Bitki Hücresi Organelleri Ve Görevleri

Hücreler bitkinin canlılığını sağlar ve içinde bulunan organellerle birlikte hayatın temel taşını oluşturur. En küçük yapı taşı olan hücreler, bir araya gelip canlı varlığı oluşturmaktadır. Bitki hücresi, insan hücreleri ve hayvan hücrelerine göre farklılık göstermektedir. Fotosentez yaparak gelişip büyüyen bitki hücresi, birçok organelden oluşmaktadır.

BİTKİ HÜCRESİNİN ÖZELLİKLERİ

Bitkiler, ökaryotik hücre yapısından oluşmaktadır fakat diğer organizma hücrelerinden farklılık göstermektedir. Kloroplastları ve hücre duvarları olan bitki hücrelerinin kofulları hayvan hücrelerine kıyasla daha büyüktür. İşte, bitki hücresinin özellikleri…

• Bitki hücreleri kollenkima, sklerenkima ve parankima olmak üzere 3 gruba ayrılmaktadır.
• Kolllenkima bitkiye gerilebilir destek sağlarken parankima ise bitkinin büyümesinde önemli rol oynamaktadı.
• Canlı yapıda olmayan Kollenkima ise bitkiye mekanik destek sağlamkatadır.
• Hücre zarının hücre duvarına yaptığı basıncı düzenleyen tonoplastla çevrili koful, sitozol yardımı ile bitkinin öz suyundaki moleküllerin hareketlerini kontrol eder.
• Protoplastlar, hücre duvarını hücre zarının dış kısmına yerleştirir.
• Mantarların hücre duvarları kitinden oluşurken, bakterilerin hücre duvarları peptidoglikanlardan oluşmaktadır, bu açıdan farklılık gösterirler.
• Bitki hücresinin özelliklerinden bir diğeri ise, hücrelerin enerji kaynaklarını depolamasıdır.
• Hücre duvarı; Protein, selüloz ve ligninden oluşmaktadır.
• Hücre duvarında bulunan gözeneklerin birbirine bağlanmasını sağlayan Plasmodesmata, mantarların hif ağından farklı olarak bitki hücresinin diğer bitişik hücrelerle haberleşmesini sağlamaktadır.
• Hücre içi organellere Plastit adı verilir. Besin depolama amacıyla kullanılan plastitler, biyokimyasal tepkimeleri de içlerinde gerçekleştirmektedir.
• Bitkiye yeşil rengini veren klorfofiller, fotosentez yapan kloroplastlarda bulunmaktadır.
• Flagellası adıyla bilinen çiçekli ve iğne yapraklı bitkileri kapsayan kamçımsı, hayvan hücrelerindeki sentriolde bulunmamaktadır.

BİTKİ HÜCRESİNDE BULUNAN ORGANELLER

Bitkiler birçok organelin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. Ribozom, Endoplazmik Retikulum, Mitokondri, Lizozom, Kloroplast, Koful, Golgi cismi ve Hücre Zarı bitki hücresinde bulunan organellerdir.

Ribozom, hücrenin protein sentezini gerçekleştirmektedir. Zarsız bir yapıya sahip olan Ribozom bütün canlı hücrelerde bulunmaktadır.

Endoplazmik Retikulum, çekirdekten hücre zarına madde iletimini sağlamaktadır. Üzerinde ribozom organeli bulunup bulunmamasına bağlı olarak granüllü ve granülsüz olarak isim almaktadır.

Mitokondri, hücreye enerji sağlamaktadır. Çift zarlı bir organel olan Mitokondri, oksijenli solunum gerçekleştirmektedir. Mitokondri organelinin RNA'sı ve DNA'sı kendine hastır.

Lizozom, hücrenin sindirimden sorumlu organelidir. Bünyesinde sindirim enzimlerini barındıran Lizozom'un yeterince çalışmaması, yaşlılıkta meydana gelen cilt lekerine sebep olmaktadır.

Kloroplast, fotosentez yaparak besin üretmektedir. Çift zardan oluşan Kloroplast bitkiye yeşil rengini veren maddedir. Kloroplast'ın kendine özgü DNA'sı ve RNA'sı bulunmaktadır.

Koful, üç fraklı kategoriye ayrılmaktadır; Besin Kofulu besin depolama yaparken, Boşaltım Kofulu boşaltımdan görevlidir. Sindirim Kofulu ise sindirimden görevli kofuldur.

Golgi Cismi, tükürük ve göz yaşı gibi hücre salgısının salgılanmasından sorumludur. Golgi cismi, Endoplazmik retikulum vasıtasıyla meydana gelmektedir.

Hücre Zarı, bir seçici geçirgendir ve hücreyi dış taraftan sarar.

Sitoplazma: Çekirdek zarı ile Hücre zarı arasında bulunan akıcı sıvıya verilen addır.

BİTKİ HÜCRESİ VE HAYVAN HÜCRESİ ARASINDAKİ FARKLAR

• Hücre çeperinin bulunup bulunmaması gelmektedir. Hayvan hücresinde bulunan hücre çeperi, bitki hücresinde bulunmamaktadır.
• Hayvan hücrelerinde bulunmayan Plastit bitki hücresinde vardır.
• Bitki hücresinde, hayvan hücresinin aksine lizozom bulunmamaktadır.
• Sentrozom; sinir hücresi ve sentrozomrin hariç bütün hayvan hücrelerinin çekirdeğe yakın kısmında bulunur. Mantar hücrelerde bulunmayan sentrozom, bitki hücrelerinde bulunmaktadır.
• Bitki hücresi ve hayvan hücresi arasındaki farkların bir diğeri ise hücrenin bölünme şeklidir. Hayvan hücresinde boğumlanarak bölünen sitoplazma bitki hücresinde, hücre bölünmesi orta lamel vasıtasıyla oluşmaktadır.
• Hayvan hücrelerinin, hücre bölünmesinde kullanılan sentrozomlar bitki hücresinde bulunmamaktadır.
• Hayvan hücresi fazla besinleri glikojen olarak depolarken bitki hücresi, nişasta şeklinde depo yapar.

BİTKİ HÜCRESİNDE MİTOZ BÖLÜNME NASIL GERÇEKLEŞİR?

Bitki hücresinde mitoz bölünme, boğumlanma yapılmadan görülür. Hücre ortasında bulunan ara lamel (ara plak) oluşumu başlar, orta lamel çeperine kadar kalınlaşır ve büyür. Sitoplazma içerisinde bulunan yapılar eşit şekilde iki kısma ayrılır.