğu büyük resmin sadece küçük bir parçası olduğunu gösteriyor.
Beyaz, İnce ve Sarı Tüylerin Tedavisi
Lazer epilasyonda etkili olmayan Beyaz kıllara, İnce ve Sarı Tüylere uzun yıllardır etkili bir yöntem ile yok etme arayışımız hep olmuştu. Şimdiye kadar üretilmiş iğneli epilasyon sistemlerini hep inceldik. Ama ne yazıkki bu sistemler istediğimiz radyofrekans hızına ulaşmıyordu. Ortalama 7 Mhz gibi düşük seviyelerdeydi, ve doğal olarak uygulaması ise çok ağrılıydı.
Dünyada herşeyin çok hızlı geliştiği gibi Medikal Kozmetoloji sektörüde boş durmuyor. Ve Nihayet Kanadada bir firma 27.12 MHz radyofrekans hızı sayesinde istediğimiz uygulamayı konforla yapabileceğimiz bir sistem üretti.
Bu sistemde daha önceden bildiğimiz PicoFlash, Synchro ve EvoluBlend gibi tekniklerin üstüne ilaveten MeloFlash ve SynchroBlend denen iki yeni metod kullanma imkanı sunuyor. Bu sistemle bir dakikada 15-20 adet sarı, beyaz ve ince kıllar yok edilirken ağrı ve acı hissi ise minimalize edilmiş durumda.
Sonuç olarak Kadın ve erkeklere ayrı ayrı özel olarak oluşturulmuş yeni teknikleri ile Sarı, beyaz ve ince kıllarda da kalıcı epilasyona ulaşmak artık hayal değil.
Beyazlayan saçların eski rengine dönmesi mümkün mü?
Bu araştırmada söylendiği gibi beyazlayan saçların rengi geri döner mi? diye sorduğumuzda Kutlubay, “Beyazlaşan saçların eski rengine dönme ihtimali var fakat olasılık düşüktür” yanıtını veriyor ve ekliyor.
“Eğer ki beyazlaşmaya neden olan vitiligo, vitamin eksiklikleri, stres ve depresyon gibi bir durum varsa ve bu sorun tedavi edilirse saçlar eski rengine dönebilir. Sebep ne kadar erken ortadan kaldırılırsa, saçlar o kadar hızlı eski haline döner. Gençlerde daha etkilidir. Özellikle yaşlı bireylerde sorunu çözmek saç beyazlamasını tedavi etmeyebilir, işe yaramazsa saç boyama gibi ya da doğal boyalardan kına gibi kozmetik çözümler tercih edilebilir. Bir başka yöntem PRP’dir. Kişinin kendi kanını alıp, hücrelerine ayrıştırıp, saçlı deriye enjekte ederiz. Burada amaç, salgılanan büyüme faktörlerinin melanin sentezini uyarmasıdır.”
Yasemin Fatih Amato, genç yaşlarda saç kökündeki melanin pigmentlerini yapan hücrelerin sayısının 1000 - 2000/mm2adet civarında olduğunu, zamanla melanin üreten hücre sayısı ve hücrelerin üretiminin azaldığını söylüyor.
Beyaz saç tellerinin de tıpkı renkli saç telleri gibi esnek ve uzama hızlarının da aynı olduğunu, yani beyazlaşan saçların yapısının değişmediğini, pigment azaldığı zaman gri, pigment yok olduğu zaman beyaza dönen saçların kalitesinin renginden çok yaşlanma belirtileriyle birlikte bozulduğunu belirten Amato, ağır anemi, hipertiroidi, ağır endokrin hastalıklar, beslenme bozukluğu ve kanser hastalarında hızlı beyazlanmanın söz konusu olabileceğini ancak bu olumsuzluklar ortadan kaldırılırsa grileşmeye başlayan saçlarda geriye dönüşün mümkün olacağını söylüyor.
BEDEN VE RUH SAĞLIĞI BİR ELMANIN İKİ YARISI
Numan Konuk, bu araştırmanın kozmetik amaçlı yapıldığını, Marie Antonette sendromu olarak da bilinen ağır stres karşısında saçların aniden beyazlamasının psikosomatik olgulardan biri olduğunu çünkü beden ve ruh sağlığının bir elmanın yarısı gibi birbirini tamamladığını söylüyor.
Yakın zamanda Harvard Üniversitesi araştırmacılarının bu olgunun mekanizması üzerine bir araştırma yaptıklarını belirtiyor ve araştırmanın detaylarını anlatıyor.
“Stres sonrasında böbrek üstü bezinden kortizol hormonunun yani adrenalinin salınmasının bütün beden organları üzerine olumsuz etkiler yaptığı bilinmekte idi.Ancak bu araştırmacılar kortizol salınmasını devre dışı bıraktıkları (böbrek üstü bezini çıkartarak) halde saçlardaki beyazlamanın durmadığını tespit ettiler. Saçlara rengini veren kıl kökündeki pigmentlerin “sempatik sinir sistemi” aracılığı ile her bir kıl folikülüne giderek pigmentleri yenileyen kök hücreleri tükettiğini buldular. İşleyen bu mekanizma sonucunda bu kök hücreler pigment üreteceği yerde pigment depolarını boşaltıcı bir işlev görür hale gelip saçın renklenmesinin önüne geçiyor. Dolayısı ile stresi azaltmanın saçlardaki erken beyazlamanın önüne geçilebileceği yönünde araştırmalara yönelindi.”
Konuk, prematüre-erken saç beyazlamasının her zaman bir hastalığa ya da strese işaret etmeyeceğinin altını çiziyor. Genetik faktörler ya da stresten başka faktörlerin de aynı sonucu doğurabileceğini ekliyor.
SAÇI BOYAMAK VE BEYAZ SAÇ TELLERİNİ KOPARMAK BEYAZLARI ÇOĞALTMAZ
Kutlubay bilinenin aksine saç boyamanın saçların erken beyazlamasına neden olmadığını, bazı uzmanların saç boyalarının içinde bulunan bir takım maddelerin beyazlaşmayı kolaylaştıracağını iddia etseler de; bilimsel olarak kanıtlanmış bir gerçek olmadığının altını belirtiyor.
Yine en sık dile getirilen yanlışlardan biri de beyaz saçları koparmanın Beyaz saç tellerini çoğaltacağını düşüncesinin çok yanlış olduğunu söyleyen Kutlubay, koparılan saç telinin diğer saç köklerini etkilemeyeceğini ve bu konuda endişe duymaya gerek olmadığını vurguluyor.
Kaynak: Daily Mail, BBC News