Bims Baca

Baca Çeşitleri

Baca konut ve benzeri binalarda, ısı üretecinden çıkan yanmış atık gazları ( baca gazı) çevreye zarar vermeyecek bir şekilde dışarı atmak ve kazanda sıcak gazların istenilen bir hızda dolaşabilmesi için gerekli doğal çekişi sağlayan yapı elemanıdır. Bina içine veya binaya bitişik olarak silindir, kare, dikdörtgen prizma şeklinde inşa edilmiş, tuğladan, betondan, betonarmeden veya çelik malzemeden yapılmış içi boş bir bina bölümüdür.

Baca Çalışma Prensibi

Bacanın sağlıklı bir şekilde işlevini yerine getirebilmesi yani bacanın atık gazları tahliye edebilmesi için, baca içindeki hava yoğunluğunun dış ortamın yoğunluğundan daha az olması ile mümkündür. Bu da bacanın iç kısmının, dış ortama göre daha sıcak olması ile mümkündür. Sıcak hava; bacadan dışarı çıkma eğilimi gösterirken, peşinden atık gazları da beraberinde götürür.

Bacaların Sınıflandırılması

– Adi Bacalar
– Ortak ( Şönt ) Bacalar
– Müstakil ( Ferdi ) Bacalar

Adi Bacalar

Tek kolon hâlinde zeminden çatıya kadar yükselen birden fazla birimim kullanacağı şekilde tasarlanmış bacalara adi baca denir. Bu tip bacalara gaz yakıcı cihaz bağlanamaz.

Ortak (Şönt) Bacalar

Zemin çatıya kadar yükselen ve buna bağlanan her birime ait branşmanlardan oluşan bacaya şönt baca denir. Bu tip bacalar son katlarda müstakil baca olarak yükselir. Bu katın etkili baca yüksekliği minimum 4 m olmalıdır. Üflemeli brülörlü cihazlar bu bacalara bağlanamaz.

Şönt bacaya doğalgazlı cihazlar bağlanacaksa diğer birimlere katı ve sıvı yakıtlı yakıcı cihazlar bağlanamaz. Her katta iki daire bulunuyor ve dairelerdeki bacalı cihazlar bir branşman yoluyla aynı ana bacaya bağlanıyorsa bu bacaya ikili şönt baca denir. Bu tip bacalara gaz yakıcı cihaz bağlanamaz.

Müstakil Bacalar

Tek kolon hâlinde hitap ettiği birimden çatıya kadar yükselen sadece o birimin kullanımına göre tasarlanmış bacalara müstakil baca denir. Gaz yakıcı cihazlarının bağlanması için en uygun baca tipidir. En uygun kesit tipi daire kesitli olanlarıdır.

İyi Bir Bacada Bulunması Gereken Özellikler

– Baca çekişinde en önemli faktör dış hava ve iç havanın sıcaklık farkıdır.
– Baca iç yüzeyi pürüzsüz olmalıdır.
– Baca, gaz sızdırmaz özellikte olmalı, doğal gaz kullanılan kazanların bacaları yoğuşan suyu dışarı geçirmemelidir.
– Mümkün olduğunca dış duvara yapılmamalıdır.
– Baca kesit hesabı doğru yapılmalı, kazan tipine uygun yükseklikte olmalıdır.
– Baca deprem, yağış vb. etkenlere karşı sağlam olmalıdır.
– Kolay temizlenebilir olmalıdır.
– Temizleme kapağı mutlaka olmalı ve sızdırmazlık sağlanmalıdır.
– Baca çatı mahyasından en az 50 cm yukarıda olmalıdır.
– Baca kapağı yağış sularına engel olacak şekilde olmalıdır.
– Yanma için gerekli dış hava sağlanmalıdır.
– Bacalar mümkün olduğunca yön değiştirmeyecek şekilde yapılmalı, yön değiştirmesinin zorunlu olması hâlinde yatayla oluşturulan açı 60°’den küçük olmamalıdır.
– Baca gazı analizleri için uygun delik bırakılmalıdır.

Baca Bakımı ve Temizlenmesi

Bacaların sağlıklı bir şekilde çalışması için temizlenmeleri şarttır. Temizleme yapılmaz ise bacada biriken kurumlar bacanın tıkanıp yeterli çekişi yapmamasına ve baca yangınlarına sebebiyet verir.

Temizleme işlemini gerçekleştirecek personel gerekli eğitimleri almış sertifikalı ve tam teçhizatlı olmalıdır.

Temizlik dönemleri;
– Katı yakıtlı sistem bacaları ……. Yılda 2 kez
– Sıvı yakıtlı sistem bacaları………Yılda 1 kez
– Gaz yakıtlı sistem bacaları………Yılda 2 kez
– Sürekli çalışan sistem bacaları…..Yılda 4 kez

Temizlik işleminde dikkat edilecek hususlar;
– Temizliği yapılacak bacaya bağlı yakıcı cihazın devre dışı olduğu kontrol edilir. Çalışıyor ise devre dışı bırakılır.
– Fırçanın baca içine sürüleceği temizleme kapağının çevresine çalışma brandası serilmelidir.
– İşçi sağlığı ilkelerine uyularak toz maskesi kullanılmalıdır.
– Bacadan çıkan kurumları doldurularak çevreye zarar vermeden uzaklaştırılmalıdır.
– Temizleme baca ağzından yapılacak ise maksimum emniyet tedbiri alınmalıdır.
– Baca ağzına yapılan temizlemelerde düşecek kurumların çevreyi kirletmemesi için temizleme kapağı kapalı tutulmalıdır.

Bims bir yapı malzemesi olup son yıllarda özellikle inşaat sektöründe sıklıkla kullanılır. Hafiflik, ısı ve ses yalıtımı, depreme karşı dayanıklılık gibi özellikleri sayesinde sıklıkla tercih edilir hale geldi. Beyaz çimentonun estetik, dayanıklı, güçlü ve ekonomik olması sebebiyle bims imalatında tercih edilebildiğinden Beyaz Çimento ve Bims İmalatı adlı içeriğimizde detaylıca bahsetmiştik. Bu yazımızda bims nedir konusunu genel hatlarıyla ele alacağız, özellikleri nelerdir, nerelerde kullanılır, kullanımında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir ve hakkında bilinmesi gerekenler başlıklarına değineceğiz.

Bims Nedir?

Bims, ilk kez Romalılar döneminde Ayasofya’nın kubbesinde olduğu gibi puzolan çimento olarak yapı sektöründe kullanımına rastlandığı bilinir. Daha sonra Almanya’da hafif yapı malzemesi olarak kullanılmaya yılında başlanmıştır. Türkiye’de ise yılında Nevşehir bölgesinde profesyonel anlamda hafif yapı elemanlarının üretimi gerçekleşmiştir. Volkanizma faaliyetleri sırasında ani soğuma ve gazların bünyeyi ani terk etmesi sonucu gözenekli bir yapıya sahip volkanik kökenli doğal bir malzemedir. Günümüzde, çok fazla ülkede; hafif, doğal, ekonomik, depreme ve yangına dayanıklı olması gibi özellikleri sayesinde ısı ve ses yalıtımında yoğun olarak kullanılır. Bu avantajlarından ötürü sıklıkla tercih edilen bir yapı malzemesidir.

Bims’in Özellikleri Nelerdir?

Bimsin başlıca özellikleri;

• Isı ve ses yalıtımı sağlar.

Binalarda ısı ve ses yalıtımı fazla önem taşır. Agregalar ile kıyaslandığı zaman bimsin doğal yapısından ötürü daha çok gözenek içerdiği görülür. Bu yüzden de ısı ve ses yalıtımı bimslerde yüksektir.

• Depreme karşı dayanıklılık gösterir.

Bimsler içerdikleri doğal malzeme nedeniyle yüksek dayanıma sahiptir. Ayrıca, her türlü fiziksel ve kimyasal etkiye karşı da dayanım gösterirler. Bu da bimslerin depreme karşı dayanıklı olmasını sağlar. Beton ve tuğlaya göre daha hafif bir malzeme olması sebebiyle daha güvenlidir.

Bimsler, ısı ve ses yalıtımı sağlarlar ve kullanılan binalarda uzun süreliğine cephe yalıtımına ihtiyaç duyulmaz. Ayrıca, uygulaması kolay ve pratiktir. Bu sebeple de işçilik maliyeti oldukça düşüktür.

Bimsin ham maddesi doğal bir malzeme olan ponzadır. Dolayısıyla bimsler çevre dostudur.

• Yangına karşı dayanıklılık sağlar.

Bimsler ponzadan üretildikleri için yangına karşı dayanıklıdır. Markadan markaya değişiklik gösteriyor olsa da çoğu bims, A1 sınıfı yapı elemanı olarak sınıflandırılır.

Bimsin hafif olması, işçiliğinde ve transferinde ciddi avantaj sağlar. Ayrıca, tuğla ve brüt betona göre daha hafif olduğu için taşıyıcı sistem tasarımını olumlu yönde etkiler.

Gözenekli yapılara sahiptir. Bu sebeple de bünyelerinde su tutabilirler ve bu durum ortam nemini dengeleyici özelliktedir.

Bims Nerelerde Kullanılır?

Bimsin, tarihte ilk olarak Kapadokya bölgesindeki soğuk hava depolarında kulllanıldığı bilinmektedir. İnşaat alanında kullanımı ise Romalılar dönemine dayanmaktadır. Blok yapı sektöründe sıklıkla kullanılır. Özellikle, iç ve dış duvarlarda yaygın bir şekilde kullanılır. Ayrıca, çatı ve baca imalatında, asmolen döşemelerde, bahçe duvarlarında da tercih edilirler. Ancak bimsin ham maddesi olan ponza daha birçok farklı alanda kullanılmaktadır. Bunlardan başlıcaları;

• İnşaat sektörü,
• Tekstil endüstrisi,
• Tarım sektörü,
• Atık su arıtımı,
• Sağlık sektörü,
• Kimya endüstrisi,
• Kişisel bakım ve kozmetik ürünleri,
• Kataliz üretimi,
• PVC kaplama dolgu ürünleridir.

Bims Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Bims kullanımında çimento esaslı özel yapıştırıcılar kullanılmalıdır. Çimento esaslı özel bims yapıştırıcılar; kolay hazırlanan ve uygulanan malzemelerdir. Aynı zamanda yüksek stabiliteye sahip, çimento esaslı ve kimyasal polimer katkılarla güçlendirilmiş örme harcıdır. Bu yapıştırıcılar, kolay ve pratik uygulanabilirler. Dolayısıyla, işçilik ve zamandan tasarruf sağlarlar.

Ayrıca, bimslerde dikkat edilmesi gereken en önemli madde çimento miktarıdır. Çünkü içeriğindeki çimento miktarının az olması ileride büyük sorunlara yol açabilir. Malzeme görünümü ve dayanımı gözle test edilemeyeceği için; malzemedeki çimento oranını ölçmek önemlidir. Bu noktada, erken dayanımın yüksek olması için bims üretiminde beyaz çimento kullanılabilir. Aynı zamanda, beyaz çimento kullanımı kalıptan alma süresini de büyük ölçüde kısaltır. Bu konu hakkında daha detaylı bilgi almak için Beyaz Çimento ve Bims İmalatı içeriğimize göz atabilirsiniz.

Bims Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Bimsin tarihçesi çok eskiye dayanır; ancak hafif yapı malzemesi olarak kullanılması Avrupa’da ’den sonra başlamıştır. Günümüzde de hafif yapı malzemesi olarak inşaat sektöründe sıklıkla tercih edilir. Birçok özelliğe sahiptir. Isı ve ses yalıtımı ile depreme karşı dayanıklılık göstermesi; ekonomik, doğal, hafif ve ortam nemini dengeleyici özelliklere sahip olması bimsin tercih edilme sebeplerinin başında gelir. Bims kullanılırken çimento esaslı özel yapıştırıcılar tercih edilmelidir ve içeriğindeki çimento miktarının; dayanım üzerindeki etkisi göz ardı edilmemelidir. Bu sebeple, bims imalatında beyaz çimento da tercih edilebilir.

Kullanılan Kaynaklar