Cek Yasasinda Son Durum

Kamuoyunda bir süredir karşılıksız çek keşide etme suçuna af getirilip getirilmeyeceği tartışılmaktaydı. Bu suçla ilgili yeni hükümler getiren 7226 Sayılı Kanun karşılıksız çek keşide etme suçlarında hapis cezası yoluna kapatmadı ya da bu suçlar için af getirmedi. Ancak borçluya borcunu ödeme ve hapis cezasından kurtulma yolunda bazı fırsatlar sundu. Bununla beraber yeni düzenlemede alacaklının menfaatini de gözeten bazı imkanlar yer aldı. Oğuz Hukuk Bürosu olarak güncel mevzuatı sürekli takip ederek; yeni yasaların iyi anlaşılması, doğru yorumlanması için sizlere profesyonel danışmanlık hizmeti sunmaktayız. 7226 Sayılı Kanunda yeni hükümler getirilen karşılıksız çek keşide etme suçuna ilişkin dava ve işlerinizi alanında yetkin ekibimiz eliyle yürütmekteyiz.

7226 SAYILI YASANIN KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETME SUÇUNA İLİŞKİN GETİRDİĞİ YENİLİKLER NELERDİR?

Ülkemizde son yıllarda görülen ekonomik krizle birlikte bu suçların sayısı arttı. Bu durum ticari hayatta işleri yolunda gitmeyen birçok kimsenin adli para cezası veya hapis cezası ile karşılaşmasına neden oldu. Hapis cezası ile karşı karşıya kalan işletme sahiplerinin borcunu ödemesi bu durumda daha da zorlaştı. Yeni yasa COVİD-19 salgınını önlemek amacıyla alınan tedbirler nedeniyle ticari hayatı daha da olumsuz etkilenen borçlulara bazı fırsatlar sunmaktadır. Bu makalemizde karşılıksız çek keşide etme suçuna ilişkin yeni yasanın getirdiği değişiklikler ele alınmaktadır.

Yasal mevzuatımız uyarınca uygulamada “karşılıksızdır” işlemi gören çeklerle ilgili olarak alacaklı tarafından, çek keşidecisi hakkında icra ceza mahkemesine şikayet başvurusu yapılmakta, keşidecinin suçunun sabit görülmesi halinde,keşideci çekin karşılıksız kalan miktarı kadar adli para cezasına çarptırılmakta idi. Adli para cezasının ödenmemesi halinde ise adli para cezası günlüğü 100 TL’den olmak üzere hapis cezasına çevrilmekte idi. Esasen bu hükümler aynen yürürlüktedir. Ancak 7226 Sayılı Yasa ile 24.03.2020 tarihine kadar işlenen karşılıksız çek keşide etme suçlarının cezalarının infazı durdurulmakla beraber, borçlu-hükümlüye hem hapis cezasından hem de borçtan kurtulmak için bazı taksitlendirme imkanları sunulmuştur.

Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçundan Hükmedilen Hapis Cezalarına Af Geldi mi?

7226 Sayılı Kanun’un 49. maddesi ile 5941 Sayılı Çek Kanunu’na eklenen geçici 5. madde ile karşılıksız çek keşide etme suçundan hapis cezasına mahkum olanların mahkum olduğu hapis cezasının infazı durduruldu. Ancak bu hüküm 24.03.2020 tarihinden önce karşılıksız çek keşide edenleri kapsamaktadır. Bu suç nedeni ile cezaevinde olanlar infazın durdurulması nedeni ile tahliye edildi.

Ancak bu suçtan hüküm giyenlerin alacaklıya borcu devam ettiği için, yeni yasada belirtilen taksitlerin alacaklıya ödenmemesi durumunda alacaklının şikayeti ile infazı durdurulan hükmün infazının devamına karar verilebilir. Dolayısıyla 7226 Sayılı Yasa karşılıksız çek keşide etme suçunun cezasının infazını durdurmakta ve alacaklıya olan borcun belirli taksitlerle ödenmesi halinde cezanın bütün sonuçlarıyla ortadan kalkmasını sağlamaktadır. Ancak 7226 Sayılı Yasanın yürürlüğe girmesi ile karşılıksız çek keşide etme suçunun cezasının ortadan kalkması ya da affa uğraması söz konusu değildir.

Hükmün infazının durdurulduğu süre boyunca ceza zamanaşımının işlemeyeceği de hüküm altına alınmıştır.

Yeni Yasa Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçundan Hüküm Giyen Borçluya Hangi Hakları Tanımıştır?

24.03.2020 tarihinden önce “karşılıksızdır” işlemi gören çeklere ilişkin hapis cezaların infazının durdurulması nedeni ile tahliye olan hükümlüler, tahliye oldukları tarihten itibaren 3 ay içerisinde karşılıksız çıkan çekin bedelinin ödenmeyen kısmının 1/10 ‘unu (onda birini) alacaklıya ödemeleri halinde, geri kalan borç miktarını 3 ayın bitiminden başlamak üzere 2 ayda bir olmak üzere 15 taksitte alacaklıya ödeyebilirler.

Örnek olarak borçlunun, alacaklıya olan borcu karşılığında, keşide ederek teslim ettiği çekin 120.000 TL’lik kısmı karşılıksız çıkmış olsun ve bu borç için de alacaklıya hiçbir ödememe yapılmamış olsun. Alacaklının şikayeti üzerine adli para cezasına çarptırılan ve bu cezayı da ödemediği için adli para cezası hapse çevrilen hükümlünün cezasının infazına başlanmış olsun. Çek 24.03.2020 tarihinden önce karşılıksız işlemi görmüş ise hükümlü tahliye edilecektir. Ancak çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda biri yani 12.000 TL’lik kısmı tahliyeden itibaren 3 ay içerisinde alacaklıya ödenmek zorundadır. Borçlu geriye kalan 108.000 TL’lik kısmı 3 aylık sürenin bitiminden başlayacak itibaren başlayacak olan 2’şer aylık taksit ödeme süreleri ile 15 taksitte her bir taksit 7.200 TL olarak ödeyebilecektir. Ödeme gerçekleştiğinde ise mahkeme borçlunun cezasını tüm sonuçları ile beraber ortadan kaldıracaktır.

7226 Sayılı Yasa’da Belirtilen Taksitlerin Ödenmemesinin Hukuki Sonucu Nedir?

Hükümlü tahliye olduktan sonra 3 ay içerisinde çek bedelinin karşılıksız kalan kısmının onda birini ödemediği takdirde alacaklının şikayeti üzerine, hükümlünün cezasının infazının devamına karar verilir. Yine 3 ayın bitiminden itibaren başlayacak 2’şer ay süreli 15 adet taksitten birinin ödenmemesi durumunda bu taksit, en sona atılarak taksitlere eklenir. Söz konusu 15 taksitten ikinci defa taksit ödenmemesi durumunda ise alacaklının şikayeti üzerine infazın devamına karar verilir.

Alacaklı Şikayet Hakkını Kullanmazsa Cezanın İnfazına Devam Olunabilir Mi?

Alacaklı şikayet hakkını kullanmazsa veya şikayet süresini kaçırırsa cezanın infazına devam edilemez. Şikayet süresi İcra Ceza Mahkemelerinin görevine giren davalarda şikayet konusu olayın öğrenilmesinden itibaren 3 ay, her halde şikayet konusu olayın meydana gelmesinden itibaren 1 yıldır.

Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçundan Adli Para Cezasına Mahkum Olup Cezası Hapse çevrilen Ancak Cezasının İnfazına Başlanmayan Hükümlüler Yeni Yasadan Faydalanabilir Mi?

Kanunun lafzında “tahliye” ifadesi geçtiğinden, taksit imkanlarından sadece cezası infaz edilmekte olan hükümlülerin faydalanabileceği gibi bir izlenim oluşsa da, mahkum olmuş ancak cezasının infazına başlanmamış hükümlülerin de taksit imkanlarından faydalanabileceği yönünde görüş vardır. Biz de bu görüşe iştirak ediyoruz. Bu durumda çekin ödenmeyen kısmının onda birinin ödenmesi için öngörülen 3 aylık süre hükmün kesinleşmesinden itibaren başlayacaktır.

Yeni Yasa Kapsamında Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçundan Aldığı Hapis Cezasının İnfazı Durdurulan Hükümlünün Adli Kontrol Altına Alınması Mümkün Müdür?

Cezasının infazı durdurulan hükümlü hakkında Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 109. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde belirtilen yurt dışına çıkış yasağı adli kontrol tedbirine hükmedilebilir. Bu konuda takdir yetkisi mahkemeye aittir.

Yeni Yasanın Geçici 5. Maddesinde Belirtilen Cezanın İnfazının Devamına Dair Karar ve Diğer Kararlar Hangi Mahkeme Tarafından Verilecektir?

Yeni yasanın geçici 5. maddesinde belirtilen kararlar karşılıksız çek keşide etme suçundan dolayı cezaya hükmeden icra ceza mahkemesi tarafından verilecektir. Geçici 5. madde uyarınca verilen tüm kararlar alacaklıya da tebliğ edilecektir.

Yeni Yasanın Geçici 5. Maddesinde Belirtilen Cezanın İnfazının Devamına Dair Karar ve Diğer Kararlara Karşı İtiraz Yoluna Gidilebilir Mi?

Yeni yasanın geçici 5. maddesinde belirtilen cezanın infazının devamına dair karar ve diğer kararlara karşı şikayetçi veya hükümlü tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren kararı veren mahkemenin numarasını takip eden icra ceza mahkemesine itiraz edebilir. Sonraki numaralı mahkeme yoksa bir numaralı icra ceza mahkemesine, sadece bir icra ceza mahkemesi varsa asliye ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İcra ceza mahkemesi hakimi aynı zamanda asliye ceza hakimi ise dosya en yakın asliye ceza mahkemesine gönderilir.

Alacaklının Şikayeti Üzerine Cezasının İnfazının Devamına Karar Verilen Borçlu, Kanundaki Aynı Taksit İmkanlarından Tekrar Faydalanabilir Mi?

Borçlu yeni yasada öngörülen taksit imkanından yalnızca bir defa faydalanabilir. Alacaklının şikayeti üzerine cezasının infazının devamına karar verilmesi durumunda borcun kalan kısmını yeni yasaya göre tekrar taksitlendiremez. Ancak her karşılıksız çek keşide etme suçu ayrı ayrı değerlendirildiğinden, alacaklısı aynı olsa bile daha sonra başka bir çek borcu için taksitlendirme imkanından faydalanılabilir.

Borçlunun, taksit sürelerini kaçırması üzerine cezasının infazının devamına karar verilmesi durumunda, borçlu kalan borcun tamamını bütün ferileriyle beraber alacaklıya öderse, mahkemece ceza bütün sonuçları ile birlikte ortadan kaldırılır. Zira 5941 sayılı Çek Kanunu’na ait bu hüküm mevcudiyetini devam ettirmektedir.

Kamuoyunda bir süredir karşılıksız çek keşide etme suçuna af getirilip getirilmeyeceği tartışılmaktaydı. Bu suçla ilgili yeni hükümler getiren 7226 Sayılı Kanun karşılıksız çek keşide etme suçlarında hapis cezası yoluna kapatmadı ya da bu suçlar için af getirmedi. Ancak borçluya borcunu ödeme ve hapis cezasından kurtulma yolunda bazı fırsatlar sundu. Bununla beraber yeni düzenlemede alacaklının menfaatini de gözeten bazı imkanlar yer aldı. Oğuz Hukuk Bürosu olarak güncel mevzuatı sürekli takip ederek; yeni yasaların iyi anlaşılması, doğru yorumlanması için sizlere profesyonel danışmanlık hizmeti sunmaktayız. 7226 Sayılı Kanunda yeni hükümler getirilen karşılıksız çek keşide etme suçuna ilişkin dava ve işlerinizi alanında yetkin ekibimiz eliyle yürütmekteyiz.

Adana'da mobilya imalatçısı Sait Erdem, alışveriş sitesinde satılığa çıkardığı araç yüzünden karşılıksız çekle dolandırıldı.55 yaşındaki Sait Erdem, 2016 model aracını internetteki bir alışveriş sitesi üzerinden satılığa çıkardı. Erdem'in aracına Trabzon'dan Mustafa N. müşteri oldu. Mustafa N. aracın devri için arkadaşı İlker K.'yı Adana'ya gönderdi. 120 bin TL'yi peşin veren İlker K. 95 bin TL'lik Mustafa N.'ye ait çeki Sait Erdem'e verdi. Erdem, bankadan çeki sorguladığında sağlam olduğu söylendi. Bir ay sonrası için verilen çek karşılıksız çıkınca Erdem, dolandırıldığını anladı.Araştırdığında bu kişilerin yüzlerce kişiyi bu şekilde mağdur ettiğini belirten Erdem, “Bu şebeke 14 firma ve 14 banka ile çalışıyor. Bu adamlar bu işi yaparken arkasında bakanların, sanatçıların yetkililerin isimlerini kullanıyorlar. Biz devletimize, adaletimize, emniyetimize güveniyoruz. Lütfen bu adamların üzerine gidin. Lütfen bu araçlar piyasadan toplansın sahiplerine geri verilsin” diye konuştu.Aracını sattıktan sonra başka plakalarla 4. kez el değiştirdiğini ileri süren Erdem, “Benim gibi gariban insan takip edip bu adamın kabarık bir dosyasını ortaya çıkarabiliyorsa bizim savcılarımız da çıkarabilir” diyerek yetkililerden yardım istedi.Sait Erdem, aracı bulunursa mağazasına gelip çeyiz almak isteyen ilk çifte bir takım koltuk hediye edeceğini kaydetti.

1- Çek Kanununda Son Dakika Değişikliği

Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanlığı tarafından 09.07.2021 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin 17. Maddesi uyarınca Çek Kanununda değişiklik yapılması teklif edilmiştir. Kanun teklifi ile infaz erteleme süresinin son günü olan 26.03.2021 tarihinin 30.06.2022 olarak değiştirilmesi öngörülmektedir. Teklifin bu hafta Meclis gündeme alınarak görüşülmesi ve kanunlaşması beklenmektedir. Düzenlemenin detaylarına göre özetlemek gerekirse;

1.1. Karşılık Çek Suçlarında İnfaz Durdurma Tarihi Değiştiriliyor

Çek Kanunundaki mevcut düzenlemeye göre “24.03.2020 tarihinden önce karşılıksız kaşesi vurulmuş” çeklerden dolayı infaz erteleme müessesi çalışmaktaydı. Teklifin kanunlaşması halinde bu süre 30.04.2021 olarak değişecek ve 30.04.2021 tarihine kadar karşılıksız kaşesi vurulan çeklerden dolayı infazın durdurulması mümkün hale gelecektir.

1.2. İnfazın Durdurulması Süresi Değiştiriliyor: 30.06.2022

Mevcut düzenlemeye göre infazın durdurulması süreleri 26.03.2021 tarihinde dolmuştu. Bazı mahkemelerce istisnai olarak farklı tarihler uygulanmakta ise de çoğu ceza daha evvel kesinleşmiş olduğundan, 26.03.2021 tarihinden sonra infaz durdurma kararları kaldırılmaya başlanmıştı. Düzenlemenin kanunlaşması halinde bu süre 30.06.2022 tarihine ertelenecek. Düzenlemeye göre: “Hükümlü 30.06.2022 tarihine kadar çek bedelinin … onda birini alacaklıya ödemek zorundadır.”

1.3. Karşılıksız Çekte Taksitlendirme Hakkı Korunuyor

Düzenlemenin taksitlendirmeye ilişkin bölümleri, önceki düzenleme ile paralel şekilde korunmakta. Yine ikişer ay ara ve on beş eşit taksitte ödeme esası devam ediyor. Burada önemli ve değerli bir değişiklik olarak; 30.06.2022 tarihine kadar çek bedelinin onda birinin ödenmesi için “tebligat şartı” aranmaması gerektiği, hükümlünün bu tarihi kendisinin takip etmesi gerektiği düzenlemede yer almaktadır.

2- Yeni Bir Düzenleme Olarak: Sonraki Tarihli Cezalar

Düzenlemede, önceki düzenlemede de tartışmalara neden olan bir cümle ile karışıklığın önüne geçilmek istenmektedir. 30.04.2021 tarihinden önce karşılıksız kaşesi vurulmuş olup da cezası bu tarihten sonra kesinleşecek olanların cezalarında da infaz durdurma düzenlemesi uygulanacaktır. Fakat düzenlemenin uygulanabilmesi için bu kişilerin de sanki cezaları kesinleşmiş gibi 30.06.2022 tarihine kadar onda birlik çek bedelini ödemesi gerekmektedir.

Sonuç Olarak

Türkiye’nin kanayan yaralarından biri olarak, karşılıksız çek meselesinde yeni bir düzenleme ile infaz durdurma sürelerini 26.03.2021 tarihinden 30.06.2022 tarihine ertelemeyi öngören kanun teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu. Düzenlemenin tam metnine bu linkin 14. sayfasından ulaşabilirsiniz. Kanun teklifinin kabul edilerek yasalaşması halinde;

i. 24.03.2021 tarihine kadar işlenen suçlardan dolayı değil 30.04.2021 tarihine kadar işlenen suçlardan dolayı infaz durdurma kararı verilebilecek,

ii. Onda birlik çek ödeme süresinin son günü 26.03.2021 tarihi değil 30.06.2022 tarihi olacak.

iii. Onda birlik ödemenin dışındaki taksitlendirme hakkı aynen korunmaktadır.

iv. 30.04.2021 tarihinden önce işlenmiş olsa da kararın kesinleşmesi tarihi daha sonra olan dosyalarda 30.06.2022 tarihine kadar onda birlik kısım ödenmişse, infaz durdurma düzenlemesinden yararlanılabilecektir.

Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 11.07.2021