Crp Artış Nedenleri
CRP nedir? Neden yükselir, hangi hastalıkların belirtisidir?
CRP, iltihaplanmalara karşı karaciğer tarafından üretilen bir maddedir. Kandaki CRP (C-reaktif protein) seviyesinin yükselmesi iltihap belirtecidir. Enfeksiyondan kansere kadar pek çok nedenle yükselebilir. CRP seviyesinin yükselmesi ayrıca, kalp krizi riskinin artmasına neden olan kalp atardamarlarındaki iltihaplanmayı işaret eder. Ayrıca bakteriyel enfeksiyonlarda, kronik iltihabi hastalıklarda, kalp krizi sonrası dönemde, travmaya bağlı, kansere bağlı CRP yüksekliği olabilir. CRP testi, kandaki C-reaktif protein seviyesini ölçmeye yarar ve sonuçları pek çok hastalığın tespitinde kullanılır.
CRP nedir?
CRP (C-reaktif protein) bir akut faz reaktanıdır; enfeksiyon, kanser ve travma sonrası durumlarda vücut doğal bir yanıt verir. Bu yanıtın amacı doku hasarını azaltmak, yabancı organizmaları izole ederek yok etmek ve onarım sürecini başlatmaktır. Ateş, bazı protein miktarlarının artışı, akyuvar sayısının artışı gibi birçok durum bu yanıtın bir parçasıdır.
C-reaktif protein de bu yanıt esnasında artan, karaciğerde üretilen bir akut faz reaktanıdır. CRP, iltihabı tespitinde sık kullanılan ve duyarlılığı yüksek bir biyobelirteç ve testtir.
C-Reaktif Protein
CRP ilk olarak ‘streptococcus pneumonia’ adlı bakterinin C-polisakkaridini presipite (çökelme) edebildiği için C-reaktif protein olarak adlandırılmıştır. Karaciğerde üretilir. CRP açlık, tokluk gibi değişikliklerden etkilenmez, gün içinde değerinde değişiklik olmaz. Karaciğerde üretildiği için karaciğer hastalıklarında üretimi azalabilir.
Hemogram nedir? Tam kan sayımı testi değerleri ne olmalı?
Normal CRP değeri nedir?
Sağlıklı genç bireylerde serum CRP düzeyi ortalama 1.0 mg/L’dir. Yaşlanma ile CRP’nin sağlıklı kişilerdeki ortalama değeri 2.0 mg/L’ye çıkar. C-reaktif protein değeri kadınlarda erkeklerden biraz daha yüksektir. Bazı merkezlerin birimi mg/dL şeklindedir.
Böyle durumlarda C-reaktif protein değerleri mg/L’nin 1/10’u olacak şekilde değerlendirilir. Sağlıklı bireylerin %90’ında CRP düzeyi 3.0 mg/L’nin altındadır.
Kan tahlilinde CRP yüksekliği ne anlama gelir?
CRP yüksekliği vücutta inflamasyon ve enfeksiyon olabileceğini düşündürür. Birçok hastalık ve durum inflamasyonu tetikleyebileceği için diğer tetkiklerle, muayenelerle kaynak bulunması gerekebilir. C-reaktif protein değeri yüksek ölçüldükten sonra uygulanan tedaviye rağmen değerinin yeterince düşmemesi, hastalıklı durumun devam ettiği anlamına gelmektedir.
CRP testi pek çok hastalığın tespiti için kullanılır
CRP yüksekliği nedenleri
- Enfeksiyonlar: Bakteri ve virüs kaynaklı enfeksiyon durumlarında artar. Virüslerle olan enfeksiyonlarda 100mg/L’ye kadar artarken bakteriyel enfeksiyonlarda 100mg/L değerinin üstüne çıkar.
- Enflamatuar hastalıklar:Ailesel Akdeniz ateşi (FMF), romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus (SLE) gibi hastalıklar
- Nekroz: Hücre veya dokuların çeşitli nedenlerle hasarlanması sonucu ölmesine nekroz denilir. Kalp krizi, akut pankreatit gibi durumlarda CRP değeri yükselir.
- Travma: Ameliyat, yanık ve vücutta oluşan kırıklar sonrasında yükselir.
- Kanser: Lenfoma ve sarkomlar gibi birçok kanser türünde.
İnflamasyon nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri
CRP yüksekliğinin belirtileri
- Ateş, lokal ısı artışı
- Halsizlik
- Kızarıklık
- Şişlik ve ağrı
C-reaktif protein enflamasyon durumunda yükselip bağışıklık sistemini tetiklediği için yüksekliğinde de enflamasyonun belirtileri gözlenmektedir.
CRP yüksekliği hangi hastalıklara neden olur?
CRP’nin yüksekliğinin bazı hastalıklara hem sebep olduğu hem de habercisi olduğu yıllar içinde yapılan araştırmalar sonucunda tespit edilmiştir. C-reaktif protein yüksekliği aşağıdaki hastalıklar açısından risk oluşturabilir.
CRP ve kalp hastalıkları
Günümüzde kalp damarlarında oluşan plakların bir inflamasyon süreci sonucunda oluştuğu düşünülmektedir. CRP’nin de plak içeren damarlarda bulunduğu fakat normal damarlarda bulunmadığı gösterilmiştir. Plak gelişme sürecinin her aşamasında CRP’nin etkili olduğuna dair kanıtlar artmıştır.
Amerika’daki Hastalık Kontrol ve Önlem Merkezi (CDC) ve Amerikan Kalp Birliği (American Heart Association, AHA), CRP’nin kardiyovasküler risk saptanmasında kullanılmasını önermektedir. Risk sınıflaması şu şekildedir. Hs-CRP;
- <1 mg/L ise düşük risk
- 1-3mg/L ise orta risk
- >3 mg/L ise kalp hastalıkları açısından yüksek riskli olarak değerlendirilmektedir.
İnme (felç) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri
Kandaki CRP yüksekliği nasıl düşürülür?
- Egzersiz
- Aspirin
- Antistatin ilaçlar
- Kilo vermek
- Sigarayı bırakmak
CRP yüksekliği nasıl tedavi edilir?
Önemli olan C-reaktif protein yüksekliğinin tedavi edilmesi değil, yüksekliğe neden olan enfeksiyon, inflamatuar hastalıklar, kanser, travma gibi hastalıkların tedavi edilmesidir. Bu hastalıklar uygun şekilde tedavi edildiğinde CRP düzeyi de yanıt olarak düşer. Sadece düzeyini düşürmek için kullanılan bir ilaç yoktur.
CRP düşüklüğü ne anlama gelir?
C-reaktif protein kanda normalde, sağlıklı kişilerde düşük seviyelerdedir. Bu normal bir durumdur. Fakat seviyenin çok düşük olması kalp hastalıkları ve inme riskinin de çok düşük olduğu anlamına gelir.
CRP yüksekliği ve gebelik
C-reaktif protein değeri hamilelik sürecinde bir miktar yükselebilir. Ancak düzeyinin aşırı yüksek olması gebeliğe bağlı bazı sorunlar (erken doğum, preeklampsi) açısından araştırılmıştır. Çoğu çalışmada anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. CRP’nin gebelik kaynaklı bazı sorunlara tanı koymadaki yararına dair araştırmalar devam etmektedir.
Gebelik zehirlenmesi nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Hamilelikte CRP yüksekliği nasıl düşürülür?
Hamilelikte önemli olan C-reaktif protein düzeyinin yükselmesine neden olan durum veya hastalığın tedavisidir. Hastalık tedavi edildiğinde CRP düzeyi de düşecektir. Örneğin yükseklik gebenin romatoid artrit gibi kronik iltihabi hastalıklarının atağına bağlıysa, o hastalığa ait gebelik döneminde uygulanabilecek uygun tedavi yöntemi kullanılır.
Eğer enfeksiyona bağlı C-reaktif protein yüksekliği oluşursa uygun antibiyotik tedavisi uygulanması gerekir. Gebelikte özellikle idrar yolu enfeksiyonu sık görülür. Ve özellikle son trimesterde erken doğum açısından risk oluşturur. Enfeksiyonun tedavisiyle birlikte CRP düzeyi de düşecektir.
CRP ve iltihap ilişkisi
C-reaktif protein, iltihabın en önemli göstergelerindendir. İltihaptan sonra kısa sürede yükselmeye başlar, altı saat sonra CRP düzeyi > 5 mg/L olur. CRP değeri 48 saatte maksimuma ulaşır. İltihap tedavi edilirse CRP düşer.
İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri neledir? Nedenleri ve tedavisi
İltihabın seyri, şiddeti ve tedaviye yanıtı C-reaktif protein ile takip edilebilir. Eğer çok yüksekse iltihabın şiddetli olduğunu düşündürür. CRP’nin yarılanma ömrü 19 saat olduğu için hastalık uygun bir şekilde tedavi edilirse C-reaktif protein bir gün sonra düşüşe geçer.
Takipleri esnasında düşerken tekrardan yükseliyorsa bu durum başka bir iltihabın başladığını, tedavinin gözden geçirilmesi gerektiğini düşündürür.
CRP ve sedimentasyon ilişkisi
Sedimantasyon; inflamasyonu belirlemek için sık kullanılan basit, kolay ölçülebilen bir testtir. Yaş, cinsiyet, anemi, kandaki proteinlerin oranı gibi birçok faktörle değeri değişebilir.
Sedimentasyonun aksine, C-reaktif protein inflamatuvar süreçte daha hızlı artış gösterir ve daha erken normal düzeye iner. C-reaktif protein, sedimentasyonun etkilendiği değişkenlerden etkilenmez. Bu nedenlerle sedimentasyon testine göre daha üstündür.
Ancak bazı hastalıklarda sedimentasyon değeri CRP’ye göre daha belirgin artar. Bu hastalıklar; polimiyaljia romatika, temporal arterit, sistemik lupus eritematozus (SLE), juvenil romatoid artrit gibi hastalıklardır.
CRP ve prokalsitonin ilişkisi
Prokalsitonin (PCT) seviyeleri sağlıklı insanlarda ölçülemeyecek seviyededir. Ancak sistemik belirtilerle birlikte olan ciddi, yaygın, bakteri, parazit, mantar enfeksiyonlarında seviyesi yükselir. Buna karşın virüs enfeksiyonlarında ve enfeksiyon kaynaklı olmayan iltihabi hastalıklarda (romatoid artrit vb.) seviyesinde belirgin artış görülmez.
Sedimantasyon (ESR) nedir? Düşüklüğü ve yüksekliği ne tür sorunlar yaratır?
Yarılanma ömrü CRP’den daha kısa olduğu için özellikle yoğun bakımda sepsis gibi hastalıkların takibinde kullanılır. Bakteri kaynaklı enfeksiyonlarda prokalsitonindeki artışın CRP’ye göre daha duyarlı olduğu öne sürülmektedir.
WBC nedir? CRP ile WBC ilişkisi
WBC (White Blood Cell-akyuvarlar) vücuttaki beyaz kan hücrelerinin (lökosit) hemogram testiile ölçülmesiyle saptanır. Bu hücreler enfeksiyonlar ile savaşır. Beyaz kan hücrelerinin; lenfosit, nötrofil, bazofil, eozinofil, monosit gibi farklı türleri vardır. Beyaz kan hücrelerinin sayısı enfeksiyon durumlarında artar.
Ancak bazı lösemi, lenfoma türlerinde veya kortizonlu ilaçlarının etkisiyle de yükselebilir. Bu hastalık nedeniyle ilaç kullanan kişilerde enfeksiyon takibinde CRP daha duyarlı bir testtir. Karaciğer yetmezliği durumunda karaciğerde üretilen C reaktif protein azalacağı için WBC daha değerli bilgiler verebilir. Bknz:>>> C-Reactive Protein (CRP) Test
Crp Nedir, Hangi Durumlarda Yükselir? Antibiyotikle Düşmeyen Crp Nasıl Düşürülür?
CRP Nedir?
Vücudun herhangi bir yerinde iltihaplanma veya diğer rahatsızlıklar olması halinde, savunma mekanizması harekete geçer. Vücudun özellikle iltihaplanma durumlarında, karaciğerlerde CRP isimli proteinler üretilir. CRP miktarının yüksekliği ise kandaki enfeksiyon oranının yüksek olduğu anlamına gelebilir. Bu nedenle yapılan testlerde CRP yüksekliği halinde, enfeksiyon veya tehlikeli diğer hastalıklar söz konusu olabilir.
CRP Hangi Durumlarda Yükselir?
Karaciğerde üretilen CRP miktarının artması, vücut içerisinde meydana gelen gelişmelerde ortaya çıkar. Bu tür durumlarda, CRP bazı hastalıkların habercisi olabilir.
Kalp krizi ve inme gibi durumların meydana gelmesi öncesinde CRP miktarlarında artış görülebilir.
CRP yükselmesi özellikle vücut içerisinde enfeksiyon miktarının artmasının habercisi olarak kabul edilebilir.
Crohn hastalığı, yangısal rahatsızlıklar, ailesel Akdeniz ateşi, romatoid, kawasaki hastalığı gibi durumlarda CRP yüksek ölçülebilir.
Yanık, kırık ve travma durumlarında miktarda artışlar yaşanabilir.
Cerrahi girişimler (ameliyat durumu), organlarda ve dokudaki hasarlar CRB yüksekliğiyle ilişkilendirilebilir.
Ayrıca kanser durumunda, sigara içme ve aşırı kilolu olma halinde CRP yüksekliğinin görülmesi olasıdır.
CRP testlerinde miktarın yüksek olması, yukarıdaki rahatsızlıkların kesin olarak ortaya çıktığı anlamına gelmez. Teşhisin konulabilmesi için uzman doktorlar tarafından tedavinin yapılması gerekir.
Antibiyotikle Düşmeyen CRP Nasıl Düşürülür?
CRP yüksekliği, iltihaplanmaya özdeşleşmiş olsa da farklı rahatsızlıkların habercisi olabilir. CRP miktarlarının kesin olarak enfeksiyona bağlı şekilde yükseldiği teşhis edilirse, uzman doktorlarca antibiyotik tedavisi başlatılabilir. Fakat kimi durumlarda antibiyotik tedavisi CRP yükselmesini önleyemez.
Bunun nedeni, CRP yüksekliğinin farklı nedene bağlı olması veya vücuttaki enfeksiyon oranının çok yüksek olmasıdır. Bu tür durumlarda uzman hekimlerin izledikleri farklı teknikler olabilir. Hastalık farklı nedenden ötürü ortaya çıkmışsa, diğer rahatsızlıkların giderilmesi için tedavi yöntemlerine başvurulabilir.
CRP Nasıl Ölçülür?
Vücuttaki CRP oranının ölçümü, kan testleriyle mümkündür. Bunun için laboratuvarda kan örneğiniz alınır ve kandaki CRP konsantrasyonu oranı hesaplanır. CRP testi, tokluk veya açlık gibi durumlardan etkilenmediği için hastaneye test için istediğiniz durumda gidebilirsiniz. CRP miktarı anlık olarak değişmediği için herhangi bir zaman diliminde rahatlıkla ölçülebilir. CRP testi kendi başına açlık gerektirmez ancak beraberinde yapılabilecek bazı testler açlık gerektirebilir.
CRP Artışı Hissedilir mi?
CRP miktarındaki artış doğrudan hissedilemez. Fakat CRP miktarının artmasında bazı durumlar rol oynadığı için bu belirtilere bakmak gerekir. Vücut ısısının yüksekliği, kızarıklıklar, ağrı, yorgunluk, halsizlik, şişlik gibi durumlarda CRP yüksekliğinden şüphe edilebilir. Bu tür belirtiler kesin şekilde CRP yüksekliğini göstermez. Bunun için mutlaka testlerin yaptırılması gerekir.
CRP Miktarı Düşürülebilir mi?
CRP miktarını doğrudan düşürmek mümkün değildir. Bunun nedeni, vücut CRP miktarının çeşitli rahatsızlıklar nedeniyle ortaya çıkması olarak gösterilebilir. Bu hastalıklar azalma gösterir veya iyileşirse, CPR miktarı kendiliğinden düşebilir. CPR oranlarını düşürmek için sağlıklı yaşam şarttır.
Vücut CPR miktarını düşürmek için;
Fazla kilolardan sağlıklı bir şekilde kurtulmak,
Alkol ve sigaradan mümkün olduğunca tamamen uzaklaşmak,
Doymuş yağ ve yüksek kalori içeren gıdalardan uzak durmak,
Hayvansal yağlar, tereyağı gibi sağlıksız ürünlerden uzak kalmak,
Yoğurt, süt ve peynir gibi ürünlerinde yağ oranı az olanlarını tercih etmek,
Kırmızı et tüketimini haftada 1 kez yapmak, bunun yerine beyaz ete veya balığa yönelmek,
İşlenmiş gıdalardan uzak durup, düzenli şekilde egzersiz yapmak,
Trans yağ içeren tüm ürünlerden mümkün olduğunca uzak durmak, alınması gereken önlemler olarak listelenebilir.