Bir Hayvanın Kuduz Olduğu Nasıl Anlaşılır

1-KUDUZ HASTALIĞI NEDİR?
Kuduz, evcil ve vahşi hayvanlarda görülen, zoonoz viral bir hastalıktır. Bu viral hastalık, insanlar da dâhil olmak üzere tüm memelilerin merkezi sinir sistemini etkiler. Hastalığın belirtileri ortaya çıktığında kuduz hemen hemen her zaman, hem hayvanlar hem insanlar için ölümcüldür.

2-KUDUZ HASTALIĞININ ETKİLERİ NELERDİR?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), kuduz hastalığını dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalıklarından biri olarak kabul etmektedir. Kuduz hastalığı günde kişi, her 10 dakikada bir 1 kişi, %50’si çocuk olmak üzere kişilerin hayatını alıyor. Tahmini ’den fazla ülkede endemik olup hastalık, kaynakların az olduğu ülkelerdeki toplulukları daha çok tehdit ediyor. Kuduz vakalarının % 95’inden fazlası Asya’da ve Afrika’da görülüyor1. Kuduzla Mücadele Küresel Birliği (The Global Alliance for Rabies Control) kuduzun neden olduğu küresel ekonomik yükün her yıl 8,6 milyar USD olduğunu tahmin ediyor. Tüm bu duruma rağmen, kuduz hastalığı doğru aşılama ve bilinçlendirme programları ile % önlenebilir.

3-KUDUZ HASTALIĞI NASIL BULAŞIR?
Kuduz virüsü, enfeksiyona maruz kalmış hayvanın tükürüğü ile yakın temas, ısırığı, çiziği ve tahrip olmuş cilt/mukoza zarını yalaması yoluyla hayvanlardan başka hayvanlara veya insanlara bulaşır. Köpekler, virüsün en yaygın kaynağıdır ve tüm insan kuduz ölümlerinin % 95’inden fazlasından sorumludur.

Yaban hayat popülasyonu da kuduz virüsünün bulaşması için bir kaynak olarak hizmet eder. Hastalığın bulaşmasında en çok etkisi olan yaban hayvanları Doğu Avrupa’da rakun köpekleri ve tilkiler; Kuzey Amerika’da kokarcalar ve yarasalar; Afrika ve Asya’da çakallar ve firavun fareleri; Latin Amerika’da yarasalar; Porto Riko ve diğer Karayip Adaları’nda firavun fareleri; Güney Kore’de ise rakun köpekleridir.

Kuduz evcil hayvanlara, hastalığı taşıyan hayvanlarla doğrudan temas yoluyla bulaşabilir. Hastalık insanlara ise kuduzlu bir hayvan ile temas veya kontamine olmuş evcil hayvanlarından bulaşabilir.

Evcil hayvanlardan veya yaban hayattan enfeksiyon alma riskini düşürmek ve bu ölümcül hastalıktan korunmak için alınabilecek en iyi önlem hayvanların aşılanmasıdır.

4-KUDUZ HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalığın belirtileri ortaya çıktıktan sonra, hastalık neredeyse hem hayvanlar hem de insanlar için öldürücüdür. Kuduz tanısını klinik gözlemlere dayanarak yapmak zordur ve tanı çoğunlukla güvenilmezdir.

Hayvanlarda en güvenilir kuduz işaretleri şiddetli davranış değişiklikleri ve açıklanamayan ilerleyici felçtir. Hastalık hayvanlarda saldırgan davranış ve/veya letarji ve felç belirtileri gösterebilir.

İnsanlarda kuduzun ilk bulguları baş ağrısı, ateş, kaygı ve karıncalanma veya ısırık bölgesi yakınlarında değişen duyarlılıklar olabilir. İnsanların çoğunda aynı zamanda göz bebeklerinin genişlemesi, ses ve ışığa alışılmadık duyarlılık, değişen vücut sıcaklığı, nöbetler, halüsinasyonlar ve hidrofobi (suyla temasta hatta su gördükten sonra spazmlar) görülür.

Hem insanlarda hem de hayvanlarda kuduz felçten komaya, daha sonra ölüme neden olur.

5-KUDUZ HASTALIĞI TANISI NASIL KONULUR?
Tanı konulmasının yolları:
- Kuduz olduğundan şüphelenilen bir hayvan tarafından ısırılması veya temas edilmesi durumunda
- Kuduz bulgularının çok erken tespit edilmesi durumunda

Fakat insanlarda ve hayvanlarda doğrulayıcı teşhis ancak ölüm sonrası yapılabilir.

6-KENDİNİZ VEYA EVCİL HAYVANINIZIN KUDUZ HASTALIĞINA MARUZ KALDIĞINDAN ŞÜPHELENİYORSANIZ NE YAPMALISINIZ?
Evcil hayvanınız veya bir kişinin, enfekte olmuş bir hayvana temas ettiği şüphesi varsa, erken müdahale hastalığı önleyebilir.

İlk adım derhal yara tedavisi uygulamaktır: Yarayı bol su ve sabunla veya deterjan ile yaklaşık 15 dakika yıkayın. Ardından, % 70 alkol/etanol, tentür veya iyot gibi virüsidal tedavi uygulayın. Yaraya dikiş atmayı mümkün olduğunca geciktirin.

Hemen bir doktora danışılmalıdır ve doktor kuduzun insanlarda gelişmesini önlemek için maruziyet sonrası kullanılacak profilaksi veya önleyici tıbbi tedaviye karar verecektir.

Veteriner hekim, kuduz hayvanlar için uygun müdaheleyi uygulayacaktır.

7-KUDUZ HASTALIĞI ÖNLENEBİLİR Mİ?
Kuduz, doğru aşılama ve bilinçlendirme programları ile % önlenebilir. Kuduzla mücadele etmenin yolları:

- Köpek ve vahşi hayvanların toplu aşılanması yoluyla kaynaktaki enfeksiyonun azaltılması veya ortadan kaldırılması,
- İnsanlarla temasta olan evcil hayvanların ve yüksek riske maruz kalan çiftlik hayvanlarının aşılanması,
- İnsanlarda aşılama ve anti-rabies immunoglobulin uygulaması ile kuduzun önlenmesi ve tedavisi,

Evcil hayvan sahipleri ve veteriner hekimler, hayvanların aşılandığından emin olarak kuduza karşı küresel mücadelede kilit rol oynarlar.

8-KUDUZ HASTALIĞI BUGÜN NE KADAR CİDDİ BİR TEHDİTTİR?
Dünya Sağlık Örgütü yılda 59 bin kişinin kuduzdan öldüğünü (günde kişi) ve yaklaşık 29 milyon kişinin kuduz olduğundan şüphelenilen hayvanlara maruz bırakıldıktan sonra tedavi altına girdiğini tahmin ediyor.

En büyük kuduz tehdidi, köpeklerde koruyucu aşılamanın yeterli seviyede yapılmadığı ve bulaşma sonrası tedavinin yaygınca uygulanmadığı, dünyanın en fakir bölgeleri olan Afrika ve Asya’dadır. Kuduz özellikle yaygın olduğu bölgelerde ciddi derecede ihmal edilmiş ve rapor edilmeyen bir hastalıktır. Bunun nedeni bu bölgelerde sağlık hizmetlerinin yeterli olmaması ve birçok kurbanın evde ölmesidir.

Daha gelişmiş ülkelerde bile hayvanların bir yerden başka alanlara hareket etmesi kuduzu sürekli bir tehdit haline getirir.

Kuduzla Mücadele Küresel Birliği, kuduzun yılda 8,6 milyar USD’ye ulaşan muazzam bir küresel ekonomik yükü olduğunu tahmin ediyor. Bu yükün büyük çoğunluğu Afrika (% 36,4) ve Asya (% 59,6)’dan gelmektedir.

9-BOEHRINGER INGELHEIM’IN KUDUZ HASTALIĞINA KARŞI SAVAŞTA ROLÜ NEDİR?
Boehringer Ingelheim, kuduz hastalığına karşı kullanılmak üzere ürettiği bir dizi aşısıyla, evcil hayvanlar, çiftlik hayvanları ve vahşi hayatta kuduzu önleme ve mücadelede küresel bir lider konumundadır.

Boehringer Ingelheim, kuduz hastalığını kontrol etmeye ve ortadan kaldırmaya yardımcı olmak için kuvvetlerin birleştirilmesi gerektiğine inanıyor ve veteriner hekimler, evcil hayvan sahipleri, hükümetler, sivil toplum kuruluşları, sağlık sorumluları ve diğer ilgili kişilerle birlikte hastalığın yayılmasını önlemeye yardımcı olmak için dünya çapında çalışıyor.

Kuduzla mücadele konusunda güçlü bir istek ve etkili aşılar mevcut olsa bile, kuduzun önlenmesi ve kontrolü sürdürülebilir bir çaba gerektirir.

Son SARS-COV-2 salgını, sağlık çalışanlarını ve daha önce kuduzla mücadeleye ayrılmış ekonomik kaynakları harekete geçirerek bu çabaya meydan okuyor. Kuduz hastalığıyla mücadelede küresel bir lider olan BOEHRINGER INGELHEIM olarak, veteriner hekimler, evcil hayvan sahipleri, mesleki ve sağlık kuruluşları ile GÜÇLERİMİZİ BİRLEŞTİRİYORUZ.

Referanslar

¹monash.pw [Last accessed 28/08/]

²Hampson K, et al. (). PLoS Neglected Tropical Diseases;9(4):e monash.pw?id=/monash.pw [Last accessed 01/09/

³monash.pw [Last accessed 28/08/]

⁴ monash.pw [Last accessed 01/09/]

Kuduz virüsü nedir?

Kedi, köpek veya başka bir hayvan tarafından tırmalandığımızda veya ısırıldığımızda aklımıza direkt, “acaba kuduz olur muyum” sorusu gelmektedir. Rabies ya da Lyssa olarak da bilinen kuduz, hayvanlarda olan ve insanlara geçebilen bir çeşit virüs hastalığıdır. Bu virüs, başta merkezi sinir sistemini etkileyerek, beyne kadar ulaşarak, beyni iltihaplandırır. Başta köpekler olmak üzere, birçok evcil ve vahşi hayvanda görülebilmektedir. Kuduza vahşi yaşamda genellikle; kurt, tilki, domuz, çakal, ayı, sırtlan gibi hayvanlarda rastlanılmaktadır. Kuduz virüsü; çeşitli şekillerde kedi, köpek, eşek gibi evcil hayvanlara geçebilir. Yılan ve kertenkele türünde kuduz görülmezken, yarasalar ise sadece taşıyıcı olmaktadır. Normal şartlarda kuduz olan hayvanlar yaşamlarını yitirirken, yarasalarda böyle olmaz. Kuduz virüsünü taşıyan bir hayvan; başka bir hayvanı veya bir insanı yaraladığında veya ısırdığında o canlıyı da enfekte etmiş olur. Virüs, bazı durumlarda salya ile de bulaşmaktadır. Kuduz virüsü, hızlı yayılan bir virüstür. Erken evrede müdahale edilmezse, kişi yaşamını yitirebilir.

Bir hayvanın kuduz olup olmadığını nasıl anlarız?

Kuduz olan hayvanların ilk evrede, davranışları değişir. Sakin bir hayvansa hırçınlaşabilir ya da tam tersi olarak daha çok kabuğuna çekilebilir. Hayvanlarda bu dönemde, su içme isteği artar ve sık sık idrar yaparlar. Evcil hayvanlar, evden kaçmaya çalışabilirler. Evde sahiplerinin sözlerini dinlememeye başlar hatta sahiplerine saldırabilirler. Bu dönemde, denge kaybı görülür yürürken ani düşmeler gözlemlenebilir. Işığa karşı bir hassasiyet oluşur bu nedenle de hayvanlar, kuytu köşelerde saklanırlar. Ağızda salya oluşumu artar ve ne yazık ki 1 hafta içerisinde hayvan hayatını kaybeder.

Kuduzun insanlarda belirtileri nelerdir?

Kuduz virüsü, insana geçiş yaptığında, sinir hücreleri yoluyla hızla beyine doğru ilerler. Beyinde çoğalmaya başlayan kuduz virüsü, beyin ve omuriliğin iltihaplanmasına sebep olur. Kuduz, insanlarda daha uzun sürede seyreder. Yara yerinin beyne ve sinirlere yakınlığı, yara büyüklüğü gibi faktörlere bağlı olarak süre güne kadar kısalabilirlerken, bir yılın sonunda kendisini gösterdiği de olabilmektedir. Ortalama görülme süresi ise 20 ila 60 gün olarak bilinir. Belirtileri ilk etapta gribe benzerken ilerleyen zamanlarda; kaygı, uykusuzluk, halüsinasyonlar, anormal davranışlar, göz bebeklerinde büyüme su ve ışık korkusu gibi belirtilerle devam eder.

Şüpheli durumlarda ne yapılmalı?

Şüpheli bir hayvan tarafından ısırıldığınızda, tırmalandığınızda veya temasa geçtiğinizde ilk yapmanız gereken o bölgeyi bol su ve sabunla yıkamaktır. Bunu yapmak oldukça önemlidir. 2. Olarak yapılması gereken işlem; alkol veya bir antiseptik ile basit bir pansuman yapılmalı. Sonrasında kişinin, hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekmektedir. Eğer size saldıran hayvanı, gözlemleme veya yakalama şansınız varsa onu gözetim altında tutun. Yaklaşık 1 hafta günün sonunda hayvanda bir sıkıntı gözükmezse kuduz riski ortadan kalkmış demektir. Sağlık kuruluşuna ulaştığınız zaman hekimin talimatlarına ve tedavi şeklinde uyum sağlayın.

Kuduzun tedavisi nedir?

Kuduz riskinin olduğu durumlarda, en etkili tedavi yöntemi aşıdır. İnsan sağlığına herhangi bir yan etkisi bulunmayan ve oldukça güçlü olan kuduz aşısı, birkaç doz şeklinde vurulmaktadır. Bu noktada hekimin talimatlarına uyarak, aşı dozlarını kaçırmamak oldukça önemlidir.

Benzer Yazılar

Ebola Virüsü ve Tedavisi

Ebola virüsü hastalığı ölümle sonuçlanan bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığı olarak tanımlanır. Şüpheli bir durumda kanda virüs ya da virüse karşı antikorların bulunmasıyla tanı konulabilir. Ebola virüs hastalığının insan ya da hayvanlar için herhangi bir aşısı yoktur.

Devamı

Görüntülü Muayeneyi Neden Önemsiyoruz?

Covid salgını nedeniyle kalabalık ortamlardan kaçındığımız ve kişisel hijyen kurallarına maksimum seviyede özen gösterdiğimiz bu hassas süreçte, sağlık hizmetlerimizden uzak kalmamanız için “görüntülü muayene” uygulamamızı hayata geçirdik.

Devamı

Kusma Neden Olur?

Kusmanın kaynağı aslında mide değil, beynin gönderdiği sinyallerdir. Kusmanın; vücudun yabancı maddelerden kurtulmak istemesi sonucunda yaptığı savunma mekanizması olduğunu söyleyebiliriz.

Devamı

Kuduz Virüsü Nedir?

Kedi, köpek veya başka bir hayvan tarafından tırmalandığımızda veya ısırıldığımızda aklımıza direkt, “acaba kuduz olur muyum” sorusu gelmektedir. Rabies ya da Lyssa olarak da bilinen kuduz, hayvanlarda olan ve insanlara geçebilen bir çeşit virüs hastalığıdır.

Devamı

İnsanlık tarihindeki en eski ve ölümcül hastalık olan kuduzun, bilinçli olunduğu takdirde ölümcül riskleri ortadan kaldırılabilir. Kuduz bir hayvan tarafından ısırılması durumunda ilk yapılması gereken nedir, kuduzun belirtileri nelerdir, kuduza karşı nasıl önlem alınır? Adıyaman Halk Sağlığı Müdürü Mustafa Kutlu, 28 Eylül Kuduz Günü nedeniyle hayati bilgiler verdi.

“Kuduz hastalığına karşı önlem konusunda en etkili yöntem bilinçli olmaktır” diyen Adıyaman Halk Sağlığı Müdürü Mustafa Kutlu, kuduz hastalığının seyrini ve en önemli belirtilerini sıraladı.

KUDUZ NASIL BULAŞIR?

Mustafa Kutlu açıklamasında, “Dünya Kuduz Günü etkinlikleri çerçevesinde kuduzun önlenebilir bir hastalık olduğu, buna rağmen dünyada her yıl yaklaşık 55 bin kişinin bu hastalık nedeniyle öldüğü ve bunların yarısının 15 yaş altı çocuklar olduğu mesajlarının herkese duyurulması amaçlanmıştır. Kuduz, hayvanlardan insanlara bulaşan viral bir hastalık olup çakal, kurt ve tilki gibi doğadaki vahşi memeliler ve eğer aşılanmamışlarsa köpek, kedi, inek, eşek gibi evcil memeli hayvanlar arasında varlığını sürdürür. Kuduzun başlıca bulaşma yolu enfekte hayvanların ısırmasıdır. Ayrıca, bütünlüğü bozulmuş deri veya mukozalardan da enfekte olmuş hayvanın salyası ile bulaşabilir. Hastalık belirtileri virüsün vücuda girmesinden itibaren yaklaşık hafta sonra ortaya çıkar.

HASTA SUDAN KORKAR MI?

Hastalık insanlarda ilk önce halsizlik, ateş, iştahsızlık, bulantı, baş ve boğaz ağrısı gibi hastalığa özel olmayan belirtiler başlar. Isırık yeri ve çevresinde ağrı ve kaşıntı görülebilir. Yutak felci sebebiyle kuduzun karakteristik belirtisi olan sudan korkma görülür. Daha sonra hasta komaya girer ve ölüm meydana gelir” dedi.

İLK ANDA NE YAPILMALI?

Mustafa Kutlu, “Kuduz hastalığına ilişkin belirtiler görülmeye başladığında, kuduz hem insanlar hem de hayvanlar için ölümcüldür. Erişkinlere göre hayvanlarla daha fazla yakın temasta bulunmaları ve ısırılma, tırmalanma gibi durumlarda ailelerine haber vermemeleri sebebiyle çocuklarda kuduz riski daha fazladır. Kuduzun önlenebilir bir hastalık olması ise sevindiricidir. Hastalığın önlenmesinde hayvanların rutin olarak aşılanması çok önemlidir. Bu nedenle hayvanlarımızı aşılatarak kendimizi, evcil hayvanlarımızı ve içinde yaşadığımız toplumu korumalıyız. Bir ısırılma durumunda, ısırık yarasını vakit kaybetmeden bol su ve sabunla en az 15 dakika yıkayınız ve derhal bir sağlık kuruluşuna başvurunuz. Hekiminiz gerekli görür ve aşı programına alırsa aşılarınızı aksatmadan uygulatınız. Eğer evcil hayvanınız ısırılırsa hemen bir veteriner hekime danışınız.

Ayrıca, kuduz hastalığının belirtileri ortaya çıktıktan sonra tedavisi mümkün olmadığından ve ölümle sonuçlandığından kuduz şüpheli temas durumunda özellikle yara tedavisi ile kuduz aşısı ve kuduz antiserumu uygulamalarının hayat kurtarıcı olduğu unutulmamalıdır” diye konuştu.

AdıyamanAğrıDünyaHaberKediköpekÖlümSağlıksudanVeteriner