Devlet Garantisi

Türkiye'de faaliyet gösteren bir kredi kuruluşunun yurt içi şubelerinde resmi kuruluşlar, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlara ait olanlar haricindeki Türk Lirası, döviz ve kıymetli maden cinsinden mevduat ve katılım fonu hesaplarının anapara ve ferileri 400 bin Türk Lirası'na kadar sigorta kapsamında bulunmaktadır.

Mevduat sigorta limiti 01.01.2022'den itibaren; her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak 04.01.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranı dikkate alınarak, takvim yılı başından geçerli olmak üzere, Fon Kurulu tarafından artırılmaktadır. (16 Aralık 2021 tarih ve 31691 sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanan Sigortaya Tabi Mevduat ve Katılım Fonları ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunca Tahsil Olunacak Primlere Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik Md.4)

Tasarruf mevduatı ve katılım fonu sigortası, mevduat ve katılım fonu toplamaya yetkili mevduat ve katılım bankalarının (kredi kuruluşlarının) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından faaliyet izinlerinin kaldırılması durumunda, mevduat ve katılım fonu hak sahiplerinin maruz kalacağı kayıpların devlet veya bu amaçla kurulmuş özel bir kurum tarafından kısmen ya da tamamen ödenmesinin garanti edilmesidir. Türkiye'de mevduatın ve katılım fonlarının sigortalanması yetki ve görevi kamu tüzel kişiliğini haiz Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF)’ye aittir.

Türkiye'de faaliyet gösteren, mevduat ve katılım fonu kabulüne yetkili yerli ve yabancı tüm kredi kuruluşları ile merkezi yurt dışında bulunan kredi kuruluşlarının Türkiye'deki şubelerinde bulunan mevduat ve katılım fonları sigorta sistemine dahildir. Türkiye'deki bankaların yurt dışı şubelerindeki tasarruf mevduatı hesapları mevduat güvencesi kapsamı dışındadır.

Türkiye'de faaliyet gösteren bir kredi kuruluşunun yurt içi şubelerinde gerçek kişiler adına açılmış olan ve münhasıran çek keşide edilmesi dışında ticari işlemlere konu olmayan Türk lirası, döviz ve kıymetli maden cinsinden;

• Tasarruf mevduatı hesaplarının anaparaları ile bu hesaplara ilişkin faiz reeskontları toplamının,
• Katılma hesapları birim hesap değerleri ve özel cari hesapların, 400 bin TL'ye (dört yüz bin TL) kadar olan kısmı sigorta kapsamındadır.

TMSF, 200 bin TL olan sigortaya tabi mevduat ve katılım fonu tutarını 2023 takvim yılı başından geçerli olmak üzere 400 bin TL olarak belirlendi. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından, sigortaya tabi mevduat ve katılım fonu tutarı 200 bin TL’den 400 bin TL’ye yükseltildi. TMSF’nin kurul kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Karar kapsamında, Vergi Usul Kanunu’nun yeniden değerleme oranı dikkate alınarak, halihazırda 200 bin TL olan sigortaya tabi mevduat ve katılım fonu tutarı, 2023 takvim yılı başında geçerli olmak üzere 400 bin TL olarak belirlendi.

Sektörün mevduatı 9.3 trilyon liraya çıktı

Öte yandan, bankacılık sektörünün toplam mevduatı, 16 Aralık ile biten haftada 106,3 milyar lira artarak 9 trilyon 3 milyar liraya yükseldi. Merkez Bankası tarafından haftalık para ve banka istatistikleri yayımlandı. Buna göre, bankacılık sektöründeki toplam mevduat (bankalar arası dahil) 16 Aralık ile biten haftada 106 milyar 337 milyon 854 bin lira artarak 9 trilyon 3 milyar 24 milyon 313 bin liraya yükseldi. Aynı dönemde bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 3,3 artışla 4 trilyon 489 milyar 881 milyon 619 bin lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 0,9 azalışla 4 trilyon 147 milyar 291 milyon 407 bin lira oldu. Bankalarda bulunan toplam YP mevduatı, geçen hafta 233 milyar 929 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, bu tutarın 199 milyar 339 milyon doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı. Yurt içi yerleşiklerin toplam YP mevduatındaki değişime bakıldığında, parite etkisinden arındırılmış verilerle 16 Aralık itibarıyla 2 milyar 420 milyon dolarlık azalış görüldü.

Bankacılık sektörünün kredi hacmi ise, geçen hafta 71 milyar 923 milyon lira artarak 7 trilyon 415 milyar 545 milyon liraya çıktı. BDDK tarafından yayımlanan haftalık bültene göre, sektörün kredi hacmi 16 Aralık itibarıyla 71 milyar 923 milyon lira arttı. Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 7 trilyon 343 milyar 622 milyon liradan 7 trilyon 415 milyar 545 milyon liraya çıktı. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat (bankalararası dahil), geçen hafta 99 milyar 637 milyon lira arttı. Söz konusu haftada yüzde 1,2 yükselen bankacılık sektörü toplam mevduatı, 8 trilyon 732 milyar 517 milyon lira oldu. 

Rezervler 129,5 milyar dolara çıktı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) toplam rezervleri 16 Aralık haftasında bir önceki haftaya göre 747 milyon dolar arttı ve 129 milyar 511 milyon dolarla Ocak 2015’ten bu yana en yüksek seviyesine çıktı. 16 Aralık itibarıyla Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 785 milyon dolar artışla 85 milyar 595 milyon dolara çıktı. Brüt döviz rezervleri, 9 Aralık’ta 84 milyar 810 milyon dolar seviyesinde bulunuyordu. Söz konusu dönemde altın rezervleri de 38 milyon dolar azalarak 43 milyar 954 milyon dolardan 43 milyar 916 milyon dolara geriledi. Böylece Merkez Bankası’nın toplam rezervleri, 16 Aralık haftasında bir önceki haftaya kıyasla 747 milyon dolar artışla 128 milyar 764 milyon dolardan 129 milyar 511 milyon dolara yükseldi. Söz konusu veri, Ocak 2015’ten bu yana en yüksek seviyesine işaret etti. Net uluslararası rezervler de 28 milyar 130 milyon dolarla 12 Kasım 2021 haftasından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

TMSF Güvencesi Nedir?

Mevduat ve katılım fonu toplamaya yetkili mevduat ve katılım bankalarının Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından faaliyet izinlerinin kaldırılması durumunda, mevduat ve katılım fonu hak sahiplerinin maruz kalacağı kayıpların devlet veya bu amaçla kurulmuş bir kurum tarafından kısmen ya da tamamen ödenmesinin garanti edilmesidir. Türkiye'de mevduatın ve katılım fonlarının sigortalanması yetki ve görevi kamu tüzel kişiliğini haiz Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF / Fon) aittir.

Sigorta Kapsamında Güvence Altına Alınan Katılım Fonları

Türkiye’de faaliyet gösteren bir katılım bankasının yurt içi şubelerinde (resmi kuruluşlar, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlara ait olanlar haricindeki) Türk Lirası, döviz ve kıymetli maden cinsinden;

• Katılma hesapları birim hesap değerlerinin ve özel cari hesapların her bir gerçek ve tüzel kişi için 400 bin Türk Lirasına kadar olan kısmı sigorta kapsamındadır.

Ancak yukarıdaki 400 Bin TL’lik limit içerisinde kalsa dahi;

• Hesap sahiplerine Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından ödeme yapılacak katılım bankasının faaliyet izninin kaldırıldığı tarih itibarıyla katılma hesaplarına tahakkuk ettirdiği kâr paylarının, katılım fonu toplamları en yüksek üç katılım bankasınca uygulanan kâr payları ortalaması üzerinden hesaplanacak tutarları aşan kısmı sigorta kapsamında değildir.

Sigorta Kapsamı Dışında Olan Katılım Fonları

Aşağıda belirtilen katılım fonları sigortaya tabi değildir.

• Türkiye’deki katılım bankalarının yurtdışındaki şubelerinde açılan hesaplar.
• Katılım bankasının yurt içi şubelerinde resmi kuruluşlar, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlara ait olan hesaplar.
• Bankanın hâkim ortakları ya da nitelikli pay sahiplerine, bunların kontrolünde bulunan tüzel kişilere, gerçek kişi hâkim ortakların ana, baba, eş ve velâyet altındaki çocuklarına ait katılım fonu ile diğer hesaplar.
• Bankanın yönetim veya müdürler kurulu başkan ve üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile bunların tek başına veya birlikte kontrol ettiği tüzel kişiler ve ortaklıklar ile ana, baba, eş ve velâyet altındaki çocuklarına ait katılım fonu ile diğer hesaplar.
• 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 282’nci maddesindeki suçtan kaynaklanan malvarlığı değerleri kapsamına giren katılım fonu ile diğer hesaplar.
• Türkiye’de münhasıran kıyı bankacılığı faaliyeti göstermek üzere kurulan kredi kuruluşlarında bulunan katılım fonları.

Sigorta Kapsamında Yapılacak Ödemeler

• Sigorta kapsamında yapılacak ödemeler, katılım bankasının faaliyet izninin kaldırılması halinde Türk Lirası olarak yapılır. 
• Sigorta kapsamında ödenecek tutar belirlenirken katılma hesapları birim hesap değerleri, özel cari hesaplar ise bakiyeleri üzerinden dikkate alınır. 
• Döviz cinsinden katılım fonu hesaplarının Türk Lirası karşılıkları, katılım bankasının faaliyet izninin kaldırıldığı tarihteki Merkez Bankası döviz alış kurları üzerinden belirlenir.
• Altın cinsinden hesapların Türk Lirası karşılıkları ise İstanbul Altın Borsası seans kapanış fiyatına ve Merkez Bankası döviz alış kurlarına göre belirlenir.