Deniz Çekilmesi Ne Anlama Gelir

Deniz suyu çekilmesi nedir, nasıl olur? 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki Kahramanmaraş depremi ve 20 Şubat’ta Hatay’ın Defne ile Samanpazarı ilçelerinde yaşanan depremin etkisi sürerken, vatandaşlar şimdi de deniz çekilmesi korkusu yaşamaya başladı. Hatay depreminden sonra İsrail denizinin 40 metre çekildiği görüldü. Depremin en çok hissedildiği illerden biri olan Mersin’de ise son birkaç hafta da deniz suyu gözle görülür oranda çekildi. Aynı şekilde Hatay’ın Arsuz ilçesinde deniz kıyıdan 20 metre çekildi. Muğla’nın Bodrum ve Ortaca ilçeleri de deniz gerilemesinin yaşandığı diğer illerden biri oldu. Peki, Mersin’de deniz neden çekildi, deprem habercisi mi? İşte detaylar…

DENİZ SUYU ÇEKİLMESİ NEDİR, NASIL OLUR?

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, deniz suyu çekilmesinin ne olduğunu ve nasıl meydana geldiğini anlattı. Yaşar, deniz çekilmesinin olağan bir poyraz rüzgarının ardından her yıl aynı zamanlarda meydana geldiğini söyledi.

Yaşar’ın ifade ettiğine göre; deniz suyu her sene Şubat ayının ikinci yarısı ile Mart ayının sonu arasında çekiliyor. Poyraz rüzgarı özellikle bu dönemde sert ve 7-8 günü bulan uzun sürelerce esiyor. Bu da Marmara’dan Muğla’ya kadar olan Ege Denizi’nin suyunu Afrika’ya doğru şişiriyor.

Özellikle Burhaniye ve Seferihisar gibi sığ yerlerde çekilme 100 m’ye kadar gerçekleşiyor ve anında fark ediliyor.

20 Mart 2022’de yaşanan deniz çekilmesinde İzmir’de vapur seferleri nedeniyle iptal edilmişti.

Şu anda ise 60 cm’e kadar bir çekilme görülüyor.

Yaşar açıklamasının devamında, poyrazın tersi olan lodosun ise güneyden kuzeye su bastığını, bundan dolayı şiddetli lodosun Ege kıyılarında zaman zaman deniz taşmasına neden olabildiğini belirtti.

Uzman isim poyrazın yanı sıra atmosfer basıncında yaşanan mevsimsel değişikliklerin de su çekilmesine neden olduğunu söyledi. Yaşar’ın açıklamasına göre; körfezdeki su seviyesi istasyonu ocak ayı sonundan bu yana düşüş eğilimi içerisinde. Çekilme, kış mevsiminin sonuna doğru bitecek.

MERSİN’DE DENİZ NEDEN ÇEKİLDİ, DEPREMİN HABERCİSİ Mİ?

Yaşar, görülen su çekilmesinin sismik olaylarla yani ‘depremden önce denizde çekilme olur’ algısının yanlış olduğunu belirtti. Deniz suyu çekilmesi tamamen meteorolojik bir durum.

Doğu Akdeniz'de 321 kilometrelik uzunluğuyla Türkiye'nin en uzun sahil şeridine sahip Mersin'de deniz, yer yer 8-10 metreye kadar çekildi. Uzmanlardan yapılan açıklamalara göre denizin bu mevsimde çekilmesi, normal bir doğa olayı. 8-10 metre gibi görünen çekilme, aslından deniz su seviyesinde 20-30 santimlik düşüşe neden oldu. Uzmanlardan yapılan açıklamalara göre deniz suyu çekilmesi depremin habercisi değil.

Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Danışma Kurulu Üyesi, Prof. Dr. Orhan Tatar, Çanakkale'de deniz suyunun yaklaşık 60 metre çekildiğini belirterek, ''Bu tür durumlarda yerel halkın korktuğu şeylerden bir tanesi depremdir, deprem beklentisi içine giriyorlar. Bunun depremle bir ilgisi yok'' dedi.


Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dekanlığı görevini de yürüten Prof. Dr. Orhan Tatar, merkeze bağlı Dardanos sahilinde incelemelerde bulundu.


Tatar, insanların deniz suyunun çekilmesi ile ilgili tedirginlikler yaşadığını, bu tedirginliği doğal karşılamak gerektiğini bildirdi.


Japonya'da büyük bir deprem felaketi yaşandığını, arkasından ülkenin büyük bir tsunami felaketi ile karşı karşıya kaldığını belirten Tatar, bu felaketin ardından basında çıkan tüm uzmanların verdiği bilginin, ''Tsunaminin habercisi olarak, daha çok denizde suların geriye doğru çekildiğini görürseniz hemen anında daha yüksek yerlere çıkın'' şeklinde olduğunu ifade etti.



Tamamen meteorolojik bir olay


Prof. Dr. Orhan Tatar, Çanakkale'de yaşanan olayın tamamen meteorolojik bir olay olduğunu, zaman zaman kıyı şeritlerinde bu olayların görüldüğünü söyledi.


Bugün Türkiye'nin başka yerlerinde de bu gibi çekilmelerin yaşanabileceğine dikkat çeken Tatar, Çanakkale'de, 2005 ve 2008 yıllarında da buna benzer su çekilmesinin olduğunu bildirdi.


Tatar, Dardanos bölgesinde deniz suyunun yaklaşık 50-60 metre kadar geriye doğru çekildiğini, bunun da son derece normal olduğunu dile getirerek, ''Ay, dünya etrafında dönüyor ve dönme sırasında zaman zaman dünyaya yaklaşıyor, zaman zaman da uzaklaşıyor. Ortalama olarak baktığımızda ayın, dünyaya uzaklığı yaklaşık 384 bin kilometre civarında. Ama önümüzdeki hafta içinde 19 Mart Cumartesi günü ay dünyaya en yakın konumda bulunacak. 357 bin kilometre civarında bir mesafede bulunacak. Dolayısıyla ay, dünyaya en yakın noktada bulunduğu anda da yer çekim kuvveti en yüksek düzeyde bulunacak. Yer çekim kuvveti artınca dünya ile ay arasında buna benzer gel-git olayları da artacaktır'' diye konuştu.


Muğla Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Temel Bilimler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Nuri Tarkan,denizdeki çekilmelerin her gün periyodik olarak gerçekleştiğine işaret ederek, Akdeniz'de en yüksek 40 santimetreye kadar deniz çekilmesi ve geri gelmesi olayı yaşandığını söyledi. 


Yüksek basınç, kuvvetli rüzgarlar ve su yoğunluğundaki değişimlere bağlı olarak bazen gelgitlerin arttığını ifade eden Tarkan, sözlerini şöyle sürdürdü: 


''Bunların etkisiyle günlük değişimlerden ziyade birkaç günlük aşırı çekilmeler söz konusu oluyor. Medcezir yaşandığı zaman bütün dünyadaki sular genelde ekvatora doğru hareketleniyor. Bazen deniz çekilip geri gelmeyebiliyor ve aynı şekilde çekilme boyutu artabiliyor. Bu durum Türkiye'nin güney kıyıları Akdeniz, Bodrum, Marmaris, Fethiye, Yunanistan'ın güneyi, İtalya'nın Sicilya Adası gibi yerlerde aynı anda olan değişimler, çekilmelerdir.'' 



2 bin 400 yıllık dalgakıran ortaya çıktı

Bodrum'un Gümüşlük beldesinde suların çekilmesi üzerine yürüyerek ulaşılabilen Tavşan Adası ile Gümüşlük sahili arasında, M.Ö 4. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen dalgakıran ortaya çıktı. 


Bodrum Kalesi ve Sualtı Arkeoloji Müzesi arkeologlarından Banu Mete ve Güner Özler bölgede incelemelerde bulundu. 


Özler, incelemenin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, halk arasında ''Kral Yolu'' olarak bilinen dalgakıranın, Kral Maussollos döneminde yapıldığını belirterek,  ''Bölgede Maussollos döneminde bir deniz filosu da bulunabilir. O dönemde Tavşan Adası'na gidilen yol olarak da kullanılıyor. Su seviyesinde yapıldığı için dalgayı kırıyor ve limanın sirkülasyonunu sağlıyor'' dedi. 


Marmaris Halk Plajı ve Uzunyalı Sahili'nde de deniz sularının çekilmesi sonucu kıyıda küçük adacıklar ortaya çıktı. 


Marmaris ve civarında teknesiyle yaklaşık 20 yıldır balıkçılık yaptığını belirten Erdinç Menekşe, ''Son bir haftadır Datça, Bodrum ve Marmaris kıyılarında avlanıyoruz. Denizin bu kadar çekildiğini ilk defa görüyorum. Sular son 2 yıldır hiç bu kadar çekilmemişti'' dedi.