17 Nisan 1890 tarihinde, Osmanlı'nın son köklü ailelerinden Şakir Paşa Ailesine mensup babası yüksek komiser olarak görev yaptığı Girit'te doğdu. Babası Girit ve Atina'da sefirlik ve valilik yapan Mehmed Şakir Paşa, annesi Giritli Sare İsmet Hanım; amcası II. Abdülhamid devri Sadrazamı Ahmed Cevad Paşa, dedesi Şurayı Askeri Dairesi Reisi Miralay Mustafa Asım Bey'dir. Kendisine, iki evliliğinden de çocuğu olmayan ve onu kendi çocuğu gibi seven amcasının ismi verildi.
Cevat Şakir, altı çocuklu ailenin en büyük evladıydı. Ailesinin tüm fertleri sanatta yetenekliydi. Sırasıyla dünyaya gelen Hakkiye, Ayşe, Suat, Fahrelnisa ve Aliye adlı kardeşlerinden Fahrelnisa resim alanında, Aliye gravür alanında üne kavuştu; Hakkiye’nin kızı Füreya Koral, ilk Türk kadın seramikçi oldu; Fahrelnisa’nın çocukları Nejad Melih Devrim ressam; Şirin Devrim ise tiyatrocu oldu.
Cevat Şakir, çocukluk hayatının ilk yıllarını babası Şakir Paşa’nın elçi olarak bulunduğu Atina’da geçirdi. İlköğrenimini Büyükada'da, orta ve liseyi 1907'de Robert Kolej'de tamamladı. İlk yazısı aynı yıl İkdam gazetesinde yayımlandı. Bu, İngilizceden tercüme bir yazıydı. Lise öğreniminden sonra İngiltere’de denizcilik öğrenimi yapmak istediyse de ailesinin ısrarı ile Oxford Üniversitesi’nde tarih öğrenimi gördü. 1913’te İtalyan bir hanımla evlenerek İtalya’da kaldı ve resim öğrenimi gördü.
İstanbul'a döndüğünde gazete ve dergilerde yazılar yayınlamaya başladı. Aile, 1914 yılında maddi sıkıntı içine girmiş ve babası Mehmed Şakir Paşa Afyon’daki Kabaağaçlı çiftliğine yerleşmişti. Babasının çiftlikte bir tartışma anında Cevat Şakir’in silahından çıkan kurşunla vurularak ölmesi üzerine cinayet iddiasıyla yargılandı ve 15 yıl kürek cezasına çarptırıldı.[2] Cezasının yedi yılını çektikten sonra baş gösteren verem hastalığından ötürü tahliye edildi.[3]
1925 yılına kadar geçimini haftalık dergilerde tercümeler, yazılar yayınlayarak, resim ve yeni tarz tezhipler yaparak, karikatür yaparak, karikatür çizerek ve renkli dergi kapakları hazırlayarak temin etti. Türk basınında kapakçılığın gelişmesinde katkısı vardır.
Halikarnas Balıkçısı'nın Bodrum'daki büstü
Dört asker kaçağının kadersizliğiyle ilgili olarak "Hüseyin Kenan" takma adıyla kaleme aldığı 13 Nisan 1925 tarihli "Hapishanede İdama Mahkûm Olanlar Bile Bile Asılmağa Nasıl Giderler" başlıklı öyküsünden ötürü İstanbul İstiklal Mahkemesi'nde yargılandı. ‘Memlekette isyan bulunduğu sırada, askeri isyana teşvik edici yazı yazmak’ tan suçlu bulundu. Mahkeme Başkanı Ali Çetinkaya tarafından idama mahkûm edilmek istendiyse de, Kılıç Ali Bey'in önerisiyle kalebentlikle Bodrum'a sürüldü.
3 yıllık sürgünlüğünün yarısını Bodrum'da tamamladı. Cezasının son yarısını İstanbul'da tamamladıktan sonra, çok sevdiği insanları ve doğal güzellikleriyle kaynaştığı Bodrum'dan uzak kalamadı ve Bodrum'a yeniden dönüp yaklaşık 25 yıl kaldı.
Bodrum'un Antik Çağ'daki adı olan Halikarnas'ı mahlas olarak benimseyen Cevat Şakir, Bodrum'da balıkçılık dahil çeşitli işlerde çalıştı. Edebiyat sahasına giren eserlerinin büyük kısmını da Bodrum’da yazdı. İkinci evliliğini dayısının kızı Hamdiye, üçüncü evliliğini Hatice Hanım’la yapan Cevat Şakir'in üç evliliğinden beş çocuğu oldu. Çocuklarının orta öğrenim çağına gelince, o yıllarda bu kasabada ortaokul bulunmaması sebebiyle ailesini İzmir’e nakletti. Yaşamını yazarlık ve turist rehberliği ile sürdürdü, rehberlik kurslarında da ders verdi. 13 Ekim 1973'te İzmir'de kemik kanserinden öldü. Vasiyeti üzerine Bodrum'a gömüldü. Kabri Bodrum-Gümbet'teki Türbe Tepesinde manevi oğlu Şadan Gökovalı ile seçtiği yerde küçük bir müzesi ile birlikte "Halikarnas Balıkçısı Müzesi" adı altında bulunmaktadır.
Edebi hayatı[değiştir
Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı) Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri
Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir KABAAĞAÇLI) (d. Girit, 1890 – ö. 13 Ekim 1973, İzmir)
Asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı. 1890’da Girit’te doğdu. 13 Ekim 1973’te İzmir’de yaşamını yitirdi. Yazılarında, çok sevdiği Bodrum’un antik çağlardaki ismi olan Halikarnasos’tan esinlenerek Halikarnas Balıkçısı takma adını kullandı. Osmanlı Padişahı Abdülhamit döneminin devlet adamlarından tarihçi Şakir Paşa’nın oğlu. Çocukluğu babasının görevi nedeniyle bulundukları Atina’da geçti. İlköğrenimini Büyükada Mahalle Mektebi’nde, ortaöğrenimini Robert Kolej’de tamamladı. İngiltere’ye gitti. Oxford Üniversitesi’nde dört yıl Yakın Çağlar Tarihi okudu, üniversiteyi orada bitirdi.
İstanbul’a dönünce Diken, Resimli Gazete, Resimli Ay, İnci gibi dergilerde yazılar yazdı, kapak resimleri ve süslemeler yaptı, karikatürler çizdi. Çizgi romanlar yaptı.
İlk öyküleri 1920’li yılardan başlayarak yayınlandı. Cumhuriyet’in ilanından sonra asker kaçaklarıyla ilgili bir yazısı yüzünden 3 yıl kalebentliğe mahkum edildi ve Bodrum’a sürüldü. 1.5 yıl Bodrum’da kaldı. Cezasının son yarısını İstanbul’da geçirdi. Yeniden yürekten bağlandığı Bodrum’a döndü. 1947’den itibaren çocuklarının eğitimi için İzmir’e yerleşti. Ölümünden sonra da kendi eseri olan Bodrum’a gömüldü.
Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir KABAAĞAÇLI) Eserleri
ROMAN:
Aganta Burina Burinata (1946)
Ötelerin Çocuğu (1956)
Uluç Reis (1962)
Turgut Reis (1966)
Deniz Gurbetçileri (1969)
DENEME–İNCELEME–MİTOLOJİ:
Anadolu Efsaneleri (1954)
Anadolu Tanrıları (1955)
Anadolu’nun Sesi (1971)
Hey Koca Yurt (1972)
Düşün Yazıları (1981, ölümünden sonra)
ÖYKÜ:
Ege Kıyılarından (1939)
Merhaba Akdeniz (1947)
Ege’nin Dibi (1952)
Yaşasın Deniz (1954)
Gülen Ada (1957)
Ege’den (1972)
Gençlik Denizlerinde (1973)
ANI:
ÇOCUK KİTAPLARI:
Denizin Çağrısı
Yol Ver Deniz
Halikarnas Balıkçısı Kimdir? Cevat Şakir Kabaağaçlı Eserleri, Hayatı, Sanat Anlayışı ve Öyküleri
Cevat Şakir Kabaağaçlı, Yunanistan 'da doğmuş olup, öğrenimine Büyükada Mahalle Mektebi 'nde başlamış bir yazardır. Yazılarında, çok sevdiği Bodrum 'un eski çağlardaki ismi olan "Halikarnasos" 'tan esinlenerek, Halikarnas Balıkçısı takma ismini kullandı. Cevat Şakir Kabaağaçlı 'nın hayatı sürekli bir seyahat halinde geçse de, çok güzel okullarda okumayı başarmıştır. Cevat Şakir Kabaağaçlı eserleri ve hikâyeleriyle okuyucularını mest etmiş, başarılı bir Türk yazardır. Oldukça renkli eserlerle okuyucusunun karşısına çıkan yazar Cevat Şakir Kabaağaçlı 'nın edebi kişiliğini de merak etmiyor değiliz. Cevat Şakir Kabaağaçlı kimdir sorusuna ayrıntılı bir cevap bulmak için makalemize geçelim.
Cevat Şakir Kabaağaçlı Kimdir?
1890 'da Yunanistan 'da doğdu ve 13 Ekim 1973 'te İzmir 'de yaşamını yitirdi. Bu uzun yaşamı boyunca birçok dergide çalıştı. Bu dergilerde süslemeler, karikatür çizimleri, kapak resimleri ve çizgi romanlar gibi birçok bölümde çalışmalar yaptı. İlk öykülerini 1920'li yıllarda yayınlayan Cevat Şakir Kabaağaçlı, asker kaçaklarıyla ilgili bir yazısı yüzünden 3 sene kalebentliğe mahkum edildi ve bunun sonucunda da Bodrum 'a sürüldü. Cezasının bitmesinin ardından, birçok türde yazılar yazdı ve akılda kalıcı takma adıyla da okuyucuların yüreklerine kazındı.
Cevat Şakir Kabaağaçlı Hayatı
Cevat Şakir Kabaağaçlı, 17 Nisan 1890 tarihinde Yunanistan 'ın Girit şehrinde dünyaya geldi. Altı çocuklu bir ailede dünyaya gelen Cevat Şakir Kabaağaçlı, ailenin en büyük çocuğu olarak doğdu. Babası Mehmet Şakir Paşa, Girit ve Atina 'da valilik yapan bir babaydı. Yazarın çocukluğu da babasının görevlerinden dolayı Atina 'da geçmiştir. İlk ve ortaöğrenimini Türkiye 'de tamamladıktan sonra İngiltere 'ye seyahat etmiştir. Dört yıl Boyunca Oxford Üniversitesi 'nde eğitim görmüş ve okulunu bitirince de Türkiye 'ye geri dönmüştür. Kendini geliştirmek adına birçok dergide karikatür çizmiş, süslemeler yapış ve yazılar yazmıştır. 1920 yıllarında ilk öykülerini yayınladıktan sonra, askerlerle ilgili bir yazı hazırlamış ve bunun sonucunda Bodrum 'a sürülmüştür. Bodruma ilk defa sürülmesi sonucunda ayak basmıştır. Burada bir buçuk sene kalıp, kalan cezasını da İstanbul 'da çekmiştir. Fakat Bodrum, onun ilgisini o kadar çok çekmiş ki, İstanbul 'da yaşayamamış ve bodruma taşınmıştır. 25 yıl boyunca da burada yaşamıştır.
Bodrum 'dayken , çeşitli türlerde yazılar yazmış ve akılda kalıcı takma adıyla da okuyucusunun dikkatini çekmeyi başarmıştır. Ayıca, bu şehirdeyken meyvecilik, balıkçılık, bahçıvanlık gibi mesleklerde çalışmış bir yandan da deniz temalı yazılar yazmıştır. Hayatı bu kadar güzel devam ederken, İkinci Dünya Savaşı çıkmış ve Bodrum 'u terk etmek ve teknesiyle evini de satmak zorunda kalmıştır. Bu olaydan sonra İzmir 'e taşınmış ve hayatının geri kalanını orada geçirmiştir. 17 Ekim 1973 'te İzmir 'in Hatay kentinde vefat etmiş, mezarının da Bodrum 'a gömülmesini vasiyet etmiştir.
Cevat Şakir Kabaağaçlı Eserleri
Roman:
Aganta Burina Burinata (1946)
Ötelerin Çocuğu (1956)
Uluç Reis (1962)
Turgut Reis (1966)
Deniz Gurbetçileri (1969)
Deneme:
Anadolu Efsaneleri (1954)
Anadolu Tanrıları (1955)
Anadolu'nun Sesi (1971)
Hey Koca Yurt (1972)
Düşün Yazıları (1981)
Öykü:
Ege Kıyılarından (1939)
Merhaba Akdeniz (1947)
Ege'nin Dibi (1952)
Yaşasın Deniz (1954)
Gülen Ada (1957)
Ege'den (1972)
Gençlik Denizlerinde (1973)
Anı:
Çocuk Kitapları:
Denizin Çağrısı
Yol Ver Deniz
Cevat Şakir Kabaağaçlı Sanat Anlayışı ve Edebi Kişiliği
Hikaye ve romanlarında, çoğunlukla denizi anlatarak, deniz insanlarının yaşantısını vurgulamıştır. Aynı zamanda usta bir balıkçı, botanik uzmanı ve güzel bir tarihçidir.
Bodrum 'da, denizin içinde olduğu için, eserlerinde bir gözlemci olarak değil de, sanki yaşıyormuş gibi anlatmıştır.
Dili son derece sadedir. Fakat üslup ve tekniğe pek önem vermeyi tercih etmemiştir.
Üslubundaki en göze batan özellik, deniz terimlerine çokça hakim olmasından dolayı ortaya koyduğu eserlerinde ki canlı anlatımdır.
"Mavi Hümanizma" hareketini başlatmış, Eski Yunan kültürünü kendi kültürümüz olarak almamızı istemiştir.
