Kreatinin, vücuttaki kasların günlük hareketiyle oluşan doğal bir atık üründür. Böbrekler tarafından filtrelenir ve idrarla atılır. Kreatinin seviyeleri, kişinin sahip olduğu kas miktarının ve böbrek fonksiyonlarının göstergesidir. Kandaki veya idrardaki yüksek seviyeler böbreklerin doğru çalışmadığını gösterir. Düşük kreatinin seviyeleri, yaşlandıkça kas erimesininbir işaretidir veya hamilelik, yetersiz beslenme gibi geçici bir durumdan kaynaklanır. Beslenme şekli ve fiziksel aktivite, kreatinin seviyelerinin düzenlenmesinde rol oynar.
Kreatinin, kaslar tarafından üretilen kreatin adı verilen bileşiğin parçalanması ile oluşan atık bir üründür. Serum (kan) kreatinin olarak da bilinir; kandaki seviyesi yaşa, cinsiyete ve kas kütlesine bağlı olarak değişir. Böbreklerin filtreleyip vücuttan attığı maddelerden biridir. Bu işlem kreatininin normal seviyesinin korunmasına yardımcı olur.
Böbrekler düzgün çalışmadığında kanda birikerek seviyesi yükselir. Kreatinin testi sağlık durumu ile ilgili önemli bilgiler verir.
Kas erimesi (sarkopeni) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Atık bir ürün olmasına rağmen, vücuttaki bakteri üremesini durdurarak hastalıklarla mücadelede rol oynayabilmektedir.
Kanda kreatininin seviyesinin yükselmesi, vücutta çok fazla kreatin üretildiği anlamına gelir. Kreatinin seviyesinin yükselmesine neden olabilecek pek çok durum vardır:
Böbrek taşı neden olur? Nasıl düşer? Belirtileri ve tedavisi
Ayrıca:
Protein nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları
Yüksek kreatinin seviyeleri kreatininin filtrelenmediğini, vücuttan düzgün şekilde atılmadığını ve böbreklerde bir sorun olduğunu gösterir. Bebeklerdeki yüksek düzeyler bakteriyemi ile ilişkiliyken, yetişkin erkeklerde prostat kanseririskinin göstergesi olabilir.(2)
Kreatin nedir? Nasıl kullanılır? Faydaları ve zararları nelerdir?
Seviyeyi düşürmenin en iyi yolu altta yatan nedeni tedavi etmektir. Ayrıca birçok diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri de yardımcı olabilir. Kırmızı eti azaltmak ya da zorlayıcı egzersizlerden kaçınmak tedaviyi destekleyebilir.
Akut veya kronik böbrek hasarından kaynaklanıyorsa sorun çözülene kadar seviye düşmez. Dehidrasyon, yüksek proteinli beslenme, takviye kullanımı nedeniyle geçici yükselmişse, koşulların tersine çevrilmesi seviyeyi düşürür.
Böbrek yetmezliği nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Kreatininin seviyesi normalden yüksekse, sonuçlar başka bir kan veya idrar testiyle onaylanır. Böbrek hasarından endişeleniliyorsa hasara neden olabilecek koşullar kontrol edilir. Diyet ve yaşam tarzında değişiklik seviyelerin düşmesini sağlar, ancak altta yatan nedenin tedavisi, seviyelerin uzun vadede dengeli kalmasının tek yoludur.
Birçok atlet ve vücut geliştirmeci kaslarına daha fazla dayanıklılık sağlamak için kreatin takviyeleri alır. Kaslar enerji için kreatin kullanır, ancak kullanılmazsa kreatinine dönüşür. Sporcularda yoğun egzersiz nedeniyle kas hasarına bağlı olarak kreatinin yükselebilir; beklenen ve anormal olmayan bir durumdur. (3,4)
Kreatinin kanda ve idrarda test edilebilir. Kan dolaşımındaki miktarını ölçmek serum kreatinin, idrardakine bakmak kreatinin klirensi olarak adlandırılır. (5)
Kreatininin kan dolaşımındaki miktarını ölçmek için yapılan bir kan testidir. Kreatininin ölçülmesi, genel böbrek fonksiyonunun bir göstergesi olan glomerüler filtrasyon hızını (GFR) tanımlamaya yardımcı olur. GFR yaş, cinsiyet, kilonun yanı sıra kreatinini de içeren bir hesaplamadır. (6)
Erkeklerden daha az kas kütlesine sahip olmaları nedeniyle, kadınlardaki seviye daha düşüktür. Normal değer aralıkları laboratuvarlar arasında farklılık gösterebilir. Genel olarak; erkeklerde 0.6-1.2mg/dL, kadınlarda 0.5-1.1mg/dL arasında değişmektedir.
Böbrek taşı neden olur? Nasıl düşer? Belirtileri ve tedavisi
Vücuttan ne kadar kreatininin temizlendiğini veya böbreklerin atıkları ne kadar iyi filtrelediğini ölçer. İdrar testi ve kan testi kombinasyonunu gerektirir. İdrarın 24 saatlik süre boyunca toplanması gerektiğinden, serum kreatinini değerlendirdikten ve GFR’yi hesapladıktan sonra yapılır. (7)
Testlere ne sıklıkta ihtiyaç duyduğunuz, altta yatan koşullara ve böbrek hasarı riskinize bağlıdır. Aşağıdaki durumlarda düzenli test önerilir:
Kreatinin, desilitre başına miligram (mg/dL) veya litre başına mikromol olarak ölçülür. Kanda kreatininin normal aralığı desilitre başına 0.84-1.21 miligram (litre başına 74.3-107 mikromol) olabilir. 60 veya üzeri GFR normal kabul edilir, 60’ın altındaki seviyeler böbrek hastalığına işaret edebilir. 15 veya daha düşük bir seviye böbrek yetmezliği olarak tanımlanır.
Düşük kreatinin seviyeleri karaciğer veya kasların gerektiği gibi çalışmadıklarının bir işareti olabilir.
CRP nedir? Neden yükselir, hangi hastalıkların belirtisidir?
Genellikle, kreatininin düşüklüğü, vücutta çok az kreatin üretildiği anlamına gelir. Kaslarda, karaciğerde sorun olduğunu gösterebilir veya hamilelik, kötü beslenme gibi geçici bir durumdan kaynaklanabilir.
Karaciğer hastalığı gibi altta yatan bir sağlık sorununu gösterebilir. Ancak genellikle yaşlanmanın bir parçasıdır veya diyet değişiklikleri ile çözülebilen geçici bir durumdur.
Çoğunlukla semptomlar açıkça düşük kreatinin seviyelerine işaret etmez. Belirtiler altta yatan duruma bağlı olarak değişir
Test sonuçları düşük seviyeleri onaylarsa, kas hastalıklarını ekarte etmek için daha fazla test önerilir. Kas hasarını kontrol etmek için kas biyopsisi veya kas enzim testi yapılır. Tedavi seçenekleri altta yatan nedene bağlıdır.
Hemogram nedir? Tam kan sayımı testi değerleri ne olmalı?
Vücut düzenli olarak sabit oranda kreatinin üretir, böbrekler kandaki seviyeyi normal aralıkta tutmaktan sorumludur. Kreatinin, böbrek fonksiyonunun güvenilir bir göstergesidir. Her böbreğin nefron denilen milyonlarca küçük kan filtreleme ünitesi vardır. Nefronlar sürekli olarak, glomeruli olarak bilinen çok küçük kan damarı kümesi içinden kanı süzer. Toksinler mesanede depolanır ve idrar yoluyla atılır.
Kreatininin kanda yükselmesi böbrek fonksiyonunun bozulduğuna işaret eder. Böbrek fonksiyonu çok düşük olduğunda diyaliz tedavisine karar verirken göz önünde bulundurulan birçok faktörden biridir. Böbrek hastalığı erken evrelerde belirti göstermediğinden, yüksek risk altındaki kişiler düzenli olarak test edilmelidir. (9)
Böbrek fonksiyon bozukluğuna yol açan sürecin ne kadar sürdüğünü, yakın zamanda olup olmadığını bilmek önemlidir. Erken teşhis edilirse tedavisi kolay olur. Tedavi edilmezse ciddi bir enfeksiyon böbreklere zarar verebilir veya kişinin kan dolaşımını zayıflatabilir.
Kreatin, kasları kasmak için gereken enerjiyi üreten döngünün bir parçasıdır; vücuttaki hücrelere, özellikle de kas hücrelerine enerji sağlamaya yardımcı olan bir aminoasittir. Üretilen miktar kişinin yaşına ve kas kütlesine bağlıdır. Kırmızı et ve balıklarda doğal olarak bulunur ve takviyelerden elde edilebilir.
Kreatin takviyeleri, güç ve kas hacmini arttırmaya çalışan sporcular ve özellikle vücut geliştirme sporu yapanlar arasında oldukça popülerdir. Yüksek yoğunluklu antrenmana uyum sağlamak için kullanılabilecek en etkili besinsel yardımcıdır. Kreatin, enerji için parçalandığında kimyasal bir atık ürün olarak kreatinin oluşturulur. Neredeyse tüm kreatinin böbrekler tarafından filtre edildiğinden ve idrarın içine salındığından kandaki seviyeleri böbrek fonksiyonunun bir göstergesidir.
Keratin, boynuz, tırnak, kıl, saç, deri, diş gibi yapıları oluşturan ve dayanıklılıklarını arttıran lifli bir proteindir. Keratin filamentleri yapısal olarak çok sağlamdırlar.
HbA1C testi nedir? Nasıl yapılır? Hemoglobin A1C ne işe yarar?
Kreatinin Nedir?
Kreatinin vücutta bulunan kasta enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır. Erkeklerde daha büyük bir iskelet kitlesi olduğu için kadınlardan daha yüksek kreatinin seviyesine sahiplerdir. Kısaca kreatinin kas metabolizmasında üretilen kimyasal bir atık molekülü olarak bilinmektedir. Kaslarda enerji üretimi için kreatinin çok önemli bir yere sahiptir.
Kreatinin Kaç Olmalıdır?
Kandaki kreatinin seviyelerine çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Normal bir vücutta kandaki normal kreatinin seviyesi yetişkin olan erkeklerde desilitre başına kreatinin seviyesi (dL) başına 0.6 İLE 1.2 miligram olması beklenir. Yetişkin kadınlarda ise bu oran desilitre başına 0.5 ile 1.1 miligramdır.
Kreatinin Yüksekliği ve Düşüklüğü Neden Olur?
Kreatinin seviyesinin yüksekliği ve ya düşüklüğü çeşitli sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Kandaki kreatinin yüksekliği meydana geldiğinde böbrekte bir sorun olduğu anlaşılır. Kişilerdeki böbrek yetmezliği durumunda kandaki kreatinin seviyesi yükselebilir. Kandaki kreatinin seviyesi ne kadar yüksek ise böbrek fonksiyonları da o kadar bozulmuş olur. Bu durumda kişide cilt kuruluğu, yüksek tansiyon, halsizlik ve iştahsızlık olabilir. Kandaki kreatinin seviyelerinin normalden daha düşük olması klinik olarak önemli değildir. Ancak kreatinin düşüklüğünün altında yatan durumlar iyice incelenmelidir.
Yüksek Kreatinin Belirtileri Nelerdir?
Kanda yüksek kreatinin seviyesi olmasının bazı belirtileri bulunur. Kişide bulantı ve kusma ortaya çıkabilir. Aynı zamanda iştahsızlık, halsizlik ve yorgunluk da yüksek kreatin belirtileri arasında yer almaktadır. Vücudundaki kreatinin seviyesi yükselen kişilerin ellerinde, ayaklarında şişlik, su toplaması ve ödem de oluşabilir. Ayrıca bilinç değişiklikleri yaşanırken idrar miktarında artış ve ya azalış olabilir.
Kreatinin Düşüklüğüne Neler Neden Olur?
Bazı durumlarda kreatinin düşüklüğü oluşabilir. Kreatinin düşük olmasının nedenlerinden birisi aşırı su kaybı olarak ortaya çıkar. Özellikle hamilelik dönemi, bazı ilaçların kullanımı da buna neden olabilir. Kas hastalıkları ve ya karaciğer rahatsızlıkları da kreatin düşüklüğüne neden olabilir.
Kreatinin vücutta filtre görevi gören bir üründür. Böbreklerin sağlıklı çalışması, zararlı maddelerin idrar yolu ile dışarı atılması için kreatinin dengeli olması gerekmektedir. Bazı faktörler kreatinin seviyesinin düşmesine yol açabilir. Bu sebeple kişilerde farklı sağlık sorunları meydana gelebilir. Kreatinin dengesi kişinin sağlığı hakkında pek çok bilgiyi verdiği için kan testlerinde göz ardı edilmemesi gerekir. İşte kreatinin düşüklüğü hakkında bilinmesi ve dikkat edilmesi gereken her şey.
Kreatinin Düşüklüğü Nedir?
Kan testlerin kreatinin seviyesi olması gereken referans seviyelerinin altında olabilir. Bu durum kreatinin düşüklüğü olarak adlandırılır.
Kreatinin Düşüklüğü Neden Olur?
Kreatinin düşüklüğüne neden olan pek çok faktör bulunmaktadır. Kas distrofisi ve bazı kas hastalıklarının yanı sıra, karaciğer hastalıkları, vücudun aşırı su kaybetmesi ve kas kütlesinde meydana gelen düşüklükler kreatinin düşüklüğüne neden olabilir.
Kreatinin Düşüklüğü Neyi Gösterir?
Yapılan kan testlerinde eğer kreatinin seviyesi olması gereken değerlerin altında seyrediyorsa bu sağlık sisteminde bir bozulma olduğunun işaretidir. Özellikle böbrek, karaciğer ve kasların normal seviyelerde çalışmadığında işaret eden bir durumdur.
Kreatini Ne Yükseltir?
Kreatini ne yükseltir sorusu merak edilen konular arasında yer almaktadır. Kan hacminde azalma ve kişilerin uzun süreli vücudu susuz bırakması kreatinin seviyesinin yükselmesine yol açar. Bunun yanı sıra tansiyon yüksekliği de kreatinini yükselten nedenler arasında yer alır. Bu durumlara ek olarak kişilerin farklı rahatsızlıklar için kullandıkları bazı ilaçlar da kreatinin seviyesinin yükselmesine yol açar.
Kreatinin Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Kreatinin değerlerinin düşük olması vücudun yeterli seviyede kreatinin üretemediğini göstermektedir. Bu kreatinin düşüklüğü aynı zamanda böbrekler, karaciğerler ve kasların düzgün çalışmadığına da işaret eder. Özellikle gebelik dönemlerinde kadınlarda idrar üretimim artması ve vücudun susuz kalması kreatinin düşüklüğüne yol açabilir. Bunun yanı sıra kreatinin üretildiği yerlerden biri lan karaciğerlerde var olan hastalıklarda kreatinin üretemediği için düşüklüğe yol açar. Vücutta meydana gelen kreatinin kaynaklarından biri de gün içinde tükettiğimiz yiyeceklerdir. Eğer sağlıklı ve düzenli bir beslenme alışkanlığınız yoksa bu da kreatinin düşüklüğüne sebep olabilir.
Bebeklerde Kreatinin Düşüklüğü
Kreatinin düşüklüğü bazı bebeklerde de görülebilir. Ancak bu durum korkulacak bir sürece işaret etmez. Bazı bebeklerde doğumun ardından anneye bağlı gerçekleşen kreatinin düşüklüğü meydana gelebilir. Bunun nedeni gebelik sürecinde kreatinin bileşeninin düşük seviyelerde seyretmesidir. Bu yüzden doğumun ardından bu düşük seviyeler bebekte de gözlemlenebilir. Kısa zaman içerisinde de normal değerlerde kreatinin ölçümü yapılır. Kreatinin seviyesi normal değerlere ulaştıktan sonra da düzenli kontrollerinin yapılması gerekir.
Hamilelikte Kreatinin Düşüklüğü
Kreatinin düşüklüğü hamilelik döneminde de sık rastlanılan bir durumdur. Tıpkı bebeklerde olduğu gibi hamilelik döneminde de kreatinin düşüklüğünün meydana gelmesi normaldir. Burada hormonal dengelerin değişmesi, anne adayının sık sık idrar çıkması ve vücudun normalden daha fazla su kaybetmesi kreatinin seviyesinin düşmesine yol açar. Bu yüzden hamilelik sürecinde su tüketiminin arttırılması anne adayları için önemlidir.