Acil bir durum karşısında olaya tanık olan kişi sayısı arttıkça olaya müdahale edilme olasılığının azalması durumuna seyirci etkisi denir. Kısaca başkalarının varlığı, insanların yardım etme isteğini azaltır.
yılında 38 görgü tanığının önünde öldürülen Kitty Genovese cinayetinden etkilenen John Darley ve Bibb Latane tarafından geliştirilen Seyirci Etkisi Teorisi bu cinayet üzerine ortaya çıkmıştır. Kitty Genovese, yaklaşık 30 dakika boyunca bıçaklı bir saldırıya uğrar. Kitty, saldırıya uğradığında olaya şahitlik eden 38 kişi olduğu anlaşılır. Buna rağmen kimse polisi aramamıştır ve Kittynin yardım çığlıklarına seyirci kalmışlardır. Buradaki insanlar, mutlaka birinin polisi aradığını düşünerek genç kadının ölümüne sebep olmuşlardır.
Seyirci etkisine neden olan iki ana faktör vardır. İlk olarak, yardıma ihtiyaç duyan kişiye karşı olan sorumluluğun seyirciler arasında dağılmasıdır. Yani herkes birbirinden durum ile alakalı bir şey yapmasını bekler. Bu tip durumlarda insanlar, nasıl olsa birisi yardım eder düşüncesiyle hareket etmeye meyilli hale gelir. Ancak bu durumun sonunda tıpkı Kitty Genovese davasında olduğu gibi hiç kimse hiçbir şey yapmayabilir.
İkinci neden ise, yaşanan olaya müdahalede başarısız olunması durumunda diğer izleyenlere kişinin kendini rezil etmekten korkmasıdır. Yani diğer gözlemciler tepki vermediğinde, bireyler bunu genellikle bir yanıtın gerekli olmadığının veya uygun olmadığının bir işareti olarak algılarlar. Bu sebepten dolayı öne atılarak kendilerini rezil etme ihtimalini göze alamayabilirler.
Araştırmacılar, bu eğilimin bilinmesi durumunda insanların yardım etme olasılığının arttığını söylüyor. Yani bir eylem de bulunmamızı gerektiren durumlarda bu fenomeni düşünüp bizi aslında nasıl geride tuttuğunu anlarsak, bunun üstesinden gelmek için gerekli adımları atabiliriz. Elbette bu kendimizi tehlikeye atmamız anlamına da gelmiyor.
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Cambridge English Corpus kaynağından
Örneklerdeki görüşler Cambridge Dictionary'nin editörlerinin, Cambridge University Press'in ya da lisans sağlayıcılarıın görüşlerini temsil etmez.