Dahi Anlamındaki De Ayrı Mı Yazılır

• ilkokulda dilbilgisi derslerini takip etmiş olan her bireyin çok rahat uygulayabildiği basit kural. -de ekini ayrı ve bitişik yazmak çok büyük anlam değişikliği yaratır. şöyle ki:
  
  - sen de mi brütüs?
  - sende mi brütüs?
  
  şimdi ilk cümlede sezar, brütüs'e kendisine karşı olanlardan mı olduğunu soruyor. ikinci cümlede ise öğrenmek istediği, aradığı bir nesnenin brütüs'ün hakimiyetinde olup olmadığı.
  
  bir başka ayrım ise cümlelerdeki -de eklerini kaldırdığımızda ortaya çıkan durum. eğer -de ekini kaldırdığımızda anlamsız bir cümle olmuyorsa ayrı, anlamsız bir cümle ortaya çıkıyorsa bitişik yazılması doğrudur. örneğin:
  
  - sen de geliyor musun? de'yi kaldıralım; sen geliyor musun? görüldüğü gibi anlamsız bir durum yok.
  - sende para var mı? -de'yi kaldıralım; sen para var mı? tarzanca oldu.
  
  benzer olarak:
  
  (bkz: soru eki olan mi ayrı yazılır)
  (bkz: bağlaç olan de ve ki ayrı yazılır)
  
  edit: casus kişisinin 22.10.2009 tarih, #215232 numaralı ayarına istinaden "ayırım" şeklinde yazılan kelime "ayrım" olarak düzeltilmiştir.**
• bu konu için türkçe'nin en büyük sorunu diyebiliriz. dil ile uğraşan biri olarak bağlaç olan "de"nin bitişik yazılması en çok gözüme batan ve beni rahatsız eden hatalardan birisidir. orta okul düzeyi bir eğitimle bile bu kuralın öğrenilmesi gerekirken, bundan bihaber nice üniversite mezunu ve hatta üniversite hocası görmüşlüğüm vardır. bağlaç olan "de"yi bitişik yazanların önyargıya maruz kaldıkları, yazdıklarının çok kaale alınmadığı, arkalarından konuşulduğu, hor görüldükleri, tenhada kıstırılıp kendileriyle taşak geçildikleri ve maçlarda top toplayıcı olarak kullanıldıkları doğrudur. dolayısıyla, bu konu insanın kendisini ifade ederken dikkat etmesi gereken noktalardan biridir.
  
  entry girerken dikkat edilmesi gereken hususlarda belirtilmiş olmasına rağmen galatasaray sözlük'te bu kurala pek de uyulmadığı görülmektedir ("sözlük'te" ve "pek de"ye dikkat!). gerekli açıklamalar zaten yapılmış, link bile verilmiş ama bu konu ile ilgili gözden kaçan noktalardan biri de şudur:
  
  dahi anlamına gelen "de" sert sessizlerin benzeşmesi kuralından muaf olduğundan "te" ya da "ta" olmaz. örneğin:
  
  çok da sikimdeydi (doğru)
  çok ta sikimdeydi (yanlış)
  çokta sikimdeydi (yanlış ve sinir bozucu)
• (bkz: yok böyle bir şey)
  
  doğrusu için;
  (bkz: bağlaç olan "de" ayrı yazılır)
• çelik adlı şarkıcının "bırakta git" adlı albüm çalışmasını satın alan ve seven türk bünyeler için anlaşılması çok da kolay olmayan türkçe kural.
  
  sözlükte de "de/da"yı ayrı yazmayan birsürü yazar var...
  
  lan yoksa...
• hala beceremeyenlere, şöyle bir şey yapmalarını öneriyorum
  
  örneğin yazacağınız cümlenin içinde "de" geçiyorsa, o "de"nin yerine "dahi" yazın. anlamlı kelime oluyorsa "de"yi ayrı yazın, anlamlı birşey çıkmıyorsa bitişik yazın.
  
  misal;
  
  “olayı kendi açısından izleyen aysel de şaşırmıştı ilk önce.” cümlemiz bu olsun. şimdi "de"nin yerine "dahi" yazıyorum. “olayı kendi açısından izleyen aysel "dahi" şaşırmıştı ilk önce.” anlamlı oldu mu? oldu. o zaman ayrı yazıyoruz.
  
  bu şekilde de* yapamıyorsanız. gidin yatın uyuyun.
• sözlükteki birçok yazarımızın gözden kaçırdığı dil bilgisi kuralı. artık ben özel mesaj yolu ile uyarmaktan utanır hale geldim.
• çok afedersiniz ama tüm sözlüklerde hatta ülkede kullanılması en saçma kural. ya bu ne saçma bir kural kardeşim. ayırmıyorum ya ben dahi anlamındaki de yi birleşik yazmayı inanılmaz seviyorum. zaten bildiğim tek ayrı de var o da cassio de souza soares lincoln başka da bir bok bilmiyorum.
• asla ama asla taviz verilmemesi gereken konunun öznesidir. tüm sözlükler dahil türkçe'nin kaleme alındığı her yerde ayrı yazılması şart olan kelimedir. *
  
  edit: başlık önceden dahi anlamındaki de idi, tanımda yanlışlık olmasın. ;)
• kural olanı "dahi anlamındaki de" şeklinde değil de, "dahi anlamındaki de ayrı yazılır" olan söz öbeği. tespit sıçmayı inanılmaz seviyorum, iyi geceler.
• ay rıya zılmasıhi çb i r şek ilde proble moolamazhattaböyl bi rşeysözkonusubiledeğildirzaten imlakura lları da boşy ereuy durulmuşdışmih rakların şe yettiğibir şey....
• emrede top --> (oynadığımız, yuvarlak olan) top emredeymiş.
  
  emre de top --> birisi top'muş (ibne yani) ama bunun yanında emre de topmuş. (belözoğlu)
  
  dahi anlamındaki de ayrı yazılmazsa vurguyu doğru yapamayız.
  dolayısıyla sen; top emrede dersin, ama ben emre ibneymiş anlarım. hoş olmaz.
  
  edit: ibne meselesi tabi ki olayın nükte kısmı. de'nin ayrı yazılmasındaki esas mesele okurken vurguyu doğru yapabilmektir.
• bunu yapmasam ölürüm :(
  
  (bkz: conquistador de europa)
• kimin nasıl yazdığım pek umrumda değil açıkçası. ancak sözlüklerde öyle bir anlam yüklenmiş ki bu kullanıma, özen göstermeden yazmasanız anında off alıyorsunuz ya da eksi.* açıkçası o kadar kural varken neden buna takılıyor insanlar sözlüklerde onu da anlamış değilim.
  
  alex'in ara pası, emrede top.*
  
  x topmuş biliyomuydun, hatta emrede topmuş. *
  
  bence ne anlatmaya çalıştığım iki cümlede de yeterince açık.
  
  yalnız anlatmaya çalıştığım şeyden, türkçenin nasıl kullanıldığını önemsemediğim anlamı çıkartılmasın lütfen. sadece internette insanlar neden bu konuya bu kadar takılmış onu çözemiyorum. yapılan yüzlerce yanlış varken...
• (bkz: sözkonusu türkçe ise gerisi teferruattır)
  
  sadece dahi anlamındaki de değil, türkçe'nin bütün kurallarına aynı özeni göstermek lazım. çok zor bir şey de değil yani. iki kuralı öğrenip yazamıyorsan zaten sektör git. paragraf ayırmadan, noktalama işaretlerine ve eklere dikkat etmeden yazan kim olursa ofsayt butonuna basıyorum ben arkadaş. türkçe'ye önem vermeyenden haz etmiyorum. rapidden de haz etmem ara sıra, o da ayrı.
• gereksiz olduğuna yüzde yüz katılıyorum. yazının bütünlüğünde zaten ne demek istendiğide anlaşılıyor. yabancı dillerde var mı acaba böyle bir kural.
• her yerde bu kadar takıntı haline gelmesini bir türlü anlamadığım kural.

Bağlaç Olan da / de’ninYazılışı

Bağlaç olan da / de ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar: Kızı da geldi gelini de. Durumu oğluna da bildirdi. Sen de mi kardeşim? Güç de olsa. Konuşur da konuşur.

UYARI: Ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz: Gidip de gelmemek var, gelip de görmemek var (Gidip te gelmemek var, gelip te görmemek var değil)

UYARI: Ya sözüyle birlikte kullanılan da ayrı yazılır: ya da

UYARI: Da / de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır: Ayşe de geldi (Ayşe’de geldi değil). Kitabın kapağına da dikkat et (Kitabın kapağına’da dikkat et değil).

Özel İçerik

Son yılların en çok tartışılan dil bilgisi kurallarından biridir -de/-da ekinin yazılışı.

Hatta tartışmak demeyelim de, özellikle sosyal medyada üzerine en çok konuşulan konularındandır diyelim.

Tek bir ekin yanlış kullanımı sizi, yazdığınız tüm metnin ciddiyetinin yok olmasına, konuya olan hakimiyetinizin sorgulanmasına, aktarmak istediğiniz noktanın güvenilirliğinden şüphe duyulmasına kadar birçok olumsuz sonuçla karşılaştırabilir.

UNUTMAYIN: DAHİ ANLAMINDAKİ DE AYRI YAZILIR!

"Bu kadarını da bil artık" tepkilerinden bahsetmiyoruz bile.

Çoğu insan "dahi" anlamındaki "de" ekini, bulunma hallerinde eklenen "-de" ekiyle karıştırır. Oysa kural oldukça basit ve açık: Cümleden "de" ekini çıkardığınızda anlam tamamen bozuluyorsa "de" ekini bitişik yazmalısınız. Eki çıkardığınızda, anlam bozulmadan sizi yine aynı sonuca götürüyorsa, o "de" bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır.

Bulunma hali, "Nerede?" sorusunun cevabıdır. "Akşam yemeğini evde yedim" cümlesindeki "-de" ekini gördüyseniz, "Nerede?" sorusunun cevabını verdiğini de anlayacaksınız. "Çorbanın yanında ekmek de ister misiniz?" cümlesinde kullanılan "de"nin ise bir bağlaç olduğunu ve "dahi" anlamını taşıdığını göreceksiniz.

Bu küçük görünen ama son zamanların en "prestijli" kuralını öğrenmekte hâlâ karışıklık yaşıyorsanız, sizi YouTube deryasındaki yüzlerce eğitim videosuyla baş başa bırakıyoruz.