Yüksek yargıda düzenlemeler içeren Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.
Yasayla, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin görevleri sona erecek. Sadece Yargıtay ve Danıştay başkanları, başkanvekilleri, başsavcılar ve daire başkanları görevlerine devam edebilecek. Yargıtay ve Danıştay'da hem daire sayısı hem de üye sayısı azaltılacak. Yargıtay'da daire sayısı 46'dan 24'de üye sayısı ise 516'dan 200'e düşecek. Danıştay'da ise daire sayısı 17'den 10'a, üye sayısı 195'den 90'a inecek.
Düzenlemeyle, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin görev süreleri de 12 yılla sınırlandırılacak. Üyelikleri sona erenlerden Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca (HSYK) seçilenler arasından HSYK'ca, Cumhurbaşkanı tarafından seçilenler arasından Cumhurbaşkanınca, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 gün içinde Danıştay üyesi seçimi yapılacak.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Danıştay meslek mensuplarının kadro sayısı 116 olacak. Üyeliği devam edenler, kadro sayısında dikkate alınacak. Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kadro sayısını aşan üye kadroları herhangi bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilecek.
HSYK tarafından Danıştay üyeliğine seçilemeyenler, HSYK ilgili dairesi tarafından, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 gün içinde idari yargıda sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak.
ÜYELİĞE SEÇİLEMEYENLER UYGUN BİR GÖREVE ATANACAK
Cumhurbaşkanı tarafından Danıştay üyeliğine seçilmeyenlerden, 5 gün içinde idari yargıda bir göreve atanmak için talepte bulunanlar, HSYK ilgili dairesince 5 gün içinde idari yargıda sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak. Talepte bulunmayanlar ise başka bir göreve atanmak üzere Başbakanlığa bildirilecek.
Danıştay üyelerinden HSYK üyeliğine seçilen ve kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla HSYK asıl üyeliği devam edenler, bu görevlerinin bitmesine 3 ay kala, ilgisine göre HSYK veya Cumhurbaşkanınca yeniden Danıştay üyeliğine seçilebilecek. Yeniden seçilenler, HSYK üyeliğinin sona ermesinden itibaren 12 yıl görev yapacak. Yeniden seçilmeyenler başka göreve atanabilecek.
Üyelikleri devam eden üyeler ile yeniden seçilen üyeler, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 12 yıl görev yapacak.
Bir kişi iki defa Danıştay üyesi seçilemeyecek. Bu üyelerin atama veya seçim nedeniyle yürüttükleri görevleri, bu görevlerinin süresi bitene kadar devam edecek.
ÜYE SAYISI 14'TEN FAZLA OLURSA, BAŞKANLIK KURULU BELİRLEYECEK
Ancak İdari Dava Daireleri Kurulunda görevi devam eden üye sayısının 14'ten fazla olması halinde, üyelerden hangilerinin görevlerine devam edeceği Başkanlık Kurulunca belirlenecek.
Seçilmeyen üyelerin atama veya seçim nedeniyle yürüttükleri görevler de bu kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sona erecek. Bu görevlere, seçimlerin tamamlanmasından itibaren 10 gün içinde atama veya seçim yapılacak.
Başkanlık Kurulu, iş durumunu ve ihtiyaçları dikkate alarak kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 3 yıl içinde daire sayısını 10'a indirecek ancak bu daireler, Başkanlık Kurulunca kapatılıncaya kadar görevlerine devam edecek.
Danıştay meslek mensupları kadro sayısı 90'a düşünceye kadar, boşalan her iki üyelik için bir üye seçimi yapılacak. Seçim yapılmayan üye kadroları başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılacak.
4 YIL ŞARTI 6 YILA ÇIKARILIYOR
Danıştay Başkanı ve Başsavcısı seçilebilmek için gerekli olan 4 yıl Danıştay üyeliği yapma şartı, 6 yıl olacak.
Danıştay daire sayısı 17'den 10'a düşecek. Danıştay, dokuzu dava, biri idari daire olmak üzere 10 daireden oluşacak.
Toplantı ve görüşme yeter sayısı, İdari Dava Daireleri Kurulu için 15, Vergi Dava Daireleri Kurulu için ise 11 olacak.
Danıştay'ın temyiz merci olarak görevi, bir hukuk kuralının uygulanmaması veya yanlış uygulanması şeklinde ortaya çıkan hukuka aykırılıkların denetimini yapmakla sınırlı olacak.
Başkanlık Kurulunun kararlarına karşı Başkanlar Kuruluna 7 gün içinde itiraz edilebilecek. Başkanlar Kurulu, Başkanlık Kurulu kararlarını aynen onaylayabileceği gibi değiştirerek de onaylayabilecek. İtiraz üzerine verilen kararlar kesin olacak, bu kararlar aleyhine başka bir yargı mercine başvurulamayacak.
Mevcut dosyaların makul sürede karara bağlanabilmesi amacıyla daha önce 3 yıl olarak belirlenen İdari Dava Daireleri Kurulunun sürekli görev yapan bir kurul haline getirilmesi ve bu kapsamda kurulda görevli üyelerin dairelerinde heyete katılmaması kararı 31 Aralık 2019'a kadar uzatılıyor.
Nöbetçi idare ve vergi mahkemesi hakimleri, aynı zamanda nöbetçi bölge idare mahkemesinde görev yapmayacak.
İdari Yargılama Usulü Kanununun ilgili maddesinde yer alan çalışmaya ara verme süresi içinde, idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen yürütmenin durdurulması kararlarına karşı yapılan itirazların en yakın nöbetçi mahkeme tarafından incelenmesi durumuna son verilecek.
Nöbetçi bölge idare mahkemesi heyeti ile nöbetçi idare mahkemesi heyeti farklı hakimlerden oluşacağından, itiraza konu dosyanın en yakın bölge idare mahkemesine gönderilmesi zorunluluğu ortadan kalkacak.
Bölge idare mahkemesi bulunmayan illerde birden fazla idare veya vergi mahkemesi bulunması kaydıyla bu mahkemelerin de çalışmaya ara vermeden faydalanabilmeleri sağlanacak. Çalışmaya ara verme süresi içinde, HSYK tarafından, idare veya vergi mahkemeleri başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeteri kadar hakimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulacak.
YARGITAY DAİRE SAYISI 46'DAN 24'E DÜŞECEK
Kanuna göre, Yargıtay'daki 46 olan daire sayısı 24'e düşürülecek. 23 hukuk dairesi sayısı ile 23 ceza dairesi sayısı 12 olacak.
Yargıtay üyeleri 12 yıl için seçilecek. Bir üye, iki kez Yargıtay üyesi seçilemeyecek. Görev süresi sona erenler, HSYK'nın ilgili dairesince adli yargıda sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak.
Görevi sona eren üyelerin Yargıtay ile ilişkileri kesilecek ancak atamaları gerçekleşinceye kadar özlük hakları Yargıtay tarafından karşılanacak.
Yargıtay Birinci Başkanı seçilebilmek için öngörülen kıdem süresi, 10 yıldan 6 yıla düşürülecek.
Yargıtay Genel Sekreteri seçilebilmek için 5 yıl Yargıtay üyeliği yapma şartı kaldırılacak. Genel Sekreter, Yargıtay üyeleri arasından Birinci Başkan tarafından seçilecek.
Yargıtay Yayın İşleri Müdürlüğü görevlerinin yerine getirilebilmesi amacıyla kurulan "Yargıtay Yayınları Döner Sermayesi", 50 bin liradan 10 milyon liraya çıkarılacak.
Ulusal veya uluslararası sempozyum, seminer ve diğer bilimsel toplantılar, fiziki veya elektronik olarak kitap, dergi, diğer her türlü yayın faaliyetlerinin giderleri, kütüphaneye satın alınacak her türlü süreli veya süresiz yayınları bedeli, döner sermayeden karşılanabilecek.
Dosyaların en kısa sürede görevli daireye ulaştırılması ve Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulunun gereksiz iş yükünün ortadan kaldırılması amacıyla kendisini görevsiz gören daire, dosyayı doğrudan kurula iletmek yerine görevli olduğu kanısına vardığı daireye gönderecek.
Kanun yürürlüğe girdiği tarihte Yargıtay üyelerinin üyelikleri sona erecek ancak yeni seçim yapılıncaya kadar görevlerine devam eden eski başkanlar hariç olmak üzere bu tarih itibarıyla Yargıtay Birinci Başkanı, Cumhuriyet Başsavcısı, birinci başkanvekili, Cumhuriyet Başsavcıvekili ve daire başkanı olarak görev yapanların Yargıtay üyelikleri devam edecek.
Üyelikleri sona eren Yargıtay üyeleri arasından, HSYK'ca bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 gün içinde Yargıtay üyesi seçimi yapılacak.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Yargıtay Birinci Başkanı, Cumhuriyet Başsavcısı, birinci başkanvekili, Cumhuriyet Başsavcıvekili, daire başkanları ve üyelerin kadro sayısı 310 olacak. Üyelikleri devam edenler, kadro sayısında dikkate alınacak. Kadro sayısını aşan üye kadroları, herhangi bir işleme gerek kalmadan iptal edilecek.
Yargıtay üyesiyken HSYK üyesi seçilenlerden asıl üyeliği devam edenler, görevlerinin bitmesine 3 ay kala, HSYK tarafından yeniden Yargıtay üyeliğine seçilebilecek. Bu kişiler 12 yıl görev yapacak. Yeniden seçilmeyenler ise sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak.
Üyelikleri devam eden üyeler ile yeni seçilen üyeler 12 yıl görev yapacak. Bu üyelerin görevleri, görevlerinin süresi bitene kadar devam edecek.
Birinci Başkanlık Kurulu, seçimden itibaren 10 gün içinde, dairelerin iş durumunu ve ihtiyaçlarını dikkate alarak Yargıtay üyelerinin hangi dairelerde görev yapacağını yeniden belirleyecek.
Başkanlık Kurulu, en geç 3 yıl içinde daire sayısını indirecek.
Birinci Başkanlık Kurulu, her daire kapatma işleminden sonra, iş durumunu ve ihtiyaçları dikkate alarak daireler arasındaki iş bölümünü yeniden belirleyecek. Buna ilişkin karar Resmi Gazete'de yayımlanacak ve yayımı tarihinden itibaren 10 gün sonra uygulanmaya başlanacak. Birinci Başkanlık Kurulu, iş bölümüne ilişkin kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından itibaren 10 gün içinde, kapatılan dairelerde görev yapan daire başkanı, üye ve tetkik hakimlerinin hangi dairelerde görev yapacağını belirleyecek.
Dairelerde görev verilmeyen daire başkanları, başkanlık süresinin bitimine kadar Yargıtay Birinci Başkanlığında görev yapacak.
Yargıtay Birinci Başkanı, Cumhuriyet Başsavcısı, birinci başkanvekilleri, cumhuriyet başsavcıvekilleri, daire başkanları ve üyelerin kadro sayısı 200'e düşünceye kadar, boşalan her iki üyelik için bir üye seçimi yapılacak. Seçim yapılmayan üye kadroları başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilecek.
TERÖR SUÇLARINA İLDEKİ AĞIR CEZA MAHKEMESİ BAKACAK
Terör davaları, ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla il merkezlerindeki ağır ceza mahkemelerinde görülecek.
TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre, hakim ve savcı adayları, meslek öncesi eğitim sonunda yazılı sınavın yanı sıra sözlü sınava da girecek ve atanmak için her iki sınavda başarılı olması gerekecek.
Kanun yolu incelemeleri sonunda, hakim ve savcılar hakkında kanun yolu değerlendirme formu düzenlenecek ve bu form, derece yükselmelerinde dikkate alınacak.
Kanun yolu değerlendirme formu; soruşturmanın niteliği, iddianame, karar veya hükmün hukuka uygunluğu ve isabet derecesi, soruşturma, kovuşturma veya yargılamanın hedef sürede tamamlanması, gereksiz masrafa sebebiyet verilmemesi, duruşmalara hazırlıklı çıkılması veya hazırlıksız çıkılarak gecikmelere neden olunması, dosyaların eksiklik nedeniyle geri çevrilmeye neden olmayacak şekilde görevli daire veya birime gönderilmesi, dava konularının anlayış ve yönlendirilmesi ile mütalaa, gerekçeli karar ve tebliğnamelerin yazılış, tahlil ve sonuçlandırılmasında başarı gösterilmesi gibi hususlar dikkate alınarak, "çok iyi", "iyi", "orta" ve "zayıf" şeklinde düzenlenecek.
Yapılan incelemede olumlu veya olumsuz kanaat edinilememesi halinde, değerlendirme formu bu durum belirtilerek düzenlenecek.
Hükmün onanmış veya bozulmuş olması tek başına olumlu veya olumsuz değerlendirme yapılmasını gerektirmeyecek. İncelenen karara uygun muhalefet şerhi bulunması halinde olumsuz değerlendirme yapılamayacak.
İstinaf kanun yolu incelemesi sonucu düzenlenen değerlendirme formu ile temyiz incelemesi sonucu düzenlenen değerlendirme formu arasında çelişki bulunması halinde, temyiz mercilerince düzenlenen değerlendirme formu esas alınacak.
Değerlendirme formu, kararı inceleyen heyetin başkanı tarafından düzenlenecek. Hakkında değerlendirme formu düzenlenenler, formun UYAP'a kaydedilmesinden itibaren bir ay içinde gerekçelerini belirtmek suretiyle değerlendirme formunun yeniden incelenmesini isteyebilecek. Yeniden inceleme talebi, başvuru tarihinden itibaren bir ay içinde incelemeyi yapan daire tarafından oy çokluğuyla karara bağlanacak.
YAZILI VE SÖZLÜ SINAV NASIL OLACAK?
Hakim ve savcı adaylarının gireceği yazılı sınav, Adalet Akademisinde ders veren öğretim elemanları arasından seçilen başkan ile 4 asıl ve 2 yedek üyeden oluşan kurul tarafından yapılacak. Yazılı sınavdan 70 ve daha yüksek puan alanlar başarılı kabul edilerek, sözlü sınava alınacak. Yazılı sınavda başarı gösteremeyenlere iki ay içinde bir sınav hakkı daha tanınacak.
Sözlü sınav; Adalet Akademisi Başkanının başkanlığında, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı, Ceza İşleri, Hukuk İşleri ve Personel Genel Müdürleri ile akademide ders veren öğretim elemanları arasından seçilen iki asıl ve bir yedek üyeden oluşan sözlü sınav kurulu tarafından yapılacak.
Eğitim sonunda başarılı sayılmak için yazılı sınav puanının yüzde 60'ı ile sözlü sınav puanının yüzde 40'ının toplamının en az 70 olması şartı aranacak. Sınavlarda başarı gösteremeyenler, bakanlığın merkez veya taşra teşkilatında genel idare hizmetleri sınıfında bir kadroya atanabilecek.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle, Adalet Bakanlığının teklifi ve HSYK'nın kararıyla bir yıllık staj süresini tamamlayan adli ve idari yargı hakim ve savcı adayları, mesleğe kabul edilmeleri halinde hakim ve savcı olabilecek.
Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlara ilişkin soruşturmalar, suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adıyla anılan cumhuriyet başsavcılığınca yürütülecek; davalar da suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adıyla anılan ağır ceza mahkemesinde görülecek.
Düzenlemeden önce bu suçlardan açılmış davalar, kesin hükümle sonuçlanıncaya kadar mevcut mahkemelerinde görülmeye devam edilecek. Söz konusu suçlara ilişkin başlatılan soruşturmalarda da görevsizlik kararı verilemeyecek.
CMK'da değişiklikle, kayyım atanan şirketlerin ya da yönetim organının yetkileri ile birlikte ortaklık payları veya menkul kıymetler idare yetkilerinin de kayyıma devredilmesi öngörülüyor.
Atanan kayyımların görevleriyle ilgili iş ve işlemlerinden dolayı tazminat davaları devlet aleyhine açılacak. Devlet, ödediği tazminatı görevini kötüye kullanan kayyımlara bir yıl içinde rücu edecek.
