Günümüzde Valorant'tan GTA'ya, PUBG'den League of Legends'a, PUBG'den Hearthstone'a birbirinden farklı oyunlar oynayanların aşina olduğu ve sık sık kullandığı, bu sayede terminolojiye eklenmiş ve eklenmeye devam eden kelimelerdir oyun terimleri. Kimisi bazı oyunlara özel, kimisi her oyun için geçerli bu terimler sayesinde oyunları ve oyuncuları anlamak çok daha kolay hale gelir. Oyun dünyasında en sık kullanılan terimleri aşağıda bulabilirsin.
AAA
Aynı zamanda “triple a” olarak dile getirilen bu terim, yüksek bütçeye ve kalabalık geliştirme ekiplerine sahip oyunlar için kullanılır. Büyük firmalar tarafından geliştirilen bu oyunların milyonlarca kopya satması hedeflenir.
Achievement / Badge / Trophy
Yapımcıların oyunları için belirledikleri spesifik hedeflere ulaşıldığında açılan başarımlardır. Oyuncular zaman zaman sırf tüm başarımları açabilmek için saatlerini harcarlar.
Adds
Açılımı “additional enemies” olan bu terim, ekstra düşman anlamına gelir ve boss savaşlarında ortaya çıkan düşmanları ifade eder. Bu tip durumlarda eş zamanlı olarak hem boss’u, hem de bu düşmanları alt etmek gerekir.
Adventure Game
Bir hikaye paralelinde ilerleyen, bol bol keşif yapılması muhtemel ve macera temelli oyun türüdür.
AFK
Açılımı “away from keyboard” olan bu terim, oyun oynayan kişinin bilgisayar başında olmadığı anlamına gelir.
Aggro
Bir NPC’nin, bir oyuncunun ya da savaşılan herhangi bir şeyin odağını çekmek ve onu diğer oyunculardan uzak tutmak anlamına gelen terim.
AI
Açılımı “artificial intelligence” olan bu terim, yapay zeka anlamına gelir. Oyunlardaki tüm NPC’ler yapay zeka tarafından yönetilir.
Aimbot
Genellikle FPS/TPS oyunlarında kullanılan ve nişan alma işini oyuncunun yerine gerçekleştiren oyun eklentisidir. Kısacası hiledir, kullanılması hoş karşılanmaz.
Alpha Release
Bir oyunun erken alfa sürümü demektir. Geliştirme süreci devam eden oyunların oyuncular tarafından test edilmesi amacıyla yayınlanan sürümüdür.
Auto Save
Oyuncuların en sevdiği mekaniklerden biri olan otomatik kayıt, özellikle ilerlemesi zor oyunlarda yaşanabilecek kayıpları önlemek için oyunun kendi kendine kayıt almasıdır.
Battle Pass / Season Pass
Son yıllarda popüler olan bu uygulama, kimi zaman ücret ödenerek alınan bir görevler silsilesidir. Görevler tamamlandığında ise oyun içi öğeler elde edilir.
Battle Royale Game
PUBG, Fortnite ve Apex Legends gibi örneklerini gördüğümüz, çok sayıda oyuncunun gitgide küçülen bir alanda birbiriyle mücadele ettiği oyun türüdür.
Boosting
Rekabetçi oyunlarda üst seviyelere ulaşmak isteyen ancak bunu kendi başlarına başaramayan oyuncuların, yüksek seviyedeki oyuncularla beraber oynayıp seviyelerini yükseltme sürecidir. Bazı oyuncular bunun için ödeme dahi talep ederler ki “boosting” genel olarak hoş karşılanmaz.
Boss
Oyunlarda bir sonraki bölüme ulaşmak için öldürülmesi gereken, oldukça güçlü olan ve çoğunlukla ilk denemede alt edilemeyen NPC.
Bot
Çevrimiçi oyunlarda antrenman yapmak amacıyla gerçek oyuncular yerine yapay zeka kontrolündeki rakiplere karşı mücadele edilir ve rakipler bu terimle ifade edilir.
Buff
Bir karaktere onu daha güçlü ve tercih edilebilir kılmak için uygulanan olumlu etkilerdir. Bunun tam tersine ise “debuff” denir.
Cheat
Oyunlarda komutlar ya da yardımcı programlar sayesinde avantaj sağlanması durumu, kısacası hile. Özellikle rekabetçi oyunlarda sık sık karşılaşılan hileler ve hileciler, karşı taraftaki oyuncuyu hem oyundan, hem de hayattan bezdirir. Lütfen hile yapmayın, yapanları da uyarın.
Checkpoint
Ulaşmaya çalışılan ve bunu denerken sık sık ölünen ara hedef noktaları. Bir kez ulaşıldığında ise büyük bir rahatlamaya neden olur.
Cinematic / Cutscene
Özellikle hikaye temelli oyunlarda karşımıza çıkan, hikayeyi anlatmak ve oyuna film havası katmak için kullanılan ara sahneler.
Combo
Tuşlara belli bir sırayla ve hızlı bir şekilde basarak yapılabilen, havalı ve etkili hareketler zinciri.
Completionist
Oyunlardaki tüm başarımları açmaya odaklanan ve bu görevi başarıyla yerine getiren takıntılı / mükemmeliyetçi oyuncuları ifade eder.
Console
Oyun oynamak için kişisel bilgisayarları tercih etmeyen oyuncuların ihtiyacı olan cihaz.
Cooldown
Kontrol edilen karakterin etkili saldırı ve büyü özelliklerini üst üste kullanabilmek için beklenmesi gereken, bu sırada oyuncuda sabırsızlık ve rahatsızlık yaratan süreyi ifade eder.
Co-op (Eşli)
Açılımı “cooperative” olan bu kelime, en az iki kişinin beraber oynayabildiği oyunlar ve oyun modları için kullanılır.
Difficulty
Zorluk seviyesidir ve oyunlarda mücadele edilen unsurların zorluğunu belirler. Zorluk seviyesi NPC’lerin gücünü ve davranışını, aynı zamanda oyun içindeki şans faktörü gibi değişkenleri etkiler.
Dungeon Crawl
FRP’nin açılımı olan fantastik rol yapma oyunlarında zindanlara girip tuzaklardan kaçınılan, yaratıklarla savaşılan ve ganimetlerin alındığı senaryolara denir. Darkest Dungeon oyunu bunun en iyi örneklerinden biridir.
DLC (Downloadable Content)
Oyunlar için yayınlanan ekstra içerik paketlerini ifade eder ve çoğunlukla ücret karşılığında temin edilir.
Double Jump
Zıplama tuşuna bir değil, iki kez basıldığında daha yükseğe sıçranabilmesi anlamına gelir.
DPS (Damage Per Second)
Saniye başına hasar anlamına gelir. Bu değer sayesinde hasarı ölçülmek istenen silah ve büyü gibi öğelerin gücü daha net anlaşılır.
Drop
Bu terim hem düşmanlardan düşen ve toplanabilir eşyalar hem de oyun canlı yayınlarını izleyince kazanılan oyun içi içerikler için kullanılır.
Endless Mode
Sınırsız sayıda düşmanın geldiği ve mümkün olduğu kadar uzun süre hayatta kalmaya çalışılan oyun modudur.
Energy
Kontrol edilen karakterin özel ve etkili hareketlerini üst üste kaç kez tekrarlayabileceğini belirleyen değer.
Esport
Yıllar içinde büyüyen ve gelişen kitlesi sayesinde spor dünyasında kendine yer edinen spor dalı. Genç ve profesyonel oyuncuların yer aldığı espor dünyasında sporcuların kariyerleri genellikle 20’li yaşların ortalarına kadar devam eder.
F
Açılımı “Press F to Pay Respects” olan ve Call of Duty: Advanced Warfare sayesinde dünya çapında yaygın hale gelen saygı gösterme biçimi.
Fall Damage
Belli bir yüksekliğin üstünden düşünce alınan hasarı ifade eder. Genellikle gerçekçiliği arttırmak için oyunlara eklenen ve birçok durumda oyuncuyu zora sokan dijital dünya kurallarından biridir.
Farming
Sadece düşman ve yaratık keserek bir şeyler loot’lama sürecine yeni eğlenceler katmak için gelen oyun mekaniğini ifade eder.
Fast Travel
Devasa haritalara sahip açık dünya oyunlarında aynı yolları defalarca kat etmekten sıkılan oyuncuların can simidi. Bu mekanik sayesinde haritadaki belli noktalara anında ışınlanılır.
Feed
Genellikle “feed’lemek” şekilde kullanılan bu terim, rakip takımı kasten besleyerek skor aldırmaya denir ve takım arkadaşları tarafından tepkiyle karşılanır.
Field of View (FOV)
Oyunlardaki görüş açısını ifade eden “field of view” birçok oyunda değiştirilebilir bir ayardır ve arttırıldığı takdirde daha geniş bir alana hakim olmayı mümkün kılar. Birinci şahıs görüş açısından oynanan oyunlarda arttırılması büyük avantaj sağlayabilir.
First Person Shooter (FPS)
Birinci şahıs görüş açısından oynanan, karakterin gözünden oynanan shooter oyunları. Bu türün ilk örnekleri Doom, Half-Life, Quake ve Wolfenstein olarak sıralanabilir.
Fog of War Ne Demek?
Çoğunlukla strateji oyunlarında kullanılan bu terim, düşman bölgelerinin keşfedilmediği takdirde görünmez olmasını ifade eder. Bu mekaniğin kullanılmasında oyun geliştiricilerinin geçerli bir sebebi var: Rakibinin üssünü görseydik oyun çok sıkıcı olurdu.
Frame Rate / Frame Per Second (fps)
Saniye başına düşen kare sayısını ifade eder. Bu değerin yüksek olması daha akıcı bir oyun deneyimi sağlar.
Free-to-Play (F2P)
Oynaması ücretsiz oyunlara denir. Bu tip oyunların gelir kaynağı genellikle kozmetik ürünlerdir. Diğer oyunculara karşı avantaj sağlayan öğelerin satıldığı oyunlara ise Free-to-Play yerine Pay-to-Win denir.
Game Over
Her başarısızlığında ekran beliren ve bunu yüzüne vuran kelime öbeği.
Gank
Beklenmedik bir anda saldırıya geçme durumudur ve baskın yapmak olarak tanımlanabilir.
GG
Açılımı “good game” olan bu terim, kazanılan ya da kaybedilen bir maç sonunda rakibe söylenebilecek centilmence bir sözdür.
Ghost
Canlı yayında oyun oynayanların baş belasıdır. Çevrimiçi bir oyunda yayıncı ile aynı maça giren ve yerini bilerek onu öldürmeye çalışan izleyicilerin yaptığı eylemi ifade eder.
GLHF
Açılımı “good luck have fun” olan bu terim, maç öncesinde rakibe söylenebilecek centilmence bir sözdür.
God Mode
Aktif edildiği oyunlarda durdurulamaz ve öldürülemez olmanı sağlayan mod.
Griefer
Amacı tamamen trollük olan, bu paralelde hareket eden, özellikle takım arkadaşları için oyunu eziyete dönüştüren ve oyun bozanlık yapan oyuncular için kullanılan terim.
Grinding
Kontrol edilen karakteri geliştirmek için girişilen ve çoğunlukla tekrar eden aksiyonlar silsilesidir. Bu süreç oyuncuların tüm gününü alabilir ve oyun deneyimini eziyete dönüştürebilir.
Health
Oyundaki sağlık miktarını ifade eden ve hiçbir şartta “0” olmaması gereken değer.
Indie Game (Independent Video Game)
Bağımsız yapımcılar tarafından geliştirilen ve AAA oyunlarla kıyaslanamayacak kadar düşük bütçelere sahip oyunlar.
KD / KDA / Kill Death Ratio
Rekabetçi oyunlardaki ne kadar iyi olduğunu gösteren bir değer. “K” harfi kill (öldürme), “D” harfi death (ölüm) ve “A” harfi assist (asist) anlamına gelir.
KS (Kill Steal)
Bir takım arkadaşı tarafından yoğun çabalar sonucu sağlığının hemen hemen tamamı yok edilen düşmanı son vuruşla indirme ve böylece “kill” istatistiğini çalma durumudur. Bu aksiyon kasıtlı olarak yapıldığında takım için huzursuzluğa yol açabilir.
Kill Streak
Rakibi üst üste öldürerek seri yakalama durumudur. Call of Duty gibi oyunlarda, serinin uzunluğuna bağlı olarak skor dışında ekstra aksiyonlar elde edilir.
Lag
İnternet bağlantısındaki hız ve stabilite sorunları nedeniyle verilen komutların oyuna yansımasındaki gecikme durumu.
Last Man Standing
Çevrimiçi oyuncularda ayakta kalan son kişinin zafere ulaştığı oyun modudur. Battle Royale’i Last Man Standing’in büyük çaplı bir türevi olarak nitelendirmek mümkün.
Mana
Özellikle büyücü ve benzeri sınıftan karakterlerin eğlenceli ve etkili aksiyonlar gerçekleştirmek kullandıkları kaynak.
Microtransaction
İsmi mikro, çapı makro olan bu terim oyun için satın alma sistemini ifade eder.
MOBA (Multiplayer Online Battle Arena)
Defense of the Ancients (Dota) ve League of Legends (LoL) ile özdeşleşen oyun türü.
Nerf
Olması gerekenden güçlü olduğu fark edilen karakterlerin ve eşyaların zayıflatılması durumudur.
New Game Plus
Oyunu bitirmek seni tatmin etmedi mi? O zaman bir kez daha bitir!
NPC (Non-player character)
Yapay zekanın yönettiği karakterleri ifade eden terim. Bu karakterlerin bazıları görev verir, bazıları ise oyuncuya eşlik eder. Özellikle eşlik eden karakterlerin performansı, oyundaki yapay zeka seviyesini gözler önüne serer.
No-scope
Dürbünlü silahlarda dürbünü açmadan rakibi vurma durumu. Cümle içinde “noscope atmak” olarak övgüyle kullanılır.
OP (Overpowered)
Olması gerekenden güçlü olduğu düşünülen karakterler ve eşyalar için kullanılan terim.
Open World
Dilimizde “açık dünya” olarak ifade edilen ve serbest şekilde dolaşılabilen haritalara sahip oyunlar için kullanılan terim.
Perk
Kontrol edilen karakteri geliştirmeyi ve ona yeni özellikler eklemeyi sağlayan seçenekler.
Permadeath
Oyunun sonunu getirmek için sadece tek bir canın, tek bir hakkın olduğu oyun modu.
Persistent World / Persistent State World (PSW)
Oyuncunun yer almadığı anlarda dahi sürecin, döngünün devam ettiği oyun dünyasını ifade eder.
Ping
Oyuncunun bilgisayarı ile oyunun sunucusu arasındaki veri transferi süresinin milisaniye cinsinden ölçülmesidir. Sunucununu uzaklığıyla doğru orantılı olarak artan bu değerin yüksek olması istenmeyen sonuçlar doğurabilir.
PvE (Player versus Environment)
Oyuncuların oyun dünyasına karşı mücadele verdiği oyun türüdür.
PvP (Player versus Player)
Oyuncuların diğer oyunculara karşı mücadele verdiği oyun türüdür.
PvPvE (Player versus Player versus Environment)
Oyuncuların hem oyun dünyasına, hem de diğer oyunculara karşı mücadele verdiği oyun türüdür.
Quest
Genellikle NPC’ler tarafından verilen, oyunun ilerlemesine katkı sağlayan ve zaman zaman karşılığında ödül vaat edilen görevleri ifade eden terim.
Quick Save
Oyunun istenen her an ve çabucak kayıt edilebilmesini sağlayan mekanik. Özellikle ilerlemesi zor oyunlarda yer alması oyuncuda büyük sevinç yaratır.
Rage Quit
Aynı bölümde defalarca ölünce ya da aynı oyuncu tarafından defalarca öldürülünce “Alt + F4” yardımıyla oyundan hızla çıkma durumu.
Replay Value
Bitirilen bir oyunun kendini tekrar oynatabilme değerini gösterir. Farklı kararların alınması durumunda farklı sonuçların, farklı sonların ortaya çıkabileceği oyunlarda bu değer yüksektir.
Roguelike / Roguelite
Sık sık ölünmesine rağmen yeni şeylerin öğrenildiği, yeni güçlerin elde edildiği ve yola bunlarla devam edilebilen oyun türü.
Sandbox
Türkçe karşılığı “kum havuzu” olan bu terim, oyuncuların özgürce kararlar alabildiği oyun türünü ve oyun modunu ifade eder. Bu terimin sözlük karşılığı olarak Minecraft gösterilebilir.
Side Quest
Oyunun akışını hızlandırmaktan ziyade hikayesini daha iyi anlamak ya da kontrol edilen karaktere ekstra kazanımlar sağlamak için yapılan görevler.
Skill Tree
Kontrol edilen karakterin gelişimi sırasında seçilebilir farklı yeteneklerin yer aldığı ve ağaç gibi dallanıp budaklanan yapı.
Skin
Karakterlerin ve silahların kaplamalarını ifade eder, oyun içi satın alma sisteminin en büyük gelir kaynağıdır.
Souls-like
Souls oyunlarından hareketle ortaya çıkan bu terim, ölmeye doyamayan oyuncuların kendilerine uyguladıkları işkencenin oyun türleri arasındaki karşılığıdır.
Speedrun
Bir oyunu en hızlı şekilde bitirebilmek için girişilen mücadelenin adıdır.
Team Kill (TK)
Kimi zaman istemeden, kimi zaman bilerek takım arkadaşını öldürmeyi ifade eder.
Third Person Shooter (TPS)
Üçüncü şahıs görüş açısından oynanan, karakterin dış kameradan takip edildiği shooter oyunları.
Upgrade
Kontrol edilen karakteri, kullanılan silahı ya da büyüyü geliştirme aksiyonunu ifade eder
XP (Experience Point)
Türkçe karşılığı tecrübe puanı olan bu terim, kontrol edilen karakter gelişimi sürecinde önem arz eder. Kazanılan tecrübe puanları sayesinde seviye atlamak mümkün olur.
İngilizce dilinden Türkçe diline (google translate aracılığıyla) hızlı cümle ya da kelime çeviri yapmanıza yardımcı olan bir sözlük sistemidir. Dünya dilleri arasında yapılacak olan cümle ve kelime çevirilerinizi kolaylaştırır. ÇevirSözlümonash.pw Dünya'da en yaygın olarak kullanılan bir çok dili içinde barındırmaktadır. Bu diller arasında herhangi bir ücret ödemeden ve sınırlama olmaksızın istediğiniz cümle ya da kelime çevirilerinizi hızlı bir şekilde yapmanız mümkündür.
dans
bailen, dance, danced, dancın, dancıng, dancin, dancing, dancy, dançing, danş, onin
Sitenize ya da blogunuza İngilizce Türkçe çeviri ekleyin:
l
Karanlığa hükmeden büyücülerin kaleleri, bir vampirin saklandığı terk edilmiş şatolar Ya da yüksek teknoloji bir şirketin gizli deneyler yaptığı bir gökdelen veya Area 51 gibi uzaylıların alıkonulduğu bir gizli üs: İşte böyle yerlere biz RYOlarda dungeon yani zindan diyoruz. Örneklediğim bu mekanların hepsi masaüstü rol yapma oyunlarında karşınıza çıkacak yerler ve bu bölgeleri ne kadar iyi tasarlarsanız, o kadar unutulmaz bir oyuna sahip olursunuz. Tabii ki buradaki inceleme yalnızca masaüstü değil, bilgisayar oyunları için de geçerli.
Tamamen entrika ve araştırma üstüne yazılmış bir senaryo yoksa, eninde sonunda yolunuz iyi korunaklı ya da keşfedilmemiş, tehlikeli bir alana çıkacak. Bazen bu bölgelere yalnızca bir-iki saat ayırabilirsiniz, dilerseniz oyununuz birkaç oturumu orada geçirebilir ya da D&Dnin ünlü Undermountain gibi bölgelerinde tüm bir campaigni geçirebilirsiniz. Önemli olan, tasarımın oyuncuları çekmesi ve her odayı heyecanlı, gizemli ve arzulayıcı kılmalı. Zindanların en önemli olayı, keşif duygusudur.
İlk zindan, Gary Gygaxin D&D öncesi zamanlarda oyuncularının savaştığı türlü türlü yeraltı mekanlarıymış. Bir kalenin gizli geçidinden girilen mahzenlerdeki tecrübeye bayılan oyuncularla sürekli bunu farklı farklı yerlerde tekrarlamışlar. Bunun üzerine yeraltında geçen, riskli ve sırlarla dolu yerlere bu ad konulmuş.
Mitlerde aklıma gelen ilk zindan, Girit Labirenti oldu. Theseusun Atinalıları kurtarmak için labirente girip, yönünü bulup Minotaur ile savaşması, bunun bir efsane olması, aslında zindan kavramının toplu bilincimizde her daim olduğunu göstermekte. Bodrumdan çıkacak canavarlardan korkmaya benziyor biraz sanki? Bir başka ünlü örnek Yüzüklerin Efendiside Yüzük Kardeşliğinin Moria Madenlerinden geçmesi olacaktır. Yani bizim de tasarlayacağımız zindanlar güçlü bir canavarı yenmeyi de amaçlayabilir, sadece oradan sağ çıkmakla da başlı başına bir mücadele ortamı yaratabilir.
Peki şimdi zindan tasarımı hakkında konuşacaksak, öncelikle yaratacağımız bölümün amacı. Buna iki farklı bakış açısından ele almalıyız: birincisi oyuncuların edineceği ödül, hissetmelerini istediğimiz duygu ve karşılaşılacak zorluğun doğası. İkincisiyse zindanın oyun evreni içerisindeki amacı: bir anıt-mezar mı? Bir cephanelik mi? Mahzen mi? Ne olursa olsun, bir tasarımcı olarak en temel hedefimizkeşfedilmeye açık, keşfedilmeye aç bir zindan tasarımı yapmak olmalı.
Örneğin basit bir zindan, içerisinde bir çok düşmanın ve hazinenin bulunduğu, bir kaç odadan oluşmuş bir yapı olurdu. Oyun evreni içinde burası bir Ölüm Büyücüsünün ini olabilir. Ama mesela oyuncularınızın silahlardansa aklını kullanmasını, diğer yeteneklerini kullanmasını istiyorsanız, bir büyücünün kulesindeki sayısız tuzakla karşılaşabilirler. Asıl demek istediğim püf nokta zindanın oyuncu ekibinize meydan okuyacak bir tasarıma sahip olması.
Ödül ve zorluğun arasında güzel bir ilişki olmalı. Eğer oyuncu, terk edilmiş bir tapınağa bilgi için geliyorsa: içeride grup grup düşmanla savaşmak yerine, büyük hazineler edinmek yerine, bilgeliğini gösterecek ve oyun evreni hakkında farklı deneyimler tecrübe edeceği fırsatlar olmalı. Eğer bir kültün geçmişinin derinliklerine bir yolculuk yapıyorsak, zindanda da indiğimiz her fiziksel kat, derinleşen sırlar ve günahlar gibi kötülüğü yansıtmalı.
Bunlara karar verdikten sonra, küçük bir araştırma yapın. Örneğin antik zamanlarda tapınaklarda nasıl odalar bulunmakta? Bu odalardaki sıradan şeyleri nasıl yeni şekillerde kullanırız? İnternette diğer GMler ya da tasarımcılar neler yapmış? Oda tasarımlarını yaparken, zindanı inşa eden kişinin gözünden bakın. Güçlü bir büyücü dahi olsanız, kulenize giren davetsiz misafirlerle nasıl uğraşırdınız?
Kıssadan hisse, kendinize ve zindana bir amaç belirleyin, oyuncularınıza kesin, açık ve net bir görev verin. Zindan zaten bu etkenler etrafında şekillenecektir.
En son oynattığım D&D oyununda, oyuncuların bir tapınağı keşfetmeleri gerekiyordu. Büyük bir keşiş orada aradıkları bilgiyi bulacaklarını söylemişti. Benim amacım, yarattığım diyarın geçmişini etkileşimli olarak anlatmaktı. Bu yüzden zindanın belirli odalarına tarihi anlatan resimler, tarih anlatan kitaplar yerleştirdim. Oyuncular neden bu hikayeleri umursasın? Hemen oradaki hikayeleri okuyup çözebilecekleri bulmacalar ekledim. E nasıl zindanı gezmeye başlayacaklar? Zindanın ilk odasında, ana mabede açılan kapının kilitli olduğunu gördüler. Kapının üstünde dört tane adet anahtar deliği vardı, bir anahtar üstündeydi. Ellerindeki anahtarda ateş sembolü vardı. Oyuncular ne aradıklarını bilmeseler de, büyük ve korunaklı bir kapıyı gördükleri anda, içeri girmeleri gerektiğini anladı. İşte böylece keşişin dediği gibi bilgi edinirken aynı zamanda tehlikeli koridorlar onlara meydan okuyordu.
Bir rol yapma oyununu neden oynuyoruz? En temelinde büründüğümüz karakterin zor bir durumda ne yapacağına karar verdiğimiz bir oyun türü RYO. Ölümcül bir savaşın ortasında kalmak da, yüzünüze gülüp arkanızdan iş çeviren düşmanlarla çevrili olmak da, iki dost arasında ikilemde kalmak da, hepsi, yaşadığımız oyun tecrübesinin içerisinde.
İnternette, yolda sokakta, bu hobiyle ilgilenen çoğu kişiden sık sık duyacağınız bir gerçek, zindan tasarımı içinde geçerli. Oyuncular özgür olmalı ve seçimlerinin bir ağırlığı olmalı. Hangi odaya önce girdikleri bile bazen önemli bir seçim olabilmeli. Düşüncesiz veya dikkatsiz yaptıkları seçimlerin cezası, akıllıca davrandıkları yerlerin de kazancı olmalı. Fakat yeri geldiğinde birden çok gri seçimle de karşılaşabilirler.
Eğer oyuncuları tek düze, tek çıkışı olan bir zindana koyarsanız, keşfetme duygusu baltalanır. Gidecek başka yol ve yapılacak başka bir çözüm yoksa, odaları ne kadar güzel tasarlasanız dahi bu bir tiyatro oyununa benzer. Oyuncular kendi inisiyatifini kullanarak keşif yapmalı, karakterleri üzerinden doğrudan zindanla etkileşime girmeliler.
Yukarıda bahsettiğim amaç belirlemenin önemini burada görebilirsiniz. Zindanın amacı ve oyuncuların amacı beraber ilerlemeli. Sadece canavarlar kesilecekse, karşılarına çıkan mekanlar, dümdüz odalar olmamalı. İlla her zaman, her daim büyük hikayeler ve büyük seçimler olmalı demiyorum, küçük ve hızlı senaryolarda da oyunculara yaratıcılık için bir boşluk bırakmalısınız.
Örneğin sadece kılıç ve kalkan, ok ile yay savaşacaksa siperler, görüş kısıtlayan cisimler, tehlikeli veya zorlu alanlar, farklı yükseklikler ve tuzaklarla olayı heyecanlı kılmalısınız. Hatırlıyorum, girdiğim en boş odalardan bir tanesi, mağaranın derinliklerinde zindanın sonunda konuşlanmış olan üç tane Orc Warlock ile karşılaştık. Ve bu kadar. Yuvarlak bir odada, ortada yalnızca üç adet düşman. İşte böyle anlarda sadece DMe karşı zar yarıştırıyormuş gibi hissediyor oyuncu.
Peki bilim kurgu örnekler vereyim şimdi de. İçinde oyuncuların kaçırılmış kardeşlerine ulaşmanın anahtarı gizli bir bilgisayar var diyelim. Grupta bir hacker varsa, hacker hemen bu işi çözecektir. Bu karakter yaratımında yapılmış bir seçimin sonucu, oyuncu bunun karşılığını alıyor. Peki ya grupta hacker yoksa? Yokluklar daima daha iyi hikayeler çıkarırlar. Oyuncular hack işlemini yapacak bir virüs/araç bulabilirler. Bilgisayarın harddiskini söküp bilen birine götürebilirler. Hatta bilgisayarı direk yanlarına alabilirler. Eğer bir önceki solda bulunan güvenlik odasına girdilerse, tüm taşınabilir bilgisayarların GPS ile izlendiğini öğrenmiş olabilirler. Eğer öncesinde karakterler bunu kontrol etmezlerse, düşmanlarını saklandıkları yere çekebilirler. Başka bir odada, tamir işlerini yapan IT elemanlarının sakladıkları şematikleri veya kodları bulmuş olabilirler, yine bilgisayardan bilgiyi almalarına yardımcı olacak bir kazanç.
Keşfetme ve karar verme rol yapma oyunlarının üç temelinden iki tanesi. Yukarıdaki örneklerde bahsettiğim üzere, zindanın amacı ve içindeki yerler oyuncuyu karar vermeye, keşfetmeye ve müdahil olmaya teşvik etmeli. Eğer yüksek güvenlikli bir binaya sızmayı başaran oyuncular, içeri girip istediklerini alıp çıkabiliyorsa, siz bir sahne yazmışsınız. Zindan değil.
Amacınızı belirledikten sonra, biraz araştırmayla sadece oyunculara meydan okuyan değil, aynı zamanda kendisine has bir işlevi olan bir yer hazırladınız. Oyuncularınızın da ne istediği belli. Detayları doldururken oyuncuları düşünün, kendinizi onların yerine koyun. Zor bir oyun yazmış olabilirsiniz fakat inisiyatif alan oyunculara, düşünen oyunculara destek olun.
Değinmek istediğim konu: bazen oyuncuları aşırı düşünmeye teşvik edebilirsiniz. Aşırı düşünme de, aslında ortada bir halt yokken oyuncuların ufak detaylardan karakterlerinin büyük tehlikede olduğunu sanmasına yol açar. İlk başlarda bu sizi mutlu edebilir fakat uzaması halinde hazırladığınız onca oda için zamanınız kalmayabilir. Böyle durumlarda ara vermekten çekinmeyin. Oyuncularınız kendi başlarına oyunu konuşurken, dinlenirken, hazırlamış olduğunuz başka bir odayı, şu an bulundukları yere uyarlayın. Eğer zamanınız varsa, müdahale etmeyin çünkü başka bir odayı uyarladığınız zaman da, her yerde aşırı düşünmeyi teşvik edebilirsiniz. Senaryoya, oyunculara ve zamana göre süreci yönetmeniz gerek.
Uyarmak istediğim konu ise: zorluk ayarı. Tomb of Horrors (2e) ve Tomb of Annihilation (5e), ikisi de karakterleri özellikle öldürmek veya zorlamak için tasarlanmış iki senaryo fakat gerçekten ne yaptığını bilen, tedbirler almış karakterler buradan sağ çıkabilir. Yani oyuncuları kesin olarak ölecekleri seçimlere götürmeyin. Muhteşem oynayıp, hiç bir hata yapmadan ölmek şevk kırıcı bir durum. Hata toleransı çok, çok düşük olabilir ama her zaman hayatta kalmak için ulaşılabilir bir çözüm olsun.
Dungeon-crawlingde bol şanslar, önce tuzakları arayın ve her odaya usulca, gizlenerek girin! İyi maceralar!