Cuma namazının kılınışı genel itibariyle öğlen namazına çok benzemektedir. Her hafta milyonlarca inanan farz olan ibadetini yerini getirmek için camilerin ve mescitlerin yolunu tutuyor. Çünkü Cuma namazının şartlarının arasında cemaatle kılınması gerektiği de bulunuyor. İşte, ilk sünnet, farz ve son sünneti ile Cuma namazının kılınışı…
Cuma namazı toplamda 10 rekattır. 4 rekat ilk sünnet, 2 rekat farz ve 4 rekat son sünnet şeklinde kılınır.
Bununla birlikte, son sünnetten sonra 4 rekat Zühri Ahir ve 2 rekat vaktin son sünneti ilave edilir.
Etteahiyyatü, Allahumma Salli, Allahumme Barik, Rabbena duaları okunur.
Sonra, câmi' içinde, ikinci ezân okunur.
Sonra, İmam hutbe okumak için minbere çıkar. Hutbe okunur.
Hutbe okunurken cemâ'atin namaz kılması ve konuşması tahrimen mekruhdur.
Hatîb efendi duâ ederken, cemâ'at sesli âmîn demez. İçinden sessiz denir.
Namaz kılarken yapması harâm olan her şey, hutbe dinlerken de harâmdır.
Hutbe okunup bittikten sonra müezzin kamet getirir.
Sonra, cemâ'at ile iki rek'at Cum'a namazının farzı kılınır. Bu namaz aynı sabah namazının farzı gibi kılınır.
Niyet şöyle edilir: "Niyet ettim, Allah rızası için Cuma namazının farzını kılmaya, uydum hazır olan imama"
Sonra, dört rek'at son sünneti, Niyeti şöyledir: "Niyet ettim Allah rızası için Cuma namazının son sünnetini kılmaya".
Bu sünnetde aynı ilk sünnet gibi kılınır. Böylece esas itibariyle Cuma namazı farzı ve sünnetleriyle birlikte kılınmış olur.
Son sünnetin ardından zuhr-i ahir, niyetiyle dört rekat daha namaz kılınmaktadır. Niyet edilirken şöyle denilir: "Niyet ettim Allah rızası için edâsı üzerime olup da henüz üzerimden sâkıt olmayan en son öğle namazının farzına". Bu şekilde niyet edilirse, eğer o günün cuma namaz şartlarında bir noksanlıktan dolayı kabul olunmamışsa, öğle namazı kılınış olur. Kabul olunmuşsa, en son kazaya kalmış öğle namazına sayılır.
Bundan sonra, iki rek'at vaktin sünneti kılınır. "Niyet ettim Allah rızası için Vaktin sünnetine" diye niyet edilir. Cum'a sahîh olmadı ise, bu on rek'at, öğle namazı olur. Bundan sonra, Âyet-el-kürsi ve tesbîhler okunup, duâ edilir.
CUMA NAMAZINA SELAMDAN ÖNCE YETİŞEN KİMSE, SELAMDAN SONRA KILMADIĞI REKÂTLARI NASIL KILMALIDIR?
Cuma namazına imam selam vermeden önce yetişen kimse bu namaza yetişmiş olur. Bu kişi imamın selam vermesinden sonra namazını kendisi tamamlar. İmamın selamından sonra camiye gelen kimse ise namaza yetişmemiş olur (Kâsânî, Bedâî’, I, 267).
Cuma namazının bir rekâtına yetişen kişi imamın selamından sonra, ayağa kalkarak bir rekât daha kılar ve selam verir. Kendi başına kıldığı bu rekâtta Sübhâneke, besmele, Fâtiha ve sûre ya da birkaç âyet okur. İmama teşehhüdde yetişen kimse, imamın selamından sonra ayağa kalkar ve iki rekât kılarak selam verir. Böylece cuma namazını tamamlamış olur. Cuma namazına yetişemeyen kimse o günkü öğle namazını kılar. Bayram namazına yetişemeyen ise namazı kaçırmış olur; bunun yerine başka bir namaz kılması gerekmez.
Mâlikî ve Şâfiîlere göre ise, cumaya yetişmiş sayılabilmek için en az bir rekâtı imamla birlikte kılmak gerekir. Buna göre, imam ikinci rekâtın rükûundan doğrulduktan sonra yetişerek ona uyan kimse, namazını öğle namazı olarak dörde tamamlar (Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, I, 419; Haraşî, Şerhu Muhtasar, II, 84).
Cuma namazı ibadetini yerine getirmek isteyenler camilere girmeden arama motorları aracılığıyla Cuma namazı kılınışını araştırıyor. Peki, Diyanet’e göre sırasıyla cuma namazı nasıl, kaç rekat kılınır, cuma namazında hangi dualar okunur, cuma namazına nasıl niyet edilir? İşte cuma namazı kılınışı…
CUMA NAMAZI KAÇ REKATTIR?
Cuma namazı 10 rekattır. 4 rekat ilk sünnet, 2 rekat farz ve 4 rekat son sünnet olarak kılınır, Son sünnetten sonra 4 rekat Zühri Ahir ve 2 rekat vaktin son sünneti ilave edilir. Cuma namazı cuma günü öğle vaktinde kılınır. Cuma namazı tek başına kılınmaz, cemaatle kılınır.
Diyanet İşleri Başkanlığı'nın resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre cuma namazının farzı iki rekâttır. Bunun yanında farzdan önce dört rekât, farzdan sonra dört rekât olmak üzere sekiz rekât da sünneti vardır. İmam Ebû Yusuf’a ve İmam Muhammed’e göre ise farzdan sonra kılınacak sünnet bir selamla dört ve bir selamla iki rekât olmak üzere toplam altı rekâttır. Bu görüşün Hz. Ali’den rivayet edildiği nakledilmektedir (Kâsânî, Bedâî’, I, 285)
CUMA NAMAZINDA HANGİ DUALAR OKUNUR?
Bütün rekatlarda Fâtiha ve zamm-ı süre okunur. İlk oturuşta sadece Etteahiyyatü okunur. Son oturuşta: Etteahiyyatü, Allahumma Salli, Allahumme Barik, Rabbena duaları okunur.
İftitah Tekbiri
"Niyet ettim, Allah rızası için Cuma Namazının ilk sünnetini kılmaya" denilir. Eller bağlandıktan sonra "Tekbir getirerek "Allahu Ekber" diyerek namaza başlarız.
Erkekler, tekbir alırken; ellerin içi kıbleye karşı ve parmaklar normal açıklıkta bulunur. Başparmaklar, kulak yumuşağı hizasına gelecek şekilde eller yukarıya kaldırılır. Kadınlar, tekbir alırken; ellerinin içi kıbleye karşı, parmaklar normal açıklıkta ve parmak uçları omuz hizasına gelecek şekilde ellerini yukarıya kaldırır.
Kıyam
Ayakta iken secde edilecek yere bakılır. Sübhaneke, Eûzü-besmele, Fatiha sûresi, Kur’an’dan başka bir sûre daha okunur.
Erkekler, sağ elin avucu, sol elin üzerinde ve sağ elin baş ve küçük parmakları sol elin bileğini kavramış olarak ellerini göbek altında bağlarlar.
Kadınlar, sağ el sol elin üzerinde olacak şekilde ellerini göğüs üstüne koyarlar. Erkeklerde olduğu gibi sağ elin parmakları ile sol elin bileğini kavramazlar.
Rükû
“Allahü Ekber” diyerek rükûa varılır ve burada üç defa “Sübhâne Rabbiye’l-azim” denilir. Rükû da iken ayakların üzerine bakılır.
Erkekler, rükûda, parmakları açık olarak elleri ile dizlerini tutup sırtını dümdüz yaparlar. Dizlerini ve dirseklerini dik tutarlar
Kadınlar, rükûda, sırtlarını biraz meyilli tutarak erkeklerden daha az eğilirler. Ellerini (parmaklarını açmayarak) dizleri üzerine koyarlar ve dizlerini biraz bükük bulundururlar.
Rükûdan Kalkış
“Semiallâhü limen hamideh” diyerek rükûdan kalkılır ve ayakta “Rabbena leke’l-hamd” denilir.
Erkeklerin, rükûdan kalkıp doğrulması
Kadınların, rükûdan kalkıp doğrulması.
Secde
"Allahü Ekber" diyerek secdeye varılır. Secdeye inerken önce dizler, sonra eller, daha sonra da alın ve burun yere konur. Secdede baş iki elin arasında ve hizasında bulunur. Secdede iken ayaklar kaldırılmaz. Secdede burun kenarlarına bakılır. Burada üç kere "Sübhâne Rabbiye'l-âlâ" denilir.
Erkekler, secdede dirseklerini yanlarından uzak, kollarını yerden kalkık bulundururlar. Ayaklar, parmaklar üzerinde dik tutulur ve parmak uçları kıbleye gelecek şekilde yere konur.
Kadınlar, secdede kollarını yanlarına bitişik halde bulundururlar. Ayaklar, parmaklar üzerine dik tutulur ve parmak uçları kıbleye gelecek şekilde yere konur.
İki Secde Arası Oturuş
"Allahü Ekber" diyerek başını secdeden kaldırıp diz üstü oturulur. Otururken, parmaklar dizlerin hizasına gelecek şekilde eller uylukların üzerine konur ve kucağa bakılır. Burada "Sübhânellah" diyecek kadar kısa bir an oturulur.
Erkekler, sol ayağını yere yayarak onun üzerine oturur, sağ ayak par makları kıbleye yönelmiş durumda dik tutulur.
Kadınlar, ayaklarını yatık olarak sağ tarafına çıkarır ve öylece otururlar.
"Allahü Ekber" diyerek ikinci defa secdeye varılır ve üç kere "Sübhâne Rabbiye'l-âlâ" denilir.
"Allahü Ekber" diyerek secdeden ayağa (ikinci rek’ata) kalkılır ve eller bağlanırSecdeden kalkarken; önce baş, sonra eller, daha sonra eller dizler üzerine konularak, dizler yerden kaldırılır. İftitah tekbirinden itibaren buraya kadar yapılanlara "bir rek'at" denir.
"Allahü Ekber" diyerek ikinci defa secdeye varılır ve üç kere "Sübhâne Rabbiye'l-âlâ" denilir.
"Allahü Ekber" diyerek secdeden ayağa (ikinci rek’ata) kalkılır ve eller bağlanır.
Secdeden kalkarken; önce baş, sonra eller, daha sonra eller dizler üzerine konularak, dizler yerden kaldırılır. İftitah tekbirinden itibaren buraya kadar yapılanlara "bir rek'at" denir.
Ayakta sırasıyla; a) Besmele, b) Fatiha sûresi, c) Kur'an’dan başka bir sûre daha okunur. Birinci rek'atte olduğu gibi "Allahü Ekber" diyerek rükûa varılır ve üç kere "Sübhâne Rabbiye'l-azim" denilir.
"Semiallâhü limen hamideh" diyerek ayağa kalkılır ve ayakta "Rabbenâ leke'l-hamd" denilir.
"Allahü Ekber" diyerek secdeye varılır. Burada üç kere "Sübhâne Rabbiye'l-âlâ" denilir.
"Allahü Ekber" diyerek secdeden kalkılıp dizler üzerine oturulur. Burada "Sübhânellah" diyecek kadar kısa bir an oturulur.
Sonra "Allahü Ekber" diyerek ikinci defa secdeye varılır ve üç kere "Sübhâne Rabbiye'l-âlâ" denilir.
Son Oturuş
“Allahü Ekber” diyerek secdeden kalkıp oturulur. Otururken, el parmakları dizlerin hizasına gelecek şekilde eller uylukların üzerine konur ve kucağa bakılır.
Oturuşta sırasıyla; a) Ettehiyyatü, b) Allahümme salli, c) Allahümme bârik, d) Rabbenâ âtina... duaları okunur.
Erkekler, sol ayağını yere yayarak onun üzerine oturur, sağ ayak parmakları kıbleye yönelmiş durumda dik tutulur.
Kadınlar, ayaklarını yatık olarak sağ tarafa çıkarır ve öylece otururlar.
Selam
Önce başını sağa çevirerek "Esselâmü aleyküm ve rahmetüllâh" denir. Selâm verirken omuzlara bakılır.
Erkeklerin, sağ tarafa selâm verişi.
Kadınların, sağ tarafa selâm verişi.
Sonra başını sola çevirerek, "Esselâmü aleyküm ve rahmetüllâh" denilir. Böylece iki rekat namaz tamamlanmış olur.
Erkeklerin, sol tarafa selâm verişi.
Kadınların, sol tarafa selâm verişi.
Müslümanlara farz olan cuma namazı öğle vaktinde camide hoca eşliğinde cuma günü kılınır. Diğer namazlardan farklı olarak cuma namazının cemaatle kılınması gerekir. Cuma namazının vakti ise öğle namazıdır. Cuma namazı için okunan ezan sonrası Müslümanlar camiye giderek ibadetlerini hoca eşliğinde yerine getirir. Müslüman dünyasında cuma namazıyla en çok karıştırılan şeylerden birisi de zuhr-i ahirdir. Zuhr-i ahirson öğle namazı demektir. Zuhr-i âhir, İslam coğrafyasının genişlemesi ve şehirlerde nüfusun kalabalıklaşması sonucu, cuma namazının, Hz. Peygamber (s.a.s.) döneminde olduğu gibi, bir şehirde bir tek camide kılınmasının mümkün olmaması, birden fazla camide cuma namazının kılınması zorunluluğunun ortaya çıkması ile gündeme gelmiş bir namazdır
Cuma Namazı Kaç Rekat?
Cuma namazının farzı iki rekattır. Bunun yanında farzdan önce dört rekat, farzdan sonra dört rekat olmak üzere sekiz rekat da sünneti vardır. İmam Ebû Yusuf'a ve İmam Muhammed'e göre ise farzdan sonra kılınacak sünnet bir selamla dört ve bir selamla iki rekat olmak üzere toplam altı rekattır. Bu görüşün Hz. Ali'den rivayet edildiği nakledilmektedir.
Diyanete Göre Cuma Namazı Nasıl Kılınır?
Cuma Namazında Okunan Dualar ve Sureler
Fatiha Suresi
Elhamdulillâhi rabbil'alemin
Errahmânir'rahim
Mâliki yevmiddin
İyyâke na'budu Ve iyyâke neste'în
İhdinessirâtal mustakîm
Sirâtallezine en'amte aleyhim
Ğayrilmağdûbi aleyhim ve leddâllîn
E lem tera keyfe feale rabbüke bi ashabil fıl
E lem yec'al keydehüm fı tadlıl
Ve ersele aleyhim tayran ebabıl
Termıhim bi hıcaratin min siccıl
Fecealehüm keasfin me'kul
Li îlâfi kurayş.
Îlâfihim rihleteşşitâi vessayf.
Felya’budû Rabbe hâzelbeyt.
Ellezî et’amehum min cû’in ve âmenehum min havf.
Bismillâhi’r-Rahmâni’r-Rahîm.
Eraeytellezî yukezzibu bi’d-dîn.
Fezâlike’l-lezî yedu’ul-yetîm.
Ve lâ yehuddu alâ ta’âmi’l-miskîn.
Feveylun lil-musallîn.
Ellezînehum an salâtihim sâhûn.
Ellezînehum yurâûn.
Ve yemne’ûne’l-mâ’ûn.
Kul yâ eyyuhe’l-kâfirûn.
Lâ a’budu mâ ta’budûn.
Ve lâ entum âbidûne mâ a’bud.
Velâ ene âbidun mâ abedtum.
Velâ entum âbidûne mâ a’bud.
Lekum dînukum veliye dîn.
İnna a'taynakelkevser.
Fesalli lirabbike venhar.
İnne şanieke hüvel'ebter.
Nasr Suresi
İzâ câe nasrullahi velfeth
Ve raeytennâse yedhulûne fî dinillâhi efvâcâ
Fesebbih bihamdi rabbike vestağfirh, İnnehû kâne tevvâbâ
Tebbet Suresi
Tebbet yedâ ebî lehebin ve tebb
Mâ eğnâ anhü mâlühû ve mâ keseb
Seyeslâ nâren zâte leheb
Vemraetühû hammâletelhatab
Fî cî dihâ hablün min mesed
Nas Suresi
Kul e'ûzü birabbinnâs
Melikinnâs
İlâhinnâs
Min şerrilvesvâsilhannâs
Ellezî yüvesvisü fî sudûrinnâsi
Minelcinneti vennâs
Felak Suresi
Kul e'ûzü birabbil felak
Min şerri mâ halak
Ve min şerri ğasikın izâ vekab
Ve min şerrinneffâsâti fil'ukad
Ve min şerri hâsidin izâ hased
İhlas Suresi
Kul hüvellâhü ehad
Allâhüssamed
Lem yelid ve lem yûled
Ve lem yekün lehû küfüven ehad
Sübhaneke Duası
Sübhânekellâhümme
ve bi hamdik
ve tebârakesmük
ve teâlâ ceddük
ve lâ ilâhe ğayrük.
Ettehiyyatü Duası
Et-tahıyyâtü lillâhi vessalevâtü vettayyibât.
Esselâmü aleyke eyyühen-Nebiyyü
ve rahmetullâhi ve berakâtüh,
Esselâmü aleynâ ve alâ ibâdillâhis-sâlihîn.
Eşhedü en lâ ilâhe illAllâh
ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve Rasûlühü.
Allâhumme Salli Duası
Allâhümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed. Kemâ salleyte alâ İbrahime ve alâ âli İbrahim. İnneke hamidün mecîd.
Allâhumme Barik Duası
Allâhumme barik alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed. Kemâ barekte alâ İbrahîme ve alâ âli İbrahim. İnneke hamidun mecîd
Rabbenâ âtina Duası
Rabbenâ âtina fid'dunyâ haseneten ve fil'âhirati haseneten ve kınâ azâbennâr.
Rabbenâğfirlî Duası
Rabbenâğfirlî ve li-vâlideyye ve lil-Mu'minine yevme yekûmu'l hisâb.
Ayetel Kürsi
Bismillahirrahmânirrahîm.
Allâhü lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyü’l-kayyûm,
lâ te’huzühû sinetün ve lâ nevm,
lehû mâ fi’ssemâvâti ve mâ fi’l-ard,
men-ze’l-lezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznih,
ya’lemü mâ beyne eydîhim ve mâ halfehüm,
ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min‘ılmihî illâ bimâ şâe, vesi’a kürsiyyühü’s-semâvâti ve’l-ard
ve lâ yeûdühû hifzuhumâ ve hüve’laliyyü’l-azîm.
Zuhr-i Ahir Namazı Nedir?
Zuhr-i âhir, son öğle namazı demektir. Bazı İslam bilginleri, bir yerleşim biriminde birden fazla yerde cuma namazı kılınmasının sahih olmayacağı ihtimaline binaen, o günkü öğle namazının ihtiyaten kılınmasını önermişlerdir. Zuhr-i âhir adıyla dört rekât olarak kılınan bu namaz, cuma namazına dâhil değildir. Hz. Peygamberden (s.a.s.) ve ilk dönemlerden gelen rivayetler arasında bu isimle kılınmış bir namaz yoktur.
Zuhr-i âhir, İslam coğrafyasının genişlemesi ve şehirlerde nüfusun kalabalıklaşması sonucu, cuma namazının, Hz. Peygamber (s.a.s.) döneminde olduğu gibi, bir şehirde bir tek camide kılınmasının mümkün olmaması, birden fazla camide cuma namazının kılınması zorunluluğunun ortaya çıkması ile gündeme gelmiş bir namazdır. Gerekçesi de, birden fazla camide kılınan cuma namazlarından ilk önce kılınanın geçerli olacağı, diğer camilerde kılınan namazın ise geçersiz olabileceği varsayımıdır. İşte bu şüpheli durumdan kurtulmak için, içinde bulunulan cuma vakti kastedilerek ihtiyaten, zuhr-i âhir yani “vaktine ulaşılıp da eda edilemeyen son öğle namazı” niyeti ile dört rekâtlık bir namaz kılınması bazı âlimlerce uygun görülmüştür (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 16-18; Karâfî, ez-Zehîra, II, 354-355; İbn Kudâme, el-Muğnî, III, 212; Şirbînî, Muğnî’l-muhtâc, I, 420-422).
Fakat böyle bir varsayıma mahal yoktur. Çünkü cuma namazının tek camide kılınması, cumanın anlamına uygun olmakla birlikte, nüfusu milyonlara ulaşan büyük şehirlerin ortaya çıktığı günümüzde bunun yerine getirilmesi mümkün değildir. Zaten Hanefî mezhebinde fetvaya asıl olan görüşe göre, herhangi bir kayıt olmaksızın bir şehirde birden çok camide cuma namazı kılınabilir (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 15-16). İmam Şâfiî de Bağdat’a gittiğinde cuma namazının birden fazla yerde kılındığını görmüş ve buna karşı çıkmamıştır (Nevevî, el-Mecmû’, IV, 585; Şirbînî, Muğnî’l-muhtâc, I, 420-422). Böyle olunca, her bir camide kılınan cuma namazının ayrı ayrı geçerli olması, bu yönden aralarında bir fark gözetilmemesi esas olup cuma namazı kılanların ayrıca zuhr-i âhir (son öğle namazı) kılmaları gerekmez.
Ancak cuma namazına dâhil olmadığını bilerek, bu namazı kılmak isteyenler için de bir sakınca söz konusu değildir.