Chia Ve Kinoa

Her geçen gün değişen beslenme alışkanlıklarına rağmen tahıl ve ürünleri dünya nüfusunun beslenmesinde önemli bir yer tutmaya devam etmektedir. Tahıllar günlük beslenmemizde mutlaka yer vermemiz gereken bir besin grubudur. Ortalama olarak tahıl ve ürünlerinden yetişkin bir kimsenin günde 6-11 porsiyon tüketmesi önerilir. Birçok çalışma günlük beslenmemizde tahıl alımının artmasıyla kardiyovasküler hastalık, tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, kolon kanseri, obezite gibi hastalıklara yakalanma risklerinin azaldığını göstermiştir.

Tahıllar denince aklımıza buğday, arpa, pirinç, yulaf, mısır vb.ile bunlardan elde edilen un, ekmek, bulgur, şehriye, irmik, kuskus , tarhana vb. gelmektedir. Son dönemlerde ismini duyuran kinoa ise tahıl ile benzer besin profiline sahip çimensiz bir bitkidir. Geçmişi çok uzun yıllara dayanan binlerce yıldır yetişen ve kendine özgü bir aroması olan kinoa, baskın bir tad ve kokusu olmaması nedeniyle dünya mutfağında tercih edildiği gibi Türk mutfağında ilgi görmeye başlamıştır. Sağlıklı aperatif yiyeceklerden ana yemeklere kadar bir çok alternatifli kullanıma sahiptir.

Kökeni

Kinoa (Chenepodium quinoa Wild.), kazayağıgiller veya ıspanakgiller familyasına ait olup, kökeni Ant dağlarına uzanan tek yıllık bir bitkidir. Bu bölgedeki eski medeniyetlerden Aztek ve İnkaların başlıca besin maddesini oluşturmuş ve tahılların anası olarak bilinmektedir.

Kalın, dik, odunsu sapları ve kazayağına benzeyen alternatif (sarmal) dizilişli geniş yaprakları vardır. Yapraklar loblu ya da dişli ve genellikle üçgen şeklindedir. Genç bitkiler üzerinde yapraklar genellikle yeşildir; ancak bitki olgunlaştıkça sarı, kırmızı veya mor renk alırlar.

Besin değeri ve özellikleri

Kinoa, gluten içermediği için glutensiz diyetlerde rahatlıkla kullanılabilmektedir. Gluten enteropatisinde (çölyak) hasta gluten içeren gıdalara karşı hiperalerjiktir. Bu nedenle gluten içeren besinler tükettiklerinde sorunlar yaşayabilirler.

Enerji değeri: 100 gr ~370 kkal

Karbonhidrat içeriği : %67-74 karbonhidrat, %58.1-%64.2 ‘si nişasta, %2.5-3.9 ham lif

Protein ve aminoasit içeriği : %8-22 protein, %37’den fazla esansiyel aminoasit içerir.

Protein kısmı embriyoda yoğunlaşmış olup, bu proteinlerinin çoğunluğunu albumin ve globulin oluşturmaktadır. Kinoa, esansiyel aminoasitleri oldukça dengeli oranda içerir özellikle tahıllarda genelikle düşük olan lizin aminoasidinden zengindir.

FAO ve WHO; kinoanın içeriğindeki aminoasit profilinin çocuklar için ideal olduğunu ve kinoa proteininin süt proteinine eşdeğer olduğunu yayımlamıştır.

Lipit ve yağ asidi içeriği : %6-8 toplam lipit içerir. Esansiyel doymamış yağ asitlerinden zengindir. %50.2 linoeik ,%26.0 oleik, %4.8 linolenik asit yağ asitleri içerir. Ayrıca yağda eriyen vitaminlerden E vitamini de yüksek miktarda olması hızlı lipid oksidasyonunu önlemektedir. (yaklaşık 700 ppm α-tokoferol ve 840 ppm γ-tokoferol)

Mineral madde içeriği

Dış kepeğinde yoğunlaşan minareler diğer tahıllara oranla daha yüksektir. Kalsiyum, fosfor, magnezyum, potasyum, demir, bakır ve çinko yönünden zengin; sodyum yönünden fakirdir. Özellikle kalsiyum içeriği arpa, buğday ve mısır gibi tahıllara göre oldukça yüksektir. Özellikle kalsiyum içeriği arpa, buğday ve mısır gibi tahıllara göre oldukça yüksektir.

Vitamin içeriği

B vitamini (özellikle folik asit ) ve E vitaminleri bakımından da önemli bir besin kaynağıdır. Kinoanın içerdiği vitaminler arasında; tiyamin (0.4 mg/100 g), folik asit (78.1 mg/100 g) ve C-vitamini (16.4 mg/100g) bulunmaktadır.

Kullanımı

Kinoa genellikle beyaz ve sarı renkli tohumu olan çeşitler olup, pirinç gibi pilav yapımında kullanılır. Aynı zamanda haşlama olarak salatalara eklenerek soğuk olarak ayrıca sebze, et gibi sıcak yemeklerde kullanılabilinir. Un haline getirilerek ekmek,makarna, bisküvi ,kek ve karaker yapımında da kullanılmaktadır.

Tüketimi

Kinoa tohumları pişmeden 30 dakika önce suya ıslatılmalıdır. Ardından akan suyun altında ovularak yıkanmalı ve üzerini saran acı kabuk soyulmalıdır. Örneğin 1 su bardağı kinoa tohumu için 2 su bardağı su kullanılmalıdır. Kinoa pişerken su yerine et ya da tavuk suyu da kullanılabilir. Pişme süresi yaklaşık 10-15 dakika kadardır.

Aslında geçmişi eski medeniyetlere dayanan ve binlerce yıldır yetişen kinoa, Birleşmiş Milletler konseyinin gelecek bin yıl kalkınma hedeflerine ulaşılmasının adına 2013 yılını Kinoa Yılı ilan etmesiyle, tüm dünyaya yeniden tanıtılmıştır.

CHİA

Aztekler ve mayaların en önemli besin kaynağı olan chia tohumunun kökeni güney Meksika ve kuzey Guetemala’nın bereketli topraklarında yetişen bir adaçayı türünün (Salvia hispanica) tohumlarıdır. Maya dilinde güç anlamına gelen chiayı Aztekler ve Mayalar savaş öncesinde kendilerine güç ve kuvvet vermesi için kullanırlardı. Chia tohumunun beyaz ve siyah olmak üzere iki rengi vardır. Besin değerleri çok farklı değildir.

Besin Değeri ve Özellikleri

Zengin lif ve protein içeriğine sahip chia aynı zamanda yüksek miktarda omega 3 yağ asidi (alfa-linoeik asit ) içermesiyle dikkat çekmektedir. Keten tohumuna kıyasla daha çok omega-3 içerir .

İyi bir lif kaynağıdır. Günlük 2 yemek kaşığı chia tohumu ile günlük posa ihtiyacımızın 1/3 ünü karşılamak mümkündür.

Ağırlığının 10-12 katı kadar su çekerek jel kıvamına gelerek midede doygunluk hissi yaratır. Bu nedenle kişilerin iştah kontrolünü sağlamada etkilidir.

Aynı zamanda günlük almamız gereken kalsiyumun %18’ini, magnezyumun %30’unu, manganezin %27’sini karşılar. Özellikle süt ve süt ürünlerini tüketmeyenler günlük kalsiyum ihtiyacını karşılamak için chiayı günlük beslenmesine ekleyebilirler.

Antioksidan içeriği yüksektir. Kuersetin, flavanoidler, kaffeik asit ve klorojenik asit içermektedir. Gluten içermemektedir. Çölyak ve gluten intoleransı olan bireylerde rahatlıkla tüketebilir.

Chia Bitkisi ve Tohumu

100 GR

Enerji (kkal)

490

Posa (gr)

37.7

Karbonhidrat(gr)

43.8

Kalsiyum (mg)

631

Protein (gr)

15.6

Fosfor (mg)

948

Yağ (gr)

30.8

Çinko(mg)

3.5

Su (gr)

4.9

Sodyum(mg)

19

Omega- 3 yağ asiti (mg)

17552

Potasyum (mg)

160

Kolesterol (mg)

-

Manganez (mg)

2.2

Kullanımı

Her türlü içecek ve yiyeceklerin içerisine ekleyip kullanabilinir. Salata , sebze yemeklerine serpilerek veya süt, yoğurt, çorbalara eklenerek puding ve lezzetli içecekler hazırlayarak tüketilebilinir.

Chia - Kalp Sağlığı – Obezite –İnsülin Duyarlılığı İlişkisi

2009 yılında ,20-70 yaşları arasındaki, aşırı kilolu 76 kadına 12 hafta boyunca ilk ve son yemekten önce 25’er gram chia ve plesoba (chia verilmeyen grup) verildi. Sonucunda ise her iki grupta vücut kitlesi, inflamasyon, oksidatif stres, kan basıncında anlamı bir değişim olmadığı gözlenmiştir.

2012 yılındaki diğer bir çalışmada ; Postmenopozal dönemindeki kadınlara yedi hafta boyunca günlük 25 g öğütülmüş chia tohumu verilmiş, yedi hafta sonunda plazma ALA(alfa-linoeik asit ) ve EPA (eikosapentaenoik asit) da anlamlı artışlara neden olurken DPA ve DHA' da anlamlı artışlar görülmemiştir.

Harvard Health Blog'da yayınlanan bir raporda, hayvanlar üzerinde yapılan bir çalışmada yüksek chia diyetinin LDL (kötü" kolestrolü) düşürdüğü, HDL (iyi kolesterolü) yükselttiği gözlenlemiştir.

Hayvanlar üzerinde yapılan bir diğer çalışmada ise yüksek karbonhidratlı ve yüksek yağlı diyete 8 hafta sonra %8’lik chia tohumu eklenmiş, chia eklenen ratlarda plazma lipitleri ve kan basıncında herhangi bir değişiklik olmadığı fakat insülin hassasiyeti, glikoz toleransı ve hepatik enflamasyonu azalttığı görülmüştür.

Kimler Chia Tohumu Tüketmemeli?

Chia tohumunu ilaç kullanan yüksek tansiyon hastalarının ve kan sulandırıcı ilaç kullanan hastaların doktor ve diyetisyene danışmadan kullanmaması gerekir.

Sonuç olarak;

Chia tohumu sağlıklı yağlar, lif ve antioksidan gibi besleyici maddeler açısından zengin olduğu için şeker hastalığı ve kalp hastalığı olan kişilerde iyileştirmeye yardımcı olabilirler. Ancak chia tohumlarında bulunan yağ asitlerinin kan şekeri düzeyleri üzerindeki etkisi için araştırmalar devam etmektedir

Chia tohumunun kilo vermeye katkısı olduğu yönünde düşünceler var, bunun sebep olarak su ile temas ettiğinde oluşan jel yapının tok kalmaya yardımcı olduğu düşünülüyor. Bilimsel olarak zayıflattığına dair yeterli çalışma yok. O nedenle chia tohumu mucizevi olarak doğrudan diyet amaçlı kullanılmamalıdır.

Sağlıklı bir beslenme programında besin çeşitliliği çok önemlidir.Sağlıklı beslenme programı vücudumuzun ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde her bir besin grubundan yeterli ve dengeli bir şekilde olmalıdır. Herhangi bir gıda tek başına vücudum tüm ihtiyaçlarını karşılayamaz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Kinoa, Chia Gibi Türkiye İkliminde Yetişmeyen Besinler Bizim İçin Gerçekten Yararlı Mı?

Kıtalar ve okyanuslar ötesinden gelen, son günlerde moda olan kinoa ile chia tohumu ve diğer birçok gıdaların bizim metabolizmamıza yabancı olduklarından dolayı bio yararlılıkları yoktur.  İçerdiği omega-3 ve protein bitkisel yapıda olduğundan ötürü vücutta çok verimli kullanılamamaktadır.
Sağlık ve beslenme odaklı olgularla bize pazarlanan bu gıdalar değil, bu topraklardaki gıdaların bize uyumluluğu ve bio yararlılığı vardır. Metabolizmamızda ağzımızdan her gireni tanıyan bakterilerimiz bize yabancı olanları ayırt ederler. Tanımadıkları, çözümleyemedikleri her türlü maddeyi sindirmemekte ve bütün güçleri ile dışarı atmak için çaba sarf etmektedirler.
Lif veya başka içerik açısından bakıldığında nohut mercimek fasulye kadar lif ve besleyicilik açısından daha fazla bir yararı olmadığı düşünülmektedir.

Chia Tohumu Gerçekten Zayıflamada Etkili mi?

Ülkemizde bazı uzmanlar tarafından mucize olarak gösterilse de, Dünya üzerinde yapılmış olan bilimsel çalışmalara göre zayıflama üzerinde kanıtlanmış bir etkisi bulunmamaktadır. Hatta yüksek kalorili olduğundan ötürü kullanım miktarına dikkat edilmemesi kilo almaya bile yol açabilir. Ayrıca Chia Tohumu ile ilgili Amerika’da 12 hafta boyunca günde 50 gram Chia tohumu tüketen kişilerde zayıflama üzerinde herhangi bir etkisine rastlanmadığı gerçeği söz konusudur.

Tokluk süresini uzattığına dair veriler olsa da, bilim adamları tok tutma etkisinin lif içeriğine bağlı olduğunu, bu nedenle meyve sebzelerden zengin bir beslenme tarzının da aynı derecede tokluk yaratacağını düşünülmektedir.

Chia tohumu yan etkileri

1. Yüksek trigliserit sorunu olanlar varsa, bunu yükseltebilmektedir. Bu yüzden bu kişilerin tüketmemesi gerekmektedir.
2. Chia tohumu vücutta gaz problemi yaratabildiği için, bu kişilerin sınırlı miktarda kullanmaları önerilir.
3. Yüksek miktarda alfa-linolenik asitleri içerdiği için prostat kanserine sebep olabilir.
4. Vücutta bağımlılık yapabileceği için çok fazla tüketilmesi önerilmemektedir.
5. Bazı ilaçlarla etkileşime girebilen Chia tohumukişilerde rahatsızlığa sebep olabileceğinden buna dikkat edilmelidir.

Chia Tohumu Gerçekten Zayıflamada Etkili mi?

Ülkemizde bazı uzmanlar tarafından mucize olarak gösterilse de, Dünya üzerinde yapılmış olan bilimsel çalışmalara göre zayıflama üzerinde kanıtlanmış bir etkisinin bulunmadığı düşünülmektedir. Hatta yüksek kalorili olduğundan ötürü kullanım miktarına dikkat edilmemesi kilo almaya bile yol açabilmektedir. Ayrıca Chia Tohumu ile ilgili Amerika’da 12 hafta boyunca günde 50 gram Chia tohumu tüketen kişilerde zayıflama üzerinde herhangi bir etkisine rastlanmadığı gerçeği söz konusudır.

Tokluk süresini uzattığına dair veriler olsa da, bilim adamları tok tutma etkisinin lif içeriğine bağlı olduğunu, bu nedenle meyve sebzelerden zengin bir beslenme tarzının da aynı derecede tokluk yaratacağını düşünmektedir.

Chia Tohumundaki Omega-3 Kalp Sağlığını Gerçekten Korumada Etkili Mi?

Kalp sağlığını koruyan ve geliştiren omega-3 formu EPA ve DHA’dır. Oysa Chia tohumunda ALA adını verdiğimiz bitkisel formu bulunur. ALA’nın sadece %10-15 civarı EPA ve DHA’ya dönüşebilir. Chia tohumu tüketiminin DHA miktarını etkilemediği bilimsel çalışmalarca saptanmıştır. Bu nedenle de bilim adamları Chia tohumunun kaliteli bir omega-3 kaynağı olarak gösterilmesine karşıdır.

Çünkü içinde ne kadar yüksek oranda omega-3 bulunsa da vücutta kullanımı aynı yeterlilikte değildir. Özetle; Chia tohumunun balıkta yer alan omega-3’ün kalitesine ulaşma imkânı olduğu düşünülmemektedir.

Kimler Chia Tohumu Tüketmemeli?

Chia tohumu; kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerin ve ilaç kullanan yüksek tansiyon hastalarının doktor ve diyetisyene danışmadan kullanmaması gerekir. Yutma güçlüğü ve alerjik astımı olan kişilerin Chia tohumunu kuru olarak tüketmesi tıkanma ve nefes alamama problemine yol açacağından ötürü önerilmemektedir.

Kinoa Gerçekten Zayıflamada Etkili Mi?

Uzmanlara göre, son günlerin popüler diyet ürünü olarak diyet listelerine sokulan kinoa, sağlıklı zayıflamak için ideal bir besin olmadığı düşünülmektedir.

Uzmanlar, kinoanın abartıldığını belirterek, diyetlerde kinoa yerine lif oranı ve beslenme değeri daha yüksek olan bulguru tavsiye etmektedirler.

Yerli bulgur ile ithal kinoayı karşılaştıran uzmanlar,tok tutucu özelliği, lif ve yağ oranı ve fiyatının uygunluğu nedeniyle hem beslenmede hem de diyette bulgurun tercih edilmesi gerektiğinin altı çizilmektedir.

Bulgurdaki lif miktarı kinoadan daha fazla. 100 gram bulgurda 8,2 gram lif varken, kinoada bu oran 5,1. Lifli yiyeceklerin tok tutucu özelliği olması nedeniyle kilo kontrolünde önemli bir rolü var. Ayrıca sindirim sisteminin çalışması açısından da lifli gıdalar çok faydalı olduğu düşünülmektedir.

Uzmanlar, 'mucize' gibi sunulan, 'zayıflatan, kanserle savaşan, sağlık deposu' şeklinde anlatılan gıdalar konusunda tüketicileri uyarıyor. Son zamanlarda isimlerini sıkça duyduğumuz kinoa ve chia'da olduğu gibi... Bu gıdalar gerçekten zayıflatıyor mu, gerçekten mucizeler mi? Diyetisyen Didem Kanca Üstay, 'zayıflatıyor' denilen kinoa ve chia'nın neden bu kadar çok reklamının yapıldığını anlattı.

Eser AKGÜL

Yayınlanma: 12:37 - 15 Mayıs 2017 Güncellenme:

Eğer yaz yaklaşıyor diye zayıflama telaşına düştüyseniz bu haberi mutlaka okuyun. Her duyduğunuzu, her okuduğunuzu mutlaka sorgulayın. Hiçbir besinin tek başına zayıflatma gücünün olmadığını belirten Diyetisyen Didem Kanca Üstay, chia ve kinoa gıdalarını sozcu.com.tr okurları için sorguladı. Üstay, ‘Bu gıdalar mucize gibi sunuluyor da ülkemizde yetişen susam neden kötüleniyor?’ sorusunu soruyor.

“Artık yaz sezonu yaklaşırken herkes tekrardan bir zayıflama telaşına düştü. Bundan faydalanmak isteyen kapitalist dünya da zayıflamayı garantileyen reklamlarını bizlere daha da fazla sunmaya başladılar. Bunlardan iki tanesi de son zamanların popüler “mucize” gıdalarından kinoa ve chia. Sosyal medyada sürekli bir sanatçının nasıl chia tohumuyla zayıfladığının videoları ve resimleri “sponsorlu” yani reklam olarak dolaşıp duruyor. İnsanlar koşarak chia tohumu almak istiyorlar. Bazı doktorlar “kinoayla zayıflayın” diye sürekli televizyonlarda program yapıyorlar. Hakkıyla mesleğini icra eden hiçbir doktor ya da sağlıkla uğraşan bilim insanı bir yiyeceğin reklamını yapmaz. Eğer bir yiyeceğin reklamı oluyorsa bilin ki bunun arkasında muhakkak para konuşuyordur. Bir gıdayı satabilmenin en iyi yolu insanların en büyük zaafı olan “zayıflatır” sözcüğünden geçer.

Seneler önce ülkemizde mercimek hasılatı fazla olunca ve üreticinin elinde patlayınca, “bunu nasıl satarız acaba?” diye düşünmüşler ve zamanın bilindik diyetisyenlerinden birisine televizyon programı yaptırmışlar. Kadıncağız her gün televizyona çıkıp mercimeğin faydalarını anlatıp mercimekli yemeklerin tarifini veriyormuş. Yine bundan 10-15 sene önce fazla nar üretimi olunca narla ilgili o yaz sürekli haberler çıkmıştı: “nar zayıflatır, nar şekere iyi gelir, nar kolesterolü düşürür” gibi bir sürü hurafe! Ama inanın bana işe yarıyor. O sene herkes sürekli nar suyu içer olmuştu! Ne oldu? Narın faydası bitti mi? Nar artık zayıflatmıyor mu?

Peki bu kinoa ve chia bu kadar mucizevi gıdalar ise o zaman neden yetiştikleri ve çok sık tüketildikleri Orta ve Güney Amerika ülkelerinde hala obezite yükselmekte? Bizim kendi yetiştirdiğimiz gıdalardan ne farkı var? Gelin inceleyelim.

Yazımın bilimsel çalışma kısımlarını araştıran diyetisyen Pınar Doğan'a bu arada teşekkür etmek isterim. Chia tohumunun içindeki lif içeriğinden dolayı tokluk hissini arttırıp iştah metabolizmasında etkili olabileceği öne sürülmektedir. Yapılan bir çalışmada 12 hafta boyunca günlük 50 gram chia tohumu tüketmesi sağlanan bireylerin, iştah metabolizmalarında, beden kitle indekslerinde ve hastalığa yatkınlıklarında herhangi bir farklılık gözlemlenmemiştir. Bir besinin, hem de kalorisi olan bir besinin kilo verdirmesi nasıl mümkün olabilir ki?

Susam, diyette olan herkesin korkulu rüyasıdır. “Aman çok yağlı, susam tüketmeyin” deriz değil mi, simitten korkarız. Ama “diyetteyim o yüzden ara öğünümde chia puding yedim” ne kadar havalı ve sağlıklı değil mi? Bugünlerde hangi restorana gitseniz chialı ve kinoalı salatalar, sushiler, tatlılar! Her şeyde olduğu gibi bunda da özenti bir toplumuz. Kendi değerlerimiz dururken elimizde, bizler gidip kapitalist dünyanın reklamlarına yenik düşüyoruz.

Proteinden zengin diye sunulan chia tohumunun susamdan daha az protein içerdiğini biliyor muydunuz?

Chia tohumunun hiçbir vitamin değeri yokken; susam B1, B3 ve B9 açısından oldukça zengin yağlı bir tohumdur.

Susamın yağlı bir tohum olduğu su götürmez bir gerçektir. 25 gramında 15 gram yağ bulunmaktadır; fakat chia tohumunun da 25 gramında 8 gram yağ bulunmaktadır.

Demir eksikliğine bağlı anemisi olanlar için önerilen chia tohumunda demir minerali bulunmazken, 25 gram susam günlük demir ihtiyacımızın %10'unu karşılamaktadır.

Doğa bize yaşadığımız bölgelere uygun vitamin ve mineral ihtiyacımızı karşılayacak tüm besinleri sunmaktadır. Bizim ülkemizin toprakları oldukça zengindir. Biz kendi topraklarımızda yetişen bitkilerin kıymetini bilmiyoruz.

Yine susama dönecek olursak; Türkiye Ziraat ve Odalar Genel Başkanı “Üreticilerimiz ithal susam fiyatlarıyla rekabet edemediği, pazar problemi ve fiyat tedirginliği yaşadığı için üretim düştü” açıklamasında bulunmuştur. Oysa ki Türkiye susam üretiminde Dünya'da 3. sırada yer almakta idi. Bizim ülkemizde yetişen susamın daha kaliteli olmasına rağmen fiyat yüzünden yeterince değer görmemesi oldukça üzücü bir durumdur. Aynı şey mercimek için geçerlidir. Artık ithal edilen mercimek, kendi üretimimizden ucuz olduğundan halkımız ithal mercimek tüketmeye başlamış ve mercimek üreticileri bundan dolayı mercimek üretimini azaltmak zorunda kalmışlar.

Nohut ile kinoayı karşılaştırdığımızda 1 porsiyon nohut günlük lif ihtiyacımızın %50 sinden daha fazlasını 1 porsiyon buğday tohumu %61'ini, 1 porsiyon kinoa ise günlük lif ihtiyacımızın sadece %21 karşılamaktadır.

Başlıca vitamin, mineral içeriği olarak karşılaştırıldığında ise 1 porsiyon nohut folik asit ihtiyacımızın %70'ini, 1 porsiyon buğday tohumu %81'ini karşılarken, kinoa sadece %19'unu karşılamaktadır. Ya da B1 vitamininden zengin olan buğday 1 porsiyonunda günlük ihtiyacımızın %144'ünü karşılarken, kinoa günlük ihtiyacımızın sadece %13'ünü karşılamaktadır.

Ayrıca1 kg kinoa aşağı yukarı 60 lirayken, 1 kg nohut sadece 10 lira civarındadır. Kinoanın paranızdan olmaya değecek hiçbir ekstra katkısı yoktur.

Bir de kamu spotları dolaşıyor etrafta “Kinoa yağ yakar” diye. Peki bununla ilgili bilimsel makale ve çalışmalar var mı? Tabii ki de hayır. Zaten lütfen bu tür söylemleri kulakardı ediniz. Hiçbir gıda yağ yakmaz. Biraz anatomi bilen herkes insan vücuttaki mekanizmanın böyle işlemediğini bilir.

Bilinçli tüketiciler olalım ve “satır aralarını iyi okuyalım.” Neden sürekli bir gıdanın reklamını yapıyorlar?” diye sorgulayalım.

Değerlerimizin kıymetini bilmeliyiz, ülkemizdeki besinlere sahip çıkmalıyız. Hiçbir besinin bir diğer besinden üstünlüğü ya da eksikliği yoktur, önemli olan ne zaman, nerede, ne kadar yediğimizdir. Eğer kendi kültürel besinlerimize sahip çıkmazsak bir gün gelecek çocuklarımız herşeyi yapay yurtdışından ithal edilmiş olarak yiyecekler ve hastalıklar günümüzden de fazla olacak.

Kinoanın en fazla üretim yeri olan Peru ve Bolivya'da eskiden en ucuz protein kaynağı olan ve fakir insanların yediği bu gıdayı artık halkın alamadığını biliyor musunuz? Çünkü yurtdışında ihraç, üretici için çok daha karlı hale geldiğinden kendi halkını umursamaz oldu ve iç pazardaki fiyatlar arttı. Aynı bizim halkımıza fındık ve Antep fıstığının çok pahalıya satılması ve büyük bir kısmının alamaması gibi! Ekolojik denge ve sağlıklı toplumlar için tükettiğimiz gıdaların menşeine dikkat edelim.

Her topluluğun yaşadığı yerde belli besinler yetişir. Bu besinler de aslında o yörenin genlerine uygundur. Bence her toplum kendi topraklarında yetişen besinleri, denizlerinden çıkan balıkları yemelidir. Eğer balık çıkmıyor ve yenmiyorsa sıkıntı yoktur. Bugün çok başarılı Kayserili, Mardinli, Karslı iş insanları kinoa, chia ya da somon yiyerek büyümediler!”

AmerikaBalıkBilimbilim insanıBolivyabuğdaydoktorDünyaGüney AmerikahaberlerobeziteparapazarPeruSağlıkTürkiyezayıflama

Dönem dönem bazı besinler diyet listelerinde popüler olmakta ve her seferinde zayıflama umuduyla bu besinleri tüketmeye özen göstermekteyiz. Chia ve kinoa da son dönemlerin taçlanmış besinleri olarak karşımızda.

CHİA TOHUMU

Meksika ve Guatemala’da yetişen chia bitkisi, Güney Amerikalı yerlilerin performans ve dayanıklılık gerektiren durumlarda çokça kullandıkları bir bitki olarak yerini almış. Son dönemler ülkemizde de satışı yaygınlaşan bu bitkiye, özellikle yüksek besin değerine sahip olması nedeniyle diyet listelerinde sık sık yer veriliyor. Yaklaşık 2 yemek kaşığı chia tohumu 140 kalori, 4 gr protein, 12 gr karbonhidrat, 9 gr yağ ve 11 gr lif içeriyor. 2 dilim ekmekle eş değer kaloriye sahip olmasına rağmen protein içeriği ekmeğe oranla daha yüksek. Özellikle vejeteryanlarda iyi bir seçenek olabilir. Chia tohumunun en iyi özelliklerinden biri de omega- 3 bakımından zengin olması. Bu yönüyle özellikle kalp damar hastaları ve balık tüketimi az olanlar tercih edebilir. Aynı zamanda chia tohumu su ile birleşerek jel kıvamına gelen bir bitki. Yüksek miktarda lif içeriyor olması tokluk hissini arttırarak kan şekerindeki yükselmeyi yavaşlatıyor. Sindirimi daha verimli hale getiriyor. Bu yönüyle de zayıflama diyetlerinde etkin bir seçenek olarak karşımıza çıkıyor.

Chia tohumu tüketmenin zayıflamayı hızlandırıcı bir rol oynadığını söyleyemeyiz fakat tokluk süresini uzatması nedeniyle diyet yapanların işini kolaylaştıracağı bir gerçek. Chia aynı zamanda, kalsiyum, fosfor, manganez, magnezyum, demir gibi bedenimiz için gerekli mineralleri içeriyor. Gluten içermemesi nedeniyle çölyak hastaları için de iyi bir seçenek. Chiayı çorba, yoğurt ve puding ile birleştirip tüketebilirsiniz; fakat kalori içeriğinin ekmekle eş değer olduğunu unutmayıp, ölçüsüne dikkat ediniz.

KİNOA

Kinoa bitkisi Güney Amerika’da yetişen ve son dönemde ülkemizde de tercih edilen bir tahıl olmuştur. Bulgur ile olan benzerliği ile bilinir. Kinoa, vücudumuza dışarıdan almamız gereken amino asitlerin pek çoğunu içermesi nedeniyle protein açısından zengindir. Bu özelliği ile vejeteryan beslenenler için yıldız bir besin olmuştur. Enerji ve protein değeri aynı miktardaki bulgura oranla biraz daha fazladır. 3 yemek kaşığı kinoa yaklaşık olarak 1 dilim ekmeğe eşit ölçüde kalori içerir.

Gluten içermeyen bir tahıl olması nedeniyle çölyak hastaları için iyi bir enerji ve protein kaynağıdır. Lif içeriği yüksek olması nedeniyle uzun süre tokluk sağlar ve sindirimi kolaylaştırır. Demir, fosfor, magnezyum ve kalsiyum bakımından da zengin bir besindir. Glisemik indeksi düşüktür, kan şekerini hızlı yükseltmez. Bu yönüyle diyabet hastaları için de iyi bir seçim olabilir. Kinoa ülkemizde bolca ve ucuza bulunabilen bulgur ile mukayese edildiğinde bulgurdan daha önde bir besin değildir; diyette yeni bir alternatif arayanlar, vejeteryan olduğu için yeterli protein alamayanlar ve çölyak hastaları kinoayı pilav, kısır, çorba ve salatalarda kullanabilirler.