Concerta Etkileri
Bilimi Anlatmamıza Yardım Edin!
Her ay milyonlarca bilimsever, Evrim Ağacı olarak karmaşık bilimsel konuları basitçe anlatmamızdan ve ülkemizde bilim anlatıcılığını geliştirmeye yönelik yaptığımız kapsamlı çalışmalarımızdan faydalanıyor. Bütçenize zarar vermeden, aylık veya tek seferlik sadece 20₺ gibi miktarlarda bize destek olarak bu çabalarımızı destekleyebilir, Türkiye'de bilim okuryazarlığını güçlendirmemize katkı sağlayabilirsiniz.
Destek Ol
Neden Destek İstiyoruz?
METİLFENİDAT NEDİR, YAN ETKİLERİ NELERDİR?
İlacın yan etkileri, hastalığın olumsuz etkilerinden fazla olduğu durumlarda birçok aile ilacı reddediyor. Tam aksi durum da söz konusu olabiliyor. Hastalığın getirdiği olumsuzluklar, ilacın sebep olabileceği olumsuzluklarla kıyaslandığında kat ve kat fazlaysa tüm yan etkilere rağmen metilfenidat içeren ilaçlar tercih edilebiliyor. En doğrusu, bu kararı duygusallık yapan anne-babaların değil; çocuğun tedavi sürecini takip eden psikiyatristin vermesidir. Yine de uzmanlar, ilacı reçete ederken ailenin fikrini alıyorlar.
Dikkat eksikliği tedavisine İLAÇSIZ DESTEK için MentalUP Dikkat Egzersizleri’ni kullanabilirsiniz. MentalUP’ı incelemek için TIKLAYIN
Peki, metilfenidat hangi durumlarda kullanılıyor ve yan etkileri neler? Sırasıyla bu başlıkları inceleyelim:
METİLFENİDAT HANGİ DURUMLARDA KULLANILIR?
Sadece doktorunuz tarafından, genellikle aşağıdaki durumlarda reçete edilmektedir.
- Konsantrasyon eksikliği
- Odaklanma sorunları
- Dikkat eksikliği
- Aşırı hareketlilik (hiperaktivite)
- Dürtüsellik, dürtü kontrol bozukluğu
- Günlük gerekli uykunun alınmış olmasına rağmen uykusuz hissetme (narkolepsi)
- Kronik yorgunluk sendromu
Bu şikayetler, metilfenidat içeren ilaçların başlıca kullanım alanlarını oluşturuyor. Yukarıdaki maddeleri incelediğinizde enteresan bir detay dikkatinizi çekmiş olmalı. Metilfenidat, şikayetin türüne göre tam tersi etki yapabiliyor. Hiperaktivitesi olan hastaların aşırı hareketliliğini azaltırken, kronik yorgunluk-halsizlik şikayeti olan hastaların hareketliliğini artırıyor. Bu yüzden, bir tür dengeleyici olduğu görüşü de yaygındır.
Peki, Ritalin, Conterta gibi metilfenidat içeren ilaçların yan etkileri nelerdir?
METİLFENİDAT ZARARLARI VE YAN ETKİLERİ
Her ilaçta olabileceği gibi metilfenidat içeren ilaçların da bir takım yan etkileri vardır. Önemli bir ayrıntı ise, genellikle DEHB’li çocuklara reçete edildiği için yan etkileri, anne babaları haklı olarak endişelendirmesidir. Ritalin, Concerta gibi metilfenidat içeren ilaçların en yaygın bilinen yan etkileri şu şekildedir:
- İştahsızlık
- Bağımlılık
- Aşırı sinirlenme
- Deri problemleri (soyulma, kızarıklık)
- Fiziksel nöbetler
- Baş ağrısı
- Uykusuzluk
- Kas problemleri (kasılma, kramp)
- Çeşitli tiklerin oluşması
- Kalp ritim bozukluğu
- Hayal görme
- İntihar eğilimi
- Büyümeye olumsuz etki
Yukarıdaki olumsuzluklar, ilacı kullanan hastaların çok az bir bölümünde görülebilmektedir. Bu yüzden doktorunuz, çeşitli test ve sorularla ilaç kullanımına uygunluk durumunuzu ölçmektedir. Örneğin, doğuştan veya sonradan kalp rahatsızlığı olan kişilerde ölümle sonuçlanabilecek riskler taşımaktadır. Dolayısıyla, doktor gözetiminde kullanılıyor olması hayati önem taşımaktadır.
Yukarıdaki yan etkilerin herhangi biri veya maddelerde yer almayan sıra dışı bir etki gözlemlenmesi durumunda derhal doktorunuza müracaat etmeniz gerekir.
METİLFENİDAT KULLANMADAN DİKKAT EKSİKLİĞİNİ YENMEK MÜMKÜN MÜ?
Dikkat eksikliği için ilaçsız tedavi yöntemleri de mevcuttur ancak tedavinin ilaç gerektirip gerektirmediğine yine uzman psikiyatristler karar vermelidir. Bu karar, problemin şiddetine ve hastanın yapısına göre değişebilir. Bazı durumlarda ilaçlı tedavi ile ilaçsız tedavi süreci aynı anda yürütülür ve en etkili yöntemin bu olduğu savunulur. Yani, ilaçlı tedavinin yanında davranışsal terapi ve egzersizler önerilmektedir.
Türkiye’de bununla ilgili PEDAGOJİK bir uygulama olan MentalUP, TÜBİTAK desteğiyle geliştirilmiş ve tüm dünyada yaygınlaşmıştır. MentalUP isimli dikkat egzersizleri uygulaması, Yıldız Teknik Üniversitesi akademisyenlerinin önderliğinde geliştirildi. Geliştirme aşamasında pedagoji alanında uzman doktorların ve oyun uzmanlarının desteği alındı.
MentalUP Dikkat Egzersizleri özellikle oyun şeklinde tasarlandı çünkü dikkat problemi yaşayan çocukların dikkatini çekebilmek birinci öncelikti. Sonuçlar oldukça tatmin edici oldu. Çocuklar MentalUP ’ı severek kullanıyorlar. Bu sayede günlük egzersizlerini aksatmadan ve eğlenerek tamamlıyorlar.
Çocuğunuzun hem dikkat düzeyini, hem de diğer zihinsel becerilerini yaşıtlarıyla kıyaslamanıza imkan veren MentalUP, günlük çalışma planını da kişiye özel olarak otomatik yapılandırıyor. MentalUP’ı hemen, kolayca kullanabilirsiniz.
Şimdi Deneyin
METİLFENİDAT İÇEREN İLAÇLAR
Aşağıdaki ilaçlar, metilfenidat hidroklorür etkin maddesini içeren ilaçların bir kısmıdır.
- Medikinet Retart
- Methylin
- Equasym XL
- Quillivant XR
- Ritalin
- Concerta
"NOT: Bu makale bilgilendirme amaçlı yazılmış araştırma yazısıdır. Makalede hiçbir kurum veya kişi hedef gösterilmemektedir. Kamunun yararına olabileceği düşünülen bilgiler, güvenilir kaynaklardan temin edilmiş ancak doğruluğu %100 taahhüt edilmemiştir. Makalede, önemli kararların doktorunuzla istişare ederek verilmesi gerektiği sık sık vurgulanmaktadır. Yanlış yorumlama ve yanlış davranma sonucu oluşabilecek problemler okurların sorumluluğundadır."
CONCERTA 36 mg 30 kont. salım tableti Yan Etkileri
• Kendini öldürmeyi düşünme veya hissetme
• Gerçek olmayan şeyler görme, hissetme veya duyma, bunlar psikoz belirtileridir.
• Kontrolsüz konuşma ve vücut hareketleri (Tourette Sendromu)
• Alerji belirtileri; deride döküntü, kaşıntı veya ürtiker, yüz, dudak, dil veya vücudun diğer bölgelerinde şişme, nefes darlığı, hırıltılı solunum veya nefes almada zorluk
• Alışılmadık düzeyde heyecanlı, aşırı aktif, çekinmeden/ kısıtlamadan davranma (mani)
• Kalp krizi
• Ani ölüm
• İntihar girişimi
• Nöbetler (nöbetler, konvülziyonlar, epilepsi)
• Deride soyulma/pul pul dökülme ve morumsu kırmızı lekeler
• Beyin damarlarının iltihaplanması veya tıkanması
• Geçici felç veya hareket ve görme ile ilgili problemler, konuşma güçlüğü (bunlar beyindeki kan damarları ile ilgili sorunların belirtileri olabilir)
• Göz, baş, boyun, vücut ve sinir sistemini etkileyen kontrol edilemez kas spazmları
• Kan hücreleri sayısında azalma (alyuvar, akyuvar ve trombosit), bu durum kanama ve morarmaları kolaylaştırır.
• Vücut ısısında ani artış, çok yüksek tansiyon ve şiddetli kasılmalar ('Nöroleptik Malign Sendrom'). Bu yan etkiye CONCERTA veya CONCERTA ile birlikte alınabilen diğer ilaçlardan hangisinin neden olduğu belli değildir.
• Sürekli geri gelen/akla gelen istenmeyen düşünceler
• Anlaşılmayan bayılma, göğüs ağrısı, nefes darlığı (bunlar kalp problemlerinin belirtileri olabilir)
• Felç ya da hareket ve görme ile ilgili problemler, konuşma güçlüğü (bunlar beyindeki kan damarları ile ilgili sorunların belirtileri olabilir)
• Uzun süren ereksiyonlar, bazen ağrılı veya ereksiyon sayısında artma
Bunların hepsi ciddi yan etkilerdir. Acil tıbbi müdahale gerekebilir.
Ciddi yan etkiler çok seyrek görülür.
Diğer yan etkiler aşağıda sıralanmıştır.
Çok yaygın:• Baş ağrısı
• Sinirlilik
• Uykuya dalamama
• Eklem ağrısı
• Bulanık görme
• Gerginlikten kaynaklanan baş ağrısı
• Ağız kuruluğu, susama
• Uykuya dalmakta sorun yaşama
• Yüksek ateş
• Cinsel dürtü ile ilgili problemler
• Anormal düzeyde saç dökülmesi veya seyrekleşme
• Kaslarda gerginlik, kas krampları
• İştah kaybı veya iştah azalması
• Ereksiyonu sürdürmek veya geliştirmede yetersizlik
• Kaşıntı, döküntü veya kabarık kırmızı kaşıntılı döküntüler (kurdeşen)
• Aşırı uykulu ya da uyuşuk hissetme, yorgun hissetme
• Diş sıkma veya gıcırdatma, panik hissi
• Karıncalanma hissi, iğne batması, ya da cildin uyuşması
• Kanda alanin aminotransferaz (karaciğer enzimi) düzeyinde artış
• Öksürük, boğaz ağrısı veya burun ve boğazda tahriş, üst solunum yolu enfeksiyonu; sinüs enfeksiyonu,
• Yüksek kan basıncı, hızlı kalp atışı (taşikardi)
• Baş dönmesi (vertigo), zayıf hissetme, kontrol edilemeyen hareketler, aşırı düzeyde aktif olma
• Agresif, ajite, endişeli, depresif, gergin hissetme, sinirli olma, çabuk sinirlenme,
anormal davranış
• Mide rahatsızlığı veya hazımsızlık, mide ağrısı, ishal, hasta hissetme, mide rahatsızlığı ve bulantı
• Göz kuruluğu
• Kabızlık
• Göğüste ağrı
• İdrarda kan tespit edilmesi
• Kayıtsızlık, uyuşukluk
• Sallanma veya titreme
• İdrara çıkma ihtiyacında artma
• Kas ağrısı, kas seğirmesi
• Nefes darlığı veya göğüs ağrısı
• Sıcak basması
• Karaciğer test sonuçlarının yükselmesi (kan testinde görülür)
• Öfke, huzursuz veya ağlamaklı hissetme, çok konuşma, çevrenin aşırı farkında olma, uyku problemleri
• Yönünü kaybetmiş veya zihinde karışıklık hissi
• Görmede sorun veya çift görme
• Erkeklerde meme şişmesi
• Aşırı terleme, deride kızarıklık, kırmızı kabarık deri döküntüsü
• Kas krampları
• Ciltte küçük kırmızı lekeler
• Ani karaciğer yetmezliği ve komayı içeren anormal karaciğer işlevi
• Test sonuçlarında değişiklik- karaciğer ve kan testleri dahil
• Anormal düşünce, duygu veya his eksikliği, bir şeyi tekrar tekrar yapmak, bir şeye takıntılı olmak
• El ve ayak parmaklarında uyuşma ve karıncalanma hissi, üşüdüğünde renk değişmesi (beyazdan maviye sonra kırmızıya) (‘Raynaud fenomeni’).
• Migren
• Gözbebeklerinde büyüme
• Çok yüksek ateş
• Yavaş, hızlı veya fazla kalp atışı
• Büyük nöbet (“grand mal konvülziyonları”)
• Gerçek olmayan şeylere inanmak
• Ciddi mide ağrısı, sıklıkla bulantı ve kusma ile birlikte