Dolven kaç saat arayla verilir? Parol kaç saat arayla verilir? Calpol kaç saat arayla verilir? Tylol kaç saat arayla verilir? Apireks kaç saat arayla verilir?
Çocukların bağışıklık sistemi ve organların çalışma kapasitesi gelişme aşamasındadır. Küçük bir bebeğe fazla dozlarda ilaç vermek böbreklerine veya karaciğerine zarar verebilir. Bu nedenle, bebeklere mümkün olan en az miktarda ilaç vermek isteriz.
Ateş düşürücü şuruplar çocuklara ağızdan verildiğinde, ilacın mideye ulaşması ve sindirim sisteminden emilerek kana geçmesi belli bir zaman almaktadır. Yani çocuk ateş düşürücü şurubu içtikten sonra o ilacın kana ulaşarak ateşi düşürme etkisini gösterebilmesi için belli bir zaman gerekir.
Bu esnada, çocuğun ateşini düşürmek için kıyafetlerini çıkarmak ve tenine ıslak bez koymak gibi geleneksel yöntemler uygulamaya devam edebilirsiniz.
Ateş Düşürücü AsistanıParasetamol her dört ile altı saatte bir verilebilir. 24 saatlik süre içinde dört defadan fazla parasetamol verilmemelidir.
Çocuğa verilmesi gerekenden daha az ateş düşürücü verdiyseniz, çocuğunuzun ateşi yeteri kadar düşmeyebilir. Çocuğunuz için ideal ateş düşürücü miktarını hacim (ml) ve ölçek olarak öğrenmek için aşağıdaki listeden sahip olduğunuz ateş düşürücü rehberine bakın.
Parasetamol içeren bazı ateş düşürücüler şöyledir:
Çocuğunuza 48 saatten fazla parasetamol vermeniz gerekiyorsa, onu bir doktora götürmelisiniz.
İbuprofen her altı ile sekiz saatte bir verilebilir, günde üç defadan fazla verilmemelidir.
Çocuğa verilmesi gerekenden daha az ateş düşürücü verdiyseniz, çocuğunuzun ateşi yeteri kadar düşmeyebilir. Çocuğunuz için ideal ateş düşürücü miktarını hacim (ml) ve ölçek olarak öğrenmek için aşağıdaki listeden sahip olduğunuz ateş düşürücü rehberine bakın.
İbuprofen içeren bazı ateş düşürücüler şöyledir:
Bir çocuğa uzun süre ibuprofen verildiğinde ender görülen fakat ciddi olan yan etkiler görülebilir. Çocuğunuza 48 saatten fazla ibuprofen vermeniz gerekiyorsa, onu bir doktora götürmelisiniz.
Ateş düşürücü asistanı ile ne zaman ve kiloya göre ne kadar ilaç kullanacağınız hakkında fikir sahibi olabilir ya da aşağıdaki tabloya bakabilirsiniz.
Ateş Düşürücü AsistanıÇocuğun ateşi | Ne yapabiliriz? |
---|---|
37.5< derece | Çocukların ateşi 37.5’lara kolaylıkla çıkabilir. Son kullanma tarihi geçmemiş bir ateş düşürücü şuruba sahip olduğunuzdan emin olun. |
37.5-38 derece | Kıyafetlerini çıkarmak ve tenine ıslak bez koymak gibi geleneksel yöntemler uygulayabilirsiniz. |
38-39 derece | Çocuğunuzun kilosuna uygun dozda ateş düşürücü kullanabilirsiniz. Ateşinin düşmemesi halinde 4 saat sonra tekrar ateş düşürücü verilebilir. Geleneksel yöntemlerden faydalanın. |
39-40 derece | Çocuğu dikkatle takip edin! Ateşi düşme eğiliminde olan çocuğun ateşinin düşmesi için kıyafetlerini çıkarmak ve tenine ıslak bez koymak gibi geleneksel yöntemleri uygulamaya devam edin. Ateşi daha fazla yükselmeyen çocuğu dikkatle takip etmeye devam edin. Ateş düşürücü ilaca ve geleneksel yöntemlere rağmen ateşi 39’un altına düşmeyen ve ateşi yükselmeye devam eden çocuğu acil doktora götürünüz. |
40 derece ve üzeri | Yüksek ateşin çocukta kalıcı hasar bırakmaması için, ateşi 40 derece olmadan çocuğunuzu hastaneye götürmüş olmalısınız. Geç kalmadan hastaneye başvurun. |
Not: Başka şekilde önerdiyse doktorunuzun önerisi ve reçetesi üzerine hareket ediniz! Doğumsal hastalık veya anomalisi olan çocuklarda farklı hareket etmek gerekebiliyor. Kendi çocuğunuz için uygun ateş düşürücü kullanımını hekiminize danışabilirsiniz.
Çocuklarda ateş ölçümü nasıl yapılır?
Şu özellikleri taşıyan çocukların mutlaka hekimleri tarafından değerlendirilmeleri önerilir
Ateş Düşürücü Rehberi
Kiloya göre doğru dozda ateş düşürücü verildiğinde muhtemelen yüksek ateş kontrol altına alınır. Yüksek ateşi düşürmek için ilaç dışı yöntemler de ateşi kontrol altına almada etkilidir.
Gün içerisinde sadece bir iki kez ateş düşürücü vermeniz gerekebilir. Bu durumda bir kez parasetamol verdikten sonra bir sonraki ihtiyaç durumunda ibuprofen vermeyi tercih edebilirsiniz. Amaç sadece yüksek ateşi düşürmek olduğunda ibuprofen ve parasetamol etken maddelerini sırayla kullanmak çocuğunuzun yan etki yaşama riskini düşürebilir.
Nadiren daha fazla ilaç kullanmak gerekir. Eğer parasetamol ve ibuprofen içeren ateş düşürücü şurupları dönüşümlü olarak vermeniz gerekiyorsa bunu uygulama kolaylığı ve ilaç verimliliği için belirli bir düzende uygulayabilirsiniz.
Uyarı: Sık aralıklarla dönüşümlü ateş düşürücü kullanması gereken bir çocuğun mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir. Bir gün içerisinde verilebilecek en yüksek miktarda parasetamol ve ibuprofen alması gereken çocuğun mutlaka bir doktor reçetesiyle tedavi edilmesi gerekir. Yüksek ateşe neden olan rahatsızlığın tedavi edilmesi gerekir. Acil ve kritik tedavi, sağlık kuruluşunda düzenlenir. Makalenin devamı sadece sağlık profesyonelleri içindir.
Bir günde 4 kere parasetamol ve 3 kere ibuprofen verilebilir. Toplamda 7 kez ateş düşürücü ilaç verilebilir. Doz hesabı kiloya göre yapılmalıdır!
Bazı soğuk algınlığı ilaçları parasetamol ya da ibuprofen içerir. Hem ateş düşürücü hem de soğuk algınlığı ilacı kullanmak üst sınırın üzerinde ilaç verilmesine ve yan etkiler gelişmesine neden olabilir.
Birden fazla ilaçla aynı etken maddeyi vermemek için ilacınızın kutusundan çıkan broşüre bakın ve etken maddelerini öğrenin.
Aşağıdaki tabloda parasetamol ve ibuprofen içeren ilaçlar gruplandırılmış ve sıraya konulmuştur. Bu tablo parasetamol ve ibuprofen içeren ilaçların tamamını içermez!
1. adım Kronometre=00:00 Parasetamol | 2. adım Kronometre=02:00 İbuprofen | 3. adım Kronometre=04:00 Parasetamol | 4. adım Kronometre=07:00 İbuprofen | 5. adım Kronometre=09:00 Parasetamol | 6. adım Kronometre=12:00 İbuprofen | 7. adım Kronometre=14:00 Parasetamol |
---|---|---|---|---|---|---|
Parol | Pedifen | Parol | Pedifen | Parol | Pedifen | Parol |
Calpol | Dolven | Calpol | Dolven | Calpol | Dolven | Calpol |
Minafen | İbufen | Minafen | İbufen | Minafen | İbufen | Minafen |
Minamol | Brus | Minamol | Brus | Minamol | Brus | Minamol |
Tylol | Apireks | Tylol | Apireks | Tylol | Apireks | Tylol |
Minoset | İbuactive | Minoset | İbuactive | Minoset | İbuactive | Minoset |
Pedipar | İbu-fort | Pedipar | İbu-fort | Pedipar | İbu-fort | Pedipar |
Paranox | Bruprex | Paranox | Bruprex | Paranox | Bruprex | Paranox |
Tamol | İburamin Zero | Tamol | İburamin Zero | Tamol | İburamin Zero | Tamol |
Geralgine-P | İburamin Cold | Geralgine-P | İburamin Cold | Geralgine-P | İburamin Cold | Geralgine-P |
A-ferin Pediyatrik Şurup | Pedifen Cold & Flu Şurup | A-ferin Pediyatrik Şurup | Pedifen Cold & Flu Şurup | A-ferin Pediyatrik Şurup | Pedifen Cold & Flu Şurup | A-ferin Pediyatrik Şurup |
A-ferin Plus Şurup | Coldfen Şurup | A-ferin Plus Şurup | Coldfen Şurup | A-ferin Plus Şurup | Coldfen Şurup | A-ferin Plus Şurup |
Katarin Pediatrik Şurup | DroFlu Cold Plus Şurup | Katarin Pediatrik Şurup | DroFlu Cold Plus Şurup | Katarin Pediatrik Şurup | DroFlu Cold Plus Şurup | Katarin Pediatrik Şurup |
Ase-Cold Pediatrik Şurup | Coldaway Plus Şurup | Ase-Cold Pediatrik Şurup | Coldaway Plus Şurup | Ase-Cold Pediatrik Şurup | Coldaway Plus Şurup | Ase-Cold Pediatrik Şurup |
Corsal Şurup | İbucold Plus Şurup | Corsal Şurup | İbucold Plus Şurup | Corsal Şurup | İbucold Plus Şurup | Corsal Şurup |
Kaynak:
Ateş; vücudun mikroplarla savaşmak için verdiği bir tepkidir. Vücut sıcaklığını artırarak kan dolaşımını hızlandırır, mikropların çoğalma hızını düşürür. Yani bağışıklık sistemimizin bir parçasıdır. Kontrollü olduğu sürece vücudumuz için faydası vardır. Fakat bir noktadan sonra (yaklaşık 38,5-39 C ) vücudu yorduğu, rahatsız hissettirdiği için müdahale etmek gerekebilir.
Ateş tek başına bir hastalık değildir. Pek çok farklı hastalığın ortak belirtisidir. Ateşinin olması çocuğun ciddi bir hastalığı olduğunu göstermez, sadece çocuğun vücudunda bazı şeylerin yolunda gitmediği konusunda bizi uyaran bir işarettir.
Çocuklarda en sık ateş nedeni enfeksiyonlardır. Romatizmal hastalıklar, aşılar, sıcak çarpması ya da sıcak havada bebeğin çok sıkı sarılması gibi nedenlerle de vücut sıcaklığı yüksek ölçülebilir.
Çocuğunuz huzursuzsa ya da elle kontrol ettiğinizde sıcaklık artışı hissediyorsanız uygun bir ateş ölçer ile ölçüm yapmanız gereklidir. Vücut sıcaklığı normalin üstünde (38 C) ise ateşi var demektir.
ATEŞ NASIL ÖLÇÜLÜR?
Ölçüm yapılan yere göre vücut sıcaklığı değişmektedir. Bu nedenle nerden ölçüm yaptığınız önemlidir.
Gerçek vücut sıcaklığını yansıtması açısından makattan ölçüm daha doğru sonuç vermekle birlikte pratik olmaması ve hijyen nedeniyle rutin olarak önerilmemektedir.
Makat, ağız, kulak ve cilt üzerinden ölçüm için 38 C, koltuk altı için 37,5 C ve üzeri ateş kabul edilir.
Koltuk altı: Ateş ölçer açılır, yanıp sönen C işareti görülünce koltuk altına konulur. Yanıp sönen C işareti sabitlenince ölçüm tamamlanmış demektir. Cihaza göre değişmekle birlikte 5 sn ile 60 sn arasında ölçüm tamamlanmaktadır.
Ölçüm öncesinde koltuk altı silinerek kurulanmalıdır. Metal uç tam koltuk altının orta kısmına yerleştirilir, kol gövdeye doğru hafifçe bastırılarak derece ucunun cilde tam olarak temas etmesi sağlanmalıdır.
Kulak: Ateş ölçerin kapağı açılır. Kulak içine yerleşen kısmın kirlenmemesi için filtre varsa takılır. Düğmeye basarak ölçüm için hazır hale getirilir. Yanıp sönen çizgi ya da C işareti hazır olduğunu gösterir. Cihazın uç kısmı nazikçe kulak içine yerleştirilir ve tekrar düğmeye basılır. 2-3 sn içinde sesli uyarı ile birlikte ölçüm tamamlanır.
Cilt üzeri: Cihazın ayarı varsa vücut sıcaklığını ölçen hale getirilir. Düğmesine basılarak ölçüm için hazır hale getirilir. Cildin ıslaksa kurulanır. Alın ve şakak kısmından yaklaşık 3-5 cm mesafeden çocuğun yüzüne tutularak düğmeye basılır. 1-2 sn içinde ölçüm yapılmış olur. Farklı yerlerden bir kaç ölçüm yaparak en yüksek sıcaklık belirlenir.
Makat:Koltuk altından ölçüm yapan cihazlar makattan da ölçüm yapabilmektedir. Metal uç tamamen anüse girecek şekilde tutulur. Uç kısmının yaklaşık 1-1,5 cm itilmesi yeterli olacaktır. Popoyu iki taraftan sıkılarak sabit kalması sağlanır. 5 sn ile 60 sn arasında ölçüm tamamlanacaktır.
Hızlı ölçüm yapan cilt üzeri veya kulaktan ateş ölçer öncelikle tercih edilebilir. Fakat ateş saptanmışsa koltuk altı ateş ölçer ile kesin ölçüm yapmak doğru olacaktır.
HANGİ ATEŞ ÖLÇERİ KULLANMALIYIM?
Ateş ölçümü için farklı cihazlar mevcuttur. Koltuk altı, ağız, kulak, makat ve cilt üzerinden ölçüm yapabilen elektronik cihazlar vardır. Koltuk altı ölçüm yapan aletler daha tutarlı sonuç verdiği için tercih edilebilir. Hareketli ya da huzursuz olan çocuklarda 1 dk bekleyerek ölçüm yapmak zor olabilir. Öncelikle temassız cilt üzerinden ateş ölçer ile ölçüm yapıp yüksek sonuç çıkarsa koltuk altından ateşi teğit etmek uygun olacaktır.
3 aydan büyük çocuklarda kulaktan ateş ölçer ile hızlı ve tutarlı ölçümler yapılabilir. Kulak enfeksiyonu varlığında normalden daha yüksek ölçüm yapabilir.
Daha önceleri kullanılan civalı termometreler zehirlenmelere yol açabildiği için yasaklanmıştır. Bu nedenle sadece elektronik cihazlar kullanımdadır.
Zaman içinde yanlış ölçümlere yol açabildiği için tüm elektronik cihazlara 6 ayda bir kalibrasyon yapılması gerekmektedir.
ÇOCUĞUM ATEŞLENDİ NE YAPMALIYIM?
Çocuğunuzun vücudunu sıcak hissettiniz. Derece ile ölçerek ateşinin olduğunu gördünüz.
ATEŞİN DERECESİ İLE HASTALIK ŞİDDETİ ORANTILI MIDIR?
Çocuğun ateşinin çok yüksek olması çok şiddetli ağır bir hastalık geçirdiğini göstermez. Viral gribal enfeksiyonlarda 40 dereceye kadar yükselen ateş olabileceği gibi; ciddi bakteriyel enfeksiyonlar ateş olmadan ya da hafif ateş ile geçirilebilmektedir.
Özellikle 3 yaş altı çocuklarda koltuk altından 38,5 C ve diğer bölgelerden 39 C üzeri ateş varlığında ciddi bir enfeksiyon saptanma oranı artmaktadır.
Ateş yükselmesi beyin hasarına yol açmaz. Sıcak çarpması gibi durumlarda vücut sıcaklığı 41 C üzerine çıkarsa beyin hasarına yol açabilir (buna ateş değil hipertermi diyoruz). Enfeksiyonlara bağlı olan ateş kontrollü bir şekilde yükseldiği için hayati tehlike yaratmaz. Ateşin derecesinden ziyade çocuğun genel durumu hastalığın şiddeti konusunda belirleyici olmaktadır.
ATEŞLE BİRLİKTE TİTREME BAŞLADI, NE YAPMALIYIM?
Ateş hızlı yükseldiği sırada ciltte alacalı görünüm, titreme görülebilmektedir. Vücudun iç kısmından ateşin yükselmeye başlaması sonucu olmaktadır. Titremeye başladıysa sık aralıklarla ateşini ölçmek faydalı olacaktır. Üzerindeki kıyafetleri inceltip, ılık uygulama yapmaya başlayabilirsiniz.
Ateş yükseldiğinde eller ve ayaklar soğuk gövde ve baş kısmı sıcak olabilmektedir.
HANGİ DURUMLARDA ACİL OLARAK HASTANEYE BAŞVURMAM GEREKİR?
# Üç aydan küçük bebekler
# kemoterapi alan çocuklar
# ateş ile birlikte ciltte mor döküntü-lekeler çıkmışsa
# ateşli havale geçirdiyse
# genel durumu iyi değil, uyku hali, bilinç bulanıklığı varsa
# burnu açık olmasına rağmen zor nefes alıyorsa
# aşıları yapılmamışsa
ciddi bir hastalık geçirme ihtimali yüksektir, en kısa sürede hastaneye başvurmanız gerekir.
# 3 yaşından küçük çocuklarda ateş 3 günden uzun sürdüyse
# tüm çocuklar için ateş 5 günden uzun devam ediyorsa hastaneye başvurmanız uygun olacaktır.
ATEŞ DIŞINDA VÜCUT SICAKLIĞININ YÜKSELDİĞİ DURUMLAR VAR MIDIR?
Bazen dış etkenlere bağlı olarak vücut sıcaklığı yükselebilir, sıcak çarpması buna örnektir.. Yenidoğan bebeklerde sıcak havalarda çok sıkı sarıp sarmalanma nedeniyle de vücut sıcaklığı normalden yüksek ölçülebilmektedir. Hipertermi dediğimiz bu durum vücut sıcaklığının dış etkenlere bağlı olarak kontrolsüz yükselmesidir.
Ateş ise beyinde hipotalamus dediğimiz vücudun termostatı olarak görev yapan merkezin kontrollü ve istemli olarak vücut sıcaklığı eşiğini artırması sonucu gelişir. Vücuda giren mikroplarla savaşmak adına verdiği bir tepkidir. Ateş düşürücüler hipotalamusun belirlediği bu eşik değeri azaltarak etkisini gösterir.
Çocuklar diş çıkarırken her şeyi ağızlarına götürüp ısırdıkları için ateşli hastalık geçirme ihtimalleri artabilir. Diş çıkarma vücut sıcaklığını hafif artırsa bile belirgin derecede ateş yapmaz. Özellikle 38,5 C ve üzeri ateşi diş çıkarmaya bağlamak doğru değildir.
ATEŞ NASIL DÜŞÜRÜLÜR?
Ateşi kontrol altına almak için yapabileceğiniz üç şey vardır:
# Üzerindeki kıyafetleri inceltmek, çıkarmak
# ılık uygulama yapmak, duş aldırmak
# ağrı kesici- ateş düşürücü ilaçlar vermek
ATEŞ DÜŞÜRÜCÜ İLAÇLAR NELERDİR, NE KADAR VERMELİYİM?
Çocuklarda ağrı kesici ateş düşürücü olarak kullandığımız 2 çeşit ilaç vardır.
PARASETAMOL
İBUPROFEN:
Vücut ağırlığı | Parasetamol (calpol, parol, tamol, tylol vs) 120 mg/5 ml | Parasetamol (calpol plus, parol plus) 250 mg/5 ml | İbuprofen (dolven, pedifen, ibufen vs) 100 mg/5 ml |
4 kg | 3 defa 0,5 ölçek | ||
5-7 kg | 4 defa 0,5 ölçek | ||
8-9 kg | 4 defa 0,5 ölçek | 4 defa 0,5 ölçek | |
10-14 kg | 4 defa 1 ölçek | 4 defa 0,5 ölçek | 3 defa 1 ölçek |
15-20 kg | 4 defa 1,5 ölçek | 3 defa 1 ölçek | 3 defa 1,5 ölçek |
21-26 kg | 4 defa 2 ölçek | 4 defa 1 ölçek | 3 defa 2 ölçek |
ASPİRİN: çocuklarda ateş düşürücü olarak kullanılmaz. Viral enfeksiyonlarda kullanıldığında Reye sendromuna (karaciğer ve beyin hasarı ile seyreden bir hastalık) yol açabildiği için kullanılmamaktadır.
METAMİZOL (NOVALGİN): çocuklarda çok ciddi yan etkileri (Aplastik anemi, agranülositoz vs) görülebildiği için kullanılmamalıdır.
* Bir ölçek şurup 5 ml olup 1 tatlı kaşığına eşdeğerdir. Fakat her tatlı kaşığı aynı büyüklükte değildir. Doğru miktarda şurup vermek için ilacın içindeki ölçeğini ya da enjektörleri kullanabilirsiniz.
* Ateş düşürücü şuruplar çözelti (süspansiyon) şeklindedir. Beklediğinde etken madde dibe çökecektir. Kullanmadan önce çalkalamanız gereklidir.
* Ateş düşürücü şurupları açtıktan sonra 1 ay içinde tüketin. Hava ile temas ettikten sonra etkinliği azalabilmektedir. 1 ay içinde tüketmediğiniz şurupları atarak yenisini alabilirsiniz.
Özet olarak
Ateş; vücudun mikroplarla savaşmak için verdiği bir tepkidir. Vücut sıcaklığını artırarak kan dolaşımını hızlandırır, mikropların çoğalma hızını düşürür. Yani bağışıklık sistemimizin bir parçasıdır. Kontrollü olduğu sürece vücudumuz için faydası vardır. Fakat bir noktadan sonra (yaklaşık 38,5-39 C ) vücudu yorduğu, rahatsız hissettirdiği için müdahale etmek gerekebilir.
Ağrı kesici ateş düşürücüler de birer ilaçtır. Her ilaç gibi yerinde kullanıldığında faydası vardır. Hem katkı maddeleri koruyucular içerdiğinden, hem de yan etkileri görülebileceğinden dolayı uzun süreli ve yüksek doz alınması doğru değildir. Gereksiz yere ilaç kullanmaktan sakının. Sağlıklı günler geçirmeniz dileğiyle.
Uzm. Dr. Erdal PAZAR