Devrik Cümle Nedir
“Devrik cümle nedir?” konusuna örnekleriyle anlatım sağladığımız bu içeriğimizde kurallı ve devrik cümle ne demek? Sorusuna yanıt bulabilirsiniz.
Devrik Cüme
Türkçe dil gramer kurallarında bir cümleyi oluşturan birden fazla unsur vardır. Bunlara ise cümlenin ögeleri denir. Cümlenin ögeleri şöyle sıralanabilir: özne, yüklem, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci. Bu ögeler, Türkçe dilbilgisi kurallarına göre belirli kurallar etrafında şekillenerek cümle içerisinde sıralanır.
Elbette, bu noktada cümlede vurgulanmak istenen öge ve durum da çok önemlidir. Bütün bu neden ve kurallara uymayan bir cümle yapısı olan cümleye devrik cümle denir. Türkçe dil bilgisi kurallarına göre özne başta, yüklem ise sonda olur. Devrik cümlelerde ise yüklem sonda değildir. Genellikle özne ile yüklem yer değiştirmiş bir halde yer alır.
Türkçede yüklem haricindeki diğer ögeler, vurgu ve duruma göre yükleme daha yakın bir pozisyonda bulunur. Vurgulanmak istenen nesneler, cümle içerisinde genellikle hemen yüklem öncesinde yer alır. Elbette bu durumun istisnaları mevcuttur.
Devrik cümle, yüklemi sonda bulunan kurallı cümle olmamasına rağmen yanlış bir cümle anlamına gelmez. Tam tersine, dilin içerisindeki çeşitliliği ve kültür etkisini göstermektedir. Fakat, dil bilgisinin bir konusu olan anlatım bozukluğu da devrik cümlelerin bir sonucudur.
Devrik Cümlenin Örnekleriyle Anlatım
Örneklere geçmeden önce sizinle paylaşmak istediğimiz bir ipucu bulunuyor. O da; devrik cümlelerde yüklem sonda olmaz. Devrik cümle örneği olarak “Ben kurarım devrik cümle” cümlesi verilebilir. Yazımızın devamında hem kurallı hem de devrik cümle örnekleri sunarak konuyu daha iyi kavramanızı istedik.
“Arabayı satın aldım.”
Yukarıda yer alan cümledeki araba, -(y)ı eki aldığı için belirtili nesne, satın almak kelimesi yüklem, ve “ben” ise “aldı(m)” kelimesindeki -m sahiplik takısı nedeniyle gizli öznedir. Bu cümle kurallı bir cümleye örnektir. Yüklem sondadır ve araba kelimesi, vurgusu yapılan belirtili nesnedir.
Satın aldım arabayı.
Bu cümle ise devrik bir cümleye örnektir. Bu cümlenin yapısı incelendiğinde, yüklemin sonda olması gerekliliği kuralına göre yanlış bir yol izlenmiş olsa da vurgu durumu nedeniyle doğru bir cümledir. Burada vurgulanmak istenen satın almak fiilidir. Bu nedenle cümlenin başında gizli özne eki ile vurgulanarak söylenir. Bir başka deyişle, dikkat, araba nesnesine değil de satın alma eylemine çekilmektedir.
Seni sevdiğimi anlamıyor musun?
Yukarıdaki cümle de kurallı cümle örneğidir. Bu cümleyi “Anlamıyor musun seni sevdiğimi?” şekline çevirirsek, bu durumda karşımızdakinin anlayıp anlamadığını sorgulama amacını vurgulama duygusu hissettirilir.
Bazı durumlarda atasözlerinin devrik cümle olduğu gözlenmektedir. Bundaki en büyük neden ise hitabet etkisini artırmak için kafiye oluşturmaktır.
Besle kargayı, oysun gözünü.
Gülme komşuna, gelir başına.
Sık gidersen dostuna, yatar arka üstüne.
Çalma elin kapısını, çalarlar kapını.
Yukarıda yer alan atasözlerinden de görüleceği üzere, bütün cümleler kurallı bir şekilde kurulabilecekken tam tersine devrik olarak kurulmuştur. Bu da vurgu yapmak ve kafiye oluşturmak amacıyla yapılmaktadır.
“Kargayı besle, gözünü oysun.” cümlesi, uyağa sahip değildir. Bu nedenle insanların ilgisini daha az çeker. Tam tersine -ı belirtme eki karga ve göz kelimelerinin ikisinde de olduğu için cümle sonunda uyak oluşturmakta ve bu da dinleyenlerde müziksel bir tını oluşturmaktadır.
Bu yazımızın ardından “Edebiyatın güzel sanatlar içindeki yeri” başlıklı içeriğimizin de ilginizi çekebileceğini düşünüyoruz.
Post Views:430
devrik cümledevrik cümle örneğiörneklerle devrik cümle
Devrik cümle
Devrik cümleler, öğeleri bir dilin yaygın kullanım kurallarına göre sıralanmamış cümlelerdir. Türkçede devrik cümleler, yüklemi cümle sonunda olmayan cümlelerdir. Devrik cümleler edebî sanat yapmak için, yüklemi vurgulamak için veya pratik amaçlarla kullanılırlar. Hatalı veya bozuk cümleler değillerdir. Devrik olmayan (yüklemi sonda olan) cümlelere kurallı cümle denir. Aşağıdaki devrik cümle örneklerinde yüklemlerin altı çizilidir:
- Çıkar ağzından şu baklayı artık.
- Babam söyledi bugün geleceğinizi.
Edebî dilde devrik cümlelere sıkça başvurulur:
- Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden
- Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak
- Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak - Ahmet Haşim
Vurgu[değiştir Devrik (kuralsız) cümle nedir? Devrik cümle örnekleri, 20 tane kuralsız cümlelere örnekler.
Devrik Cümle
Devrik Cümle Nedir?
Türkçe’de bir cümle oluşturulurken, cümlenin ögelerinden olan yüklem mutlaka cümlenin sonunda bulunması gerekir. Yüklemi cümle sonunda olmayan cümlelere devrik cümle / kuralsız cümle denir.
Bir cümlenin devrik cümle olup olmadığını bulmak için önce yüklem bulunur. Eğer yüklem cümlenin sonunda değilse o cümle devrik cümledir.
➜Devrik cümleler genelde söyleyiş farklılığı yaratmak, şiirsel ifadeler oluşturmak için kullanılır. Şiir türlerinde bolca devrik cümle örneği bulunur.
Aşağıda devrik cümlelere örnek olabilecek 20 tane devrik cümle örneği verilmiştir.
Devrik Cümlelere Örnekler
➥ Bir güzel kabardı fırındaki ekmek.
➥ Geçen gün bir hediye aldım ablamdan.
➥ Yağmıyor yağmur artık gönlümce.
➥ Ben ölünce gel mezarıma elinde bir demet papatyayla.
➥ Yemyeşil ağaçlar birer gelin olur kar yağdığında.
➥ Sarıldı doya doya kundaktaki bebeğine.
➥ Bilinmeyen bir maceraya atılmaktır aşk.
➥ Yalvarırcasına bakıyordu çakır gözleri.
➥ Karanlık geceye rağmen buğulanmış pencereye güneşi çizebilmektir yaşamak.
➥ Ruhunuzu günlük hayatın tozlarından temizler müzik.
➥ Bir gönül hoşluğuyla geze geze köye doğru yürüyordu Samet.
➥ Ne güzel bir ev var avutacak gönlümü, ne de tanıdık bir çehre.
➥ Bir başkadır benim memleketim.
➥ Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak.
➥ Daha gidemedim beni terk ettiğin yerden.
➥ Çok severdim pamuk şekerini pamuktan yapılmadığını öğrenmeden önce.
➥ Gelir misin yaban ellerden ben seni özlemeden önce?
➥ Babası olmayan çocuk diye tanıdık biz onu en başta.
➥ Sen değil miydin beni bir zamanlar küçük görüp aşağılayan?
➥ Yemyeşil olur buralar baharda.
➥ Eyvah, gitti telefon!
İlgili İçerikler:
Kurallı Cümle Örnekleri (20 Tane))Eksiltili Cümle Örnekleri (20 Tane)*** Devrik Cümle Örnekleri içeriği hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.
nest...
Devrik (kuralsız) cümle nedir? Devrik cümle örnekleri, 20 tane kuralsız cümlelere örnekler.
Devrik Cümle
Devrik Cümle Nedir?
Türkçe’de bir cümle oluşturulurken, cümlenin ögelerinden olan yüklem mutlaka cümlenin sonunda bulunması gerekir. Yüklemi cümle sonunda olmayan cümlelere devrik cümle / kuralsız cümle denir.
Bir cümlenin devrik cümle olup olmadığını bulmak için önce yüklem bulunur. Eğer yüklem cümlenin sonunda değilse o cümle devrik cümledir.
➜Devrik cümleler genelde söyleyiş farklılığı yaratmak, şiirsel ifadeler oluşturmak için kullanılır. Şiir türlerinde bolca devrik cümle örneği bulunur.
Aşağıda devrik cümlelere örnek olabilecek 20 tane devrik cümle örneği verilmiştir.
Devrik Cümlelere Örnekler
➥ Bir güzel kabardı fırındaki ekmek.
➥ Geçen gün bir hediye aldım ablamdan.
➥ Yağmıyor yağmur artık gönlümce.
➥ Ben ölünce gel mezarıma elinde bir demet papatyayla.
➥ Yemyeşil ağaçlar birer gelin olur kar yağdığında.
➥ Sarıldı doya doya kundaktaki bebeğine.
➥ Bilinmeyen bir maceraya atılmaktır aşk.
➥ Yalvarırcasına bakıyordu çakır gözleri.
➥ Karanlık geceye rağmen buğulanmış pencereye güneşi çizebilmektir yaşamak.
➥ Ruhunuzu günlük hayatın tozlarından temizler müzik.
➥ Bir gönül hoşluğuyla geze geze köye doğru yürüyordu Samet.
➥ Ne güzel bir ev var avutacak gönlümü, ne de tanıdık bir çehre.
➥ Bir başkadır benim memleketim.
➥ Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak.
➥ Daha gidemedim beni terk ettiğin yerden.
➥ Çok severdim pamuk şekerini pamuktan yapılmadığını öğrenmeden önce.
➥ Gelir misin yaban ellerden ben seni özlemeden önce?
➥ Babası olmayan çocuk diye tanıdık biz onu en başta.
➥ Sen değil miydin beni bir zamanlar küçük görüp aşağılayan?
➥ Yemyeşil olur buralar baharda.
➥ Eyvah, gitti telefon!
İlgili İçerikler:
Kurallı Cümle Örnekleri (20 Tane))Eksiltili Cümle Örnekleri (20 Tane)*** Devrik Cümle Örnekleri içeriği hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.