Boğaz Kültürü Neden Yapılır

Hemen herkes günümüzde bir korku hikayesine dönen beta mikrobuyla ilgili bir şeyler duymuştur. Genel olarak diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarından daha zor geçen, çocuklar için çok zor olması sebebiyle ailelerinde çok daha zorlandığı bu hastalık, boğaza yerleşen virüs sebebiyle ortaya çıkıyor. Avrasya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, ebeveynlere uyarılarda bulunurken dikkat edilmesi gereken noktaları anlatıyor.

Beta mikrobu nedir?

Üst solunum yolu enfeksiyonlarından bademcik enfeksiyonlarına yol açan Beta mikrobu, boğaz enfeksiyonlarının yaklaşık %10’undan sorumludur. Özellikle de mevsim geçişlerinde çok sık görülen beta mikrobu, ateş, boğaz ağrısı ve şişlik ile kendini belli eder. Okul, kapalı oyun alanları, toplu taşıma araçları, servisler gibi ortamlarda kolaylıkla bulaşır ve şikayetler gün içinde ortaya çıkmaya başlar.

Beta hastalığının belirtileri nelerdir?

• Yüksek ateş,
• Dilin üzerinde beyaz lekeler,
• Boğaz ağrısı,
• Bademciklerde şişlik ve beyaz görünümlü iltihap,
• Boyunda şişlik,
• Dokununca ağrıyan lenf düğümleri,
• Mide bulantısı, kusma,
• İştahsızlık,
• Ağız kokusu,
• Ciltte kızarıklık ve döküntü.

Çocuklarda beta virüsü neden olur?

Çocuklarda sıklıkla görülen beta, daha çok kapalı ortamlarda A Grubu Beta hemolitik streptokokların hızla buluşması sebebiyle ortaya çıkar. Hastalık kolay bulaştığı için korunmak nispeten daha zordur.

Beta mikrobu nasıl bulaşır?

A grubu beta hemolitik streptokok diğer adıyla beta mikrobu, hava teneffüsü ve damlacık yolu ile bulaşır. Beta mikrobunu taşıyan bir kişiye bir metreden daha az yaklaşmak, öksürük ve salya yolu ile hastalığın bulaşmasını kolaylaştırır.

Tedavi edilmezse çok tehlikeli olabilir

Beta mikrobu daha çok yaş aralığındaki çocuklarda görülür. 15 yaşında küçük çocuklarda yukarıda belirtilen şikayetler gözlemleniyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Her ne kadar basit yöntemlerle hastalık kendi kendine geçse de en önemli komplikasyonlardan biri olan akut romatizmal ateş nadir de olsa ortaya çıkabilir. Şöyle ki, beta mikrobunun salgıladığı toksinler deride kızıl hastalığının ortaya çıkmasına yol açar. Bu iltihaplar tedavi ile kontrol altına alınmazsa;

• Kalp romatizması,
• Eklem iltihapları,
• Böbrek iltihapları,
• Sinütiz,
• Orta kulak iltihabı,
• Zatürre,
• Deri iltihaplarına yol açabilir.

Ebeveynler çok dikkatli olmalı!

Eğer ki;

• Beta mikrobu salgını varsa,
• Çocuk veya ailede glomerulonefrit geçiren kişi varsa,
• Enfeksiyon söz konusu ise,
• Çocuk veya aileden biri romatizmal ateş geçiren varsa,
• Çocukta kızıl hastalığı görüldüyse,
• Yakınlarında kızıl hastalığı geçirdiyse mutlaka doktora başvurulmalı taşıyıcılık testleri yaptırılarak uygun tedaviye başlanmalıdır.

Nasıl tedavi edilir?

Ebeveynlerin çocuklarında gözlemlediği belirtiler doğrultusunda doktor önce fiziki muayene eder. A Grubu Beta hemolitik streptokok iltihabından şüphelenildiği takdirde ise boğaz kültürü yapılır. Yapılan boğaz kültüründe Beta virüsü üremesi söz konusu ise bunun önleyecek uygun antibiyotikler belirlenir. Eğer A Grubu Beta hemolitik streptokok iltihabı olduğu kesinleşirse, ağızdan ya da enjeksiyon şeklinde uygulanan antibiyotik ile 10 gün boyunca tedavi edilir.

Korunmak mümkün mü?

Öncelikle çevrede veya ailede beta mikrobu olan kişi varsa bulaşma riskini en aza düşürmek için yakın mesafede bulunmaktan kaçınılmalıdır. Bunun yanı sıra kapalı ortamlar ve ortak kullanım alanlarından sonra mutlaka çocukların elleri yıkanmalıdır. Çocuklara çok sıcak ve çok soğuk yiyecek ve içecekler verilmemelidir.

Strep A testi, A grubu strep olarak da bilinen, boğaz ağrısı ve enfeksiyonlara neden olan strep A bakterilerini kontrol eden bir testtir. Bu enfeksiyon, bademcikleri ve boğazı etkiler. Bu enfeksiyonun bulaşma yolu ise insandan insana hapşırma ya da öksürme yoluyladır. Bu enfeksiyon türü her yaşı etkilese de genellikle 5 ile 15 yaş arası çocuklarda görülür. Enfeksiyonu kontrol eden Strep A testleri hızlı strep testi ve boğaz kültürü olmak üzere ikiye ayrılır.

Hızlı Strep A Testi Nedir?

“Hızlı strep A testi nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:

Hızlı strep A testi, A streptokoksik antijenleri arar. Aranan bu antijenler, bağışıklık tepkisine neden olan maddeleri ifade eder. 10 ya da 20 dakika gibi bir sürede sonuç veren bu testin negatif çıkması ile doktor boğaz kültürü testi isteyebilir.

Boğaz Kültürü Testi Nedir?

Strep A bakterisini arayan bu test, hızlı testten daha doğru sonuçlar vererek doğru bir teşhis sağlar. Testin sonuçlarını almak saat sürebilir.

Strep A Testi Neden Uygulanır?

Kişide boğaz ağrısına dair belirtiler bulunuyorsa, doktor strep A testi isteyebilir. Bunun yanında strep A testinin uygulanma nedenleri şöyledir:

• Yüksek ateş,
• Ağrı veya yutmada güçlük,
• Ani ve şiddetli yaşanan boğaz ağrısı,
• Lenf düğümlerinde şişme.

Strep A Testi Nasıl Yapılır?

“Strep A Testi nasıl yapılır?” diye merak ediyorsanız testin uygulanma prosedür sırası şöyledir:

• Hastadan başını geriye eğmesi ve ağzının olabildiğince geniş açmanız istenir.
• Hastanın dilini bastırmak için bir dil bastırıcı kullanılır.
• Boğaz ve bademciklerin arkasında örnek almak için pamuklu çubuk kullanılır.
• Çubukla alınan numune laboratuvara gönderilir.

Strep A Testi Pozitif Ne Demek?

“Strep A testi pozitif ne demek?” diye merak ediyorsanız test sonucunun pozitif olmasının streptokoksik boğaz enfeksiyonuna neden olan A grubu streptokok bakterilerinin olduğu anlamına geldiğini bilmelisiniz.

Strep A Testi Negatif Ne Demek?

“Strep A testi negatif ne demek?” diye merak ediyorsanız sonucun negatif çıkmasının kişide strep A enfeksiyonu olmadığı anlamına geldiğini bilmelisiniz.

Kış aylarında veya mevsim geçişlerinde sıklıkla görülen beta mikrobu boğazda iltihaplanma yapan bir çeşit bakteridir. Okul öncesi çocukluk döneminden ergenliğe kadar görülebilen beta mikrobu zamanında tedavi edilmezse kalp romatizması, artrit ve nefrit gibi ciddi hastalıklara neden olabilir. Liv Hospital Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Murat Ünal beta mikrobu ile ilgili merak edilenleri anlattı. 

Beta Mikrobu Nedir? 

Belirtileri Nelerdir?

• Halsizlik
• Kulak ağrısı
• Mide bulantısı
• Eklem ağrısı
• Üşüme
• Boğazda şişme ve ağrı, 
• Yüksek ateş 

Tedavisi Nasıl Yapılır? 

Tedavi Edilmezse Neler Olabilir?

Beta Mikrobundan Korunmak İçin

• Okul, kreş gibi toplu yaşanan yerlerde, dönem dönem boğaz kültürü alınmalıdır.
• Enfeksiyon saptanan çocuklar okula gönderilmemelidir.
• Genel hijyen kurallarına dikkat edilmelidir ve sık sık eller yıkanmalıdır. 
• C Vitamini tüketimi artırılmalıdır. 

İçindekiler

Beta enfeksiyonu nedir?

Beta enfeksiyonu, A grubu Beta hemolitik Streptokok adı verilen mikroorganizmanın neden olduğu boğaz enfeksiyonudur. Beta enfeksiyonu halk arasında anjin, Grup A streptokok (GAS) enfeksiyonu gibi isimlerle bilinir.

Beta enfeksiyonu genellikle kimlerde görülür?

Beta enfeksiyonu her yaşta görülmekle birlikte en sık okul çağı çocuklarında ve adölesan (ergenlik) döneminde görülür ve yaş civarında pik yapar. Beta enfeksiyonun üç yaş altındaki çocuklarda görülme sıklığı nadirdir.

Sonbaharın sonunda, kış aylarında ve ilkbaharın başında yılın diğer zamanlarına göre daha fazla görülür.

Beta enfeksiyonu nasıl bulaşır?

Beta enfeksiyonu, hasta insanların solunum yolu salgılarıyla temas yoluyla bulaşır. Bu nedenle beta enfeksiyonunun okul, kreş gibi kalabalık mekanlarda bulaşı daha kolaydır. Nadiren hijyenik hazırlanmamış gıdalarla da bulaşabilir.

Beta enfeksiyonunun kuluçka süresi gündür.

Beta enfeksiyonu belirtileri nelerdir?

• Yüksek ateş,
• Baş ve boğaz ağrısı,
• Boynun ön tarafındaki ve çene altındaki lenf bezlerinde şişlik,
• Yumuşak damakta (damağın bademciklere yakın kısmı) noktasal kanamalar ve bademciklerde kızarıklık, kirli beyaz-sarı renkte lezyonlar Beta enfeksiyonunun belirtileri arasında gösterilir.

Bazı çocuklarda bu yakınmalara karın ağrısı da eşlik edebilir.

Beta enfeksiyonu üç yaş altındaki çocuklarda tipik bulgular yerine;

• Burun akıntısı,
• Halsizlik,
• Çok yüksek olmayan ateş,
• Huzursuzluk gibi belirtilere neden olabilir.

Beta enfeksiyonu tanısı nasıl konur?

Hastanın yaşı, şikayetleri, muayene bulguları Beta enfeksiyonunu kuvvetle düşündürse de Beta enfeksiyonu tanısını doğrulamak için hızlı streptokok antijen testi ve boğaz kültürü testleri önerilmektedir.

Burun akıntısı, öksürük, seste kabalaşma gibi viral enfeksiyonu düşündüren bulguları olan çocuklara ve üç yaş altındaki çocuklara bu testlerin rutin olarak yapılması önerilmez.

Örnekler, kültür çubuklarının bademciklere ve boğazın arka tarafına sürülmesi ile alınır. Hızlı antijen testi kısa sürede sonuçlanır. Testin pozitif (+) saptanması, hastada Beta enfeksiyonu olduğunu gösterir ve tedavi başlanması gerekir. Hızlı antijen testinin negatif (-) olması durumunda boğaz kültürü gönderilmelidir. Boğaz kültürü, Beta enfeksiyonu tanısında ‘altın standart’ olarak kabul edilir. Test alındıktan saat sonra sonuçlanır, bazı durumlarda net sonucu alabilmek için 24 saat daha beklemek gerekebilir. Kültürde üreme saptanırsa antibiyotik tedavisi planlanır.

Eğer Beta enfeksiyonu belirtileri yoksa Beta enfeksiyonu olan çocukla aynı evde yaşayanlardan veya okuldaki diğer temaslı kişilerden rutin olarak test gönderilmesi önerilmez. Bu durumun önemli bir istisnası vardır. Eğer çocukla aynı evde yaşan kişilerde Beta enfeksiyonu komplikasyonu olarak ortaya çıkan kalp romatizması veya akut glomerülonefrit tabloları varsa, bu kişilere yakınmaları olmasa da Beta enfeksiyonuna yönelik testler yapılmalıdır.

Hatırlatmak istediğimiz önemli noktalardan biri de ASO testinin akut Beta enfeksiyonun tanısının koyulmasında bir yerinin olmadığıdır.

Beta enfeksiyonu nasıl tedavi edilir?

A grubu Beta hemolitik streptokok mikrobu penisiline karşı duyarlıdır. Bu nedenle tedavide ilk seçenek daima penisilinlerdir. Penisilin alerjisi olanlarda alternatif antibiyotik tedavileri planlanır. Penisilin tedavisi tek doz olarak enjeksiyon veya 10 günlük şurup ya da tablet şeklinde uygulanabilir. Beta enfeksiyonu tedavisine, şikayetler başladıktan sonraki ilk dokuz gün içinde başlanırsa, Beta enfeksiyonun çok önemli bir komplikasyonu olan akut kalp romatizması (romatizmal ateş) gelişimi önlenir. Antibiyotik tedavisine ek olarak ateş, baş ve boğaz ağrısı gibi şikayetlere yönelik ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar, boğaz spreyleri kullanılabilir.

Beta enfeksiyonu olan çocuklar boğaz ağrısı nedeni ile beslenmek istemeyebilirler. Sıvı alımına dikkat edilmesi önemlidir. Yumuşak kıvamlı, yutulması kolay gıdalar daha kolay tolere edilir. Ayrıca dondurma gibi nispeten soğuk gıdaların tüketilmesi boğaz ağrısının azaltılmasında faydalı olur. Portakal suyu, limonata gibi asidik içecekler boğaz ağrısının artmasına neden olabilir.

Antibiyotik başladıktan yaklaşık saat sonra hastalığın bulaştırıcılığı kalmaz, birkaç gün içerisinde ateş düşer, devamında boğaz ağrısı geriler. Bu nedenle çocuğun okula devamı için en az 24 saat uygun antibiyotik tedavisini almış olması gerekir. Bu süre zarfında bulaş ihtimalini azaltmak için el temizliği, çatal, kaşık, havlu gibi kişisel eşyaların ayrılması gibi standart hijyen kurallarına ek olarak damlacık izolasyonu (öksürük, hapşırık sırasında ağzın kapatılması, maske kullanılması gibi) tavsiye edilir.

Beta enfeksiyonu tedavisi sonrası rutin olarak boğaz kültürü kontrolü yapılması önerilmez. Fakat çocukta kalp romatizması öyküsü varsa tedavi sonrası boğaz kültürü yapılarak enfeksiyonun iyileştiği gösterilmelidir.

Beta enfeksiyonuna bağlı hangi komplikasyonlar gelişebilir?

A grubu Beta hemolitik streptokok boğaz enfeksiyonu sonrasında akut kalp romatizması, akut glomerülonefrit gibi ciddi komplikasyonlar görülebilir.

Özellikle akut kalp romatizması çocuklarda doğuştan olmayan kalp hastalıklarının en önemlilerinden biridir. Tedavi edilmemiş Beta enfeksiyonlarından sonra ortaya çıkabilir. Bu nedenle Beta enfeksiyonunun tanınması, doğru ve tam tedavisinin yapılması çok önemlidir.

Beta taşıyıcılığı nedir?

Bazı durumlarda Beta mikrobu hiçbir yakınmaya neden olmadan boğaza yerleşebilir. Bu durum taşıyıcılık olarak adlandırılır. Bunların bir kısmı tesadüfen tespit edilebilir. Özellikle salgın dönemlerinde okul çocuklarının yaklaşık yüzde 25’inde taşıyıcılık söz konusu olabilir. Başka bir sağlık problemi ve Beta enfeksiyonu düşündüren yakınması olmayan çocuklarda, durumun taşıyıcılık olduğunu kesin ise rutin bir tedavi önerilmemektedir.

• Çocuğun yaşadığı yerde akut kalp romatizması veya akut glomerülonefrit vakalarında artış varsa,
• Ailede akut kalp romatizması öyküsü varsa,
• Uygun tedaviye rağmen aile içinde sürekli tekrarlayan Beta enfeksiyonu öyküsü varsa,
• Tekrarlayan Beta enfeksiyonları nedeniyle çocuğun bademciklerinin alınması planlanıyorsa Beta enfeksiyonu taşıyıcılığı mutlaka tedavi edilmelidir.