Boğaz Kuruluğu Korona Belirtisi Mi

Kuru, gıdıklayıcı bir boğazdan daha rahatsız edici bir şey var mı? Sıvı kaybı, alerji, soğuk algınlığı ve ağız açık halde uyumak; bunların hepsi boğaz kuruluğuna ve rahatsızlığına yol açabilir. Aşağıdaki nedenleri göz önünde bulundurarak boğaz kuruluğundan nasıl kurtulacağınızı öğrenip, kendinize bir çözüm yolu bulabilirsiniz.

Sıvı Kaybı ve Boğaz Kuruluğu

Tükürük çoğunlukla sudan oluşur, bu yüzden susuz kaldığınızda tükürüğünüz kalın ve yapış yapış olabilir. Vücudunuzun suyu azalırsa tükürük, ağzınızı veya boğazınızı yeterince nemlendiremeyebilir.

Harvard Health Publishing, normal bir insanın günde bardak su içmesi gerektiğini belirtmektedir. Bu miktardan daha az su içiyorsanız, içtiğiniz miktarı arttırmayı düşünebilirsiniz. Bununla birlikte, böbreğinizi, karaciğeri, kalbi veya tiroidinizi etkileyen herhangi bir hastalığınız varsa ya da suyu tutacak herhangi bir ilaç kullanıyorsanız, su tüketiminizi önemli oranda değiştirmeden önce doktorunuzla görüşün.

Alerjiler ve Boğaz Kuruluğu

Saman nezlesi olarak da bilinen alerjik rinit, toz, küf ya da hayvan döküntüsüne karşı alerjik reaksiyonlar, boğaz kuruluğu hissine sebep olabilir. Harvard Healt Publishing’e göre, vücudunuzun hassas olduğu partiküller burnunuzdan girdiğinde, mukus salgısı artar ve burun boşluğunuz şişer. Bu durum burun akması ya da tıkanmasının yanında boğazda kuruluk, kaşınma veya acıma da yaratabilir.

Duman ve havadaki diğer tahriş edici maddeler, alerjiniz olmasa bile aynı etkiyi gösterebilir. Asthma and Allergy Foundation of America, alerjik rinit hastalarına, reçeteli ya da reçetesiz antihistaminik (alerjiye karşı) ya da dekonjestan (açıcı) ilaçlar kullanarak alerji belirtilerini gidermeyi ve boğazdaki kuruluğu yok etmelerini önermektedir.

Soğuk Algınlığı ve Boğaz Kuruluğu

Boğaz kuruluğu şifayı kaptığınızın bir işareti olabilir mi? University of Rochester Medical Center’ın soğuk algınlığının belirtileri listesinde boğazdaki gıcık ve kaşıntı hissini de  bulunmaktadır. Bildiğiniz gibi diğer belirtiler arasında akan veya tıkalı burun, hapşırık, ateş, sulanan gözler ve öksürük bulunur.

Reçetesiz satılan soğuk algınlığı ilaçlarının alınması belirtileri azaltabilir. Ilık tuzlu suyla gargara yapmak, bolca dinlenmek ve bol su içmek de soğuk algınlığının tedavisinde işe yarayabilir. Yüksek ateş, şiddetli öksürük veya haftalarca süren yorgunluk gibi grip belirtileriniz varsa yaşarsanız doktorunuza görünmenizde fayda vardır.

Boğaz Kuruluğu ile Uyanma

Boğazınız sabahları kuruysa ancak etkisi gün içinde kayboluyorsa, belki de uyurken ağzınızdan nefes aldığınız içindir. Burun tıkanıklığı veya sırtüstü uyku, burnunuzdan geceleri kolayca nefes almanızı zorlaştırabilir. Bu nedenle nefes almak için doğal olarak ağzınızı kullanıyor olabilirsiniz. Sabahları bir bardak su içmek boğazınızı daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.

Ayrıca, uyandıktan sonra boğaz kuruluğu görülmesi uyku apnesi belirtisi de olabilir. Massachusetts Eye and Ear Infirmary uyku apnesini, bireylerin gece boyunca nefes almalarındaki duraklama veya oldukça düşük seviyede nefes almaları olarak tanımlamaktadır. Uyku apnesi hastaları aynı zamanda yüksek sesle horlarlar, uykularında nefesleri kesilir veya nefesleri daralır ve uykuları bölündüğü için gün içinde yorgun hissederler. Türkiye'de, resmi verilere göre 1,5 milyon uyku apnesi sendromuna sahip kişi bulunmaktadır. Bu kişilerden birisi olabileceğinizi düşünüyorsanız, daha iyi uyumanıza yardımcı olacak yöntemler önerebilecekleri için bir doktora görünün.

Ağız ve Boğaz Kuruluğu

Tükürük bezleriniz yeterince tükürük üretmediğinde hem ağız hem de boğaz kuruluğu hissedebilirsiniz. Bu kuruluk, diş çürümesi riskini artırır, çünkü tükürük yiyecek artıklarını temizler ve dişlerinizi yiyecek ve içecek asitlerinden korur. Ara sıra ağız ve boğaz kuruluğu yaşıyorsanız, su yudumlamak, şekersiz sakız çiğnemek, şekersiz draje emmek ve evi nemlendirmek gibi doğal tedavi yöntemlerini deneyebilirsiniz.

Boğaz kuruluğundan nasıl kurtulacağınızı öğrenmek için öncelikle soruna neyin sebep olduğunu tespit etmeniz gerekir. Çözüm çoğu zaman, daha fazla su içilmesi kadar basit olabilir. Bununla birlikte, boğaz kuruluğunuz tıbbi bir rahatsızlıktan kaynaklanıyor da olabilir, bu nedenle başka endişe verici belirtiler yaşarsanız doktorunuza başvurun ve ağız sağlığınızı değerlendirmesi için düzenli olarak diş hekiminizi ziyaret etmeyi unutmayın.

Bir hastalıktan çok bazı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan belirtilerden biri olan boğaz yanması, her yaştan bireyde görülebilen bir rahatsızlıktır. Boğaz yanması, özellikle bahar ve kış aylarında yaşanan mevsim değişiklikleri ve soğuk havaya bağlı olarak görülen gribal enfeksiyon ve üst solunum yolu hastalıklarının yaygın olarak görülen belirtileri arasında yer alır. Bununla birlikte, farklı hastalıklara bağlı olarak da ortaya çıkabilen boğaz yanmasının önüne geçebilmek için öncelikle bu durumun altında yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekir.

Boğaz Yanması Nedir?

Asit, gastrik diğer sıvılar ve mukusun boğazla doğrudan temas etmesi, boğaz yanmasına sebep olabilir. Genel olarak tek başına ortaya çıkmayan ve bir hastalığın belirtisi olarak kendini gösteren boğaz yanması bazı durumlarda hafif seyrederken, bazı durumlarda ilaç tedavisi gerektirebilir.

Boğaz yanması ve öksürük, çoğu viral ve bakteriyel enfeksiyon hastalığıyla birlikte kendini gösteren belirtiler arasında yer alır. Bu belirtilere çoğu zaman boğaz kuruluğu, boğaz ağrısı, yutkunmada zorluk, sesin değişmesi ve kısılması, kaşıntı hissi, halsizlik ve bazı durumlarda ateş eşlik edebilir. Özellikle antibiyotik tedavisi gerektiren bakteri kaynaklı hastalıklarda boğaz yanması; yüksek ateş, kulak ağrısı, boğaz şişliği, ağız kokusu ve geniz akıntısı gibi belirtilerle birlikte gözlemlenir.

Enfeksiyon hastalıklarının yanı sıra, mide ve boğaz yanması da birbiriyle ilişkili olduğundan, bazı mide rahatsızlıkları da mide yanmasına sebep olabilir. Özellikle mide reflüsünün en yaygın görülen belirtileri arasında boğaz (geniz) yanması da yer alır.

Boğaz Yanması Nasıl Geçer?

Özellikle şiddetli tahriş ve yanma hissinden rahatsız olan hastalar, boğaz yanması nasıl geçer gibi sorulara yanıt arar. Boğaz yanması, eşlik ettiği hastalığa göre tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Yanmanın altında yatan hastalık tedavi edildiğinde boğaz yanmasının da geçeceği söylenebilir.

Bu anlamda öncelikle yanmanın nedeninin tespit edilmesi gerekir. Boğaz yanmasının nedeni çoğunlukla bakteri veya virüs kaynaklı enfeksiyon hastalıklarıdır. Bakteri kaynaklı enfeksiyonların tedavisinde genel olarak antibiyotik ve penisilin tedavisi uygulanır. Özellikle kronik hale gelen durumlarda ilaç tedavisi büyük önem taşır.

Bununla birlikte, viral enfeksiyonlar başta olmak üzere çevresel faktörlere ve beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak gelişen boğaz yanmasında antibiyotik tedavisi uygulanması tavsiye edilmez. Bu durumda, yanma hissine neden olan hastalığın tedavisinde daha çok evde doğal tedavi yöntemleri uygulanabilir. Aynı zamanda, hastanın hayat tarzında yapacağı değişiklikler de oldukça önemlidir.

Özellikle sigara ve tütün ürünlerinin kullanımından kaynaklanan boğaz yanmasında sigaranın azaltılması veya tamamen bırakılması önerilir. Aynı şekilde, herhangi bir yiyecek ya da içeceğin aşırı tüketimine bağlı olarak gelişen boğaz yanması vakalarında da yeme düzeninde yapılacak değişiklik tedavi için yeterli olacaktır.

Bazı durumlarda ise boğaz yanması alerjik reaksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkar. Özellikle alerjik rinite neden olan faktörün bulunması için hastanede alerji testi yapılması gerekir. Alerjinin nedeni tespit edildikten sonra, hastanın bu alerjenle teması kesilerek kolaylıkla boğaz yanmasının önüne geçilebilir.

Boğaz Yanması Nedenleri

Boğaz bölgesinde günlük hayatı olumsuz yönde etkileyen ve rahatsızlık veren yanma hissi, yukarıda da belirtildiği gibi pek çok hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir. Virüs ve bakteri kaynaklı enfeksiyon hastalıklarının yanı sıra, başka hastalıklar da boğaz yanmasına sebep olabilir. Boğaz yanmasına sebep olan rahatsızlıklar şu şekildedir:

• Farenjit
• Bademcik iltihabı
• Grip
• Soğuk algınlığı
• Zatürre
• Bronşit
• Larenjit
• Gastroözofageal reflü (GÖRH)
• Alerjik rinit
• Özofajit
• Tonsilit (Bademcik iltihabı)
• Sinüzit
• Alerjik reaksiyonlar
• Yanan ağız sendromu

Üst solunum yolu enfeksiyonu hastalıkları, akciğer, bronşlar, nefes borusu ve boğazı olumsuz yönde etkiler. Bu hastalıklarda, boğaz ağrısı ve şişlikle birlikte en sık görülen belirtilerden birisi de boğaz yanmasıdır. Enfeksiyon, boğazın tahriş olmasına ve dolayısıyla yanma hissine neden olur.

Farenjit, boğazda yanma belirtisiyle kendini gösteren hastalıkların başında yer alır. Yutak iltihabı anlamına gelen farenjit, özellikle hava sıcaklığının düşük olduğu kış aylarında daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Soğuk havalarda bağışıklık sistemi zayıflar ve buna bağlı olarak enfeksiyon hastalıklarının görülme sıklığı artar. Bu hastalıklardan biri olan farenjit, akut ve kronik olarak ikiye ayrılır.  Farenjit, virüs veya bakteri kaynaklı olabilir.

Bademcik iltihaplanması olarak da bilinen tonsilit, çoğu zaman farenjitle birlikte ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Genel anlamda viral enfeksiyon hastalıkları arasında sayılan tonsilit nadiren de olsa bakteri kaynaklı olabilir. Tonsilit de farenjit gibi akut ya da kronik seyreder. Yemek borusu iltihabı olarak adlandırılan özofajitte ise göğüs ağrısına boğaz yanması eşlik eder.

Boğaz yanması, aynı zamanda gastroözofageal reflünün en yaygın görülen belirtilerinden biridir. Bu hastalıkta midede bulunan asit ve mukus yemek borusundan yukarı çıkar ve daha sonrasında tekrar mideye döner. Bu asidin sürekli olarak boğaza temas etmesi sonucu boğaz tahriş olur ve bu durum da boğaz yanmasına neden olabilir. Reflünün nedenleri arasında aşırı kilo, aşırı baharatlı gıdalar ve kafeinli içecekler tüketmek, çok yağlı beslenmek, aşırı çikolata tüketmek ve hamilelik gibi nedenler bulunur.

Özellikle bahar aylarında görülen alerjik rinit ise polene bağlı olarak ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Polenler nedeniyle burun içinde bulunan mukoza iltihaplanabilir ya da mukozada ödem oluşumu görülebilir. Burun akıntısı ve tıkanıklığıyla birlikte, boğaz yanması alerjik rinitin en sık görülen belirtileri arasında yer alır.

Bu hastalıkların yanı sıra bazı başka nedenlere bağlı olarak da boğaz yanması görülebilir. Bu nedenler şu şekildedir:

• Gün içerisinde uzun süre boyunca yüksek sesle konuşmak
• Sigara ve tütün ürünleri kullanmak
• Çok soğuk ya da çok sıcak yiyecek-içecek tüketmek
• Aşırı baharat tüketmek
• Hamilelik
• Uzun süre boyunca yeterli nemin olmadığı ortamlarda bulunmak
• Aşırı miktarda alkol tüketmek

Özelikle boğazda tahrişe neden olan tütün ürünleri ve elektronik sigara boğaz yanması rahatsızlığına neden olan maddeler arasında yer alır. Sigara içerken boğaz yanması ise genel olarak yüksek nikotin seviyesine bağlı olarak ortaya çıkar. Genellikle öksürükle birlikte görülen boğaz yanması, sigara kullanan kişilerde az su tüketimine bağlı olarak da görülebilir.

Boğaz (Geniz) Yanmasına Ne İyi Gelir?

Boğaz yanması, altında yatan hastalığa göre tedavisi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Bakteri kaynaklı boğaz yanmasında çoğu durumda antibiyotik tedavisi gerekse de viral enfeksiyon veya çevresel faktörlere bağlı olarak görülen boğaz yanması vakalarında evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemleriyle iyileşme sağlanabilir.

Boğaz yanmasıyla birlikte en sık görülen belirtiler, öksürük ve boğazda ağrıdır. Boğaz yanması ve öksürüğe iyi gelen evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Tuzlu suyla gargara yapmak
• Çok sıcak ve soğuk içeceklerden uzak durmak
• Aşırı acı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak
• Nane, papatya, zencefil, ıhlamur gibi bitki çayları tüketmek

Tuzlu suyla gargara aynı zamanda kustuktan sonra boğaz yanması görülen durumlarda da uygulanabilen bir yöntemdir.

Reflü nedeniyle ortaya çıkan boğaz yanması için yapılabilecekler ise şu şekildedir:

• Çok yağlı yiyeceklerden uzak durmak
• Kafein içeren kola ve kahveden uzak durmak
• Yatarken yastığı yüksek pozisyonda konumlandırmak
• Vücudu çok sıkan kıyafetler giymemek

Gebelikte Boğaz Yanması

Gebelikte boğaz yanması, hamile kadınlarda sıklıkla karşılaşılan bir rahatsızlıktır. Hamileliğe bağlı olarak görülen beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler sindirim sistemini etkileyerek bağırsak ve mide hareketlerinde değişikliklere sebep olur. Buna bağlı olarak ortaya çıkan mide yanması ise çoğu durumda yemek borusu ve boğazın tahriş olmasına, dolayısıyla boğazda yanmaya neden olur.

Özellikle hamileliğin son dönemlerinde midede artan baskı nedeniyle, mide asidi ve gastrik sıvılar yemek borusundan yukarı çıkabilir. Bazı vakalarda, bu durum, reflü başlangıcının bir habercisi olabilirken, bazı durumlarda ise bu durumun çocuk doğduktan sonra ortadan kalktığı söylenebilir.

Hamilelikte boğaz yanması hormon değişimlerine bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Hamilelikte görülen hormon değişimleri, beslenme alışkanlıklarında da birtakım değişikliklere neden olur. Bu bağlamda, gün içerisinde fazla miktarda çikolata tüketmek; aşırı baharatlı, tuzlu, acı ve yağlı yiyecekler tüketmek ve tek öğünde çok fazla yemek yemek gibi durumlar boğaz yanmasına sebep olabilir. Ayrıca, hamile kadınlarda sabahları boğaz yanması görülmesi de yaygın bir durumdur.

Hamileliğin sebep olduğu hormonal değişiklikler, anne adaylarının ruh halini de etkiler. Buna bağlı olarak ortaya çıkabilecek stres ve depresyon gibi duygu-durum bozuklukları da dolaylı yoldan boğaz yanmasına sebep olabilir.

Corona virüsü ülkemizde etkisini artırırken, bu dönemde yaygın olarak görülen boğaz ağrısı şikayetleri ‘acaba corona virüsü kapmış olabilir miyim?’ endişesine yol açıyor. Konu ile ilgili bilgiler veren Doç. Dr. Aytuğ Altundağ, semptomları iyi takip ederek ilk başta virüs riski yüksek olan hastanelere gidilmemesi yönünde önerilerde bulundu.

Eser AKGÜL

Yayınlanma: - 22 Mart Güncellenme:

Boğaz ağrısı, corona virüsünün sebep olduğu COVID enfeksiyonunun belirtileri arasında görülüyor mu? Hangi durumlarda doktora gitmeliyiz? Boğaz enfeksiyonundan korunmak için hangi önlemleri almalıyız, hangi uygulamalardan uzak durmalıyıız?

Kulak Burun Boğaz Uzmanı Doç. Dr. Aytuğ Altundağ, bu dönemde gerekmediği sürece ve gerçek ihtiyaç olmaması durumunda hastanelerden ve kalabalık yerlerden mümkün olduğunca uzak durmamız gerektiği uyarısında bulundu. Son zamanlarda yaygın olarak görülen boğaz ağrısı belirtisi ile ilgili bilgiler veren Altundağ, hangi durumlarda hastaneye başvurulması gerektiğini de anlattı. İşte Altundağ'dan önemli uyarılar:

COVID'UN EN TEMEL BELİRTİLERİ

Bugünlerde mevsim dolayısıyla pek çok üst solunum yolu enfeksiyonu yaşanmakta. Corona virüsünün yol açtığı COVID enfeksiyonu da bir solunum yolu enfeksiyonu ve damlacık yoluyla bulaşıyor. Bu virüs çoğunlukla burun ve boğaz mukozasından giriyor vücuda. Burada en çok nezle, grip ve mevsimsel olarak alerji ile karışabiliyor. Nezlede genellikle ateş olmaz, burun akıntısı daha fazla olur ve çok yoğun bir halsizlik olmaz. Gripte ise corona virüsü enfeksiyonunda olduğu gibi yüksek ateş, halsizlik olur ve en zor olan da influenza ile COVID’u ayırt etmektir. Ek olarak corona virüsü solunum sıkıntısına neden olur. En sık görülen de corona virüsü enfeksiyonunda ateş bulgusudur ki yüzde 80 oranında rastlanmıştır. Buna ek olarak kuru öksürük de görülüyor. Ayrıca atipik bulgular olan ishal, karın ağrısı, bulantı, kusma, halsizlik, kas ağrısı gibi şikayetler de görülebiliyor ama COVID'u özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarından ayırt etmek gerekiyor.

EĞER BOĞAZ AĞRINIZ GEÇMİYORSA…

Basit bir faranjitte, basit bir boğaz ağrısında ya da basit bir nezlede hemen hastaneye müracaat etmek yerine öncelikle semptomlarınızı, şikayetlerinizi takip edin, ateşinizi ölçün. Ateşinizi ölçtüğünüzde, boğaz ağrısının yanında ateş varsa, ateş düşürücü kullandığınız halde ateş geçmiyorsa, solunum sıkıntısı da varsa o zaman müracaat edebilirsiniz. Daha solunum sıkıntısı başlamadan sadece yüksek ateşi düşüremiyorsanız da müracaat edebilirsiniz. Bu esnada ek olarak Sağlık Bakanlığı’nın ALO hattı üzerinden yetkililerle bulgularınızın hangi tedavi algoritmasını gerektirdiğini takip etmek de önemlidir. Faranjitte boğaz kuruluğu, yutma güçlüğü ve geniz akıntısı şikayetleri olduğu için bu durumdaki  boğazdaki gıcık hissine bağlı olarak kuru öksürük görülebilir. Kronik farenjiti olanlarda da bu dönemde artan kuru öksürük nedeniyle ‘acaba corona virüsü mü kaptım?’ endişesi yaşanabiliyor. Bu durum da ateşi mutlaka kontrol etmek gerekiyor; ateşin ’in üzeri olması durumlarında mutlaka ateş düşürücü ile takip edip ek bulgular da varsa (kuru öksürük ve nefes darlığı gibi) o zaman sağlık kuruluşuna müracaat etmekte fayda var. Aksi taktirde basit bir farenjit ya da nezle durumunda, virüs riskinin yüksek olduğu salgın hastanelerine gitmek zorunda kalabilirsiniz. Öncesinde Evden destek hizmetini ya da online tanı algoritmasını inceleyip sonra müracaat etmeniz daha faydalı olacaktır.

BOĞAZ SAĞLIĞINI KORUMAK İÇİN NE YAPMALI?

Bir kere boğazda çok fazla aşırı asit uyarımına neden olacak çok fazla kahve tüketimi, boğaz kuruluğu yapacak ilaçlar, çok aşırı alkol tüketimi ve diğer asidik içerikleri çok fazla asitli meyve tüketimi boğaz reflüsünü artırıp, boğazdaki mukozal bariyeri bozacaktır. Boğazdaki mukozal bariyeri bozmakla birlikte, burun mokazasında, burun etlerinde de şişme yapacaktır. O nedenle boğaz ağrısını geçirmek için boğazımızı bol bol su içerek, bol  nemli tutmamız çok önemli. Bitki çayları da çok önemli. Bunlar mutlaka olmalı. Burada gerektiği kadar su tüketmek boğazın virüsle savaşta mukozalar bariyerine katkıda bulunacaktır.

BURNUNUZA SAÇ KURUTMA MAKİNESİ TUTMAYIN!

Ağzı tuzlu su ile, sirkeli su ile çalkalamak gibi uygulamalardan da kaçının. Son zamanlarda ‘burnumuza saç kurutma makinesi tutmak' gibi öneriler söyleniyor; bunlar maalesef şu anki çalışmalara göre Dünya Sağlık Örgütü , Sağlık Bakanlığı ve Corona Virüs Bilim Kurulu tarafından önerilmemekte. O nedenle bilimsel olmayan önerileri dikkate almamak lazım. Aksi taktirde burada yarar sağlayalım derken zarar verebiliriz. Bunun örnekleri var; İran'da alkol virüsü öldürür denildiği için kolonya içip ölen çok sayıda insan oldu maalesef. O nedenle çok dikkatli olalım. Panik halde hareket etmeyelim. Ufak semptomlarda çok abartılı önlemler almayalım ancak şikayetlerimizi çok ama çok yakından takip edelim. Bunlar çok önemli.

GÜNEŞTEN FAYDALANIN

İyi beslenmek, sigara dumanına maruz kalmamak, sigara içmemek , bol bol su içmek , çok aşırı sıcak ve soğuk içecekler tüketmemek bu dönemdeki boğaz şikayetleri için çok iyidir. Boğaz sağlığını artırmanın en önemli önlemi sigara içmemek çünkü artık net olarak biliniyor ki corona virüsü enfeksiyonu olan COVID’a bağlı solunum yetmezliğinde eğer hasta sigara içiyorsa hastalığın ağırlaşma riski daha yüksektir. Corona virüsü enfeksiyonunu ağırlaştırmasının dışında hastalığı kapma riski de sigara içenlerde daha yüksek. Bunun dışında da mevsim sebze ve meyvelerini yemek ve C vitamini desteği almak önemli bir fayda sağlar. Günlük olarak açık alanda, kalabalık olmayan yerlerde, belki de kapımızın hemen önünde dakika güneşe çıkarak, D vitamininden yararlanarak bağışıklık sistemimizi güçlendirebilir ve böylece üst solunum yolu ve boğaz enfeksiyonlarından kendinizi koruyabilirsiniz.