Serhat ALGL
Türkiye’de fiilen ’te balayan ama özellikle ’te devreye giren yüzde 25’lik devlet katksyla ivme kazanan bireysel emeklilik sisteminden (BES), emeklilik hakk kazananlar da artyor. BES’ten emekli olmak için 10 yl sistemde kalmak ve 56 yan doldurmak gerekiyor. Bu kapsamda bakldnda EGM verilerine göre 17 ubat itibariyle BES’ten emekli olanlarn says yaklak 47 bin kiiye ulat. Ancak bu say, gönüllü BES’te 6,7 milyondan fazla kii olduu düünüldüünde gerçekte daha yüksek. Birçok kii sistemden çkmadan ödemeyi sürdürüyor. Bu yolu tercih edenlerin oran yüzde arasnda.
Sistemde yl kalmal
Bu noktada Garanti Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer’in u vurgusu dikkat çekici: “Gerçek emeklilikten’ bahsetmek için bir katlmcnn yl sistemde kalm olmas gerektiini düünüyorum.” Göçer, öyle devam etti: “Çünkü BES fonlar kartopu etkisiyle büyüyor ve onu büyüten en büyük faktör zaman. Örnein; ayda lira katk pay ödeyerek sisteme giren bir katlmcnn 56 yanda emeklilik hakk kazandnda tahmini birikimi bugünün parasyla devlet katks dahil 92 bin lira. Eer emeklilik hakkn kullanmayp 10 yl daha sistemde kalrsa birikimi bin liraya ular. Hele devlet katksnn yüzde ’ünün hak edildii bu dönemde ödenen tüm katk paylar için yüzde 25 devlet katksnn tamamn hemen aldn eklediimizde daha da çarpc hale geliyor.”
Emeklilik hakkn kullananlar ise bugün için daha çok “toplu para” alarak BES’ten çkmay tercih ediyor. Bu yönetimi tercih edenlerin oran da yüzde arasnda deiiyor. Emeklilik hakkn kazanan dier kiiler ise “planl geri ödeme” ve “gelir sigortas” seçeneklerini tercih ediyor.
Gelir sigortas beklemede
Planl geri ödemede biriken parann katlmc tarafndan belli periyodlarla (aylk, 6 aylk gibi) alnmasn içeriyor. Gelir sigortas ise “sigortal veya bildirdii lehdar”na genelde ömür boyu ve aylk olarak maa gibi ödemeleri düzenleyen sözlemeyi ifade ediyor. Sigorta irketleri ayn zamanda bu tür maalara, üzerinde anlalacak periyod (örnein yllk) ve kriterle (TÜFE gibi) zam yapmay da taahhüt ediyor. Zaman içinde BES’in ana unsurlarndan birinin bu olmas öngörülüyor. Ancak sektör bu iin henüz banda. Çünkü BES irketlerinin gelir sigortasna uygun ürünler gelitirmesi ve sata sunmas gerekiyor. Bu konuda gereken mevzuatn Hazine’ce oluturulduu, ancak BES irketlerinin henüz gelir sigortas ürünü çkarmadn belirten Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Uur Erkan, u bilgileri verdi:
Yüzde 5 ek devlet katks
“Bu tür ürünler için çalmalar sürüyor. Örnein mortalite tablolar inceleniyor. Risklerle ilgili hesaplamalar devam ediyor. Hazrlanacak ürünlerle ilgili daha sonra Hazine ile de görümeler yaplacak. Önümüzdeki dönemde bu tür ürünler çkacak. Ayrca bildiiniz gibi sektörün bu aralar temel öncelii ‘otomatik katlm.’ Sektör enerjisini daha çok bu alana harcyor. Sistemin doru ilemesi için youn bir çaba var.” Ayrca otomatik katlm kapsamnda, emeklilik hakk sonras birikimini en az 10 yllk gelir sigortas sözlemesiyle almay tercih eden çalanlara birikimin yüzde 5’i karl ek devlet katks verileceini hatrlatan Erkan, bunun da gelir sigortasn daha cazip hale getireceini düünüyor.
YÜZDE 50’SNN BRKM 50 BN LRANIN ALTINDA
Allianz Yaam ve Emeklilik Genel Müdürü Taylan Türkölmez, emeklilik hakkn elde eden katlmclarn yaklak yüzde 50’sinin ortalama birikiminin 50 bin lira olduunu hatrlatarak u noktaya dikkat çekti: “Bu birikim tutarnn taksitlendirilmesi sonucu elde edilecek gelirin tutar olarak düük kalmas nedeni ile çounluk birikimlerini toplu olarak almay tercih etmektedir.” Türkölmez, bu nedenle makul seviyede bir gelir elde edebilmek için 20 ila 30 yl arasnda bir birikim ve yatrm süresi gerektiini vurgulad. Bu tür bir birikime ulaldnda; gelir planlarna ve gelir sigortasna olan talep de artacak.
PRM ÜRETMDEN ACENTELER YÜKSELTE!
Sigorta sektöründe geçen yl üretilen toplam 40,5 milyar liralk prim üretiminin yüzde 61,1’i acenteler eliyle saland. Bu oran ’te yüzde 59’du.
TSB verilerine göre acentelerin hayat d brantaki pay yüzde 66,1’den yüzde 68,9’a çkarken, hayat brannda yüzde 7,5’ten yüzde 5,5’e indi.
Prim üretiminde ikinci srada bankalar var. Bankalarn pay genelde yüzde 22,3’ten yüzde 21,8, hayat dnda yüzde 14,3’ten yüzde 13,2’ye düerken, hayat brannda yüzde 79,9’dan yüzde 82,9'a yükseldi.
ylnda ayrca genel prim üretiminde brokerlerin pay yüzde 10,7, irket merkezlerinin pay yüzde 5,3 oldu. Bu oranla ’te srasyla yüzde 11,2 ve yüzde 6,2 idi.
Emekliliğinizde oluşacak tahmini toplam tutar
TL
TL
Bu hesaplama sonucu tahminidir.
Emeklilik döneminde ulaşacağınız birikim tutarı; fon tercihlerinize, yatırım getirilerine ve süreç içinde oluşacak enflasyon oranlarına göre değişkenlik gösterir.
Ödeyeceğiniz katkı payı toplamı
TL
Ödeyeceğiniz katkı paylarının getirisi
TL
Devlet katkısı toplamı
TL
Devlet katkısı toplamının getirisi
TL
Muhtemel brüt reel getiri oranı yıllık %4 varsayılmıştır.
Ödeyeceğiniz katkı payı toplamı
TL
Ödeyeceğiniz katkı paylarının getirisi
TL
Devlet katkısı toplamı
TL
Devlet katkısı toplamının getirisi
TL
Muhtemel brüt reel getiri oranı yıllık %2 varsayılmıştır.
Bireysel Emeklilik Sisteminde Kullanılacak Muhtemel Birikim Ve Geri Ödeme Tablolarına İlişkin Genelge (/10) uyarınca; emeklilik döneminde ulaşacağınız birikim tutarı, fon tercihleriniz ve yatırım gelirlerine göre değişkenlik gösterebilir. Burada yapılan hesaplamalar sonucu ulaşılan tutar tahmini bir tutar olup, şirketimiz bu tutarın gerçekleşeceği konusunda garanti vermemektedir. 1. (Temel) ve 2. (Alternatif) senaryo kapsamında sunulan reel getiri oranları, plan kapsamında alınabilecek fonların fon işletim gideri kesintisinin son takvim yılı sonundaki (son iş günü) ağırlıklı ortalaması düşülerek ulaşılan net oranları göstermektedir. Uygulamada gerçekleşecek kesinti oranı, tercih edeceğiniz fonların fon işletim gideri kesintilerine bağlı olarak değişmektedir. Bunun yanı sıra, yatırım aşamasında vergilendirme yapılmadığı için fon işletim gideri kesintisi sonrası getiri oranı aynı zamanda vergi sonrası net getiri oranını ifade etmektedir. Bununla birlikte, sistemden ayrılma sırasında toplam birikim değeri üzerinden vergi kesintisi yapılmaktadır. Bu hesaplama sonucunda, katkı payı tutarınızın emeklilik dönemine kadar sabit kalacağı ve hesaplamaların enflasyonun etkisinden arındırılması için enflasyonun sıfır olacağı varsayılmaktadır.
Bu birikim tutarı ile maaşım ne kadar olur?
Tahmini bireysel emeklilik birikiminizi Emeklilik Gelir Planları’ndan birine aktararak alabileceğiniz düzenli maaşınızı veya maaş alma sürenizi hesaplayın.
Bireysel Emekliliğe hak kazanabilmeniz için bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden itibaren en az 10 yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamlama şartı aranmaktadır. Bu aşamada birikimlerinizin tamamının bir seferde toplu para şeklinde veya emeklilik maaşı olarak almayı talep edebilirsiniz.
Emeklilik hakkı kazandığınız tarihte emeklilik hakkınızı hemen kullanmak zorunda değilsiniz. Birikimlerinizi emeklilik yatırım fonlarında değerlendirerek emeklilik hakkınızı ileri bir tarihte de kullanabilirsiniz. Bu durumda Bireysel Emeklilik Sistemi’nde kalarak istediğiniz zaman ödeme yapmaya devam edebilir, böylelikle devlet katkısından yararlanmaya devam ederek birikimlerinizi daha da artırabilirsiniz. Eğer birikimlerinizi alarak bu hakkınızı kullanmak istiyorsanız emeklilik gelirinizi planlamanız gerekmektedir. Emekliliğe hak kazanmanız durumunda tarafınıza yapılacak geri ödemeden elde edilen yatırım getirisine isabet eden tutar üzerinden %5'i oranında gelir vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Sistemde birden fazla emeklilik sözleşmenizin bulunması halinde:
Sözleşmelerinizden herhangi birinden emeklilik hakkını elde ettiğiniz tarih itibarıyla;
a) Emeklilik hakkını kazandığınız sözleşmenin bulunduğu şirkete, ilgili sözleşme için emeklilik talebinde bulunabilirsiniz.
b) Yürürlükteki sözleşmelerinizin bulunduğu şirketlerden birine talepte bulunarak ve emeklilik hakkını kazandığınız sözleşmeniz ile birlikte seçmiş olduğunuz diğer sözleşmelerinize ilişkin hesaplarınızı talepte bulunduğunuz şirketteki sözleşmenize ilişkin hesap ile birleştirmek suretiyle emeklilik hakkınızı kullanabilirsiniz.
Allianz, Bireysel Emeklilik Sistemi’nde emekliliğe hak kazanan katılımcılar için aşağıdaki seçenekleri sunmaktadır.
Toplu Ödeme Alma
Emekliliğe hak kazandığınızda birikimlerinizin tamamını alarak Sistem’den ayrılabilirsiniz.
Birikimlerinizin bir kısmını toplu olarak almanız durumunda geri kalan birikimlerinizle Emeklilik Gelir Planı’na veya Yıllık Gelir Sigortası’na dahil olabilirsiniz.
Emeklilik Gelir Planına Dahil Olma
Katılımcının yaşı, birikim tutarı, varsa diğer gelir ve giderleri ile ödeme dönemi, ödeme tutarı ve ödeme süresi konularındaki tercihleri dikkate alınarak Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki birikimlerin kısım kısım ödenmesidir.
Programlı geri ödeme seçenekleri hakkında detaylı bilgi almak ve örnek ürünler üzerinde inceleme yapmak için monash.pw adresli internet sitesini ziyaret edebilirsiniz. Söz konusu sitenin içeriği, Bireysel Emeklilik Sistemi’nde programlı geri ödeme seçenekleri hakkında tarafsız bilgi sunmak amacıyla Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından hazırlanmıştır.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nin sağladığı esneklik emeklilik gelir planlarında da devam eder;
Geri ödeme programınızı oluştururken nelere dikkat etmelisiniz?
Emeklilik döneminizdeki nakit ihtiyaçlarınız için kullanmaya başlayacağınız birikimleri geri almayı planlarken cevabını vermeniz gereken en temel soru, bu birikim ile kaç yıl gelir alabileceğiniz olmalıdır. Öncelikle emeklilik döneminizdeki temel ihtiyaçlarınız ile diğer harcamalarınız için size gerekli olacak tutarı hesaplamalısınız. Sosyal Güvenlik Sistemi’nden alacağınız düzenli bir emeklilik maaşınız ya da başka bir geliriniz varsa, bu gelirin yeterliliğini değerlendirmelisiniz.
Emeklilik Gelir Planı'nda Vergi Uygulamaları
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde emeklilik hakkı elde eden katılımcılara ödenen tutarın, sistemde elde edilen yatırım getirisine isabet eden kısmı üzerinden %5 gelir vergisi stopajı uygulanır.
Emeklilik Gelir Planı’na geçiş yaptığınızda emeklilik hesabınızdaki birikimler hiçbir kesintiye uğramadan yeni planınıza aktarılır.
Ayrıca Emeklilik Gelir Planı’nda birikimlerinizin değerlendirildiği emeklilik yatırım fonlarının her türlü getirisi gelir vergisinden muaftır. Birikimleriniz vergi ödemeden büyümeye devam eder.
Emeklilik Gelir Planı
Birikim miktarı mevcut yıldaki Asgari Brüt Ücretin 12 katı olan katılımcılar emeklilik gelir planına dahil olabilmektedir. Bireysel Emekliliğe hak kazandıktan sonra emeklilik hesabınızdaki birikimlerinizi belirleyeceğiniz geri ödeme programı çerçevesinde dilediğiniz süre boyunca düzenli emeklilik geliri olarak alacağınız Emeklilik Gelir Planı’ndan birikimleriniz seçtiğiniz fonlarda değerlenmeye devam eder.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde birikim yaptığınız dönemde olduğu gibi, Akıllı Adım Emeklilik Gelir Planı ile gelir alırken de birikimleriniz kendinizin belirleyeceği emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir.
Emeklilik hakkı kazanan katılımcı, Emeklilik Gelir Planı’na aktaracağı birikim tutarını ve kaç yıl süre ile emeklilik geliri almak istediğini belirler. Toplam birikim, belirlenen ödeme yılına bölünerek katılımcının ilk yıl elde edeceği geri ödeme tutarı hesaplanır. İlk yıl elde edilecek gelir katılımcının tercih ettiği ödeme dönemlerine göre (aylık, 3 aylık, 6 aylık, yıllık) katılımcıya ödenir.
Birinci yılın sonunda kalan ve yıl boyunca emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilen fon varlığı, kalan geri ödeme yılına bölünerek ikinci yıl elde edilecek ödeme tutarı hesaplanır, yine katılımcının tercih ettiği ödeme dönemlerine göre katılımcıya ödenir.
Anlaşmalı Sağlık Kurumlarında İndirim
Bu hizmetten yararlanacak bireysel emeklilik katılımcılarımız Allianz'ın anlaşmalı olduğu sağlık kurumlarında sadece bireysel emeklilik kartlarını göstererek indirimli fiyatlardan faydalanabilirler.
Medikal Asistans Hizmetleri
Bu hizmetten yararlanacak bireysel emeklilik katılımcılarımızın sözleşmelerinin yürürlükte ve ilk katkı payının ödenmiş olması yeterli olacaktır. Katılımcılarımız 7/24 bu hizmetler konusunda yardım alabileceklerdir.
Sözleşme sahiplerine sağlanacak Medikal Asistans Hizmetleri şunlardır;
Birden fazla sözleşmeniz bulunuyorsa, hak kazanacağınız devlet katkısı, toplam katkı payınızın sözleşmeleriniz arasındaki dağılımına göre paylaştırılır. Örneğin; A sözleşmesine yılda TL ve B sözleşmesine yılda TL ödüyorsanız, toplam devlet katkısının %75'i A sözleşmesine, %25’i B sözleşmesine aktarılır.
İşverenler, çalışanları için ödedikleri katkı paylarını, bu tutar ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmıyorsa, vergiden düşebilirler.
Bireysel emeklilik hesabınıza ödeme yaptığınızda, bu ödemeyle ilgili bilgi Emeklilik Gözetim Merkezi’ne (EGM) bildiriliyor ve EGM bu bilgiyi ilgili kamu kuruluşuna iletiyor. İlgili kamu kuruluşu ise devlet katkısını alt hesabınıza yatırıyor. Böylelikle devlet katkıları da yatırıma yönlendiriliyor ve bu tutarlar üzerinden de ekstra gelir elde etmiş oluyorsunuz.
Eşiniz veya çocuğunuz adına yatırdığınız katkı payları üzerinden de %30 oranında devlet katkısı kazanırsınız. Bu tutar, katılımcı bazında belirlenmiş yıllık brüt asgari ücret tutarındaki sınır dahilinde ödenir.