Coğrafi Keşifleri Yapan Kişiler Ve Keşfettikleri Yerler

Avrupalıların 15. Yüzyılda başlatıp 16. Yüzyıl boyunca devam ettirdikleri yeni yerler bulabilmek amacıyla yapmış oldukları girişimler Coğrafi Keşifler olarak bilinmektedir. Bu keşifler oldukça önemlilerdir. Tarihin önemli bir bölümünü oluşturan Coğrafi Keşifler öğrenciler tarafından çok araştırılmaktadır. Peki tarihte önemli bir yeri olan Coğrafi Keşifler hakkındaki bilgiler nelerdir? Tüm ayrıntılar bu yazıda...

Coğrafi Keşif Nedir?

Orta Çağın sonlarına kadar Avrupalılar dünyanın pek az yerini bilmekteydiler. Hal böyle olunca da 15. Yüzyılda farklı kıtalar keşfedebilmek için yolculuğa çıktılar. Bu keşifteki tek amaç yeni kıtalar keşfetmek değildi. Aynı zamanda dünyayı tanımak ve kaynaklardan çok daha iyi yararlanmak istediler. Avrupalıların gemicilik ve coğrafya bilgisinin artmasıyla birlikte bu keşifler başlamıştır. 15. Ve 16. Yüzyılı kapsayan bu keşiflere ise Coğrafi Keşifler denmiştir. Bu keşiflerde Avrupalılar Asya'daki baharat ve altın zenginliğine ulaşmak için yola çıkmışlar ve sonucunda yeni kıtalar, okyanuslar, denizi aşırı topraklar bulmuşlardır. Coğrafi Keşifler dünya tarihinde oldukça önemli olaylardan birisidir. Okullarda da öğrencilere öğretilmektedir.

Coğrafi Keşiflerin Nedenleri

Coğrafi Keşifler tarihte oldukça önemli bir olaydır. Bu keşifle ilgili merakları olan ya da bu keşifler ile ilgili şeyler duyanların aklına ilk olarak coğrafi keşiflerin neden yapıldığı gelir? Coğrafi Keşifler 15 ve 16. Yüzyıllarda Avrupalılar tarafından gerçekleşmiştir. Peki tarihte oldukça önemli bir yere sahip olan Coğrafi Keşiflerin nedenleri nelerdir? Coğrafi Keşiflerin nedenleri aşağıda sıralanmıştır:

• Bilimsel, teknik alandaki ilerlemeler:
  • a) Pusulanın sapma açısının hesaplanması
  • b) Gemicilik sanatında ilerleme
  • c) Coğrafya bilgisinde ilerleme

• Doğu ülkelerinin zenginliği (Haçlı Seferleri ile Coğrafi Keşiflerin ortak nedenidir,)
• Cesur gemicilerin yetişmesi
• Avrupalıların dünyayı tanıma ve Hıristiyanlığı yayma amaçları
• Avrupalıların Hindistan'a ulaşmak için yeni yollar aramaları (ipek ve Baharat Yolları Türklerin elindeydi.
• Kralların Coğrafi Keşifleri teşvik etmeleri.

Coğrafi Keşiflerin Sonuçları

Avrupalıların yeni yerleşim merkezleri bulabilmeleri amacıyla çıktıkları keşiflere Coğrafi Keşifler denmektedir. Bu keşifler 15. Yüzyılda başlamış 16. Yüzyıl boyunca sürmüştür. Tarihte çok önemli bir yere sahiptir. Coğrafi Keşifler ile ilgili bilgi edinmek isteyen kişiler bu keşiflerin sonuçlarını merak ederler. Coğrafi Keşiflerin sonuçları ise şunlardır:

• Yeni ülkelerin keşfedilmesi ile sömürgecilik gelişmiştir. (Portekiz ve İspanyollarla başlayan sömürgeciliğe daha sonra İngiltere, Fransa ve Hollanda da katıldı).
• Baharat ve İpek yolları önemini kaybetmiştir.
• Akdeniz, ticari önemini yitirmiş, Atlas okyanusundaki limanlar önem kazandı.
• Doğuda yeni keşfedilen yerlerden Avrupa'ya bol miktarda altın, gümüş gibi değerli eşyalar gelmiştir.
• Avrupa zenginleşmiş ve soyluların nüfuzları azalmıştır.
• Avrupa'da ticaretle uğraşan burjuva sınıfı önem kazandı.
• Türk ve İslam dünyası ekonomik olarak olumsuz etkilenmiştir.
• Rönesans ve Reforma zemin hazırlandı.
• Hristiyanlık yeni keşfedilen yerlere yayıldı.
• Dünya'nın düz olduğunu söyleyen din adamlarına duyulan güven sarsıldı.
• Yeni kıtalar, ırklar, hayvanlar, bitkiler tanındı.
• İnsanlarda araştırma ve yeni şeyler öğrenme merakı uyandı.

Coğrafi Keşifler Hakkında Bilgi

Coğrafi Keşifler, Avrupalılar tarafından gerçekleştirilmiştir. Avrupalılar gemiciliği keşfettikten sonra Asya'daki baharat ve altın zenginliğine kavuşmak istemişlerdir. Bundan dolayı da alternatif ticaret yolları bulmak için yola çıkmışlardır. Ancak Avrupalılar bu yolda yeni kıtalar, deniz aşırı topraklar ve yeni okyanuslar bulmuşlardır. Tüm bu yeniliklerin keşfedildiği döneme ise Coğrafi Keşifler denmektedir. Coğrafi Keşifler 15. Yüzyılda başlayıp 17. Yüzyılın yarısına kadar sürmüştür.

Coğrafi Keşiflerin Osmanlı'ya Etkileri

Coğrafi Keşifler ile birlikte yeni ticaret yolları keşfedilmiştir. Bu da Osmanlı'nın elindeki İpek ve Baharat yolunun önemini kaybetmesine neden olmuştur. Osmanlı Devleti'nin ticaret yollarının önemini yitirmesiyle birlikte Osmanlı'nın vergi gelirleri azalmıştır. Tüm bu olanlar da Osmanlı Devleti'nin maddi durumuna zarar vermiştir. Aynı zamanda Coğrafi Keşifler Akdeniz Limanlarının da önemini kaybetmesine sebep olmuştur. Kısaca Coğrafi Keşifler, Osmanlı Devleti'ni kötü bir şekilde etkilemiştir.

Yüksek Çözünürlüklü Türkiye Siyasi Haritası

COĞRAFİ KEŞİFLERİN YAPILIŞI:

- Portekizli Bartelmi Dias Afrika'nın güney ucuna ulaşarak Ümit Burnu'nu buldu (1487).

- İspanyol asıllı Kristof Kolomb, İspanya'nın Palas limanından hareket edip Atlas Okyanusu'nu aşarak Amerika Kıtası'nı buldu (1492). Ancak burasını Hindistan zannettiğinden batısındaki Bahama takımadalarına Batı Hint Adaları, halkına da Hintliler adını verdi. Daha sonraları Amerika Kıtası'na üç sefer daha yaparak kıtanın orta ve güney kesimlerini de keşfetti. Ancak yeni bir kıta keşfettiğini anlayamadan öldü.

- Portekizli Vasko do Gama Ümit Burnu'nu dolaşarak Hindistan'a vardı (1498).

- Bu tarihten itibaren Portekizliler Hint Okyanusu'na hâkim olmaya başladılar. Böylece Hindistan'dan gelerek Süveyş'te sona eren Baharat Yolu yön değiştirerek Ümit Burnu Yolu hâline geldi ve Portekiz egemenliğine girdi. Bu gelişme Hint sularında Osmanlı – Portekiz mücadelesini başlatmıştır.

- Kristof Kolomb'un ölümünden kısa bir süre sonra İtalyan gemici Ameriko Vespuçi, Amerika'nın Hindistan değil yeni bir kıta olduğunu dünyaya ilân etti ve kıtaya onun adı verildi "Amerika" (1507).

- 1519′da Portekiz asıllı Macellan tarafından başlatılan batıya seyahat Del Kano tarafından tamamlanarak (1522) dünyanın yuvarlak olduğu ilk kez ispatlanmıştır.

- Başlangıçta Portekizliler ve İspanyollar tarafından başlatılan Coğrafî Keşifler, özellikle İngilizler, Fransızlar ve Hollandalılar tarafından tamamlanmıştır.
Coğrafi Keşifler'in sonuçları

- Hristiyanlık yayıldı. Buna karşılık dünyanın düz olduğu gibi pek çok yanlış bilgi aktaran din adamlarına olan güven azaldı.

- Keşfedilen yerlerde yetişen domates, vanilya, patates, tütün, kakao gibi bitki türleri ile Avrupalılar ilk kez tanıştı.

- Avrupalıların, keşfettikleri yerleri sömürgeleştirmesiyle Sömürgecilik Dönemi başladı.

- Keşifler, ticaret yollarının değişmesine neden oldu. Hint Deniz Yolu'nun bulunmasından ve Amerika'nın keşfinden sonra Akdeniz limanları ile Baharat ve İpek Yolu eski önemini kaybederken Hint Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı.

- Yeni keşfedilen ülkelerde bol miktarda bulunan altın ve gümüş gibi değerli madenler Avrupa'ya getirildi. Avrupa'da ticaretle uğraşan kişiler (Burjuva sınıfı) zenginleşti. Tüccarların, soyluların ellerinde bulunan toprakları satın almalarıyla soylular eski güçlerini kaybettiler.

- Keşfedilen yerlere, özellikle Amerika'ya Avrupa'dan pek çok insan göç etti. Avrupa kültür ve uygarlığı yeni yayılma alanları buldu.

- Amerika'nın eski bir medeniyet merkezi olduğu öğrenildi.

- Zenginleşen Avrupalılar, kültür ve sanat hareketlerini desteklediler. Böylece, Avrupa'da Rönesans'ın doğmasına ortam hazırlamış oldu.

- Coğrafî Keşiflerle ticaret yollarının değişmesi sonucunda Osmanlı Devleti ekonomik yönden büyük gelir kaybına uğradı.

- Keşifler, dünya tarihinde önemli sosyal, siyasal, ekonomik ve dini değişikliklere neden olmuştur. Bu durum, keşiflerin evrensel yönünü ortaya koymaktadır.

- Eski ticaret yolları değişti. Akdeniz, doğu -batı ticaretindeki önemini kaybetti. Baharat ve İpek Yolları önemini kaybetti. Bu durum Atlas Okyanusu Limanlarının önem kazanmasına neden olmuştur.

- Avrupalılar, yeni keşfedilen yerlerde sömürge imparatorlukları kurdular. Bu durum, keşfedilen ülkelerden Avrupa'ya altın ve gümüş başta olmak üzere bol miktarda hammadde götürülmesine neden olmuştur. Bu gelişmeler Avrupa'nın zenginleşmesini, hayat standartlarının yükselmesini ve Rönesans hareketlerinin gerçekleştirilmesini sağlamıştır.

- Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşmiş ve Avrupa ürünleri yeni pazarlar bulmuştur. Böylece daha sonraki yıllarda gerçekleşecek olan Sanayi Devrimi'ne ortam hazırlanmıştır.

- Keşfedilen yerlere Avrupa'dan göçler olmuş, bu durum Avrupa kültür ve medeniyetinin yayılmasını sağlamıştır.

- Hıristiyanlık, yeni ülkelere yayılmıştır. Ancak bazi bilimsel gerçeklerin ortaya çıkması sonucunda Hıristiyanların dini inançları zayıflamış, Kilise'ye güven sarsılmıştır.

- Dünyanın bazı yerleri, Avrupalılar tarafından tanınmış, yeni kültürler, canlılar ve ırklar ortaya çıkmıştır.

COĞRAFİ KEŞİFLERİN TÜRK DÜNYASI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:

Coğrafi Keşifler, bütün insanlığı etkilemiştir. Bu yönüyle evrensel bir özelliğe sahiptir. Akdeniz Limanları, Coğrafya Keşifler sonucunda önemini kaybetti. Ancak 1869′da Süveyş Kanalı'nın Fransızlar tarafından açılmasıyla bu limanlar yeniden önem kazanmıştır.

Coğrafi Keşifler, Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden olmuştur. İslam ülkeleri yoksullaşmış, Türkistan Hanlıkları giderek zayıflamış ve Ruslar karşısında gerilemiştir. Osmanlı İmparatorluğu, İpek ve Baharat Yollarına hakim olmasına rağmen yolların değişmesinden dolayı umduklarına ulaşamamıştır. Osmanlı İmparatorluğu, ticaret faaliyetlerini yeniden geliştirebilmek için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermek zorunda kaldı.

Ayrıca Osmanlı topraklarında kervan yolları boyunca faaliyet gösteren halk ve zanaatkârlar işsiz kaldı. Bu durum, Osmanlı Devleti'nde ekonomik sıkıntılara ve Celali İsyanları'na zemin hazırlamıştır.

Osmanlı Devleti, Hint ticaret yolunun hakimiyeti için Portekizlilerle, Akdeniz hakimiyeti için de İspanyollarla mücadele etti. Endonezya'da savunma ve koruma savaşları yapan Osmanlı Devleti, Hıristiyan Avrupa karşısında "Doğu Kalkanı" haline geldi.

COĞRAFİ KEŞİFLERİN OSMANLI DEVLETİ AÇISINDAN ÖNEMİ:

Bu keşiflerle Osmanlının elinde bulunan İpek ve Baharat Yolu önemini kaybetmiş, yeni ticaret yolları bulunmuştur. Bu da Osmanlı Devleti'nin vergi gelirlerinin azalmasına yol açmıştır. Tüm bunlar Osmanlı Devletini maddi açıdan kötü etkilemiştir. Daha doğrusu; Osmanlı Devleti ve diğer müslüman devletler zarara uğrayıp, ellerindeki malların değerleri gitmiştir.Coğrafî Keşifler, bütün insanlığı etkilemiştir. Bu yönüyle evrensel bir özelliğe sahiptir. Akdeniz Limanları, Coğrafî Keşifler sonucunda önemini kaybetti. Ancak 1869′da Süveyş Kanalı'nın Fransızlar tarafından açılmasıyla bu limanlar yeniden önem kazanmıştır.

Coğrafî Keşifler, Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden olmuştur. İslam ülkeleri yoksullaşmış, Türkistan Hanlıkları giderek zayıflamış ve Ruslar karşısında gerilemiştir. Osmanlı İmparatorluğu, İpek ve Baharat Yollarına hakim olmasına rağmen yolların değişmesinden dolayı umduklarına ulaşamamıştır. Osmanlı İmparatorluğu, ticaret faaliyetlerini yeniden geliştirebilmek için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermek zorunda kaldı.

Ayrıca Osmanlı topraklarında kervan yolları boyunca faaliyet gösteren halk ve zanaatkârlar işsiz kaldı. Bu durum, Osmanlı Devleti'nde ekonomik sıkıntılara ve Celali İsyanları'na zemin hazırlamıştır.