Yorum Yap!
Belirtili nesneleri bulmak için isimlerin hal eklerine bakmak gerekmektedir. Yani -ı, -i, -u ve -ü belirtme hal eklerini alan isimlere bakılır. Örneğin;
- Annem seni içeride bekliyor. (kimi) seni
- Boyacı duvarı boyadı. (neyi) duvarı
- Babam, evin anahtarını kaybetmiş. (neyi) evin anahtarını
- Okulun girişinde saatlerce senin buraya gelmeni bekledim. (kimi) senin
Türkçede Belirtisiz Nesne Nasıl Bulunur?
Belirtisiz nesnelerde belirtili nesneler gibi hal ekleri bulunmaz. Yalın halde bulunmaktadır. Şimdide belirtisiz nesne hakkında örneklere göz atalım:
- Öğretmenime çiçekçiden çiçek aldım. (ne?) çiçek
- Balo için takım elbise alacağım.(ne?) takım elbise
- Biraz dinlenmek ister misin? (ne?) dinlenmek
- "Bir daha böyle geç gelme." dedi. (ne?) bir daha böyle geç gelme
Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Oda "ne" sorusudur. Çünkü "ne" sorusu aynı zamanda özneyi bulmak için de kullanılmaktadır. Bu tip sorularda karıştırmamak adına özne ile birlikte düşünmek gerekir. Örneğin;
- Köpek süt içiyordu (Kim/Ne süt içiyordu?) Köpek, burada öznedir. Özneyi bulduk. Şibi özne ile birlikte sorumuzu soralım.
- Köpek süt içiyordu (Köpek ne içiyordu?) Süt. İşte böylece karıştırmadan belirtisiz nesneyi bulmuş oluruz.
Belirtili Nesne Örnekleri
- Uçağın kapısı bozulduğu için havalanamadı. (uçağın kapısı)
- Her sabah özenli bir şekilde gözlüğünü temizlerdi. (gözlüğünü)
- Yanına hemen arkadaşını çağırdı. (arkadaşını)
- Çiçek açmamış güller gibi görünüyorsun. (çiçek açmamış güller)
- Eski hesapları karıştırmaktan vaz geç artık. (eski hesapları)
- Tarihin üstü tozlu defterlerini açmışlardı. (Tarihin üstü tozlu defterlerini)
- Bu toplantıda herkes bu kitabı okumalı. (Bu kitabı)
- Bilgisayarı tamir için servise göndermişti. (Bilgisayarı)
- Sabah günü ilk ışıklarında ayaklarını iyice yıkamıştı. (Ayaklarını)
- Rüzgarın fısıldayan sesini dertli dertli otururken duyuyordu. (Rüzgarın fısıldayan sesini)
Belirtisiz Nesne Örnekleri
- Anneme mağazadan hediye aldım. (Hediye)
- Derdini anlatabilmek adına bir takım şeyler fısıldıyordu. (Bir takım şeyler)
- Sessiz cümleler kurmayı ne kadarda çok seviyorsun. (Sessiz cümleler)
- Her sabah uyandığımda sade kahve içerim. (Sade kahve)
- Babama kendim için bir köpek aldırdım. (Köpek)
- Böyle şeyler için kendini yıpratıyorsun. (Böyle Şeyler)
- Limanlarda sessiz gemi görmek hoşuma gidiyor. (Sessiz Gemi)
- Arkadaşım için yıldız toka siparişi verdim.(Yıldız Toka)
- Seni mutlu etmek için ahşap vazo siparişi verdim. (Ahşap vazo)
Belirtisiz nesne, hâl eklerinden hiçbirini almaz (yalın hâldedir).
Belirtisiz nesneyi tespit etmek için sorulan "ne" sorusunun özne tespitinde kullanılan "ne" sorusu ile karıştırılmaması gerekir. Bu karışıklığı önlemek için özne de soruya dahil edilebilir.
Kedi su içiyordu (Kim/Ne su içiyordu?) Kedi (Özne)
Kedi su içiyordu (Kedi ne içiyordu?) Su (Belirtisiz nesne)