Böbrek Üstü Bezlerine Ne Iyi Gelir

Feokromositoma, adrenal bezde gelişen nadir, genellikle kanserli olmayan (iyi huylu) bir tümördür. Hastaların  %10’u kanserli tümördür.  Her böbreğin üstünde bir tane olmak üzere iki adrenal beziniz vardır. Genellikle bir feokromositoma, yalnızca bir adrenal bezde gelişir.  Ancak her ikisinde de tümörler ,  böbrek üstü bezi dışındaki sinir dokusundanda gelişebilir.

Feokromositomunuz varsa, tümör yüksek tansiyona, baş ağrısına, terlemeye ve panik atak semptomlarına neden olabilecek hormonları salgılar. Feokromositoma tedavi edilmezse, diğer vücut sistemlerinde ciddi veya yaşamı tehdit eden hasar meydana gelebilir.

Feokromositomaların çoğu 20 ile 50 yaş arasındaki insanlarda keşfedilir. Ancak tümör her yaşta gelişebilir. Feokromositoma ameliyatı genellikle kan basıncını normale döndürür.

Feokromositoma  Belirtileri Nelerdir?

Feokromositomaların belirti ve semptomları genellikle şunları içerir:

• Yüksek tansiyon
• Baş ağrısı
• Ağır terleme
• Hızlı kalp atımı
• Titremeler
• Yüzdeki solgunluk
• Nefes darlığı
• Panik atak tipi semptomlar

Daha az yaygın belirti veya semptomlar şunları içerebilir:

• Kaygı veya kıyamet duygusu
• Kabızlık
• Kilo kaybı

Yukarıda listelenen semptomlar sürekli olabilir veya bazen ortaya çıkabilir veya güçlenebilir. Aşağıdakiler gibi belirli aktiviteler veya koşullar semptomları daha da kötüleştirebilir:

• Fiziksel çaba
• Kaygı veya stres
• Vücut pozisyonundaki değişiklikler
• Emek ve teslimat
• Cerrahi ve anestezi

Kan basıncını etkileyen bir madde olan tiramin içeriği yüksek yiyecekler de semptomları daha da kötüleştirebilir. Tiramin, fermente edilmiş, bekletilmiş, salamura edilmiş, iyileştirilmiş, olgunlaşmış  yiyeceklerde yaygındır. Bu yiyecekler şunları içerir:

• Peynir
• Bira ve şarap
• Çikolata
• Kurutulmuş veya tütsülenmiş etler

Semptomları daha da kötüleştirebilecek bazı ilaçlar şunları içerir:

Fenelzin (Nardil), tranilsipromin (Parnate) ve izokarboksazid (Marplan) gibi monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI'ler), bazı ritim düzenleyici, tansiyon ilaçları (metoprolol, propronolol gibi beta-bloke edici ilaçlar) şikayetleri dahada artırabilir.

Amfetamin veya kokain gibi uyarıcılar

Feokromositoma Nedenleri Nelerdir?

Araştırmacılar feokromasitomaya neyin sebep olduğunu tam olarak bilmiyorlar. Tümör, adrenal bezin merkezinde bulunan, kromaffin hücreleri adı verilen özel hücrelerde gelişir. Bu hücreler, başta adrenalin (epinefrin) ve noradrenalin (norepinefrin) olmak üzere kalp atış hızı, kan basıncı ve kan şekeri gibi birçok vücut fonksiyonunu kontrol etmeye yardımcı olan belirli hormonları salgılar.

Hormonların Rolü Nedir?

Adrenalin ve noradrenalin, algılanan bir tehdide vücudunuzun savaş ya da kaç tepkisini tetikler. Hormonlar kan basıncınızın yükselmesine ve kalbinizin daha hızlı atmasına neden olur. Hızlı tepki vermenizi sağlayan diğer vücut sistemlerini hazırlarlar. Bir feokromositoma, bu hormonların daha fazlasının salınmasına ve tehdit edici bir durumda olmadığınız zamanda da salınmalarına neden olur.

Feokromositoma ile İlgili tümörler Nelerdir?

Kromaffin hücrelerinin çoğu adrenal bezlerde bulunurken, bu hücrelerin küçük kümeleri de kalp, baş, boyun, mesane, karın arka duvarı ve omurga boyuncadır.  Bu alanlarda gelişen feokromositomalara Paraganglioma adı verilir, bu tömürde kromaffin hücre tümörüdür, vücut üzerinde aynı etkilere neden olabilir.

Risk Faktörleri Nelerdir?

Bazı nadir kalıtsal bozuklukları olan kişilerde feokromositoma veya paraganglioma riski artar. Bu bozukluklarla ilişkili tümörlerin kanserli olma olasılığı daha yüksektir. Bu genetik koşullar şunları içerir:

Çoklu endokrin neoplazi, tip 2 (MEN 2), vücudun hormon üreten endokrin sisteminin birden fazla yerinde görülen tümörlere sebebiyet veren hastalıktır. Bu durumla ilişkili diğer tümörler;  tiroid, paratiroid, dudaklar, dil ve gastrointestinal sistemde görülebilir.

Von Hippel-Lindau hastalığı, merkezi sinir sistemi, endokrin sistem, pankreas ve böbrekler dahil olmak üzere çeşitli yerlerde bulunan tümörlere neden olabilir.

Nörofibromatozis 1 (NF1) ciltte çok sayıda tümör (nörofibromlar), pigmentli cilt lekeleri ve optik sinir tümörlerine sebebiyet verebilir.

Kalıtsal paraganglioma sendromları, feokromositomalar veya paraganglioma ile sonuçlanan kalıtsal bozukluklardır.

Feokromositoma Komplikasyonları Nelerdir?

Yüksek tansiyon birden fazla organa, özellikle kardiyovasküler sistem dokularına, beyne ve böbreklere zarar verebilir. Bu hasar, aşağıdakiler dahil bir dizi kritik duruma neden olabilir:

• Kalp hastalığı (ritim bozukluğu, çarpıntı, kalp yetmezliği)
• İnme (beyin kanaması)
• Böbrek yetmezliği
• Gözün sinirleri ile ilgili sorunlar (göz içi kanama)
• Kanserli tümörler
• Ana damarlarda yırtılma

Nadiren feokromositoma kanserlidir (kötü huyludur) ve kanserli hücreler vücudun diğer bölgelerine yayılır. Feokromositoma veya paragangliomadaki kanserli hücreler en sık lenf sistemine, kemiklere, karaciğere veya akciğerlere gider.

Ne zaman doktora görünmeli?

Yüksek tansiyon feokromasitomanın birincil belirtisi olmasına rağmen, yüksek tansiyonu olan çoğu insanda adrenal tümör yoktur. Aşağıdaki faktörlerden herhangi biri sizin için geçerliyse doktorunuzla konuşun:

• Mevcut tedavi ile yüksek tansiyonu kontrol etmede zorluk
• Yüksek tansiyonun ara ara kötüleşmesi
• Ailede feokromositoma öyküsü
• Ailede ilgili bir genetik bozukluk öyküsü: çoklu endokrin neoplaziTip 2; von Hippel-Lindau hastalığı; ailesel paraganglioma veya nörofibromatozis 1
• Feokromositoma belirti ve bulgusu olanlarda (hiperadrenerjik ataklar)
• Dirençli hipertansiyon
• Anestezi, entübasyon, cerrahi, gebelik, anjiografi sırasında tansiyonun çok yükselmesi
• Genç yaşta hipertansiyon

Feokromositoma Tanısı Neden Önemlidir?

Feokromositomanın tanınması önemlidir, çünkü:

• Ortalama %10’u kanserdir.
• Ölümcül olabilecek hipertansif krize yol açabilir
• Tümörün cerrahi rezeksiyonu ile kür sağlanabilir

Feokromositoma Tedavisi Nasıldır?

Feokromositomada temel tedavi tümörün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Tümörlerin çoğu iyi huyludur ve çıkartılabilir.

Adrenal Bez (Böbrek üstü bezi) Hastalıkları

Böbreküstü bezi yani adrenal bezi, vücutta çok sayıda önemli hormonun üretilmesinden sorumlu organdır ve böbreküstü bezine bağlı gelişen hastalıklar böbreküstü bezi hastalıkları olarak adlandırılır.

Böbreküstü (adrenal veya sürrenal) bezleri her iki böbreğin üst bölümüne yaslanmış olarak yer alan böbrek fonksiyonları ile ilgisi olmayan bezler olup hormon salgılarlar. Dokular 30 x 50 x 10 mm ebadında 4-5 gr ağırlığındadır. Böbreküstü bezinin görevleri arasında korteks ve medulla olarak iki tabakası olan adrenal bezleri korteksinden kortizol, aldosteron, androjen ve östrojen salgılanırken böbrek üstünün medulla tabakası ise adrenalin ve noradrenalini sentez eder. Böbreküstü bezlerinden ayrıca cinsiyet hormonları da salgılanmaktadır.

Böbreküstü Bezi Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Böbreküstü bezi hastalıklarında belirtiler (semptomlar) sahip olunan hastalığa göre değişiklik göstermektedir. Hormonal dengede bir sorun yaşanıyorsa bu duruma bağlı hastalıklar ortaya çıkar ve her hastalık farklı semptomlar ile kendisini ifade eder. Böbreküstü bezi hastalıklarında belirtiler, salgılanan hormonların hangisinde bir dengesizlik var ise bu duruma göre belirtiler ilen kendisini gösterecektir.

Böbreküstü Bezi Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?

Vücut genel dengesi ve sağlığı için önemli hormonlarından üretilmesinden sorumlu olan böbreküstü bezleri, yaşanan rahatsızlar sonrasında tahribata uğrayabilir ve bunun sonucunda tam verimle çalışamayabilir. Bu verimsizlik sonucunda da böbreküstü bezleri üretimlerinden sorumlu oldukları hormonları tam üretemez ve sorunlar baş göstermeye başlar. Her hastalık için geçerli olan erken teşhis böbreküstü bezi hastalıkları içinde son derece önemlidir.

Kişiler yaşadıkları şikayetler sonrasında doktora başvurmalarında, doktor fiziksel muayene ve tetkik sonucu böbreküstü bezi hastalıklarından şüphelenirlerse, durumu tam teşhis edebilmesi için birkaç uygulamaya başvuracaktır. Manyetik rezonans, bilgisayarlı tomografi gibi testlerle gerekli incelemelerde bulunur, detaylı analize ihtiyaç duyması durumunda sintigrafi’yi de böbreküstü hastalıklarının teşhisinde kullanabilir.

Böbreküstü Bezi Hastalıkları

Böbreküstü bezi kaynaklı birçok hastalık bulunmaktadır fakat en önemlileri Addison, Adenoma, Aldesteron ve Kortizol hastalıklarıdır. Bu hastalıklar haricinde adrenal hiperplazi, adrenal cushing sendromu, primer hiperaldosteronizm, feokromositoma, adrenokortikal karsinoma gibi çeşitli hastalıklar da bulunmaktadır. Bu hastalıkların bir kısmı Adrenal Adenoma üzerinden vuku bulmaktadır.

Kortizol

Kortizolun metabolik etkilerinin başında antienflamtuar (ödem çözücü) ve immunosuppressif etki, kan basıncının sürdürülmesi, kemik formasyonun azalması, insulin direncinin artması (diyabetojenik etki) ile lipoliz ve proteolizin artması gelir. Kortizolun aşırı salgılanması beyincik kaynaklı, ektopik veya doğrudan böbreküstü hiperplazisi (kalınlaşması), adenomu veya kanserine bağlı olabilir. Bununun sonucu Cushing sendromu ortaya çıkar. Tipik klinik bulguların başında kilo artışı, gövdesel şişmanlık, ay dede yüzü, ensede kalınlaşma, karın cildinde çatlaklar gelir.

Aldosteron

Aldosteronun aşırı salgılanması kanda potasyum eksikliğine ve hipertansiyona yol açabilir. Bu klinik tablo Conn sendromu olarak adlandırılır. Böbreküstü bezinin medulla tabakasının aşırı fonksiyonu feokromositoma olarak tanımlanan klinik tabloya yol açar. Tansiyon yüksekliği ile birlikte çarpıntı, yüzde kızarma (flushing) tipik bulgularıdır. Cerrahi olarak müdahalesi laparoskopik (kapalı) olarak yapılır.

Addison Hastalığı

Böbreküstü bezleri tarafından, vücut için gerekli hormonların üretilememesi sonucunda meydana gelen Addison hastalığı, böbreküstü bezinin işlev kaybı sonucu gerçekleşmektedir.

Addison hastalığının belirtileri arasında yorgunluk, iştah ve kilo kaybı, bayılmalar ve tansiyon düşüklüğü, tuz tüketme isteği, karın ağrısı, bulantı, kusma, düşük kan şekeri, pigmentasyon, yapılan aktiviteye göre az terleme, kas ve eklem ağrıları, öfke kontrolünde güçlük, depresyon veya psikolojik rahatsızlıklar, tüylenmede azalma gibi belirtiler bulunmaktadır.

Addison hastalığı çeşitli laboratuvar testleriyle teşhis edilebileceği gibi bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans ile de tanı çalışmalarında faydalanılamaktadır. Hastalar, hormon replasmanı olarak bilinen hormon tedavisi ve kişiye özel diyetle yaşamlarına sağlıklı bir şekilde devam edebilmektedirler.

Adenoma Hastalığı

Adenoma hastalığı aynı zamanda adrenal kitle olarakta isimlendirilmektedir ve böbreküstü bezi tümörleri kaynaklı meydana gelmektedir. Bu çıkan tümörlere adrenal insidenteloma olarakta ifade edilemektedir.

Adenoma hastalığının belirtileri arasında, cilt problemleri, kilo problemleri, kan basıncı problemleri, tansiyon problemleri, çarpıntı, terleme, ağrılı süreçler, kıllanma, çatlak oluşumu, erkeklerde memelerde büyüme gibi çeşitli belirtiler görülebilmektedir. Bu şikayetler adenomanın sebep olduğu çeşitli hormonal rahatsızlıklar kaynaklıdır.

Adenoma hastalığının teşhisinde bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans gibi sistemler kullanılmaktadır. Hastalığın teşhisi kan ve idrar tetkikleriyle de desteklenilmektedir. İhtiyaç halinde çeşitli laboratuvar analizleri de yapılmaktadır. Adenoma hastalığının tedavisi bazı durumlarda çeşitli medikal uygulamalarla olabilmekle birlikte kesin tedavi genellikle cerrahi operasyonlardır.