Dinamometre Nasıl Ölçülür

Dinamometre ile ölçüm nasıl yapılır? Bunu öğrenmek için aşağıdaki etkinliğimizi yapalım

Kuvvetin Büyüklüğünün Ölçülmesi

Nelere İhtiyacımız Var?

10 N’luk ve 5 N’luk dinamometreler, farklı büyüklükte cisimler (çanta, defter, kitap vb.).

Nasıl Yapacağız?

Sırasıyla cisimleri şekildeki gibi, dinamometrelerin kancasına takalım. Yatayda çekerek kuvvet uygulayalım. Daha sonra dinamometrenin gösterdiği değeri okuyup defterimize kaydedelim.

Sonuç olarak
1. Hangi cismi çekerken dinamometrenin yayı daha çok uzadı?

Dinamometre en çok çantayı çekerken uzamıştır.

2. Cisimleri çekerken uyguladığımız kuvvetler birbirine eşit midir?

Cisimleri çekerken uyguladığımız kuvvetler birbirlerine eşit değildir.

3. Dersimizde kullandığımız dinamometrelerle en fazla kaç N’luk kuvvetleri ölçebiliriz?

En fazla 10 Newtonluk kuvvetleri ölçebiliriz.

Etkinliğimizde gördüğümüz gibi, ağırlığını ölçeceğimiz cisim, dinamometreye takılarak dinamometre içindeki yayın uzama miktarına bakılır ve gösterdiği değer kaydedilir.

Dinamometre ile kuvvet ölçümü yaparken cismi asmak yerine yatayda çekerek de yapabiliriz.

Dinamometreler kullanım amaçlarına göre değişiklik gösterirler. Sınıfımızdaki dinamometreler, masa veya sandalyeler için uygun değildir. Dinamometre içindeki yaylar ölçebileceği büyüklükleri belirler. Yayların da bir esneklik sınırı vardır. Bu sınır aşılırsa dinamometre ölçüm yapamaz. Bu nedenle dinamometrelerin üzerinde ölçebileceği en yüksek değer belirtilir.

KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ

Hayatımızın her yerinde kuvvetin etkilerini görürüz. Kuvvet cisimleri durdurabilir veya hareketlendirebilir. Cisimlerin şeklini değiştirebilir veya hareketin yönünü değiştirebilir.

Kuvvetin Özellikleri:

Hareketi başlatan, durduran, yavaşlatan veya hızlandıran; cisimlerde şekil değişikliği yapan etkiye kuvvet denir. Topa vurduğumuzda hızlanması, oyun hamurunu sıktığımızda ezilmesi, frene basıldığında aracın yavaşlaması gibi pek çok olay kuvvet sayesinde gerçekleşir.

Kuvvetlerin büyüklüğü değişebilir.

Örneğin bir defteri kaldırmak için gerekli olan kuvvetle bir koltuğu kaldırmak için gerekli olan kuvvet aynı değildir. Farklı durumlar farklı kuvvetler gerektirir.

Kuvvetin Ölçülmesi

Kuvvet verdiği etkilere göre ölçülür. Kuvveti ölçen alete dinamometre denir. Dinamometre yayların esneklik özelliğinden yararlanarak çalışır.

El kantarı şeklindeki dinamometreye kuvvet uygulandığında içindeki yay uzar. Yay ne kadar çok uzarsa kuvvet de o kadar büyük olur. Dinamometrenin üzerinde cetvellerde olduğu gibi sayılar bulunur. Bu sayede kuvvetin ne kadar olduğu doğru şekilde belirlenebilir.

Kuvvetle ilgili pek çok bilim insanı çeşitli çalışmalar yapmıştır. Bu bilme en büyük katkıyı yapan ise İngiliz bilim insanı Isaac Newton(ayzek nivtın)’dır. Kuvvet birimi olarak Newton (N) kabul edilmiştir. Yanı kuvvet büyüklüğünden bahsederken 3N, 5N gibi birim belirtilir.

A. Aşağıda yer alan kavramları, verilen cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun şekilde yerleştiriniz.

B. Aşağıda verilen bilgiler doğru ise D, Yanlış ise Y seçeneğini seçiniz.

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

Her yerde karşımıza çıkan ölçüm araçlarının gün geçtikçe sayısı artmaktadır. Ölçüm araçları arasında basit yapılı ve köklü bir tarihe sahip olan dinamometreler, deneylerde ve laboratuvar ortamlarında oldukça yaygın bir şekilde kullanılmakta ve hatta okullarda öğrencilere dinamometreler yaptırılmaktadır. Yapımı ve kullanımı oldukça basit olan dinamometreler geçmişten günümüze belli başı ölçümler yapabilmek adına kullanılmaktadır.

Dinamometre Ne İşe Yarar?

Oldukça hakkındaki bilgiler merak edilen dinamometre, cismin ağırlığını ve cisme etki eden kuvvetin şiddetini ölçmeye yarayan bir alet olarak karşımıza çıkmaktadır. Dinamometre kuvvet ölçümü için görülen en ulaşılabilir ve uygun cihazdır. Dinamometre çoğunlukla laboratuvar ve deneylerde kullanılmaktadır. Fizik dersinin uygulamalı derslerine katılmış olan öğrencilerin de fizik laboratuvarlarında kullanımına sunulmaktadır. Kullanılan dinamometreler içerisinde bulunan esnek yay sayesinde çalışmakta ve hassas bir ölçüm yapmaktadır. Yaya uygulanan kuvvet sonucunda yay gerilmesi ile kuvvet sonucuna ulaşılmaktadır. Dinamometre, birimi 'Newton' (N) olarak karşımıza çıkmaktadır. Son zamanlarda dinamometre birçok alanda kullanımı yaygınlaşmış durumdadır. Dinamometre, otomobil sanayisinde de kullanılmakta ve hava yastıkları hangi kuvvette açılır gibi soruların yanıtını verebilmektedir.

Dinamometre ile Ne Ölçülür?

Yayların esneklik özelliğinden faydalanılarak yapılmış olan dinamometreler, kuvvet ölçmede kullanılan aletler arasında birinci sırada yer almaktadır. Genelde deneylerde ve laboratuvarlarda kuvvet ölçme amacıyla kullanılan dinamometre, yalnızca kuvvet değil ağırlık ölçümünde de kullanılabilmektedir. Dinamometre ile ölçülen değerler, Newton (N) birimi ile ifade edilir. Cismin uyguladığı kuvvet doğrultusunda yay gerilir. Bu şekilde kuvvet büyüklüğü yayın esnekliğinden ölçülür. Dinamometrenin kullanım alanları arasında en yaygın olanlarından enerji motoru veya otomobil motorlarının beygir gücünü ölçme amacıyla kullanılmaktadır.

Dinamometre Ağırlık Ölçer Mi?

Çoğunlukla insanlar kütle ve ağırlık kavramlarını karıştırmaktadır. Kütle ve ağırlık arasındaki bulunan fark şu şekilde ifade edilebilmektedir; ağırlık cismin kütlesine etki eden yer çekiminin büyüklüğünü ifade etmektedir. Kütle terazi yardımı ile ölçülebilen bir değer iken, ağırlık ise dinamometre yardımıyla ölçülmektedir. Ağırlık skaler büyüklük, kütle ise vektörel bir büyüklüktür. Dinamometre ağırlık ölçme amacıyla kullanılmaktadır. Ağırlık, birimi Newton (N), kütlenin ise birimi kilogram (kg) olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kuvvet Dinamometre ile Mi Ölçülür?

Dinamometre ile ağırlık ölçülebildiği gibi, dinamometre ile kuvvet ölçümü de gerçekleştirilmektedir. Birimi Newton olan ağırlık ve kuvvet ölçümü dinamometreler vasıtasıyla yapılmaktadır.

Dinamometre Özellikleri

Dinamometreler yayların esneklik özelliğinden faydalanılarak üretilmiş bir ağırlık ve kuvvet ölçme aleti olarak tanımlanmaktadır. Dinamometrelerin özelliklerini maddeler halinde şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Dinamometreler, birimi Newton olan kuvvet ve ağırlık ölçerler.
• Dinamometreler içerisinde bulunan yayların bir esneme sınırı bulunmaktadır.
• Her dinamometre büyüklükleri farklı kuvvetleri ölçmektedir.
• Dinamometreler üzerinde ölçebilecekleri minimum değer yazılıdır.
• Hassas ölçümlerde ince yaylı dinamometreler tercih edileceği gibi daha kalın yaylar da tercih edilebilmektedir. Uzama daha az olduğundan hassasiyeti daha düşük ölçümler yapılır.

Dinamometre Kütle Ölçer Mi?

Dinamometreler kuvvet ve ağırlık ölçmektedir. Ancak kütle ve ağırlık kavramları oldukça karıştırıldığından dolayı kütle ölçümü yaptığı da çoğu insan tarafından düşünülmektedir. Ancak düşünülenin aksine dinamometreler kütle ölçümü yapmamaktadırlar. Kütle ölçümleri terazi vasıtasıyla yapılabilmektedir.