Bıngıldağın Faydaları Nelerdir

Yenidoğan kafatasında ön ve arka fontaneller

Yenidoğan kafatasında yan fontanel

Bıngıldak, fontanel denen alanlar olup bebeklerde bulunur. Kafatasının büyüyeceği alanlardır. Bıngıldak bir kemik yapı değildir, kıkırdaktır. Yaş ilerledikçe kafatasındaki kıkırdak alanlar (süturlar ve fontaneller) kemikleşerek kapanır, bu arada kafatasının büyümesini sağlamış olurlar. Yetişkin kafatasındaki sturalar, infantil döneme ait fontanel ve sturların kalıntılarıdır.

Bebeklerde Cranial kemiklerin arasındaki suturaların bulunduğu sahada annenin dar doğum kanalından bebeğin geçmesine olanak sağlamak ve beyin büyümesine izin vermek amacıyla oluşmuş bükülebilir membranöz yapıdır. Başlıca dört fontanel vardır:

Fonticulus anterior : Sütura frontalis ve Sütura coronalis'in birleştiği kavşak. Frontal kemik ve Paryetal kemik'ler arasındaki fontanel. 12-13. aylarda kapanır. (Daha erken olabildiği gibi 18. aya kadar da uzayabilir).

Fonticulus posterior : Sütura lambdoidea ve sütura saggitalis'in kesiştiği kavşak. Oksipital kemik ve Paryetal kemik arsındaki fontanel.

Fonticulus anterolateralis : Ala major ossis sphenoidalis'in üstünde, Frontal kemiğin distal alt kısmında, Paryetal kemiğin alt ön kısmında, squama temporalis'in üst ön kısmında yer alan fontanel. Sütura coronalis ile sütura squamoza'nın kesiştiği kavşak.

Fonticulus posterolateralis : Pars petrosa ossis temporalis, Paryetal kemik ve Oksipital kemik ile çevirili fontanel.

Kaynakça[değiştir kaynağı değiştir]

• 1- Sabotta-BecherAtlas, der Anatomie des Menschen, 1. teil,
• 2- Dicle Üniversitesi DHF 1. sınıf Anatomi Notları
• 3- European university of Lefke Temel Anatomi Ders Notları

Bebekler hem fiziksel hem de psikolojik olarak özel bakıma ihtiyaç duyarlar. Minik bir bebeğin bakımı dikkat, ilgi ve bilgi gerektiren önemli bir konudur.

Özellikle de dünyaya geldiği ilk haftalarda bebeklerin bağışıklık sistemi çok düşüktür. Daha dış dünyaya uyum sağlayamamış olup, henüz boyunlarını bile dik tutamazlar. Dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husus ise baş bölgesindeki bıngıldak denen bölgenin hassasiyetidir.

Ebeveynlerin bıngıldak ile ilgili bilmesi ve dikkat etmesi gereken birtakım faktörler vardır.  

Bıngıldak Nedir?

Yeni doğmuş bebekler ile ilgili anne ve babaların en çok merak ettikleri konulardan birisi bıngıldak nedir sorununun yanıtıdır. Çünkü kafataslarının üst yüzeyinde, alına yakın olan bölgede bulunan bu yumuşak bölge bebeğin hayati organlarından biri olan beyni korumakla görevlidir.

Beyin, insan vücudundaki bütün yaşamsal faaliyetleri kontrol eden merkezi sinir sisteminin en önemli organlarından biridir.

Bu bölgede meydana gelen bir hasar kalıcı olup yaşamı tehlikeye atabilecek kadar ciddi sonuçlara sebep olabilir. Bu sebeple bu yumuşak bölgenin hassasiyeti konusunda duyarlı olmak önemlidir.  

Beyni korumakla görevli olan kafatası, bakıldığında tek bir parça gibi görünse de aslında 8 kemikten oluşmaktadır. Bunlardan çene kemiği dışındakiler birbirine oynamaz eklemlerle sıkı sıkıya bağlı ve oldukça sert yapıdadır.

Yeni doğan bebeğin kafatası henüz sertleşmemiş ve kıkırdağımsı yapıda olup, kemiklerin birleşim yerlerinde boşluklar bulunmaktadır.

Bıngıldak nedir dersek, cevap olarak; sertleşmemiş kemiklerin birleşim yerlerindeki boşluklardır diyebiliriz. 6 tane olan bu boşluğun ortalama 5 tanesi doğuma kadar sertleşirken en üstte yer alan frontal boşluk sertleşmez.

Bu boşluk küçük bebeklerin başının üstünde olup, dışarıdan bakıldığında hareket ettiği ve oldukça yumuşak olduğu kolayca gözlemlenebilmekte ve bu nedenle de ebeveynleri biraz korkutmaktadır.

Bebeklerde Bıngıldak Ne işe Yarar?

Yaşam, başlı başına bir mucizedir. Bu mucizenin en önemli parçalarından birinin de doğum eylemi olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bebeklerde bıngıldak, bu eylemin insanlarda en güvenli şekilde gerçekleştirilmesi için oluşmuş en mükemmel adaptasyonlardan biridir.

Normalde sıkı sıkıya birbirine kenetlenmiş kafatası kemiklerinin yeni doğan bebeklerde henüz kaynamamış olup, kemikler arasında bıngıldak denen boşluklar oluşturduğundan bahsetmiştik.

Bu boşluklar aşağıdaki görevleriyle güvenli bir doğumun sigortası gibidir.  

• Doğum esnasında vajina ne kadar genişlese de bebeğin başının geçebilmesi için oldukça dardır. Doğum sırasında bebeğin başı kanala sıkışsa bile fontanel, kemiklerin birbirine yaklaşarak doğum için gerekli alanı oluşturmasına imkân sağlamaktadır.
• Kafatası kemiklerinin zorlu doğumlarda yaklaşmaktan öteye giderek üst üste binmesini ve geçici bir süreliğine kafatasının küçülmesini sağlayarak doğumu kolaylaştırmaktadır.
• Doğum esnasında kemiklere ezilme ve bükülme gibi hayat kurtaracak olan esneklik özelliğini kazandırır.  
• Bebeklik döneminde beyin çok hızlı bir büyüme evresi geçirir. Sert hale gelmiş bir kafatası bu büyümeye yetişemezken, bebeklerde bıngıldak kafatasına, beynin hızlı büyümesine yetişebilmesi için gerekli esnekliği sağlamaktadır.

Bebeklerde Bıngıldak Ne Zaman Kapanır?

Yeni doğan bebeklerde bıngıldak ne zaman kapanır sorusunun cevabı bebekten bebeğe değişkenlik göstermektedir. Bebekler genelde sadece ön taraftaki bıngıldak ile dünyaya gelse de bazıları arka bıngıldak ile birlikte de dünyaya gelebilir.

Bu nedenle doğumdan kısa bir süre sonra yavrunuzun başını el yordamıyla, nazikçe okşayarak ön ve arkada yumuşak bölge bulunup bulunmadığını kontrol etmenizde fayda var. Çünkü bu bölgelerin kapanma süreleri birbirinden farklılık göstermekte ve kapanana kadar da dikkat gerektirmektedir.

Yumuşak bölge en erken 6 ay, en geç 2 yaşına kadar kapanır. Ancak arka bölgede de yumuşak bölge ile doğan bebeklerde bıngıldak ne zaman kapanır derseniz; arka tarafın en geç 5 ay içerisinde sertleşmiş olması gerekir.

Yumuşak bölgelerin belirtilen ortalama sürelerden önce ya da sonra kapanması ne anlama geldiğini bilmeniz yavrunuzun sağlığı açısından oldukça değerlidir.

Bıngıldağın Erken Kapanması

Çok nadir görülen bir durum olan bıngıldağın erken kapanması minikler için bazı sorunları beraberinde getirebilir. Bu problem bebekte; beyninin büyümesinde geriliğe, baş şeklinde bozulmalara sebep olan ve tıpta kraniosinostoz olarak da bilinen probleme, beyinde basınç artmasına sebep olabilir. Bazen ameliyat bile gerekebilir.

Ebeveynler kendi kontrolleri ile bıngıldağın erken kapanması teşhisini koymamalıdır. Çünkü bazen yumuşak bölge açık olduğu halde çok da hissedilemeyebilir. Uzman doktorunuz konuyla ilgili size daha güvenilir bilgi verecektir.

Bıngıldağın Geç Kapanması

Yumuşak bölgenin erken kapanması kadar ortalamadan daha uzun sürede sertleşmesi de bazı problemlerin habercisi olabilir. Bıngıldağın geç kapanması bebeklerde D vitamini eksikliği, hipotiroid, kromozom ve iskelet anomalisi gibi sorunları akla getirmektedir.

2 yılı aşmasına rağmen yumuşak bölge kapanmıyorsa mutlaka uzman bir hekime götürülmelidir.

Normal ya da Tehlikeli Durumları Ayırt Edebilmeniz İçin Bilmeniz Gereken Önemli Detaylar

Konuyla ilgili genel anlamda bilgi edinmiş olsanız da bazı özel durumlar miniğinizin sağlığı ile ilgili endişe duymanıza sebep olabilir. Aşağıdaki bilgiler normal ya da tehlikeli olabilecek durumları ayırt edebilmenizde size yardımcı olacaktır.  

• Bebek nefes alıp verdiğinde, aguladığında ya da hareket ettiğinde bıngıldağın hareket etmesi normaldir.
• Ağladığı ya da büyük bir coşkuyla kahkaha attığı anda bıngıldakta şişme görülebilir. Ancak şişlik normale dönmüyor ya da kahkaha, ağlama vb. durumlarından biri yaşanmadığı halde o bölgede şişlik görülüyorsa derhal uzman bir doktora götürülmelidir.
• İshal ve kusma gibi rahatsızlıkların yaşandığı dönemde bıngıldakta bir miktar çökme gözlemlenebilir. Bu, bebeğin fazla su kaybettiğini gösterir. Böyle durumlarda yavrunuz anne sütü ile besleniyorsa daha sık aralıklarla emzirmeli, ek besine geçmişse bol su vermeli ve sulu gıdalarla beslemeye dikkat etmelisiniz. Uzman hekiminize konuyla ilgili bilgi vermelisiniz.  
• Bıngıldak dokunmayla zarar görecek kadar hassas değildir ve bebeğe zarar vermez.
• O bölgenin sert bir darbe alması tehlikelidir ve mutlaka doktora götürülmesi gerekir.
• Fontaneller sertleşene kadar bebeğinizin kafa şekli değişebilir. Bu nedenle minikler sürekli aynı pozisyonda yatırılmamalı sık sık farklı yönlere uzanması sağlanmalıdır.

Beyin, vücuttaki tüm yaşamsal faaliyetlerin yönetildiği merkezi sinir sisteminin önemli bir parçası olup kafatası tarafından korunmaktadır.

Bu nedenle insan vücudu bu mükemmel organı en iyi şekilde koruyabilecek şekilde adapte olmuş ve bebekler bu çaba uğruna bıngıldak ile dünyaya gelmektedir.

Bu bölgenin hassasiyeti konusunda gerekli bilgiye sahip olmanız, bıngıldağın geç ya da erken kapanması, darbe alması, şişmesi, çökmesi gibi durumları hemen fark etmenizi ve altında yatan herhangi bir sorun varsa uzman hekiminizle birlikte derhal çözüme yönelik adımlar atmanıza olanak sağlayacaktır.