Covidde Oksuruk
YENİ KORONAVİRÜS NEDİR?
Yeni Koronavirüs solunum yolu enfeksiyonu yapan bir virüstür.
NASIL BULAŞIR?
Hasta kişilerin öksürme veya hapşırmayla ortaya saçtığı damlacıkların ortamdaki diğer bireylerin ağız, burun ve gözlerine temasıyla, damlacıkların yapıştığı yüzeylere dokunduktan sonra ellerin ağız, burun veya göze götürülmesiyle bulaşabilmektedir.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
En çok karsılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve solunum sıkıntısıdır.
Şiddetli vakalarda zatürre, ağır solunum yetmezligi, böbrek yetmezligi ve ölüm gelişebilir.
Yeni Koronavirüsün kuluçka süresi 2 ila 14 gündür.
Ateş
Solunum Sıkıntısı
Öksürük
Şiddetli burun akıntısı, hapşırık, hırıltı, gözde kızarıklık, kaşıntı, baş ve boğaz ağrısı.
Kuru öksürük, hapşırık
Ani ateş, kuru öksürük, baş ve boğaz ağrısı, halsizlik.
Ani ateş, kuru öksürük, halsizlik, nefes darlığı.
Back To Top
Koronayla 8 gün
DUVAR - Korona virüsü salgını nedeniyle Çin'in Wuhan kentinde 23 Ocak 2020'de ilk karantina ilan edildiğinde, kimyasal koruyucu kıyafetli polis ve sağlık personelinin hasta insanları zorla özel oluşturulmuş hastanelerde karantinaya alması kuşkusuz tüm dünyayı çok şaşırtmıştı. Kimse henüz hastalığın ışık hızıyla kendilerine de uğrayacağının farkında değildi. Amma velakin varyant üstüne varyant geçiren korona virüsü tüm dünyaya yayıldığı gibi kimi aşıların etkinliğini düşürdü, kimi aşıların etkili olsalar da 6 ayda bir hatırlatma dozu yapılmasını zorunlu kıldı.
Basın, korona salgını nedeniyle uzaktan çalışmaya geçen ilk sektörler arasında yer aldı. Özellikle internet basını büyük oranda bu düzende çalışmaya devam ediyor. Mayıs ve haziran sonunda BioNTech aşılarını olan ve dikkat etmeye çalışan biri olarak, bir iki günlük tedbirsizlik, hastalıkla tanışmamı sağladı. İlk belirtinin ortaya çıkmasının bugün 8., test sonucu teşhis konulmasının ise 4. günü.
Bakanlık verilerine göre günde ortalama 30 bin kişi salgına yakalanıyor, bir çok kişi de internette hastalığın nasıl geçirildiğine, ne yapmak gerektiğine dair haberler arıyor. İlk 8 günde yaşadıklarım şöyle:
1. GÜN: Akıntılı hafif boğaz ağrısı ve hafif kuru öksürük var. Herhalde mevsim geçişinden kaynaklı, muhtemelen üşüttüm ya da faranjit olabilir, diye düşünüyorum.
2. GÜN: Hafif düzeyde kas ve eklem ağrısı başladı.
3. GÜN: Belirtiler aynı düzeyde, hafif düzeyde üşüme hissi de var.
4. GÜN: Boğazda kaşıntı ve hafif ağrı, öksürük, akşamları biraz daha artan üşüme hissi, belde daha çok olmak üzere eklem ağrıları... Temaslı olduğum kişilerden birinin test sonucu pozitif. Devlet hastanesinin aciline gidip test yaptırma zamanı. Pozitif çıkarsa mesaj gelecek ve arayacaklar 5-6 saat sonra... E-nabıza düşüyor sonuç, pozitif. Ardından kısa mesaj geliyor bakanlıktan, sonuç belli olduktan 6-7 saat sonra ilçe sağlıktan da arıyor filyasyon ekibi... İki hafta karantina süreci başladı. Test yaptırırken verilen ve hakkında çeşitli tartışmalar olan favipiravir etken maddeli ilaca da başladım. (İlaca ilişkin tartışmaların farkına geç vardığım için 3,5 gün kullandım.) Kullanım talimatına göre ilk gün 8 sabah, 8 akşam olmak üzere 16 adet hap içilmesi gerekiyor, diğer dört gün ise 3 sabah, 3 akşam şeklinde devam edecek. Kutuda 40 tablet var ve 5 günde tüketiliyor. İlacın test yaptırırken, henüz sonuç belli olmadan elinize tutuşturulması da ilginç.
İlaca başladıktan sonra daha kötü olduğunu söyleyen de çok, ilacın korona üzerinde etkili olduğunu gösteren bir araştırma olmadığını söyleyen sağlık örgütleri de... İlacı bulan Japonya'nın dahi korona tedavi protokolünde favipiravirin olmaması da bir başka soru işareti... Bakınız;
🔸Favipiravir ilacı tedavide etkisiz, karaciğeri yoruyor!
🔸"Kullanılması son derece sakıncalı"
5. GÜN: Kas, bel ve eklem ağrıları ile üşüme hissi oldukça arttı. Diz kapakları ve kol dirseğinde sert bir yüzeye düşmüşsünüz gibi ağrı var. Ara ara el parmaklarında sanki tendonlardan çekiliyor gibi ağrılı kasılma oluyor. Zaman zaman ayaklarda uyuşma oluyor, ayaklardaki kaslarda kasılma türü ağrılar var. En çok bel ağrısı zorluyor. Öksürük ve boğaz ağrısı bir miktar arttı, nefes alıp vermede pek sorun yok
6. GÜN: Belirtiler düne yakın düzeyde.
7. GÜN: Eklem ve kas ağrılarında yarı yarıya azalma oldu. Bel ağrısında azalma biraz daha az ama düne göre daha iyi. Öksürük var, hafiften balgam da eşlik ediyor. Üşüme hissi oldukça azaldı.
8. GÜN: Bel ağrısı geçmiş değil. Sırtta dokununca batma hissi var, kürek kemiklerinin arasında ağrı oluşuyor ara ara. Kas ve eklem ağrıları tam geçmese de azalmış durumda.
Test yaptırırken verdikleri favipiravir etken maddeli ilacın dörte üçünü içmiş olsam da, bırakmaya karar verdim, çünkü ilaçtan önce genel durumum çok daha iyiydi. Üstelik Türk Tabipleri Birliği (TTB) bu konuda çeşitli uyarılarda bulunmuş. Örneğin TTB Merkez Konseyi İkinci Başkanı Dr. Ali İhsan Ökten yakın zamanda yaptığı açıklamalarda, favipiravirin Covid-19 tedavisinde etkili olmadığının Dünya Sağlık Örgütü tarafından duyurulduğunun altını çizmiş. Ökten'e göre Sağlık Bakanlığı'nın salgınla mücadelede sorunları büyütmemesi için bu ilacın kullanımını acil olarak kullanımdan kaldırması gerekiyor. Ökten, Sağlık Bakanlığı'na bu konuda yaptıkları çağrıyı şöyle dile getiriyor:
"Sağlık Bakanlığı teste gelen her hastaya bu ilaçların verilmesi için hekimleri zorluyor. Hekimler de bakanlıktan gelen yazıya istinaden bu ilaçları vermek zorunda kalıyorlar. Favipiravir'in Covid-19 tedavisinde olumlu bir etkisi yoktur ve kullanımdan kaldırılmalıdır. Tarihi geçmiş ilaçların kullanımını önermek zaten başlı başına çok ciddi bir sağlık sorunudur."
Bursa Uludağ Üniversitesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı'ndan Prof. Kayıhan Pala da bu ilacın kullanımdan kaldırılması çağrısı yapıyor bakanlığa: "Sağlık Bakanlığı'nın daha önce kullanılan Hidroksiklorokin ilacında olduğu gibi, bu kadar kanıt ortadayken bir an önce Favipiravir kullanmaktan da vazgeçmesi gerekir. Ancak halen PCR pozitif olanlara filyasyon ekipleri aracılığıyla bu ilaç dağıtılıyor."
NOT: Koronayı atlatma sürecinde danışılan tüm doktorların söyledikleri ortak: Bol sıvı tüketin, beslenmenize aman dikkat edin, dinlenin...
Her Öksüren Kişi Covid-19 Hastası Mıdır?
Enfeksiyon ve Mikrobiyoloji Uzmanı Songül Özer Covid -19 nedeniyle sıklıkla sorulan bu soruyu şu şekilde yanıtlıyor: “Öncelikle sigara içiyor musunuz? Bunu sorgulamanız lazım. Çünkü biliyorsunuz ki öksürük irritan bir madde ile oluşur. Yani herhangi bir gıdanın boğazımıza kaçması bizi öksürtmeye neden olur. Öksürmek bir reflekstir. Yani vücutta solunum yolunda bir irritan maddenin yabancı bir maddenin dışarıya atılması için gösterilen çabadır, öksürük. Yani öksürük sadece viral enfeksiyonlarda olmaz. Bakteriyel enfeksiyonlarda olmaz. Hele hele covid enfeksiyonunun tek bulgusu öksürük değildir. Öksürük sadece Korona virüs enfeksiyonunda olmadığı gibi Korona virüs enfeksiyonunun da tek belirtisi öksürük değil. Hep söylediğimiz şey: bu semptomlar zinciridir. Yani belirtilerin bir arada olması gerekir. Tek başına öksüren bir kişi kendisinde Korona virüs enfeksiyonu olduğunu düşünmemeli. Ama hep söylediğim şeyi tekrar ediyorum: yüksek ateşiniz varsa, boğaz ağrınız varsa elbette burun akıntısı ile beraber öksürüğünüzde varsa mutlaka bir sağlık kurumuna, enfeksiyon hastalıkları uzmanına, acil hekimine, dahiliye uzmanına, kulak burun boğaz uzmanına ama hepsinden önce tabi ki aile hekiminize lütfen müracaat edin.”
Koronavirüs Bitse De Sıkıntısı Devam Ediyor!
Günlük yaşamı etkileyen birçok belirtiyle karşımıza çıkan koronavirüsü kimi hasta hafif, kimisi ağır geçiriyor. Ölümle de sonuçlanabilen bu hastalığın belirtileriyle, koronavirüsü yenen insanlar aradan uzun zaman geçmesine rağmen mücadele etmeye devam ediyor.
Nefes darlığı, tat ve koku kaybı, çarpıntı, baş ağrıları, uyku problemleri, halsizlik, kaşıntı gibi birçok belirtinin koronavirüsü yenen hastalarda uzun süre devam ettiğini söyleyen Medicana Çamlıca Hastanesi?nden alanında uzman doktorlar, hastalara ne yapmaları gerektiği hakkında bilgi verdi.
"Evde atlatmaya çalışmayın"
Uzmanlar, virüsü atlattıktan en fazla 3 hafta sonra belirtiler devam ediyorsa muhakkak doktora başvurulması gerektiğine dikkat çekti. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Hacer Ofluoğlu, öksürük, nefes darlığı, göğüs ve sırt ağrısı, hızlı yorulma, nefes nefese kalma gibi belirtilerin virüsü yenen kişilerde kalıcı değil, uzayıcı olabileceğine dikkat çekti.
Ofluoğlu, açıklamasına şöyle devam etti: Koronavirüs geçiren hastalar, hastalığı hafif ya da asemptomatik bulgularla geçirseler dahi özelikle 2-3 hafta sonrasında geçmeyen kuru öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, özellikle kişisel bakımlarını yaparken dahi yorulma gibi şikayetlerle polikliniklere başvuru yapıyorlar.
Bu tür belirtileri evde atlatmaya çalışan hastalarımızın akciğer bulguları ilerledikten sonra mecburen acil servislere gelmek zorunda kalıyorlar. Bu belirtileri gördükleri zaman çok ihmal etmemeleri ve doktora başvurmalarını öneriyoruz.
"Solunum kaslarını zayıflatıyor"
Özellikle sigara içen hastaların mutlaka sigarayı bırakması gerektiği konusunda uyarılarda bulunan Ofluoğlu, şunları söyledi: Sigara ve dumanlı ortamlarda bulunma öksürüğü artıran en önemli faktördür. Düzenli, dengeli ve yeterli beslenme, uyku süresi, istirahat ve egzersize zaman ayırmak gerekiyor.
Hasta kendisini yatağa bağlamamalı. Hastalar hızlı yorulmalar hissediyorlar. Bu nedenle daha çok istirahat ediyorlar. Yatağa bağlı kalmak solunum kaslarının zayıflamasına neden oluyor. Solunum kaslarını çalıştırıcı nefes egzersizleri ya da ev içinde küçük egzersizler faydalı olacaktır.
"3 hafta sonra belirtiler devam ediyorsa..."
Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Murat Yalçın ise, "Post-Covid-Sendrom"un genel olarak en çok kalp ve akciğerle ilgili semptomlarla seyrettiğini vurguladı. Yalçın, virüsü yendikten 3 hafta sonrasının önemine dikkat çekerek, şöyle devam etti: Enfeksiyon sırasında kalp tutulumu yaklaşık 5?te 1 oranında gözükebiliyor.
Bunların içerisinde en sık tutulumlar kalp kasının iltihaplanması veya kalp zarının iltihaplanması durumudur. Bu durum hastalığın seyri sırasında daha ağır seyirli hastalık olmasına neden olduğu gibi iyileşme sonrasında da çabuk yorulma, eforla beraber nefes darlığı oluşması, çarpıntı gibi daha uzamış semptomlara da neden olabiliyor.
Hastaların yarısından fazlası 2 ila 3 hafta içinde semptomları iyileşiyor ama hastalığın başlangıcından 3 hafta geçmesine rağmen hala çarpıntı yaşanıyor, nefes darlığı çekiliyor, kas ve eklem ağrıları geçmiyor, konsantrasyon ve hafıza problemi yaşanıyorsa; depresiflik ve mod düşüklüğü söz konusuysa ilgili branşa kontrole gidilmeli.
Uyku bozukluğu arttı
Nöroloji Uzmanı Dr. Selda Özşahin de, nörolojik tutulumların vakaların en az 3?te 1?inden fazlasında görüldüğünü söyledi. Baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma ve tat kayıplarını sık gördüklerini, koku ve tat kaybının da nadir de olsa geriye dönmediğini belirtti.
Özşahin, özellikle bu süreçte uyku bozukluklarının arttığına dikkat çekerek sözlerini şöyle sürdürdü: Yaşanan belirtiler hastalarda panik ve ?bunlar geçmeyecek mi?? korkusuna neden oluyor. Çoğu geçmekle birlikte eğer bağışıklık sistemimize dikkat edersek D vitamini düzeylerimiz düzgün olursa, uykumuzu iyi uyur, stres faktörlerinden kaçınırsak, yoğun olmayan fiziksel egzersize de devam edersek bu sorunların hepsi doktor kontrolü ile çözülebilir.
Hastalar çok yoğun stres yaşıyorlar. Baş ağrısı ve dönmesi yaşadıkça, kendi hastalanınca başkasını da hasta edince stres faktörü daha çok artıyor. Uyku bozukluğu yaşayan hastalarda ?karanlıkta uyu, pijamalarını giy uyu, kötü şeyler düşünmeden ve strese girmeden uyu? gibi ilaç dışı önlemleri konuşuyoruz ve uyku hijyenini sağlıyoruz. Bir süre sonra hastalar kendiliğinden düzelebiliyor, panik yapmalarına ve endişe etmelerine gerek yok.
"4-6 hafta boyunca aralıklı takip etmek gerekiyor"
Medicana Çamlıca Hastanesi?nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hayriye Belma Siber ise, "4-6 hafta boyunca aralıklı takip olmalarını öneriyorum. Şişkinlik, bulantı, hazımsızlık, halsizlik, bacak ağrıları, kaşıntı, çarpıntı şikâyeti olanlar mutlaka hekime başvurmalı? dedi.
Siber, damar yatağını tutan bir hastalık olduğu için özellikle asemptomatik geçirenlerin yüzde 30?unda vaskülit denilen; bacaklarda kaşıntı, hafif döküntü, alerjik belirtili şikayetlerin olduğunu söyledi.
Kovid-19 enfeksiyonu sonrası en sık karşılaşılan sorunlardan bir tanesinin yaygın kas ve eklem ağrıları olduğuna dikkat çeken Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Uzm. Dr. Ahmet Çapar, kişinin günlük yaşam aktivitesi etkileniyorsa, doktora başvurulması gerektiğini belirtti.
Bu süreçte bol sıvı tüketilmesi gerektiğini ve evde yapılacak egzersizlerin önemli olduğunu ifade eden Çapar, ?Evde yapılacak basit egzersizler için koronavirüs sonrası kişinin nefes darlığının, şiddetli göğüs ağrısının olmaması gerekiyor.
Yapılacak egzersizler kişinin aerobik kapasitesini zorlayacağı için yarardan çok zarara sebep olabilir. Sıcak duş almak kasların, eklemlerin kan akışını hızlandıracağı için yaygın kas ve eklem ağrısında rahatlatıcı etkiye sahiptir? dedi.
Bu egzersizler yapılabilir
Evde yapılabilecek basit egzersizlerle ilgili önerilerde bulunan Çapar, sözlerini şöyle tamamladı: Boynun ve omzun yapabileceği, günlük yaşam aktivitesinde yaptığımız; kolları yukarı kaldırmak, başımızı sağa-sola, yukarı-aşağı çevirmek, başımızı bir elimizle sabit tutarak, sabit tuttuğumuz elimizi sabit tuttuğumuz tarafa doğru ittirmek, bunu sağa-sola, öne-arkaya olacak şekilde 5?er saniye süreyle yapabiliriz.
Belden öne ve yana, sağa, sola ve arkaya esneme hareketleri olabilir. Sırt üstü yatarken dizimizi karnımıza çekme, uzatma, bacaklarımızı yukarı kaldırma ve indirme gibi egzersizler eklem hareket açıklığı egzersizleri olarak geçer. Bunların yapılması hem kaslara esneklik kazandırır hem de eklemlerin hareket açıklığını korur.