Deniz Urunleri Hangisi Haram
Yengeç, kalamar, ıstakoz, karides, midye, kurbağa vb. gibi deniz ürünleri yenilebilir mi, haram mı? Diyanet açıkladı!
Giriş Tarihi: Son Güncelleme:
Diyanet İşleri Başkanlığı milyonlarca vatandaşın aklında soru işaretine sebebiyet veren “Yengeç, kalamar, ıstakoz, karides, midye, kurbağa vb. deniz ürünleri yenilebilir mi?” sorusunu yanıtladı. Bu deniz canlılarıyla ilgili fetva yayınlayan Başkanlık şafii ve hanefi mezhepleri için bu konuya netlik kazandırdı. Hal böyleyken Yengeç, kalamar, ıstakoz, karides, midye, kurbağa türü canlıları tüketmenin dinimizde caiz olup olmadığı merak ediliyor. Peki, Yengeç, kalamar, ıstakoz, karides, midye, kurbağa vb. gibi deniz ürünleri yenilebilir mi, haram mı, helal mi? İşte tüm detaylar
Yengeç, kalamar, ıstakoz, karides, midye, kurbağa vb. Deniz canlılarının dinimizde tüketilmesinin caiz olup olmadığı konusu Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yapılan açıklama ile netlik kazanmış oldu. Bu kapsamda şafii ve hanefi mezheplerini benimseyen vatandaşlar konuyla alakalı verilen fetvanın detaylarını "Yengeç, kalamar, ıstakoz, karides, midye, kurbağa vb. deniz ürünleri yenilebilir mi?" sorularıyla araştırıyor. Peki, Yengeç, kalamar, ıstakoz, karides, midye, kurbağa vb. gibi deniz ürünleri yenilebilir mi, haram mı, helal mi? İşte detaylar
Diyanet Başkanlığı tarafından yapılan açıklama şöyle;
Kur'an-ı Kerim'de, denizden elde edilecek yiyeceklerin helal olduğu bildirildi. (Mâide, 5/96; Fâtır, 35/12). Hz. Peygamber de (s.a.s.),
Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir." (Ebû Dâvud, Tahâret 41) buyurdu. Hanefi mezhebi, zikredilen naslarda helal olduğu belirtilen "deniz hayvanları" ifadesi ile balık türünün kastedildiği, dolayısıyla balık sınıfına girmeyecek midye, karides, kalamar, yengeç, ıstakoz gibi deniz hayvanlarının helal olmadığı görüşünü benimsemiştir (Kâsânî, Bedâi', V, 35).
Şafii mezhebinde, konu ile ilgili şöyle bir ayrım yapılmıştır: Deniz canlıları sadece suda yaşayabiliyor veya sudan çıktığında boğazlanmış hayvan gibi kısa sürede ölüyorsa, şekline ve de ölüm durumuna bakılmaksızın yenmesi helaldir.
Ancak aslen suda yaşayan fakat karada yaşayabilme özelliğine de sahip olan hayvanlara gelince bunlardan eti yenilen kara hayvanlarına benzeyenlerin yenmesi, boğazlanması şartı ile helal, eti yenmeyenlere benzeyenlerin yenmesi ise haramdır. Buna göre kurbağa, yengeç, kaplumbağa veya su yılanının yenmesi helal değildir (Remlî Nihayetu'l-Muhtac, VIII, ,)
ARKADAŞINA GÖNDER
Yengeç, kalamar, ıstakoz, karides, midye, kurbağa vb. gibi deniz ürünleri yenilebilir mi, haram mı? Diyanet açıkladı!
Denizden çıkan ürünlerin, hayvanların hepsi yenir mi? Kalamar, karides, ahtapot, yengeç, midye, kerevit, istakoz gibi ürünler yenir mi?
Değerli kardeşimiz,
"Taze et yemeniz için denizi sizin hizmetinize veren Allah'tır." (Nahl, 16/14)
mealindeki âyet-i kerime ile,
"Denizde avlanmak ve onları yemek size helâl kılındı ki; hem size hem de yolcu olanlarınıza faydalı olsun." (Mâide, 5/96)
mealindeki âyet, denizlerin birer ilâhî nimet deposu olduğunu ve onlardan insanların faydalanabileceğini ifade etmektedir.
Âyet-i kerimelerde, Cenab-ı Hak belirli bir kısmını haramlaştırmadan ve başka hayvanlar gibi boğazlanma şartını koşmadan, bütün deniz hayvanlarının helâl olduğunu bildirmekte, kullarına kolaylığı ve genişliği temin etmektedir. Hattâ mümkün mertebe hayvana eziyet vermekten kaçınılması kaydıyla, onları yakalamak için insana her şeyi kullanabilme müsaadesini vermektedir.
Bilindiği gibi, yaşadıkları yerler bakımından hayvanlar kara ve deniz hayvanları olmak üzere ikiye ayrılır. Karada yaşayan hayvanların hangilerinin yenip yenmeyeceği fıkıh kitaplarında belirtilmiş, ayrılmıştır. Denizde yaşayan hayvanların hangilerinin yenilmesinin helâl, hangilerinin haram olduğu hususunda ise mezhepler arasında farklı görüşler mevcuttur.
Yukarıda meallerini verdiğimiz âyet-i kerimeden hareket eden Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezhebi âlimlerine göre, deniz hayvanlarının, yani suyun içinden başka bir yerde yaşayamayan hayvanların hepsi, nerede bulunursa bulunsun, ister balık şeklinde olsun, isterse başka cins ve şekide bulunsun, helâldir, yenebilir. Yine aynı mezheplere göre, bu hayvanların isimlerinin farklı olması, diri veya ölü olması; yakalayanların Müslüman veya gayri müslim olması hükmü değiştirmez.
Mâlikî mezhebi hiçbir deniz hayvanını istisna kılmazken, Hanbelî mezhebi yılan balığını habis saydığı için; Şâfiî mezhebi de kurbağa, yengeç ve timsah gibi hem denizde, hem de karada yaşayabilen hayvanların etinin yenilmesini haram olarak vasıflandırmaktadır.
Hanefî mezhebine göre ise, balık sûretinde olmayan deniz hayvanlarının etlerini yemek haramdır. Buna göre, daima suda yaşayan, suda barınan hayvanlardan her çeşit balık eti yenebilir. Kalkan balığı, sazan balığı, yunus balığı, yılan balığı bu kabildendir. Fakat, diğer su hayvanları caiz değildir. Midye, istiridye, istakoz ve yengeç gibi hayvanların yenilmesi helâl olarak kabul edilmemektedir, haram sayılmaktadır. (el-Mezâhibu'l-Erbaa, 2/5)
Bu esaslara göre, midye, istiridye, kalamar gibi deniz hayvanları Şâfiî, Mâlikî ve Hanbeli mezheplerine göre yenebilirken, Hanefî mezhebine göre yenilmemektedir. Hanefî mezhebinin haram saymasının sebebi, bu çeşit hayvanları gerek görünüş, gerekse yenen kısımları itibariyle hoş olmaması, çirkin ve pis sayılmasıdır.
İlave bilgi için tıklayınız.
İçtihat farklılığından bir mezhepte helal olan diğer bir mezhepte neden helaldir?
Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet