Ramazan ayının başlaması ile birlikte birçok araştırılan ve merak edilen konular var. Bu konular arasında yer alan "maske yapmak orucu bozar mı?" sorusu en çok araştırılan konular arasında yer alıyor. Peki, maske yapmak orucu bozar mı? İşte yanıtı
MASKE YAPMAK ORUCU BOZAR MI?Oruçluyken yüze maske yapmak orucu bozmaz. Çünkü maske, yalnızca derinin üst kısmına uygulanır, hiçbir şekilde gıda olarak kabul edilmez ve derinin altına geçmez. Bu nedenle oruçluyken yüze maske yapmakta herhangi bir sakınca yoktur.
Orucu bozan şeylerDinde reformcular, (Kolaylaştırın, güçleştirmeyin) hadisini, (Abdest alırken ağza bulaşan su orucu bozmadığı gibi, ağza sıkılan ilaçlı sprey de orucu bozmaz. Burun damlası da içeri girse bile bozmaz. İğne veya serumla ilaç vermek, makattan ve vajinadan fitil kullanmak, dilaltı hapını emmek ve kulağa damlatılan ilaç da orucu bozmaz) şeklinde yorumluyorlar. Bu yorumlar yanlış değil mi?
Elbette yanlıştır. Hepsi, dört mezhepte de orucu bozar. Fıkıh kitaplarında gıda veya deva [ilaç] olan bir şeyi yutmak orucu bozar deniyor. Kum, toprak, maden gibi gıda ve deva olmayanlar ise orucu bozar, fakat kefaret gerektirmez. (Redd-ül-muhtar)
Gıda ve deva olanların serumla, iğneyle verilmesi orucu bozar, kefaret değil kaza gerektirir. Mesela açık yaraya konulan sıvı ilaç emilirse, orucu bozar, fakat kefaret gerekmez. Astım spreyinin içinde ilaç olduğu için bozar. Ağza girip yutulan bir şeyin, az veya çok olmasının önemi yoktur. Bir damla ilaç veya bir damla su, isteyerek yutulursa oruç bozulur, kefaret de gerekir. Abdest alırken istemeden yutulursa kefaret gerekmez, çünkü bunda kasıt yoktur. Abdest alırken ağızda kalan yaşlığı yutmakla, ağza burna verilen ilacın yutulması mukayese edilemez, çünkü abdest almak zarurettir. İlaç almak da zarurettir denirse, zaten oruç tutamayacak kadar hasta olanın oruç tutmamasına ruhsat verilmiştir. İyileşince tutar. Reformcuların dediği gibi, (Hem ilacı alır, hem de oruçlu olurum) demek çok yanlıştır.
Dört mezhepte de ve bütün müctehid imamlara göre, yaraya konulan ilaç, cevfe [içeriye] giderse oruç bozulur. Ş,fiî'de, dimağ [beyin], karın, bağırsak, mesane birer cevftir. Mesela, baştaki kemik yarılsa, buradaki yaraya konulan ilaç, cevfe yani beyne gideceğinden oruç bozulmuş olur.
Şafii'de karna bıçak saplansa, bıçağın ucu mideye, yani cevfe girdiği için oruç bozulur. Sağlam deriden bıçak, cevfe girince oruç bozulduğu gibi, iğneyle adaleyi veya damarı yırtarak verilen ilaç, cevfe ulaşınca oruç bozulmuş olur. Hanefi'deyse, bıçak tamamen midenin içine girerse oruç bozulur.
Bugün tıpta, serumun mesaneye, dimağa ve vücudun her yerine gittiği kesin olarak bilinmektedir. O halde serum, dört mezhepte de orucu bozar. Sadece kaza gerekir. Tıp, damardan veya adaleden verilen ilacın, dimağ ve mesaneye gittiğini bildirirken, hiç kimse, (Serum veya enjeksiyonla verilen ilaç, cevfe [yani dimağ ve mesane gibi yerlere] gitmez) diyemez. Derse de ilmî olmaz, indî olur ve hiç kıymeti olmaz. [Buradaki Hanefîyle ilgili bilgiler, Taht,vi, Mebsut, Bedayi gibi, Ş,fiîlerle ilgili bilgiler ise, Mecmû, Muğn-il-muhtaç, Tuhfe, Env,r, Kummesr,, B,curi, Şerh-i İbni B,curi gibi muteber eserlerden alınmıştır.]
Lavman yaptırmak, Maliki hariç, diğer mezheplerde bozar. (El-fıkh-u alel-mezahib-i erbaa)
Makattan ve vajinadan fitil kullanmak, hatta pamuğun girip kaybolması, parmağın yaş olarak girmesi, kulağa ilaç damlatmak ve burna sıvı ilaç çekmek de orucu bozar. (Redd-ül-muhtar, Hindiye, Hidaye)
Dilaltı hapı ise ilaçtır, mukoza denilen yumuşak dokudan emildiği için, deri altına iğneyle ilaç zerki gibi olup orucu bozar. Ağız içindeki mukozadan değil de, vücuttaki sağlam deriden emilen ilaçlar bozmaz.
ORUÇ HANGİ DURUMLARDA BOZULUR?Peygamber efendimiz şöyle buyurmuştur: "Bir kimse oruçlu olduğunu unutarak yer, içerse orucunu tamamlasın, (sakın) bozmasın. Çünkü onu, Allah yedirmiş, içirmiştir." Unutarak yeyip içerken oruçlu olduğunu hatırlarsa hemen ağzını boşaltıp yıkar ve oruca devam eder. Oruçlu olduğunu hatırladıktan sonra boğazından aşağıya bir şey geçerse orucu bozulur. Bir kimse unutarak yiyen bir oruçluyu gördüğünde eğer güçlü kuvvetli olup dayanabilen bir kişi ise, oruçlu olduğunu kendisine hatırlatır, zayıf ve güçsüz bir kişi ise hatırlatmaz.
Bir suya dalıp kulağına su kaçmak, kendi isteği olmayarak boğazına toz ve Duman girmek, kendi isteği olmayarak kusmak, kendiliğinden içeriden gelen kusuntusu yine kendiliğinden içeriye gitmek, uyurken ihtilam olmak, dokunma ve öpme olmadan sadece bakmak ve düşünmek sebebiyle boşalmak, karısını sadece öpmek, geceleyin cünüp olduğu halde sabaha kadar yıkanmayı gündüz yıkanmak, dişleri arasında sahur yemeğinden kalan nohut miktarından az olan kırıntıyı yutmak, ağızdaki tükürüğü yutmak, ağzına gelen balgamı yutmak, kafasından burnuma gelen akıntıyı içine çekip yutmak, ağzına aldığı ilacın tadı boğazına varmak, erkeğin tenasül organına ilaç veya su akıtmak, göze ilaç damlatmak, kan aldırmak, gözlerine sürme çekmek gibi durumlar orucu bozmaz.
ORUCU BOZMAYAN ŞEYLER NELERDİR ?1- Oruçlu olduğunu unutarak yiyip içmek,
2- Ağza gelen kusuntunun geri gitmesi,
3- Oksijen tüpüyle ilaçsız suni hava vermek,
4- Orucu bozmaya niyet edip de bozmamak,
5- İstemeyerek ağız dolusu kusmak,
6- İsteyerek, zorlayarak biraz kusmak,
7- Sahurda tokluk veren ilaçlar kullanmak,
8- Göze katı veya sıvı ilaç koymak veya ıslak lens takmak,
9- Gıybet etmek,
Rüyada ihtilam olmak,
Diş çukuruna ilaç koymak,
Çiçek, kolonya veya parfüm koklamak,
Morfinsiz, iğnesiz diş çektirmek,
Yutmadan yemeğin tadına bakmak,
Sakındığı halde toz ve dumanın boğazdan veya burundan içeri girmesi,
Diş çektirince gelen tükürükten az kanı yutmak,
Ağzını yıkadıktan sonra kalan yaşlığı tükürükle yutmak,
Dişler arasında kalan, nohuttan küçük olan şeyi yutmak,
Hacamat olmak, kan aldırmak, akupunktur kullanmak,
Kulağa su kaçması,
Misvak kullanmak, macunsuz diş fırçalamak (Macunlu fırçalamakla da oruç bozulmaz fakat mekruh olur. Macun yutulursa oruç bozulur, kaza gerekir.),
Gusletmek, banyo yapmak,
İdrar yoluna pamuk koymak (Ş,fiî'de bozar.),
Sağlam deriye ilaç, krem sürmek, her çeşit yakı, sigara bandı, tokluk bandı koymak,
Yaraya imsak vaktinden önce konan sıvı ilacın, imsak vaktinden sonra emilmesi,
Yaradan çıkan kan, irin ve benzerlerinin tekrar içeri girmesi,
Arı sokması,
Dudaktaki yaşlığı yutmak,
Banyoda oluşan su buharını teneffüs etmek,
Ele iğne batıp kırığının içinde kalması,
Kulağa pamuklu çubuk sokmak (Ş,fiî'de bozar.),
Kanayan yere, kanın durması için kan taşı sürmek,
Ağza gelen yemeği, balgamı, kusmuğu veya baştan buruna gelen akıntıyı yutmak,
Bel soğukluğu hastalığından dolayı akıntı gelmesi,
Evi haşere için ilaçlayan, ister istemez ilacı teneffüs etse de orucu bozulmuş olmaz; çünkü sakınmak zordur,
Kulağa sabunlu su kaçırması,
Ağza su alıp çalkalamak veya ağzı yıkadıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürükle yutmak,
Hanımını öpenin orucu, meni gelse de bozulmaz. Öperken şehvetlenip cünüp olursa bozulur (Cünüp olma ihtimali varsa, hanımını öpmesi mekruh olur. Orucu bozacak derecede çok öperse haram işlemiş olur. Çünkü orucu mazeretsiz bozmak haramdır. Ama öperek cünüp olunca kaza gerekir, kefaret gerekmez.),
Akupunktur kullanmak orucu bozmaz. Akupunkturun sadece iğnesi giriyor, vücudun içine bir şey zerk edilmiyor,
Çatlak dudağa veya eldeki yarığa krem, tentürdiyot, kolonya veya oksijenli su sürmek (Açık yaraya sürülen merhemin, içeri sızdığı iyi bilinmedikçe orucu bozmadığı, S. Ebediyye'de bildirilmektedir. İyi bilmek, zanla olmaz. Kesin bilmek gerekir. Kesin bilinmeyince bozar denilemez.),
İğneli epilasyon yaptırmak orucu bozmaz. İçeriye ilaç gibi bir şey girmedikçe, vücuda iğne batırmak orucu bozmaz. İğneli epilasyonda içeriye ilaç girmiyor. Sadece iğne, kıl folikülüne sokularak akım veriliyor,
Kaş, bıyık aldırmak, etek tıraşı olmak ve epilasyon orucu bozmaz,
Oruçlunun ağzına gözyaşı veya ter girerse, bir iki damla gibi azsa, orucunu bozmaz, çünkü bundan korunmak zordur. Çok olur da tuzluluğunu ağzının her yerinde duyar ve yutarsa orucu bozulur. Yutmayıp tükürürse bozulmaz,
Nihat Hatipoğlu'na genç bir kadın makyajlı halde abdest alınıp alınamayacğını sordu. Nihat Hatipoğlu'nun bu soruya cevabı şöyle oldu: "Abdest alırken makyajı silmek lazım. Abdest suyunun her taraf iyi ulaşması lazım. Bu bir engelse abdesti makyaja kurban etmeyelim. Makyajı abdeste kurban edelim. Allahın huzuruna daha temiz gidelim."
ORUÇLUYKEN KUSMAK ORUCU BOZAR MI?Ağız dolusu kusmak, biri kendiliğinden gelen, diğeri de isteyerek olmak üzere iki şekilde meydana gelmektedir. Bir hastalıktan dolayı ağız dolusu olarak kendiliğinden gelen kusuntu kendi kendine içeri giderse ittifakla oruç bozulmaz. Fakat, kişinin kendi isteğiyle içeri çekilirse İmam Muhammed'e göre oruç bozulur, İmam Ebû Yusuf'a göre bozulmaz.
"Kim kendiliğinden kusacak olursa, üzerine kaza gerekmez. Kim de isteyerek kusarsa orucunu kaza etsin."
(Ebu Davud, Savm: 32; Tirmizî, Savm: 25; İbni Mace, Savm: 16)
Kişinin kendi zorlamasıyla gelen ağız dolusu kusuntu orucu bozar. Çünkü, bu durumda iken az çok tekrar mideye bir şeyler gider. Bu şekilde bozulan bir orucun sadece kazası gerekir. Fakat, ağız dolusundan az olup tekrar kendiliğinden içeri giderse İmam Muhammed'e göre orucu bozar, İmam Ebû Yusuf'a göre bozmaz. İnsanın kendi isteğiyle içeri giderse her iki imama göre oruç bozulur.
Kendi zorlamasıyla gelen kusuntu veya kendiliğinden geldiği halde kusuntunun bir kısmı insanın kendi isteğiyle içeri girerse ve insan bu hareketiyle orucunun bozulduğunu bilir ve bir şeyler yiyip içerse bundan sadece kaza gerekir.
Esas itibariyle bir hata eseri olarak oruç bozulunca hiçbir şey yiyip içmeden iftara kadar beklemek vaciptir. Bir hata sonucu bozulan oruçtan sonra kusmada olduğu gibi yeyip içmek s,dece kaz,yı icap ettirir, keff,reti gerektirmez. İstemeyerek kusmak ağız dolusu bile olsa orucu bozmaz.
İğnenin orucu bozup bozmayacağı, kullanılış amacına göre değerlendirilebilir. Ağrıyı dindirmek, tedavi etmek, vücudun direncini artırmak, gıda vermek gibi amaçlarla enjeksiyon yapılmaktadır. Gıda ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve içmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar. Ancak gıda ve/veya keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar. Hastaya serum veya kan verilmesi de, aynı hükme tabidir.
Oruç; yemek, içmek, cinsel ilişki ve bunların kapsamına giren şeylerle bozulur. Bu sebeple, besin değeri taşımayan aşılar orucu bozmaz.
Dinimiz, tedavi sürecinde olan hastaların oruç tutmamalarına ruhsat vermektedir. Bu nedenle, tedavisi devam eden hastalar, sağlıklarına kavuşup, tedavileri sona erinceye kadar oruçlarını erteleyebilirler. Bununla birlikte, Ramazan ayında herkesle birlikte oruca devam etmeyi arzu ediyor ve oruç tutmalarına da başka bir engel yoksa iğnelerini iftardan sonra yaptırmaları yerinde olur. Bu imk,na sahip olmayanlar, tedavi ve aşı amaçlı iğne yaptırabilirler. Ancak, oruçlu iken gıda ve vitamin iğneleri yaptırmak, damardan serum ve kan verilenlerin orucu bozulur. Daha sonra bu oruç kaza edilir.
Oruçlu bir kimsenin morfinli veya morfinsiz olarak dişlerini tedavi ettirmesi veya çektirmesi orucu bozmaz. Ancak tedavi esnasında, kan veya tedavide kullanılan maddelerden herhangi bir şeyin yutulması ise, orucu bozar.
İĞNE YAPTIRMAK, KAN VERMEK ORUÇ BOZAR MIKan vermenin orucu bozup bozmayacağı konusunda, Hz. Peygamber'den rivayet edilen "Hacamat yapanın ve yaptıranın orucu bozulur" (Ebû D,vûd, "Sıyam", 28) hadisinden hareketle bazı İsl,m bilginleri kan vermekle orucun bozulacağını söylemişlerdir. Din bilginlerinin çoğunluğu ise, Hz. Peygamber'in oruçlu iken hacamat olduğuna dair rivayeti (Buh,rî, "Savm", 32; Ebû D,vûd, "Sıyam", 29) esas alarak kan vermenin orucu bozmayacağını söylemişlerdir. Bu iki hadis ve diğer rivayetler birlikte değerlendirildiğinde, "Hacamat yapanın ve yaptıranın orucu bozulur" hadisinin "hacamat yapanın ve yaptıranın orucu bozulma tehlikesiyle karşı karşıyadır." eklinde anlaşılmalıdır. Zira hacamat yapan kişi emerek kanı aldığı için boğazına kan kaçma ihtimali, hacamat yaptıranın ise zayıf düşeceğinden yeme içme zorunda kalma ihtimali bulunmaktadır. Nitekim Enes b. Malik de, hacamat yaptırmanın oruçluyu zayıf düşüreceğinden dolay hoş karşılanmadığını söylemiştir. (Buh,rî, "Savm", 32) Bu itibarla, oruçlu iken kan vermek orucu bozmaz
Bazı kesimlerin "kan bağışının orucu bozduğu'' yönünde yanlış bilgi sahibi olduğunu, bu nedenle kan bankalarındaki stokların azaldığını ve bazı kan gruplarının temininde güçlük yaşanabildiğini ifade edenTrabzon Müftüsü Veysel Çakı, "Kan vermek orucu bozmaz, acil durumlarda iftar beklenmeden kan verilebilir. Acil durum olmasa bile kan vermek isteyen vatandaşlarımız oruçluyken ilgili merkezlere kan bağışında bulunabilirler. Bunun dinen bir sakıncası bulunmamaktadır'' diye konuştu. Orucun vücuda "kan veya dışarıdan besleyici, güçlendirici herhangi bir madde verildiğinde" bozulabileceğini dile getiren Çakı, "Kan, makine yardımıyla trombosit ya da çeşitli hücreleri alınıp tekrar alınan kişiye geri veriliyorsa o zaman oruç bozulur'' dedi.
Kan aldırmak orucu bozmaz. Nitekim Hz. Peygamber, ihramlı iken ve oruçlu bulunduğu sırada kan aldırmıştır (Buharî, "Tıb", 11, "Sayd", 11, "Savm", 22). Ayrıca Hz. Peygamber: "Üç şey vardır orucu bozmaz: Kan aldırmak, kusmak, ihtilam olmak" (Tirmizi, "Savm", 24) buyurmuştur.
PARFÜM SÜRMEK ORUCU BOZAR MI?Oruç tutanların deodorant, parfüm veya kolonya kullanmaları, bunları koklamaları caizdir. Bunlar yemek ve içmek sınıfına d,hil olmadığı için orucu bozmazlar.
Üzerinize bunlardan sürdükten sonra, onların etkisi devam ederken namaz kılmanızda ise bir sakınca yoktur.
Diyanet İşleri Başkanlığı kaynaklarına göre parfüm veya kolonya kullanmak orucu bozmaz.
Oruç tutanların deodorant, parfüm veya kolonya kullanmaları, bunları koklamaları caizdir. Bunlar yemek ve içmek sınıfına d,hil olmadığı için orucu bozmazlar.
Üzerinize bunlardan sürdükten sonra, onların etkisi devam ederken namaz kılmanızda ise bir sakınca yoktur.
DİŞ FIRÇALAMAK ORUCU BOZAR MI?Diyanet İşleri Başkanlığı'nın internet sitesinden yapılan resmi açıklamaya göre; Diş fırçalamakla oruç bozulmaz. Bununla birlikte, diş macununun veya suyun boğaza kaçması h,linde oruç bozulur ve kazası gerekir. Orucun bozulma ihtimali dikkate alınarak, dişlerin imsaktan önce ve iftardan sonra fırçalanması uygun olur.' ifadeleri kullanıldı
EL KESİLMESİ, BURUN KANAMASI ORUCU BOZAR MI?
"Allah, hiç kimseye gücünün üstünde bir şey yüklemez. (Herkesin) kazandığı (iyilik) lehine ve işlediği (kötülük) ise aleyhinedir! Rabbimiz, eğer unuttuk veya hata yaptıysak, bizi hesaba çekme."(Bakara Sûresi: ) Ancak, kanın boğaza kaçmadan ağızdan dışarı atılması gibi bir durum mümkünse ve bu durum bilinçli olarak uygulanmamışsa, oruç bozulabilir. Mideye kan gitmesi durumu orucu bozabilmektedir. İç huzursuzluk yaşanması durumunda Ramazan'ın hemen ardından kaza orucu tutulabilir.
BANYO YAPMAK(DUŞ ALMAK) ORUCU TUTARKEN DOĞRU MU?
Oruçlu iken banyo yapmanın bir sakıncası monash.pw oruçluyken banyo yapıldığında kulaklara, ağız ve burna su kaçırmamaya dikkat edilmelidir. Aksi taktirde oruç bozulur. Oruçta banyo yapan kişi ağza burna su verirken dikkat etmeli. Yutmamalı ve boğaza kaçırmamalıdır.
Eğer rüyada ihtilam oldu ise ya da cenabet ise banyo yapması gerekiyorsa oruçlu iken gusül abdesti alabilir. Fakat ağza ve burna su verirken dikkat etmeli. Su kaçırmamalı. Suyu yutmamalı.
Ağız ve burnundan su girip sindirim cihazına ulaşmadıkça oruçlu kimsenin yıkanması orucuna zarar vermez. Nitekim Hz. Aişe ve Ümmü Seleme validemiz Hz. Peygamber (s.a.s.)'in Ramazan'da imsaktan sonra yıkandıklarını haber vermişlerdir. Bu itibarla, ağız ve burnundan su kaçırmamak şartıyla oruçlu kişi yıkanabileceği gibi, havuz veya denize de girebilir. Ancak yüzme esnasında su yutmaktan kaçınmak zor olduğu için ihtiyatlı davranmak uygun olur.
Resmi olmayan bazı dini kaynaklara göre; Keyfi de olsa, banyo yapmaktan dolayı oruç bozulmaz. Ayrıca vücuttaki tüy deliklerinden su sızması orucu bozmaz. Oruçlu iken banyo yapmak caizdir. Ancak Ramazan-ı şerîf'te serinlemek maksadı ile ağza burna su almak veya soğuk suyla yıkanmak, İmam-ı Azam'a göre mekruhtur. Ebû Yûsuf'a göre bunda hiçbir ker,het yoktur. Kulağa su kaçmasıan gelince: Kulak ile boğaz arasında da bir kanal bulunmaktadır. Ancak kulak zarı bu kanalı tıkadığından, kulağa giden su boğaza ulaşmaz. Bu nedenle kulağa giden su orucu bozmaz. Kulak zarında delik bulunsa bile, kulağa giden su boğaza ulaşıp mideye gitmedikçe oruç bozulmaz.