ZİYNETİ KOCABIYIK
Beyaz, sarı, pembe, mavi, mor... Ciltte leke deyip geçmeyin. Bu lekeler hastalık habercisi olabilir. Özellikle tiroid bezi hastalıkları, demir metabolizması bozuklukları, böbrek üstü bezi, karaciğer hastalıkları ve kanser, cilt rengindeki değişikliklerle de kendini ele veriyor.
Cilt rengi sağlığımızın barometresi gibi... Ellerimizde, yüzümüzde veya vücudun diğer bölgelerinde daha önce olmayan renk değişiklikleri ortaya çıktığında bu durumun hafife alınmaması gerektiğini söyleyen Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Selda Yıldırım, mutlaka doktora görünmek gereken renk değişikliklerini şöyle sıralıyor:
MANTARIN RENGİ "BEYAZ"
Vücut mantarı: Ciltteki sınırlı beyazlık kazıyınca kepekleniyorsa, bunun nedeni Tinea versicolor adı verilen vücut mantarı olabilir. Cilt üzerinde görülen bir mantar enfeksiyonu olan Tinea versicolor; özellikle sırtta, göğsün ön yüzünde, karında ve kollarda yerleşir. Genellikle mercimek tanesi kadar küçük, bazen de birleşerek daha büyük lekeler oluşturabilir. Bulaşma riski oldukça düşük olan bu enfeksiyon sıklıkla kaşıntısızdır ve görüntüdeki bozukluk dışında hastayı rahatsız etmez.
Vitiligo: Vücudun göz kenarları, dudak kenarı, eller, dirsekler ve diz gibi bölümlerinde görülen bu hastalık, belirli alanlarda deriye rengini veren hücrelerin tümüyle yok olması nedeniyle ortaya çıkar. Tek bir bölgede olabileceği gibi, çok sayıda farklı bölgelerde de yerleşebilir. Vitiligo; diyabet, kansızlık, tiroidit ve addison hastalığı gibi hastalıklarla birliktelik de görülebilir.
KARACİĞERİN RENGİ "SARI"
Sarılık: Karaciğer hastalığına işaret eder. Çeşitli sebeplerle safra kesesinden safra akışı engellendiğinde ya da mikroplara bağlı olarak karaciğerin zarar gördüğü durumlarda görülür. "Bilirubin" adı verilen maddenin kanda artması sebebiyle cilt sarı bir renk alır. Sarı renk değişimiyle birlikte kaşıntı ve kaşınmaya bağlı oluşan kabuklu yaralar da görülebilir.
PEMBE - KIRMIZI
Kurdeşen: Ciltteki oluşan pembelik veya kızarıklık bulunduğu yerde 24 saat içinde kaybolup tekrar oluşuyorsa, bu duruma kaşıntı ve kabarıklık da eşlik ediyorsa, altında yatan sebep halk arasında "kurdeşen" denilen ürtiker hastalığı olabilir. Kızarıklık derideki kan damarlarından çevredeki dokuya geçici olarak plazma sızması sonucu oluşur.
LEKE HASTALIĞI: Leke hastalığı erişkinlerde kırmızı lekenin en sık görülen sebeplerinden biridir. Hastalık hasta kişilerle temas, hayvan ya da toprağa dokunma yoluyla bulaşır. Keskin sınırlı lekeler çevreye doğru genişlerken ortası normal bir görünüm almaya başlar. Bazen iç içe geçmiş halka görünümü oluşabilir. Lekeye sıklıkla kaşıntı şikayeti de eşlik eder.
Gül hastalığı: Vücutta deri çizgilerine paralel yerleşim gösteren pembemsi lekeler gül hastalığının belirtisi olabilir. Özellikle bahar aylarında artış gösterir. Haberci lezyon olarak adlandırılan ilk leke yaygın döküntüden birkaç gün ya da birkaç hafta önce ortaya çıkar. Diğer lekelere göre daha büyük olur. Daha sonra çevresinde kepeklenme bulunan daha küçük lekeler ortaya çıkar. Bulaşma özelliği olmayan gül hastalığı genellikle 6-12 hafta içinde büyümesini durdurarak kendini sınırlar.
Sedef: Sedef hastalığı gümüş veya sedef gibi beyaz, bol kepekli, kırmızılığı ise biftek kırmızısı gibi canlı bir hastalıktır. Sıklıkla diz, dirsek ve saçlı deride ensede görülür. Özellikle stresli zamanlarda şiddetlenir ve geniş alanları kaplayabilir.
KALBİN RENGİ "MAVİ - MOR"
Kalp hastalıkları: Özellikle atardamarlaradaki ve toplardamarlardaki kanın karışmasına neden olan doğumsal kalp hastalıklarında dil, dudak, burun ucu, parmak uçları gibi bedenin uç kısımlarında mavi-mor renk değişikliği görülür. Kalp yetmezliği sonucunda dolaşımın bozulduğu durumlarda da cilt terli, soluk, gri-mavi renk alır.
KOAH: Akciğere giden oksijen miktarının kısıtlandığı tıkayıcı bir akciğer hastalığı olan KOAH'da da hastalığın evresine göre özellikle dudakların ve çevresinin morardığı görülür.
Travma: Özellikle deri altı yağ dokusu daha az olan hassas bölgelerde, darbeye maruz kalınması sonucu, cilt altında damar kanaması nedeniyle bölgesel olarak mor renk oluşabilir.
C ve K vitamini eksiklikleri: C ve K vitamini eksikliklerinde de deride küçük kanamalar olabileceği için vücudun bazı bölgelerinde mor renk değişikliği görülebilir.
Vaskülit: Eğer kırmızı lekeler deriden kabarık, ödemli ise vaskülit, bir başka deyişle iltihabi damar hastalığı açısından araştırılmalıdır. Vaskülit, kan damarlarında çeşitli sebeplere bağlı hasar sonucu ortaya çıkan hastalık grubudur. Vaskülite sebep olan hastalıklarda ateş, halsizlik, karın ağrısı, eklem ağrısı gibi belirtiler veya kanlı idrar şikayetleri de görülebilir.
Çeşitli kanser türleri: Bacaklarda vaskülit (iltihabi damar hastalığı) olarak değerlendirilen kırmızı -mor, ağrılı döküntüler ve yaralar lenfoma-lösemiden de kaynaklanabilir. Özellikle sırt bölgesinde ani başlangıçlı kahverengi-kabuklu döküntüler mide, bağırsak, meme kanseri ya da lenfoma sonucu gelişebilir. Tüm vücutta yaygın kızarıklık ve kepeklenme lenfoma ve lösemi belirtisi olabilir.
BÖBREĞİN RENGİ KAHVERENGİ
Böbrek yetmezliği: Böbrek yetmezliğinde deri rengi toprak rengine benzer kahverengi bir hal alır. Ciltte kuruluk, pullanma ve şiddetli kaşıntı belirtileri de sık görülür.
Turuncu yiyecekler renginizi değiştirebilir
Yediğimiz bazı yiyecekler de cilt renginde ton değişikliğine yol açabilir. Örneğin çok havuç tüketen biriyseniz renginiz biraz daha turuncuya dönebilir. Aynı zamanda "Karotenemi" adı verilen bir hastalık olan bu durum, gıda tüketiminin sınırlandırılması ile ortadan kalkar. Bu nedenle yazın daha iyi güneşlenmek isteyen kişilere bol havuç tüketilmesi tavsiye edilmektedir.
UTANGANÇLIK DEĞİL HASSASİYET
Flushing: Belli bir bölgede oluşan aşırı kırmızılıktır. Yüzde ve ensede geçici olarak ya da devamlı olarak görülebilir. Bazı ilaçların yan etkisi olarak, cilt altı yağ dokusunun ince olduğu kişilerde heyecan halleri sırasında oluşabilir.
Dolaşım bozukluğuna bağlı şok: Dolaşım bozulduğunda, tansiyon dediğimiz damar içi dolaşım basıncı yetersiz hale gelir. Beden rengi maviden mor renk tonlarına doğru değişim gösterir.
Hemoglobin hastalıkları: Hemoglobin kırmızı kan hücrelerinin oksijeni taşıyan bölümüdür. Doğumsal veya sonradan gelişen bazı hastalıklarda, hemoglobinin oksijen taşıma kapasitesi azalır. Sonucunda hastanın bedeninin rengi mavi-mor renkli olabilir.
Sizlerin, hastalarımızın ve çalışanlarımızın sağlığı ve güvenliği için aldığımız ziyaret tedbirleri hakkında sizi bilgilendirmek isteriz:
- Hasta ziyaretlerine bir süreliğine izin verilmeyecektir (Yoğun Bakım Üniteleri ve Palyatif Bakım Servisleri dahil).
- Yatan hastalarımıza sabit ve bir tane Refakatçi eşlik edebilecektir.
- 18 yaş altı Refakatçi kabul edilmeyecektir.
Bu süreçte toplum olarak her bir bireye sorumluluk düştüğünden, sizlerden de hastanelerimize gelirken ateş, öksürük ve solunum şikayetleriniz varsa maske kullanmanızı, giriş ve çıkışlarda ellerinizi dezenfekte etmenizi ve doğru yönlendirme için öncelikle ACİL’e başvurmanızı rica ederiz.
Detaylar hakkında Hastane Girişlerinde çalışanlarımızdan veya Çağrı Merkezimizden bilgi alabilirsiniz.
Anlayışınız için Teşekkür Eder, Sağlıklı Günler Dileriz.
“Sarılık” cildin ve gözlerin sararmasını tanımlayan tıbbi terimdir. Sarılık kendisi bir hastalık değildir, ancak birkaç olası hastalığın belirtisidir. Sarılık sisteminizde çok fazla bilirubin olduğunda oluşur.
Bilirubin, karaciğerde ölü kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla oluşturulan sarı bir pigmenttir. Normal olarak, karaciğer eski kırmızı kan hücreleri ile birlikte bilirubinden kurtulur.
Sarılık, kırmızı kan hücreleri, karaciğer, safra kesesi veya pankreasınızın işlevinde ciddi bir sorun olduğunu gösterebilir.
Pek çok iç durum cildin sararmasına neden olabilir. 23 olası nedenlerin listesi.
Uyarı: Önümüzdeki grafik görüntüler.
Hepatit hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Yenidoğan sarılığı hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Anne sütü sarılığı ile ilgili makalenin tamamını okuyun.
Talasemi hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Pankreas kanseri ile ilgili makalenin tamamını okuyun.
Hepatit B ile ilgili makalenin tamamını oku.
Glikoz-6-fosfat dehidrojenaz (G6PD) eksikliği hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Hepatit C ile ilgili makalenin tamamını oku.
Hepatit E hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Alkolik karaciğer hastalığıyla ilgili makalenin tamamını okuyun.
Hepatit D hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Safra taşı ile ilgili makalenin tamamını okuyun.
Hepatit A ile ilgili makalenin tamamını oku.
Siroz hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Bu durum acil bir tıbbi durumdur olarak kabul edilir. Acil bakım gerekebilir.
Safra kanalı tıkanıklığı ile ilgili makalenin tamamını okuyun.
Orak hücreli anemi hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Karaciğer kanseri ile ilgili makalenin tamamını okuyun.
Bu durum acil bir tıbbi durumdur olarak kabul edilir. Acil bakım gerekebilir.
Akut pankreatit hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Bu durum acil bir tıbbi durumdur olarak kabul edilir. Acil bakım gerekebilir.
İdiyopatik otoimmün hemolitik anemi hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Bu durum acil bir tıbbi durumdur olarak kabul edilir. Acil bakım gerekebilir.
ABO uyumsuzluk reaksiyonu hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
İlacın neden olduğu immün hemolitik anemi hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Sarı humma hakkındaki makalenin tamamını okuyun.
Weil hastalığı ile ilgili makalenin tamamını oku.
Sarı renkli cilt ve gözler sarılığı karakterize eder. Daha ciddi vakalarda, gözlerinizin beyazları kahverengi veya turuncu olabilir. Ayrıca koyu renkli idrar ve soluk tabureler de olabilir.
Viral hepatit gibi altta yatan bir sağlık durumu sarılık için suç teşkil ederse, aşırı yorgunluk ve kusma gibi diğer semptomları yaşayabilirsiniz.
Bazı insanlar sarı tenli olduklarında kendilerini yanlış teşhis ederler. Sarılık olan insanlar genellikle sarı renkli cilde ve sarı renkli gözlere sahiptir .
Sadece sarı cildiniz varsa, sisteminizde çok fazla beta karoten olması nedeniyle olabilir. Beta karoten , havuç, balkabağı ve tatlı patates gibi yiyeceklerde bulunan bir antioksidandır. Bu antioksidanın fazlalığı sarılık nedeni değildir.
Eski kırmızı kan hücreleri, karaciğerinize, parçalandıkları yerlere gider. Bilirubin, bu eski hücrelerin parçalanmasıyla oluşan sarı pigmenttir. Sarılık karaciğeriniz bilirubini olması gerektiği gibi metabolize etmediğinde ortaya çıkar.
Karaciğeriniz hasar görebilir ve bu işlemi yapamayabilir. Bazen bilirubin, normal olarak dışkıdan çıkarılacağı sindirim kanalınıza yapamaz. Diğer durumlarda, bir kerede karaciğere girmeye çalışan çok fazla bilirubin veya bir kerede ölen çok fazla kırmızı kan hücresi olabilir.
Yetişkinlerde sarılık bunun göstergesidir:
Sarılık, yenidoğanlarda , özellikle erken doğmuş bebeklerde de sık görülen bir durumdur . Yenidoğanlarda fazla miktarda bilirubin gelişebilir, çünkü karaciğerleri henüz tam olarak gelişmemiştir. Bu durum anne sütü sarılığı olarak bilinir.
Sağlık hizmeti sağlayıcınız, sarılık nedenini belirlemek için önce kan testleri yapar. Kan testi sadece vücudunuzdaki toplam bilirubin miktarını belirlemekle kalmaz, aynı zamanda hepatit gibi diğer hastalıkların göstergelerini tespit etmeye yardımcı olur.
Aşağıdakiler dahil diğer teşhis testleri kullanılabilir:
Yenidoğanlarda sarılık şiddeti genellikle bir kan testi ile teşhis edilir. Bebeğin ayak parmağını delerek küçük bir kan örneği alınır. Sonuçlar, orta ila şiddetli sarılık derecesini gösterirse, çocuk doktorunuz tedavi önerecektir.
Yine, sarılığın kendisi bir hastalık değil, birkaç olası hastalığın belirtisidir. Sağlık uzmanınızın sarılık için önerdiği tedavi şekli nedenine bağlıdır. Sağlık hizmeti sağlayıcınız sarılığın nedenini, semptomun kendisini değil tedavi edecektir. Tedavi başladığında sarı cildiniz normal durumuna dönecektir.
Amerikan Karaciğer Vakfına göre , bebeklerde sarılık vakalarının çoğu bir ila iki hafta içinde çözülür.
Orta sarılık tipik olarak aşırı bilirubinin giderilmesine yardımcı olmak için hastanede veya evde fototerapi ile tedavi edilir.
Fototerapide kullanılan ışık dalgaları bebeğinizin cildi ve kanı tarafından emilir. Işık, bebeğinizin vücudunun bilirubini elimine edilecek atık ürünlere dönüştürmesine yardımcı olur. Yeşilimsi dışkı ile sık bağırsak hareketleri bu tedavinin yaygın bir yan etkisidir. Bu sadece vücuttan çıkan bilirubindir. Fototerapi, doğal güneş ışığını taklit eden ve bebeğinizin cildine yerleştirilen ışıklı bir ped kullanımını içerebilir.
Ciddi sarılık vakaları, bilirubini çıkarmak için kan nakli ile tedavi edilir.
Sarılık genellikle altta yatan neden tedavi edildiğinde ortadan kalkar. Görünüm, genel durumunuza bağlıdır. Sarılık ciddi bir hastalığın belirtisi olabileceğinden derhal sağlık uzmanınıza danışın. Yenidoğanlarda hafif sarılık vakaları tedavi olmadan kendi başlarına kaybolma eğilimindedir ve kalıcı karaciğer sorunlarına neden olmaz.
Kaynaklar:
Yetişkin sarılığı. (2014).
Bilirubin. (2018).
Carotenemia. (Nd).
Herrine SK. (Nd) Yetişkinlerde sarılık.
Sarılık. (2018).
Yenidoğanlarda sarılık. (Nd).