Saçların erken beyazlaşması, grileşmesinin tanımı 20 yaşından önce başlayan klinik olgular için tanımlanmaktadır(Afrikada 30 yaş Uzak Doğuda 25 yaş). Tam olarak neden bilinmemekle birlikte erken yaşlanma bozuklukları, atopi ve otoimmün hastalıklarla ilişkili olması yönü ile önemidir. Bu nedenle bu şikayetle başvuran hastalar bazı sendromlar ve metabolizma hastalıkları açısından değerlendirilmelidir.
Medikal yönü dışında estetik kaygıları nedeni ile kişiyi son derece psikolojik olarak sıkıntıya sokan bir problemdir. Sağlıklı saçlar genel sağlık ve immün sistemin bir göstergesi hatta gençliğin bir işareti olarak algılanır. Diğer hayvanlarda saç ve vücut kıllarının fonksiyonu çok iyi bilinmekle birlikte insanlarda saç ve vücut kıllarının tam olarak fonksiyonu halen tartışılmaktadır. Bununla birlikte, saç yüzü çerçeveleyen harika bir estetik araç ve sözsüz iletişim aracı olarak hizmet etmekte. Saç rengi ve stili bir insanın fiziksel görünümünü önemli ölçüde değiştirebilir. Saçın grileşmesi, yaşlılık belirtisi olarak algılandığından, erken saçı grileşmesi bireyin öz saygısını olumsuz yönde etkileyebilir.
Koyu saç renklerinde(siyah-kahverengi) erken saç beyazlaşması açık saç renklerine göre (sarışın-kumral) daha erken fark edilmektedir.
Normal yaşlanma ile birlikte saç ve vücut kıllarında grileşme ve sonrasında beyazlaşma "canities yada achromotrichia" olarak tanımlanmaktadır. Beyaz ırkta grileşmeye başlamanın yaş ortalaması 34 ± 9,6, siyah tenlilerde ise 43,9 ± 10,3 olarak belirlenmiştir. Genel insan nüfüsu olarak düşndüğümüzde grileşme %6-23 arasında değişmekte. 50 yaş üstündekilerin % 50 sinde saçlarda grileşme bildirilmiştir.
İnsanlarda saçın rengi-pigmentasyonu, siyah, kahverengi, sarı ve kızıla kadar değişen eşsiz özelliklerinden biridir. Saçımızın rengi, deri ve göz renginden sorumlu olan melanogenezistir. Melanogenezis saç folliküllerinde bulunan melanosit hücrelerinin ürettiği pigment olan melaninden ve bunun saç keratinositlerine transferinden oluşmaktadır. İnsan saçı foliküllerinde iki tür melanin bulunur: eumelanin(siyah/kahverengi) ve feomelanin(kırmızı/sarı). Saç renginin çeşitliliği saç yapısında eumelanin ve feomelanin miktarına ve bunların oranlarından kaynaklanmaktadır. Melanozomlarda pH ve sistein seviyesinin saç rengini etkilediği bilinmekte. PH azaldıkça, tirozinaz aktivitesin feomelanin yönünde bir artış olmakta buda kırmızımsı ya da sarı saçlara yol açmakta. Saçlarda rengi belirleyen "melanocortin-1 receptor (MC1R)" geninde mutasyon saçlarda kumral ve kızıl görünüme neden olmakta. Bu genin resesif mutasyonu sarı saçlara neden olmakta. Bu gen mutasyonu genellikle daha az güneş ışığına maruz kalan Kuzey Avrupa'daki ırklarında görülmektedir.
Deri ile saç karşılaştırıldığnda pigmentasyonun-rengin oluşmasında farklılıklar olduğu görülmekte. Saç kökü-bulb de her 5 keratinosite karşı 1 melanosit "saç follikülü-melanin ünitini" oluşturmakta(deride bazal tabakada her 36 keratinosite karşılık 1 melanosit "epidermal melanin ünitini" oluşturmakta). Deride melanin sentezi sürekli iken saçlarda saçın evresine göre; anajen evrede melanin sentezi yapılmakta katojen evrede bu sentez durmakta ve telojen evrede melanin sentezi yok.
Saç folliküllerinde melanosit kök hücreler follikül kök hücreler ile birlikte follikülin bulge bölümünde bulunmakta. Bu alanda kök hücrelerde gelişebilecek bir olumsuzluk ve uymsuzluk saçların grileşmesi-beyazlaşması ile sonuçlanmaktadır.
Normal renginde saç köklerinde pigmentasyonun yapıldığı alan armut şeklinde koyu bir alan ile görülebilir. Saçlar grileştiğinde-beyazlaştığında bu alanın koyu siyah rengi belirsizleşmeye başlar. Saç içerisinde pigmentler yuvarlak ve çok az sayıda olmakta. Beyazlaşmış saçlarda anajen evrede saç folliküllerinde melanosit sayısı azalmakta, Saç folliküli medullasında otofagolizozomal dejenerasyon ile grileşme olmakta. Melanositlerde melanosom transferi bozulduğu için saç dış kısmı olan kortekse melanin transferi olmamakta buda saçın daha gri-beyaz görünmesine neden olmakta. Pigmentsiz saçların büyüme hızı(yaklaşık 4 kat daha hızlı), medulla çapı ve saçın ortalama çapı pigmentli saçlara göre daha yüksektir.
Genetik ve çevresel faktörler saç follüküllerinde melanosit ve folliküller hücreleri etkilemekte. Örneğin yaşlanma süreci ile hücre telomer kısalması, hücre saysında azalma ile sonuçlanmakta. Bu süreç saçlarda kalıcı azalma, grileşme-beyazlaşma ve saçların telojen fazlarında uzama gibi değişimlere neden olmakta. Yaşlanma(50 yaş üstü) ile erkeklerde saçlarda grileşme ilk olarak favori ve şakak bölgesinde başlamakta, zamanla diğer alanlara dağılmakta. Kadınlarda ise saçlı deri sınırlarında başlamakta. Yaşlanma ile başlayan saçlarda grileşme hızlı bir gelişme göstermekte iken erke yaşlarda görülen saç beyazlaşması klinik seyri daha yavaştır.
Moleküler seviyede genlerin ve bazı molekülerin saçın pigmentasyonunda etkin olduğu gösterilmiştir.
Saçların erken beyazlaşmasının nasıl geliştiği henüz tam olarak bilinmiyor. Ancak düşünülen nedenlerden bazıları;
Saçların erken grileşmesi ile bazı hastalıkların riskleri arasında ilişkiler;
Saçlarda yaygın yada sıklıkla lokal erken beyazlaşma(hipomelanozis) yapan hastalıklar ile ayırıcı tanısının yapılması son derece önemlidir.
Bir Yeşilçam klasiğidir; başrol oyuncusunun bir gecede yada aynaya ikince kez bakma sürecinde saçların beyazlaması. Gerçektende medikal bir tanımı var "Canities subita". Bu tanım bir gecede gelişen değilde çok kısa sürede ortaya çıkan saçlarda beyazlaşma olarak tanımlanmakta. Vitiligo, Telojen effluvium ve Alopesiada ortaya çıkmakta.
Klinik olarak saçların 20 yaşından önce beyazlaşması primer(hiçbir sistemik neden olmaksızın), sekonder(sistemik bir nedene bağlı olarak) ve genetik olarak gelişebilir.
Ailesel sorgulama genetik erken beyazlaşma için yapılmalıdır.
Hasta genel sistemik değerledirmeden geçirilerek; albinizim, vitiligo, metabolik sendromlar, genetik geçişli hastalıklar, tiroid fonksiyonları, demir, çinko, bakır ve kalsiyum kan seviyeleri, Vit B 12 kan seviyesi, sigara kullanımı, ilaç kullanımı gibi sekonder nedenler sorgulanmalıdır.
Primer erken saç beyazlaşması düşünülüyor ise iyi bir klinik saç ve saçlı deri muayenesi önemli. Hatta trikoskopi ile gri-beyaz saçların değerlendirilmesi önemlidir.
Saçlı deride erken beyazlaşmanın şiddetinin belirlenmesi. Bu hafif orta ve ağır klinik tablo olarak tanımlanmakta. Klinik şiddet; saçlı deride gri-beyaz saçların genel saçlara olan oranına göre verlilenmekte.
Ne yaparsak yapalım gir-beyazlaşmış saçları tekrar eski rengine kalıcı olarak döndürmemiz mümkün değil
Gri-beyaz saçlar genel saç sayısına göre % 10 dan az ise bunların koparılması ilk öneri.
Saç Boyaları; kadın yada erkekte erken saç beyazlaşmasında en yaygın kullanılan kamuflaj yöntemi. Doğal(kına gibi, toksik olmamaları ve alerji riskleri düşük olduğu için terch edilmeli) yada sentetik saç boyaları önerilebilir. Bunlar gri-beyaz saçları fiziksel olarak örterek kamuflaj yaparken güneşe karşıda bu saçları korumaktadır. Bunlar geçici ve kalıcı saç boyama uygulamalarıdır. Saç cortexini geçemezler ve sadece saç keratini etkilemekte. Geçici olan boyalar yüksek moleküler ağırlıkları ile anyonik yapıdadır. Yarı kalıcı olanlar daha düşük moleküler ağırlıkta ve katyonik yapıdadır. Geçici ve yarı kalıcı olanların(nonoksidatif boyalar; ) saçların yapısında zarar verme riskleri az olduğu ve yıkama ile çıktıkları için daha fazla önerilmekte. Ancak hastalar tarafında daha sık kalıcı saç boyaları kullanılmakta. Kalıcı saç boyaları oksidatif boyalar olarakta tanımlanmakta(20 yıkamaya kadar kalmakta). Ancak kalıcı saç boyaları toksik(kanser riski), alerjen(fenilenediamin gibi) ve saç yapısına hasar vermeleri nedeni ile kullanımı önerilmemektedir. Bu olumsuz etkileri kalıcı saç boyasının rengine, kullanım sıklığına ve boyanın kimyasal içeriğine bağıdır. Saç boyaları içerisindeki aromatik aminler mutajeniktir. Over, beyin ve kan kanserleri ile ilişkileri bilinmekte.
Erken saç beyazlaşmasında bazı vitaminler ve minerallerin kullanımı önerilmekte(biotin, kalsiyum pantotenat, çinko, bakır ve selenyum gibi) ancak etkinlikleri çok tartışmalıdır.
P-aminobenzoik asitin (PABA) sistemik kullanımı ile gri-beyaz saçlarda geçici bir pigmentasyon olmakta. Ancak PABA yan etkileri nedeni ile saçlarda kullanımı son derece tartışmalı.
Sistemik yada topikal psoralen ve UVA fototedavisi(PUVA) etkin bulunmuş.
Topikal prostaglandinler(latanoprost gibi) etkili olduğu çalışmalar var.
Antioksidan içeren şampuanlar önerilmekte( vit C ve E içeren) ancak bunların temas sürelerinin kısalığı nedeni ile etkinlikleri tartışmalı.
Saçlı deriye uygulanansaç yağları; hindistan cevizi, zeytin ve badenm yağları, mineral yağlar gibi. Bazılarının içeriği bu anlamda kullanımı desteler yönde. Örneğin hindistan cevizinde bulunan sature yağkar ve E vitamini. Sature yağlardan "lauric acid" saçların yapısına hızla katılmakta. Ancak etkinlikleri tartışmalı.
Aynı şekilde yeşil çay eksterleri, selenyum, bakır, bitkisel östrojenler ve maltonin kullanımı ve etkinliği tartışmalı.
Sistemik antioksidan(SkQs gibi) ile ilgili olumu çalışmalar olmakla birlikte bu çalışmaların sonuçları henüz çok net değil.
İnsanlar yaşlandıkça saç renginin değişmesi son derece normal. Ancak beyaz saç, hayatın hemen her döneminde ortaya çıkabilir. 20’li yaşların başındaki gençler bile saç tellerinin arasında beyazları fark edebilir.
İnsan vücudunda cildin tamamına yayılan milyonlarca saç kökü veya küçük keseler bulunur. Folikül adı verilen bu kökler, melanin içeren pigment hücreleri üretir. Zamanla saç kökleri pigment hücrelerini kaybeder ve bu da beyaz saç tellerine neden olur. Peki, beyaz saçlara çözüm nedir?
Eğer saç tellerinizin arasında birkaç beyaz saç gördüğünüz için endişeleniyorsanız orijinal saç renginizi korumak için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapabilirsiniz.
Ayrıca beyaz saçlara bitkisel çözüm konusunda başvurulabilecek bazı bilinen yöntemler mevcut. Elbette hiçbiri kanıtlanmış ve kesin yöntemler değil. Yine de saç sağlığını geliştirmek için denemek isteyebilirsiniz:
Son olarak Beyaz Saçın Geri Dönüşü yazımız ilginizi çekebilir.
Eğer saçlarınızdaki beyazların sebebi genetik veya yaşlanma ise hiçbir şey bu süreci engelleyemez veya tersine çeviremez. Bununla birlikte eğer altta yatan şey tıbbi bir durumsa renk pigmentasyonunun geri dönmesi sağlanabilir.
Benzer şekilde erken beyazlayan saçların nedeni diyet ve vitamin eksiklikleri olduğunda, bunları düzeltmenin de sorunu tersine çevirebileceği veya kötüleşmesini önleyebileceği söyleniyor..
B6, B12 vitaminleri, biyotin, D ve E vitamini eksikliği saçlarınızın erken beyazlamasına katkıda bulunabilir. Development dergisindeki 2015 raporu D3 vitamini, B12 vitamini ve bakırın saç beyazlamasına olan etkilerini konu aldı. Beslenme eksikliklerinin pigmentasyonu etkilediğini tespit ederek saç renginin vitamin takviyeleri ile geri dönebileceğini öne sürdü (*).
Beyaz saç telini koparmanın onları artıracağı yönünde bir halk efsanesi var. Bu doğru olmasa bile saç telinizi hiçbir nedenle koparmamalısınız. Çünkü bunu yapmak saçlarınızın beyazlamasını engelleyemez. Ayrıca saç tellerini çekmek, köklerin zarar görmesine neden olabilir.
Daha fazlası için Beyaz Saç Telini Koparmak Beyazları Artırır mı? yazımıza göz atabilirsiniz.
Stres ve beyaz saç üzerine çeşitli bilimsel araştırmalar var. Örneğin New York Üniversitesi’nden bir araştırma (Nature Medicine), saç renginden sorumlu hücrelerin vücut stres altındayken tükenebileceğini ortaya koydu (*). Diğer araştırmalar ise stresin bu konuda rol oynayabildiğini ancak hastalık ve diğer faktörlerin de katkıda bulunduğu büyük resmin sadece küçük bir parçası olduğunu gösteriyor.
Beyaz saçlar; yaş ve cinsiyet grubu fark etmeksizin günümüzde pek çok kimsede hayatının herhangi bir döneminde karşılaşabileceği bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaygın bir şekilde beyaz saçların yalnızca ilerleyen dönemlerde çıkabileceği kanısı bulunsa da, esasında bu problem hiç şüphesiz erken yaşlarda da oluşum gösterebilmektedir.
Her ne kadar sağlık açısından zararsız bir durum olarak görülse de beyazlaşmış saçlara sahip kişilerde estetik görünüm olarak sorun arz edebilmekte, hatta ağırlıklı olarak psikolojik anlamda bunalıma uğratan bir problem halini alabilmektedir.
Peki, kimi zaman tek bir teli son derece can sıkan bir durum olabilen ve kesin çözüm elde edebilmek adına türlü yöntemler denenen beyaz saçlardan kurtulmanın yolları ve yöntemleri nelerdir? İnsan sağlığı için tehlike ve risk unsuru oluşturan zararlı kimyasal maddelerden tamamen uzak bir şekilde yararlanabileceğiniz beyaz saçlara doğal ve bitkisel çözüm...
BEYAZ SAÇLARDAN KURTULMANIN YOLLARI VE YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Beyaz saçlardan kurtulmanın yolları ve yöntemleri: 1)Hindistan cevizi yağı kürü: 4 bardak Hindistan cevizi yağının içine 6 tane Hint Bektaşi üzümü atılır ve bekletilir. Bu kür koyu renk bir saklama kabında muhafaza edilmelidir. Haftada bir kez saçlara masaj yaparak bu kür uygulanmalıdır. 1 saat bekletildikten sonra saçlar yıkanır. Yıkama esnasında bitkisel şampuan kullanmak gerekmektedir. Bu kür uygulanırken aynı zamanda 2 adet Hint Bektaşi üzümü, alkali su içinde bekletilir ve her sabah saça uygulanır. Bu daha etkili olmasını sağlayacaktır. Bu kür çok güçlü bir antioksidandır.
Beyaz saçlara doğal ve bitkisel çözüm: 2)Soğan Ezmesi: Soğanın gözlerinizi yakmamasına dikkat ederek soğanı saçlarınızdaki beyazları yok etmek için kullanabilirsiniz. Tek yapmanız gereken saçlarınızın diplerine ovalayarak sürmek ve kurumasını beklemek. Bu işlemin sonucunda bir kaç gün içerisinde beyaz veya gri olan saç telleriniz tekrar siyaha dönmeye başlayacak. Bu yöntemi günlük olarak uygulayarak daha iyi sonuçlar elde edebilirsiniz. Soğanların kabuklarını soyduktan sonra iyice ezerek ezme kıvamına getirmeniz gerekiyor. Soğan ezmesini saç derisine ekledikten 30 dakika sonra şampuanla yıkayarak durulayabilirsiniz.
Beyaz saçları siyahlaştırmak için: 3)Patates: Saç maskesi için 5-6 adet patatesin kabuklarını soyun. Bir tencere içerisine atın ve bir miktar kaynatın. Kaynama başladıktan sonra ocağın altını kısın ve 10 dakika boyunca kısık ateşte pişirmeye devam edin. Bu karışım soğuyana kadar bekletildikten sonra patates kabuklarını atın ve elde ettiğiniz suyu hava geçirmeyen bir cam şişede saklayın. Eğer bu karışımın güzel kokmasını istiyorsanız su içerisine bir miktar biberiye veya lavanta yağı ekleyebilirsiniz. Hazırladığımız karışımı saçlarınız nemli iken diplere masaj yaparak saçlarınıza uygulayın. Saçlarınızı patates suyundan sonra yıkamayın. Tarayıp o şekilde kalmasını sağlayın. Bu arada patates suyunu saç derisi emecek ve beyazlayan saçların tekrar çıkmamasını sağlayacak foliküllere baskı yapacak. Bu işlemi haftada 2-3 kez tekrarlayın. Ayrıca sabırlı olun. Çünkü bu işlem bir kaç hafta yapılması gerekiyor. İlk yaptığınız andan itibaren beyazlıklar kesilmeyecektir.
Beyaz saçlara kesin çözüm mucizevi kür:
Yarım kilo bal
100 gr keten tohumu
2 diş sarımsak
2 adet limon
*Limonlardan bir tanesini soyun diğerini soymadan bırakın. Daha sonra limonları ve sarımsakları bütün halinde blenderden geçirin. Sonrasında keten tohumu ve balı ekleyerek tekrar karıştırın. Karışımı cam bir kavanoza koyup kapağı kapatarak dolapta bekletebilirsiniz. Tahta kaşık ile karışımdan her öğünden önce günde 1 çorba kaşığı tüketin. Karışımı günde 3 kez her öğünden bir saat önce tüketmeniz yarar sağlayacaktır.
Beyaz Saçlardan Kurtulmanın Yolları ve Yöntemleri: 4)Havuçlu Beyaz Saç Maskesi
10 gram çörekotu yağı
1 gram ısırgan tohumu yağı
20 gram ceviz yağı
30 gram havuç tohumu yağı
Malzemeleri bir araya getirip saç dipleri ve saç tellerine sürün. 15 dakika saçlarınızda beklettikten sonra bitkisel içerikli şampuan ile saçlarınızı temizleyin. Haftada 1 kez tekrarlanabilir.
BEYAZ SAÇLARDAN KURTULMAK İÇİN DOĞAL BİTKİSEL VE KESİN ÇÖZÜM
Doğal ve Bitkisel Beyaz Saçlara Kesin Çözüm: Bir başka yöntem de çay, soğan kabuğu ve defne yaprağı karışımıdır. İki litre suyun içine iki çorba kaşığı çay, iki soğan kabuğu ve üç defne yaprağını koyun ve kaynatın. Demlendikten sonra süzün ve oda sıcaklığına geldikten sonra saç diplerinize karışımı sürün. Her gün düzenli olarak uyguladığınızda saçlarınızdaki beyazların azaldığını göreceksiniz.
Beyazlaşmış Saçlardan Kurtulmak İçin: Bitki ve Güzellik uzmanı Suna Dumankaya Saç Beyazlamasına karşı Ceviz Kürü tavsiye ediyor. Ceviz kabuklarını iyice dövüp püre haline getirin. Diğer taraftan bir tutam ceviz yaprağını yarım litre suda kaynatın, 20 dakika kadar demlenmesini bekleyin. Sonra süzüp, ezdiğiniz ceviz yapraklarının içine bir çorba kaşığı ilave edin. Karışımı saçlarınıza sürüp bir saat bekletin. Bunu haftada bir gün uygularsanız saç renginiz değişir, koyulaşır.
Beyaz Saçlardan Kurtulmanın Yolları ve Yöntemleri: 5)Çörekotu Yağı: Beyazlamış saçlar için formül: Önce saçlar doğal bitkisel yağlı saf sabunla yıkanır, durulanır, ardından beyaz saçlı bölgelere çörekotu yağı ile masaj yapılıp saça bir havlu sarılır ve 15 dakika kadar bekletildikten sonra saçlar tekrar sabunla yıkanıp durulanır. Bu uygulamaya ortalama altı ay haftada iki veya üç defa devam edilir.
Beyaz Saçları Kesin ve Etkili Çözüm: 6)Köri Bitkisi: Köri bitkisinin yaprakları da beyazlamayı önlemekte başarılıdır. Köri yemeklerde baharat olarak kullanılabildiği gibi, yaprakları ezilerek lapa yapılıp saça uygulanarak durulanabilir.
Beyaz Saçları Siyahlaştırmak İçin: 7)Biberiye ve Adaçayı: 2 bardak suya yarım fincan biberiye yarım fincan adaçayı koyarak kaynamaya bırakın. Suyunu ayırın ve şampuanla yıkamış olduğunuz saçınızı bu suyla durulayın. Bu şekilde bir 15 dakika bekleyin ve saçınız tekrar durulayın. Saç rengini koyulaştırma oldukça etkili bir formül olduğunu göreceksiniz.
Beyaz Saçlara Doğal ve Bitkisel Çözüm: 8)Kabak: Yeşil kabak da yine saç ağarmasına etkili bir çözüm olabilir. Kabakları doğrayın ve güneşte kurutun. Kurutulmuş parçaları hindistancevizi yağına batırın ve 3 – 4 gün kadar bekletin. Daha sonra posası siyaha dönene dek karışımı kaynatın. Elde ettiğiniz yağ ve posayla kafa derinize masaj yapın.
Beyaz Saçlardan Kurtulmanın Yolları ve Yöntemleri: 9)Bektaşi Üzümü Tozu: Limon suyu ile aktardan temin edeceğiniz bektaşi üzümü tozunu karıştırın. Saçlarınızın uzunluğuna göre bol malzeme yapabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken önemli nokta karışımın macun kıvamında olmasıdır. Malzemeleri güzelce karıştırdık ve kıvamı tutturduk. Ardından saçlarınızı yıkamadan 1-2 saat önce bu saç maskesini saçlarınıza yedirin. Saç diplerinden uçlarına kadar uyguladığınız macun 1-2 saat saçınızda kaldıktan sonra saçlarınızı hafifçe ıslatın ve şampuan döküp, köpürtün. Hemen sonrasında saçlarınızı yıkayın.
BEYAZ SAÇLARDAN KURTULMANIN DOĞAL BİTKİSEL KESİN ÇÖZÜMÜ...
Saçlarda genetik, yapısal ve dış faktörlerden dolayı beyazlama görülür. Stres ve vitamin eksikliği de saçın beyazlamasına sebep olan etkenler arasındadır. Dr. Feridun Kunak, saç beyazlamasını engelleyen çok özel kür tarifi verdi. İçerisinde ceviz yaprağı, soğan kabuğu, biberiye, defne tohumu, ısırgan otu ve sarımsak olan saçların beyazlamasını engelleyen etkili kür tarifini izleyicilere aktaran Kunak, karışımın on beş dakika kaynatılıp on beş dakika demlenmesini, ardından saç diplerine uygulanmasını tavsiye etti.