Damar Yolu Neden Açılır

Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanları

Vücutta oluşan zararlı maddeler kan ile taşınarak böbreklere gelir, böbreklerde temizlenen kan tekrar vücut dolaşımına katılır. Kronik böbrek yetmezliği olan hastaların böbrekleri çalışmadığından dolayı kanlarındaki bu maddelerin temizlenmesi için belirli aralıklarla diyalize girmeleri gereklidir. Kronik böbrek yetmezliğinde tedavi "hemodiyaliz" ya da "periton diyalizi" ile yapılabilmektedir. Kronik böbrek yetmezliği olan hastalar için sıklıkla kullanılan ve daha çok tercih edilen yöntem, hemodiyalizdir. Bu yöntem, kanın damardan alınıp hemodiyaliz makinesinden geçirilmesi ve temizlenip tekrar damara verilmesi esasına dayanır. Hastanın hemodiyalize girebilmesi için uygun damar yolunun olması gerekmektedir. Damar girişim yollarında ilk tercih edilen "arteriyovenöz fistül" oluşturulmasıdır. Arteriyovenöz fistül, kol ya da bacakta herhangi bir yerde atardamar ile toplardamar arasında cerrahi yöntemle bir yol açılması, bağlantı kurulmasıdır. Önce aktif olmayan kolda daha sonra aktif kolda olmak üzere; el bileği,  ön kol, üst kolda fistül açılır. Daha sonraki tercih yapay damarlar (greft) ve son olarak da kalıcı kateter takılması yöntemidir. Kalıcı damar girişimi sağlanıncaya kadar da geçici kateterler kullanılmaktadır.
Arteriyovenöz fistül diyalize giren hastaya gerekli damar yolu sağlanması için açılır
Hemodiyalizde hastanın diyaliz makinesinin iğnesinin girebileceği büyüklükte toplardamara sahip olması ve bu damarın diyaliz makinesinin çalışmasına yetecek miktarda akım sağlaması gerekmektedir. Normal toplardamarlarda akım ve damar büyüklüğü diyaliz makinesine girmek için yeterli değildir. Artriyovenöz fistülle atardamardan gelen kan toplardamara yönlendirilir. Arteriyovenöz fistül ile toplardamar kan akımı artırılır, damar çapı genişler. Bu şartlar oluşturulan fistül ile sağlanır.

İşlem lokal anestezi ile ve ağrısız olarak gerçekleştiriliyor

Bu işlem için kullanılması uygun toplardamarlar öncelikli olarak aktif kullanılmayan koldur. (Sağ elini kullananlar için sol ya da sol elini kullananlar için sağ kol) İşlem kolun en uç kısmından (El bileği) başlanarak zamanla fistülle ilgili sorunlar oldukça kolun yukarısına çıkılarak devam ettirilmelidir. Fistülde kullanılan damarlar genelde aynı damarlardır. Kolda fistül için yüzeysel damarlar kullanılabilir. Sorun oluştukça aynı damarlar üzerinde ilerlenir.
Kronik böbrek yetmezliği olan hastalar için damarlar çok önemli
Kolun alt tarafında fistül açıldığında; fistülde sorun olursa, fistül tıkanırsa kolun yukarısına çıkılması olasılığı vardır. Örneğin el bileğinde fistül açıldığında fistülün üst tarafında, ön kolda sorun oluşursa, üst kolda sorun oluşmamış damar bulunabilir. Tersine kolun üst tarafından başlanılırsa ve kolun üst tarafında damarlarda sorun oluşursa altta tekrar fistül yapma olasılığı daha azdır. Her iki kolda hastanın damarlarının durumuna göre birkaç kez fistül yapılma olasılığı vardır. Kronik böbrek yetmezlikli hastaların en değerli varlıkları damarları konumuna gelmiştir. Bu nedenle fistülde eğer mümkünse düşük bir olasılık dahi olsa her damar dikkatli bir şekilde kullanılmalı fistül denenmelidir.
Özellikle kronik böbrek yetmezlikli hastalarda damar yolu kullanmak gerekirse (Kan alımı, ilaç yapımı gibi durumlarda) her iki koldaki damarlar korunmalıdır mümkünse el üstü ya da içyüzdeki damarlar kullanılmalıdır. Genellikle çapının uygunluğu ve ilk anda farkedilebilirliği yüzünden fistül için kullandığımız damarlar sıklıkla kullanılmaktadır. Bu damarlarda daha sonradan sorunlar oluşabilmektedir.
Yapılan fistül el ile hissedilebilir, ara ara kontrol edilmeli çalışmadığı fark edilirse doktora başvurulmalıdır. Fistülden diyalize girilebilmesi için fistülün olgunlaşması gerekmektedir. Bu yaklaşık 3 hafta ile 2 ay arasında geçen sürelerde gerçekleşir. Arteriyovenöz fistül girişimleri genelde çok sorunsuz operasyonlardır. Çok nadiren komplikasyonlar oluşabilir.
Hemodiyaliz amaçlı fistüllerde oluşabilecek sorunlar işlemin hayati öneminin yanında hafif kalıyor
Kanama, damar içi pıhtılaşması, el ve kolda şişme, fistül damarlarında balonlaşma, enfeksiyon, elde kan beslenmesi bozukluğu gibi nadir görülen ve kolayca müdahale edilebilecek bazı istenmeyen etkiler görülebilmektedir. Ancak uygulamanın hayati öneminin yanında bu komplikasyonlara ait müdahale edilebilir riskler önemsiz kalmaktadır. 

Fistülü korumak için bu noktalara dikkat!

* Kullanılmadan önce akım, thrill açısından fistülün diyaliz doktoru ya da hemşiresi tarafından   kontrolü yapılır. Hastaya da kontrolü öğretilir.
* Fistüllü kolun üzerine yatılmamalı, bu kolla ağır yük taşınmamalı ve ağır kaldırılmamalıdır.
* Fistüllü kola saat ve takı takılmamalıdır.
* Fistüllü kolu sıkan giysiler giyilmemelidir.
* Fistüllü koldan tansiyon bakılmaması ve baktırılmaması konusunda hasta uyarılır.
* Fistüllü koldan tedavi yapılmaması gerektiği hastaya söylenir.
* Fistüllü kolun temizliğine dikkat edilmelidir. Diyalize gelmeden önce fistüllü  kol ılık su ve sabunla yıkanmalıdır.
* Fistüllü kolda ağrı, şişlik, kızarıklık, hassasiyet vb. gibi belirtiler olduğunda mutlaka hekime bildirilmelidir.

Damar yolu açma işlemi genellikle acil müdahalelerde ya da hastanede yatarken gerçekleştirilir. Bununla birlikte insanlar damar yolu nasıl açılır, damar yolu nerelerden açılır, nelere dikkat edilir şeklinde sorular sormaktadır. Bu sorulara yanıt arayan insanlar, damar yolu nasıl açılır, damar yolu nerelerden açılır, nelere dikkat edilir sorularını birçok kaynağa danışarak cevap aramaktadır. Bizler de bu yazımızda damar yolu nasıl açılır, damar yolu nerelerden açılır, nelere dikkat edilir sorularının yanıtlarını derledik.

Damar Yolu Nasıl Açılır?

Damar yolu açma işlemi genellikle tıbbi bir prosedürdür ve sadece eğitimli sağlık profesyonelleri tarafından gerçekleştirilmelidir. Bu işlem, hastanın damarlarına bir iğne veya kateter yerleştirerek sıvı veya ilaçların doğrudan kan dolaşımına verilmesini sağlar. Damar yolu açma işlemi, birkaç farklı yöntemle gerçekleştirilebilir. En yaygın yöntemlerden biri, bir iğne veya kateterin kol, el bileği, ayak bileği veya boynun altında bulunan bir damarın içine yerleştirilmesidir. Bu işlem genellikle aseptik teknikler kullanılarak gerçekleştirilir, yani işlem sırasında enfeksiyon riski minimize edilir. Hastanın rahat ve güvenli olduğundan emin olmak için ayrıca lokal anestezi veya sedasyon kullanılabilir. Damar yolu açma işlemi genellikle tıbbi bir acil durumda veya hastanede yatarken gerçekleştirilir ve eğitimli sağlık profesyonelleri tarafından gerçekleştirilir. Bu nedenle, bir damar yolunu açmak için uzman sağlık personeline danışmanız önerilir.

Damar Yolu Nerelerden Açılır?

Damar yolu açma işlemi, birkaç farklı yöntemle gerçekleştirilebilir ve bir iğne veya kateterin kol, el bileği, ayak bileği, boynun altında bulunan bir damarın içine yerleştirilmesiyle yapılır. İşlem, hastanın durumuna ve ihtiyacına bağlı olarak farklı yerlerden yapılabilir. Hastaların sıvı ve elektrolit dengelerini sağlamak için damar yolu açılabilir. Aynı zamanda ilaçların damar yolu yoluyla verilmesi gerektiğinde, kan nakli veya kan ürünleri damar yolu yoluyla verilirken ve Bazı cerrahi işlemlerde, anestezi uygulamaları için damar yolu açılması gerekebilir. Damar yolundan alınan kan örnekleri iççin de elektrolit seviyeleri ve diğer testler için damar yolu açılması gerekebilir.

En yaygın yerler arasında:

• Kol: El bileği ve dirsek arasındaki iç kısmında bulunan median kubital ven damarı veya dirsekteki başka bir ven kullanılabilir.
• El: El sırtında bulunan küçük damarlar da özellikle çocuklarda veya bebeklerde tercih edilebilir.
• Ayak bileği: Ayak bileği içindeki damarlar da özellikle diğer seçenekler uygun değilse kullanılabilir.
• Boyun: Boyunun alt kısmında bulunan juguler ven veya subklavyen ven gibi daha büyük damarlar, özellikle acil durumlarda kullanılabilir.

Damar yolu açma işlemi, hastanın sağlık durumuna ve ihtiyacına bağlı olarak belirlenen uygun yerden yapılmalıdır. Bu işlem sadece eğitimli sağlık profesyonelleri tarafından yapılmalıdır.

Damar Yolu Açılırken Nelere Dikkat Edilir?

Damar yolu açma işlemi, birçok hastalığın tedavisinde veya tıbbi müdahalelerde yaygın olarak kullanılan bir prosedürdür. Bu işlem sırasında, aşağıdaki şeylere dikkat edilmesi önemlidir:

• Hijyen: Damar yolu açılacak bölge, temiz ve steril olmalıdır. İşlem sırasında hijyenik koşullar sağlanarak enfeksiyon riski minimize edilmelidir.
• Uygun damar seçimi: Damar yolu açılacak bölge, uygun damar seçimi yapılmalıdır. Damarın büyüklüğü, hastanın yaşı, cinsiyeti ve sağlık durumu gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
• İğne veya kateterin doğru yerleştirilmesi: İğne veya kateterin doğru yerleştirilmesi önemlidir. Yanlış yerleştirilmesi, kanama, tromboz ve damar hasarına neden olabilir.
• Kanama kontrolü: Damar yolunun açılması sırasında kanama kontrol edilmelidir. Aksi takdirde, kan kaybı ve diğer komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
• Damar yolunun takibi: Damar yolunun takibi, sıvıların veya ilaçların doğru bir şekilde verildiğinden emin olmak için önemlidir. Damar yolundan alınan kan örnekleri ve diğer testler de takip için kullanılabilir.
• Hasta konforu: Damar yolu açılması sırasında hastanın rahat ve güvende hissetmesi önemlidir. Gerektiğinde lokal anestezi veya sedasyon kullanılabilir.

Damar yolu açma işlemi, eğitimli sağlık profesyonelleri tarafından yapılmalıdır. Bu nedenle, işlem sırasında dikkat edilmesi gereken tüm adımların uygun şekilde takip edilmesi ve hijyenik koşulların sağlanması gerekmektedir.