Cülus Bahşişi Ne Demek

Cülus, Osmanlı Devleti'nde padişah tahta çıkarken Babüssaade önünde yapılan törene verilen addır.

Cülus Töreni[değiştir

C&#;lus Bahşişi Nedir Kimlere Verilir? C&#;lus Bahşişini Kim Kaldırmıştır?

Haberin Devamı

Cülus Bahşişi Nedir? 

 Dilimize Arapçadan geçmiş olan cülus kelimesi oturmak ve tahta çıkmak anlamına gelir. Cülus etmek ve cülus-ı hümayun gibi tamlamalarda da kullanılan bu kelime, asker ve memurlara verilen bahşiş için de kullanılıyordu. 

 Osmanlı tarihi boyunca, cülus bahşişi iki şekilde verilmiştir: 

 1- Padişah tahta çıktığında. 

 Bu bahşiş sadece bir kez verilirdi. Ancak Osmanlı tarihi boyunca başta Fatih Sultan Mehmet olmak üzere birçok padişah, iki kez tahta çıkmıştır. İki kez tahta çıkan sultanlar için düzenlenen cülus törenlerinde bu bahşiş yeniden verilirdi.

 2- Askerlerin ve memurların maaşlarına zam yapıldığında. 

 Bu cülus ise yılda bir kez verilirdi. 

Cülus Bahşişi Kimlere Verilir? 

 Cülus bahşişi Yeniçeri, topçu, Cebeci ve süvarilerden oluşan Kapıkulu askerlerine ve memurlara verilirdi. 

Haberin Devamı

Cülus Bahşişini Kim Kaldırdı? 

 Tarih boyunca birçok padişah cülus bahşişini kaldırmak için girişimde bulunmuştur.. Bunun nedeni Yeniçerilerin sık sık isyan çıkarması ve padişahları tahttan indirmesidir. Çünkü tahta yeni bir padişahın çıkması, yeniden cülus bahşişi verilmesi anlamına geliyordu. Bu nedenle kapıkulu askerleri, birçok farklı bahaneyle ayaklanma çıkarmış ve ülkede iç karışıklık çıkarmıştır. 

 Cülus bahşişini 21 Ocak tarihinde tahta çıkan ve Osmanlı Devletinin padişahı olan I. Abdülhamid kaldırmıştır. 

Cülus, Padişah'ın taht'a çıkmasına binaen gerçekleştirilen görkemli törenin adına. Padişah'ın tahta çıkışında, tören ile halka ikram olarak dağıttığı bahşiş vardır. Bunun adı cülus bahşişidir.

Padişahın tahta çıkması üzerine dağıttığı bahşişe denilen Cülus iki şekildedir, biri, belli ve kanunda belirtildiği gibi, bir defaya mahsus olarak verilir, diğeri ise, askerlerin ulûfelerine zam suretiyle verilirdi. Tahta çıkan her padişahın; “Kullarımın bahşiş ve terakkîleri makbulümdür, verilsin” suretinde bir belgeyi onaylaması gerekiyordu.

Osmanlı İmparatorluğu'nda Cülus bahşişi ilk kez, yılında Kosova’da tahta çıkan Yıldırım Bayezid insiyatifiyle kapıkullarına verilmiş ve bu adet, I. Abdülhamid’in bahşişine dek devam etmiştir.

Cülûs bahşişi ödenmesi, Fatih Sultan Mehmet tarafından adetten çıkarılıp kanun hâline getirilmiş, Yavuz Sultan Selim döneminde de cülûs bahşişinde ödenecek miktarlar tespit edilmiştir.

İlk dönemlerde hükümdarların tahta çıkışı nedeniyle verdiği bir hediye biçiminde olan cülus bahşişi, sonraları bu durumdan uzaklaşmış, isyancı askerler bu bahşiş uğruna ihtilaller yapmışlardır.

Cülus bahşişi monash.pwülhamit döneminde kaldırılmıştır.

SİPAHİ İSYANI NEDİR?

Tarihte birçok kez yaşanan Sipahi İsyanları, Muhteşem Yüzyıl Kösem dizisine de konu olan monash.pw döneminde de yaşanmıştır. Peki monash.pw döneminde yaşanan Sipahi İsyanlarının nedeni nedir ve nasıl bastırılmıştır?

İktidarını Ahmed’e kabul ettirmeye çalışan Safiye Sultan, yeniçeri ve sipahiyi isyana teşvik eder. Sarayın kapılarına dayanan askerin öfkesini, hızır gibi yetişen Aziz Mahmud Hüdayi yatıştırır. Ancak Safiye’nin yeni bir planı vardır.

monash.pw

Osmanlı Devleti'nde tahta çıkan padişahların, memurlara ve askerlere verdiği hediyelere verilen isimdir.

Yıldızım Bayezid döneminde başlar, Fatih Sultan Mehmet'le kanun haline gelmiştir.

İKİ ÇEŞİT CÜLUS BAHŞİŞİ VARDI

Cülus bahşişi, iki çeşit olarak bilinir. Bunlardan ilki bir seferlik olmak üzere verilir.

İkinci çeşit Cülus bahşişinde ise, askerlerin ulufelerine zam yapmasıyla gerçekleştirilir.

Osmanlı Devleti’nde, yeniçerilerin zaman içerisinde yönetimde etkin bir rol oynamasının en büyük nedenlerinden biri de Cülus bahşişi olarak gösterilir.

Tahta çıkan padişahın “Kullarımın bahşiş ve terakkileri makbulumdur.” şeklindeki bir karardır.

HERKESE AYNI MİKTARDA VERİLMEZDİ

Bu kararın açıklanmasını askerin işitmesi de bir kural haline gelmiştir.

Cülus bahşişi her asker için aynı miktarda değildi.

Yeniçeriler üçer bin, sipahiler biner, acemi oğlanları ikişer, cebeciler ve topçulara biner akçe verilmesi kanun olarak belirlenmişti.

Memurlardan sadrazama otuz bin, müderrislere üç bin, defterdara yirmi bin, nişancıya otuz bin, reisü’l-küttaba yedi bin akçe Cülus bahşişi verilirdi.

I. ABDÜLHAMİT DÖNEMİNDE KALDIRILDI

I. Abdülhamit dönemine kadar devam eden Cülus bahşişi, yeniçerilerin lakayıt davranışları nedeniyle ortadan kaldırılmıştır.

Cülus bahşişi etkisinin tam olarak ortadan kaldırılması ise, II. Mahmut döneminde yaşanan (Vaka-i Hayriye-Hayırlı Olay) ile yeniçerilerin varlığına son verilmiş, böyle Cülus bahşişi geleneği de tamamen yok olmuştur.